Onze zuinige Hoiiandsche
huishouding.
Hoe een Amerikaansche huisvrouw
ons ziet.
Het menu van deze week
Huis
Een vluchtige beschouwing.
door
Mevr. CHRISTINE FREDERICKS.
Autoriteit op het gebied van
Efficiency in de Huishouding
te New-York.
De schrijfster was dit jaar drie weken
bij een Hoiiandsche familie gelogeerd.
In dit artikel geeft zij naar aanleiding
van haar verblijf hier te lande „zeer
vluchtig" en „Amerikaansch" naar
onze opvatting hare indrukken weer.
Het is typisch om eens te lezen, hoe
een Amerikaansche, ons, Hoiiandsche
huisvrouwen, beschouwt. Zeker zullen
velen met mij de opvatting deelen, dat
deze dame het essentieele van de Hoi
iandsche huishouding niet heeft aan
geroerd en meer de bijkomstigheden
tot hoofdzaak maakte. Ongetwijfeld is
een langduriger verblijf in het land
zelve en in verschillende gezinnen
noodig om een grondig inzicht te krij
gen in een Hoiiandsche huishouding.
Wij laten het vertaalde artikel hier
onder volgen:
Holland is een land, waar men op
economische wijze kan huishouden.
Geen wonder dan ook, dat men daar
de crisis minder gevoelt dan in andere
landen en men geen werkloosheid, uit-
keeringen of opstootjes kent.
„Solide" is wellicht het beste woord,
om den Hollander te onderschrijven.
Wanneer men zijn kleine, stevige
huizen ziet en de hiermede overeen
stemmende nauwe straten, denkt men
aan zijn eenvoudige voeding en de
vrouwen zonder de „slanke lijn".
„Zuinigheid" is het parool van de
Hoiiandsche vrouw.
Men trouwt hier niet, voordat men
zich de weelde van een eigen huis kan
veroorloven, waaronder niet alleen de
inrichting hiervan begrepen is, doch
tegen een spaarwijze der reserve, zoo
dat men in geval van nood niet zonder
geld zit.
Beide, zoowel het huis als het meu
bilair worden gekocht, om inderdaad
gebruikt te worden.
Holland is een land, waar oude ge
bruiken in hooge eere worden gehou
den; vooral wanneer het koopen van
een of ander betreft leggen stof
kwaliteit en bediening nog steeds
100 pet. gewicht in de schaal.
Men schaft zich hier de dingen niet
slechts voor zijn eigen leven aan, maar
tevens om op zijn kinderen te doen
overgaan.
Meubilair, tapijten, serviezen, alles
is even duurzaam en heeft men één
maal iets aangeschaft, dan denkt men
er niet aan om hierin eenige verande
ring aan te brengen.
Het resultaat hiervan is, voornamelijk
wat de kleeding betreft, dat de groote
massa van het volk alle gevoel voor
mode ontbreekt, hetgeen voor een
Amerikaansche of Parijsche op een
min of meer eentonige uniformiteit ge
lijkt.
Is men b.v. op een station en slaat
men zoo'n vijftig menschen gade, dan
kan men inderdaad niet zeggen of hun
kleeding dit jaar of vijf of tien jaar
geleden werd aangeschaft.
Hun regenjassen en mantels zijn van
onbestemde mode, hun hoeden en
hoofdbedekking wijzen alle op een
zuinige manier van kleeden bij 90 pet.
van de Hollanders.
Het heeft er veel van, dat er een
aangeboren tegenzin bestaat om ook
maar iets weg te gooien, want de Am-
sterdamsche doctor, waar ik drie we
ken logeerde, droeg een hoed, die hij
reeds 10 jaar had en die, zooals hij
zeide „nu weer in de mode kwam".
Zijn innemende vrouw, die zeer be
kend is op ..intellectueel gebied", ver
telde mij ook vol trots, dat haar
dochter dezen zomer op een dans
partij een paar lange witte glacé
handschoenen zou dragen, die af
komstig waren uit mevrouw's
meisjesjaren.
