Vwi Ziaunwig
Hevige SNIJW0ND
IN DEN VINGER
KLOOSTERBALSEM
HaXuM U lezen*
l*
TWEEDE BLAD
BIJ ONZE _c5.y
pA*** OP BEZOEK
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 24 JUNI 1933
11
0'
Oost-Indië.
Winkelpuienprijswedstrijd.
iii.
Speciaal adres voor Heeren Zomer-ondergoed
De berechting van de Indische
dienstweigeraars.
BLOEDT VERSCHRIKKELIJK
Dienstweigeraars in hooger
beroep.
DOOR
SECRETARIS KAMMAN.
Ver volg en slot van het artikel van
Zaterdag).
De Mussolini-burgemeester laat
zich niet commandceren. \'roo-
ll.|ke jeugdherinneringen. Meneer
Kamman krijgt een standje, omdat
hij een paartje in den echt verbon
den heeft.
Dat was eigenlijk niets voor U, me
neer Kamman, onderbreek ik den secre
taris. Die oude burgemeester lapte eigen
lijk de Nederlandsche wet aan zijn laars en
hü had zeker met erge domme boeren-
raadsleden te doen, dat hij deze kon uit
schakelen?
De Heldersohe secretaris lacht gemoe
delijk, dan zegt hij: De burgemeester
was verantwoordelijk, ik kon er niets aan
doen, maarde raadsleden waren lang
niet allemaal boertjes! Daar zat bij, ons als
raadslid b.v. Baron van Dedem, van de
bekende invloedrijke familie. Zijn zoon,
een jong meester in de rechten, was volon
tair op het gemeentehuis en pa hoopte,
dat deze eens den ouden burgemeester
zou opvolgen. Die jonge man zat dus zoo'n
beetje te wachten op den dood van den
ouden baron Mulert; zoo beschouwde deze
het althans. Maar de oude burgemeester
was een stevige kerel, een taaie en die
bleef leven. De jonge baron Van Dedem
werd eerst burgemeester van Staphorst,
later in Dalfsen.
Er was nogal eens verschil van opvat
ting tusschen den burgemeèster en baron
Van Dedem.
Toen de mogelijkheid tot het heffen van
progressieve belasting kwam, ging de oude
burgemeester direct er mee accoord om
de kleine menschen te ontlasten, doch Van
DedCm was aldoor in de oppositie en be
gon de handelwijze van den burgemeester
In den Raad fel te kapittelen. De oude
Baron Mulert liet 'm praten en toen ie
klaar was zei hij:
„Hei je nog wat anders, v. Dedem? Niet,
nou ik heb met jou niks te maken, ik doe
wat ik wil." De Raad ging als gewoonlijk
met den Burgemeester mee.
„Ik ga weg uit de raadzaal", zei Van
Dedem woedend.
„Ga je gang. We kunnen je best
missen!"
Neen, juist tegen zijn eigen stand
ging deze Mussolini-burgemeester te keer!
Op zekeren dag komt hü bij mij binnen:
„Kannnan, is er nog geld op de begroo
ting? Ik moet een lading steenen hebben,
voor een nieuwe straat. De raad heeft
gisteren besloten, dat deze straat niet in
zijn geheel aangelegd mocht worden, maar
Ik wil, dat diie straat er komt. Laat de
(steenen komen, Kamman!"
De steenen kwamen en de straat ook.
Baron Van Dedem maakte hierop, na
tuurlijk terecht, aanmerking, doch de Bur
gemeester legde hem uit, dat de Raad wel
'zulke malle besluiten kon nemen, dat hij
zich daaraan niet storen kon. Hü, de Bur
gemeester, vond een geheel nieuwe straat
moedig en dan hadden Baron Van Dedem
en de overige raadsleden zich daar hü neer
te leggen.
Met de boeren kon de Burgemeester het
beter vinden dan met de aanzienlijken en
machtigen. De officier van justitie schreef
hem eens een brief, dat hij een fout had
gemaakt als hulpofficier van justitie.