Ook het koken is in Holland
tot de eenvoudigste vormen te
ruggebracht, voor zoover de
vluchtige ondervinding van een
reiziger dit kan beoordeelen.
Zoowel ontbijt als noenmaal zijn
„broodmaaltijden" koud genuttigd,
met uitzondering van een kop thee of
koffie.
Een eigenaardig ontbijt.
Het eigenaardige ontbijt in dit goed
gesitueerde gezin bestond uit: drie
soorten brood, wit een soort
brood met hier en daar stukjes gem
ber en een lang honingbrood, wat
veel weg heeft, wat smaak en samen
stelling betreft van het gemberbrood.
In het midden van de tafel stond een
schaal met twee of drie soorten worst;
opzij de onveranderlijke „Chineesche"
kaas Redactie).
Wanneer men aan het ontbijt komt,
gaat men zitten, snijdt zelf een plak
kaas af, legt die op het brood en
schenkt zich een kop thee in. Nog een
sneedje brood met jam en het ontbijt
is afgeloopen.
Nooit heeft men een ei, een plak
ham of een bord havermouth.
De lunch is bijna precies hetzelfde,
d.w.z. veel brood, soms met een dun
plakje ham, dat dan met mes en vork
gegeten wordt.
In de meeste gezinnen komt aan de
lunch niet één warme schotel. By mijn
gastvrouw was dit wel het geval en
zij noemde dit bij een grappige naam
(Kliekje? Redactie).
Wij zouden dit een handige manier
vinden om overgebleven eten van den
vorigen dag te benutten.
Het avondeten.
Het avondeten begint met een een
voudige entrée b.v. een macaroni
schotel, daarna soep, vleesch, aard-
apelen, groenten, dessert of pudding
en vruchten.
Dit is de eenige maaltijd, waarbij
vruchten worden gereserveerd.
Details die mij opvielen waren nie
mand mag etensresten op het bord
laten liggen, daar men anders van
meening is, dat het maal de aanzitten-
den net smaakt. Schotels en schalen
die van tafel afgenomen worden zijn
dan zoo schoon gegeten, dat zij wel
bij een volgende maaltijd gebruikt kun
nen worden(!)
Geen noodelooze verspilling wordt
bij deze tafel-etiquette toegestaan.
De oven wordt zeer weinig ge
bruikt, vermoedelijk om kosten te be
sparen.
Het vleesch dat men opdient, be
staat in hoofdzaak uit kalfscoteletten,
Hamburger gehaktballen, saucijsjes,
gekookte versche tong en stukken
vleesch, die in de pan gebraden wor
den doch geen echt geroosterd vleesch
en voor zoover ik kan beoordeelen in
het geheel geen karbonade!
Het bleek, dat men iets tegen het
eten van lamsvleesch heeft, en tot_ mijn
groote verwondering willen de dienst
meisjes zelfs geen schapenvleesch
eten, maar geven zij de voorkeur aan
gehakt.
Eieren zijn te kostbaar.
Gevogelte is kostbaar en eieren zijn
er bijna niet d.w.z. zij worden niet aan
het ontbijt gegeven en in ommeletten
e.d. niet gebruikt.
In het kort: de Hoiiandsche huis
vrouw gebruikt uit een oogpunt van
zuinigheid weinig brandstoffen voor
het koken, neemt bij voorkeur geen
groot vleesch en bepaalt zich meer bij
gehakt vleesch en worst, tot wat wij
noemen, het goedkoopste vleesch, dat
gekookt of gestoofd wordt.
In het bijzonder is men zeer zuinig
met brandstoffen en stookt men
kleine blokjes hout; alle kolen worden
ingevoerd en zijn onderworpen aan
hooge rechten.
De verwarring in het meerendeel
der huizen geschiedt door middel van
aparte kachels, die vaak voorzien zijn
van mooie gekleurde tegels, waardoor
Holland zoo bekend is.
Meestal staat er in iedere kamer een
kachel, die slechts aangemaakt wordt,
indien men daar zit.