„Zeg, Kamman", decreteerde sarcastisch
Mussolini: „Schrijf aan dien man, dat ik
miks met 'm te maken heb en dat ie zijn
praatjes voor zich moet houden."
„Burgemeester", zeg ik, ,,'t is de Offi
cier van Justitie!
„Denkt die soms, dat ik me door hem
laat commandceren? Ik kom dezer dagen
toch in Zwolle en zal het hem dan zelf wel
vertellen, doch schrijf eerst maar een
brief.
Een oogenblik zwijgt de Heldersche
secretaris en een vroolijke lach, bü die
jeugdherinnering, overtrekt zijn gelaat.
't Is wonder, meneer Kamman, dat
U, zoo'n punctueel wetbeschermer, geble
ven bent, met zoo'n voorganger in uw
jeugd, zeg ik schertsend.
't Was wellicht niet goed te prater,
zegt de heer Kamman ernstig, maar het
was 'n eerlijke, ronde, oude man, een edel
man, niet alleen in naam. Zijn grootmoeder
was een prinses van Oranje. Hü be
schouwde zich als vader van do boerenbe
volking. Als er iemand trouwen ging,
mocht niemand anders dan hij het huwe
lijk voltrekken. Eenmaal was hü ziek en
het was erg slecht weer. Er kwam een
bruidspaar. We dorsten den ouden burge
meester niet te roepen; en het huwelijk uit
stellen, tot het weer en de burgemeester
beter waren, ging niet. Toen heb ik het
huwelijk voltrokken. Och, wat heeft t ge
waaid, toen hij mij door den veldwachter
Van Piekeren bü zich liet roepen! Zyn
staalblauwe oogen schoten vonken van
drift. Met zijn groote, rijzige gestalte
kwam hü vlak voor mij staan: „Kamman,
hoe heb je mü. een ouden man van 80 ,<u.'
dat, kunnen aandoen? Alle 'huwelijken heb
ik voltrokken, nou doe .ie mij die schande
aan! Mij te passeeren! Al was ik half doou
geweest, al had het gestormd, gehageld, .ie
had me moeten laten halen!
Ja. aan den Mussolini-burgemeester van
Dalfsen heb ik mooie herinneringen. Ik
begon op een salaris van 480 gulden^maai
van zijn eigen salaris stond hü 'W1 aan
mii af.
In werkelijkheid was ik daar de uit\oe-
rendie macht.... maar de burffemeestei
decreteerde.
In 1903 kwam ik als secretaris in
Delfzijl, daar was het ook hard werken,
vervolgde de heer Kamman, rijoens mijn
verblijf aldaar werden er groote haven
werken uitgevoerd, de Nooröoosterlocaal-
spoor en de Woldjerspoor aangelegd, een
nieuw uitbreidingsplan vastgesteld, eu
Voorts heb ik aldaar de mobilisatie en fle
oorlogsjaren meegemaakt, en dat betee-
kende in Delfzijl, als zeehaven en grens
plaats, nogal iets.
En toen? vraag ik.
_an Delfzül ging ik naar Den Helder.
Gok hier vraagt het ambt van gemeente
secretaris heel wat. Daarbij ben ik ook
nog, zoo u wel weet, algemeen voorzitter
van den Ned. Bond van Gem.-Ambte
naren.
ik heb reeds veel menschen opgeleid
voor het examen. De eerste was mijn broer
en de laatste mijn zoon, die nu gemeente
secretaris in Tiel is.
Zoo u weet, zit ik ook, sedert 1912, ge
regeld als lid van de examencommissie
voor de Gemeente-administratie.