Het verwarmen van de hall of van
kamers, waarin men niet vertoeft, is
tegenwoordig „te" kostbaar voor Hol
land, voor de kachels en haarden wor
den kolen gebruikt, waarmede men
zeer zuinig is.
Een van de meest bekende voorwer
pen dat in de Hoiiandsche gezinnen
zelfs op schilderijen, voorkomt is de
z.g. doofpot.
Dit is een kegelvormige pot met dek
sel en hengsel, die van mooi geel of
rood koper gemaakt wordt en naast
elke haard of kachel staat. Hierin
wordt het overgebleven vuur bewaard
wanneer het gezin naar bed gaat.
De stukjes kolen of hout- worden uit
de kachel gehaald en in de doofpot be
waard, die daarna met de deksel ge
sloten wordt.
's Morgens zijn dit „doovekolen" ge
worden, die men weer gebruikt om de
kachels aan te maken.
Het opdoen der wasch geschiedt
reeds lang op commercieele basis en
de wasch van drie personen en de
dienstbode, die om de veertien dagen
verzonden wordt, kost 1.50 3.75).
Als een gevolg hiervan komt de
„Blue Monday" (waschdag Redac
tie) bij de gewone huisvrouw in de
stad slechts weinig voor.
Buiten echter, of in gezinnen waar
het inkomen dit niet toelaat, wordt de
wasch aan huis gedaan.
Op het platteland ziet men vaak
kleine steenen kachels, waar het vuur
binnenin gestookt wordt en waar de
waschketel bovenop komt te staan.
In Amsterdam heeft men een spe
ciaal type van gemeenschappelijke
wasscherij, waar iedere vrouw voor
een klein bedrag haar eigen wasch kan
doen, die ongeveer 25 kg mag wegen;
zeep, heet water en gelegenheid tot
drogen worden daarbij verstrekt.
Ieder krijgt een apart waschhokje
met electrische waschmachine, die on
der toezicht staat van een opzichter,
welke den tijdsduur voor wasschen,
spoelen enz. regelt.
Deze inrichting is in hoofdzaak op
gericht om gebruikt te worden door
vrouwen uit de volksklasse.
Wat doet de Hoiiandsche
vrouw?
Men zal nu wellicht denken wat doet
de Hoiiandsche vrouw dan met haar
tijd, indien zij zoo weinig zorgen aan
koken en bakken besteedt en de wasch
buitenshuis is?
Zij is altijd aan het schoonmaken. In
huis valt men steeds over werkem-
mers en bezems.
De kamers worden iederen dag on
dersteboven gehaald en dat is het ge
wone dagelijksche werk.
De Hoiiandsche huizen hebben veel
ramen en veel koperen ornamenten;
het is een vaste gewoonte om óf het
koper te poetsen óf de ramen te zee-
men óf beide.
Iedere deur heeft een koperen bel,
die gepoetst moet worden en Iedere
eetkamer heeft koperen ketels enz. die
dagelijks gepoetst worden, verder vele
matten en kleedjes, die steeds geklopt
worden, kortom al den tijd, die de
huisvrouw wint door de maaltijden
zeer eenvoudig te bereiden en de wasch
buiten de deur te doen, gaat verloren
met al dat poetsen!
Glinsterend en blinkend glas, tegels
en koperwerk, ziehier haar ideaal!
Licht en donker
Mogelijk is dit noodiig in huizen,
waar de meubels zwaar en donker zijn
en men bij voorkeur bruin kiest voor
behang en meubileering.
Buitenshuis veel regen, donkere
luchten en koude zeewinden, daarbin
nen donkere muren en nog donkerder
gordijnen, zoodat dè huisvrouw gaarne
lichtpunten ziet in den vorm van blin
kende ramen en glimmend koper....
en bloemen, de vroolijke bonte bloe
men uit den Hoilandsohen tuin.
Hoewel haar huis somber is en don
ker, heeft haar tuin een schat van
bloemen, zelfs het armste huis heeft
een tuin, die menig rijk man hem zou
kunnen benijden.
Sober, soliede, zuinig, ongevoelig
voor modesnufjes, is de Hoiiandsche
huisvrouw beveiligd tegen de spreek
woordelijke en onvermijdelijke regen
dagen.
G. C. MeyerSohweneke.
„Maar dan m'n grootmoeder, profes
sor, die woog bij haar geboorte maar
goed drie pond!"
Professor: „Is 't waar, mevrouw en
is ze in leven gebleven?"
Zondag:
Groentensoep,
Gevulde kalfsborst,
Worteltjes, aardappelen.
Roomtaart.
Maandag:
Kalfsborst koud,
Andijvie, aardappelen,
Appelvla.
Dinsdag: t
Gebakken saucijsjes,
Appelmoes, aardappelen,
Flensjes.
Woensdag:
Ribstuk,
Groene kool, aardappelen,
Griesmeel met bessensap.
Donderdag:
Koud vleesch,
Princesseboonen, aardappelen
Peertjes.
Vrijdag I:
Aardappelsoep,
Gekookte tarbot,
Biersaus, aardappelen,
Kropsla.
Vrijdag II:
Aardap pelsoep
Gestoofde tomaten met macaroni,
Beschuitje met kaas.
Zaterdag:
Varkenslapjes,
Gestoofde bieten,
Karnemelk met grutjes.
Roomtaart.
100 gram bloem, 125 gram suiker
(basterd), 100 gram boter, 5 eieren, 50
gram rozijnen sun maid, 50 gram su-
cade.
Voor de vulling: 3 eierdooiers, 1 pakje
vanillesuiker, 2Yz dL. melk, 20 gram
bloem.
We hebben deze taart op ons Zon
dags menu gezet, omdat hü reeds Za
terdag klaar gemaakt kan worden en
dat niet alleen, maar we houden nog
een heerliik stuk over om 's avonds bij
een kopje thee te presenteeren. Het
goed gelukken hangt voor een groot
deel af van een goeden oven, die cir
culatie moet hebben en een gelijkma
tige warmte verspreidt naar alle
kanten.
We beginnen met den springvorm
in te vetten en daarna met suiker of
bloem te bestrooien. De ingrediënten
worden alle afgewogen en staan klaar
in de volgorde, waarin ze gebruikt
moeten worden, terwijl we de sucade
alvast in stukjes hakken en met de ro
zijnen op een bordje leggen.
We nemen onze deegplank of bü ge
brek hiervan de onderkant van de
broodplank, leggen hierop de gezeefde
bloem en de boter en hakken dit met
een mes in stukken zoo groot als kleine
knikkertjes.
We kloppen de eierdooiers met de
basterdsuiker (lichte) gedurende 10 mi
nuten totdat de massa dik is en in een
flinke straal van een lepel loopt, hier
door worden de rozijnen en sucade ge
roerd. Nu gaan we het eiwit zeer stijf
kloppen, met een tikje zout gaat het
veel vlugger. Is het zóó stijf, dat we de
kom gerust onderstboven kunnen hou
den, zonder dat het eiwit er uit valt,
dan is het goed en mengen we het met
een paar slagen door de eiermassa,
waarna ook de gehakte bloem en boter
er luchtig doorgeschept worden.
Nu vlug in den vorm, die slechts
voor /4 gevuld mag worden, omdat de
taart flink gaat rijzen. De oven hebben
wij van tevoren al verwarmd, daar hii
voor het bakken van dezen taart vrij
heet moet zijn. Is men bang voor teveel
bovenwarmte, dan wordt over den bo
venkant van den vorm een beboterd
papier gelegd. Voor het bakken reke
nen we ongeveer Vi uur.
Is de taart gaar, dan laten we dezen
in den oven bekoelen, zetten b.v. de
deur open en plaatsen het gebak daar
na op een groot plat bord.
Na geheel en al afgekoeld te zyn
wordt de taart in twee of drie deelen
gesneden, die we vullen met de room-
vla.
We brengen hiervoor de melk aan
de kook, kloppen in dien tijd de
dooiers met de suiker gedurende 5 min.,
voegen de bloem erbij en heel lang
zaam de warme melk, doen alles terug
in de melkpan en koken de via op een