Gedurende mijn verblüf in Groningen
was ik redacteur van de Perscommissie
van bovengenoemden Bond. Het' stemt mij
altijd tot voldoening, dat ik in die quali-
t it heel veel voor de belangen van de ge
meente-ambtenaren heb kunnen doen. Als
Bondsvoorzitter wjjs ik herhaaldelijk er
op, dat het personeel steeds ijverig zijn
plicht moet doen en daarbii behoort ook,
dat het zich voortdurend aan de studie
moet blijven wijden; alleen dan kun je
eischen stellen, wanneer je iets kunt
prest eeren
Onze bondsvergaderingen worden druk
bezocht door tal van burgemeesters en
secretarissen en andere gemeente-ambte
naren.
En hoe bevalt het U hier in Den Hel
der, waar de Raad zich niet door een Mus
solini laat regeer en? vraag ik.
kreeg ik een standje van den burge
meester, toen bij vernam, dat ik een huwe
lijk voltrokken had,
- Hier is 't een Dorado zegt de secre
taris enthousiast. Er heerscht hier tus
schen de ambtenaren en mii een uitne
mende geest, bovendien een prettige sa
menwerking tusschen den Burgemeester,
evenals tusschen diens ambtsvoorganger,
de Wethouders en de diensthoofden, en
mij. Zeer onder den indruk was ik, toen
bij mijn 40-jarig jubileum, dat zoo dui-
deliik naar buiten bleek.
Ik heb het natuurlijk uitteraard druk,
in een gemeente als Den Helder, maar ge
lukkig heb ik uitstekend personeel en dat
maakt het werken prettig.
In de meeste gemeenten van de grootte
van Den Helder werkt er, onder den secre
taris, een ambtenaar, speciaal voor het
redactiewerk, met den titel van commies
redacteur, en ook in onze gemeente is er
eenige jaren een zoodanig ambtenaar
werkzaam geweest. Op mijn voorstel is
echter een jaar of zes geleden die functie
afgeschaft, omdat ik meende zelf met be
hulp van 'mijn goed onderlegde personeel
het bewuste werk wel te kunnen afdoen,
terwijl daaraan het voordeel verbonden is,
dat eike afdeeling der secretarie haar eigen
werk verricht. En bovendien kon toen,
tengevolge van het vrijkomen van het
salaris van den commies-redacteur, een
drietal van de jongere, gediplomeerde amb
tenaren bevorderd worden. Inderdaad komt
er in den tegenwoordigen tijd, met zijn
vele wisselingen in de wetgeving en in de
uitvoeringsvoorschriften, heel wat kijken
om behoorlijk bü te blijven. Dit is ook wel
af te leiden uit het feit, dat de gemeente
besturen aan de uitvoering van ongeveer
100 wetten en aan tal van Kon. besluiten,
ministerieele aanschrijvingen, enz., enz.,
hebben mede te werken.
Ook miin positie als voorzitter van den
Bond van Gemeente-Ambtenaren, welke
4300 leden, telt, een eigen bureau heeft in
Amersfoort, waar 4 ambtenaren werken,
w.o. twee meesters in de rechten, geeft
zorg. Alle stukken, die daar inkomen én
uitgaan, krijg ik ter inzage en ter teeke-
ning.
Zoo u weet. ben ik ook nog voorzitter
van het Witte Kruis en van het Roode
Kruis en kerkvoogd van de Ned. Her
vormde Kerk.
Juist ook, omdat het nu in Den Hel
der, wat de ontwikkeling van de stad en
speciaal den gang bü het Grondbedrijf
betreft, zoo goed gaat, eischt de ge
meente veel zorg.
De wet op de financieele verhouding van
1929 heeft Den Helder in een gunstige
positie geplaatst. Wii krijgen daardoor van
't Rijk ruim 21 per inwoner in het jaar;
daarmede zijn wij een. der best bedeelde
gemeenten van het Rijk. Amsterdam en
Purmerend krijgen iets 'meer, maar van de
1000 gemeenten zijn er geen 20, die zoo
goed af zijn als Den Helder. Wü behoeven
het Rijk daarvoor geen dankje te zeggen,
want volgens de wet komt het ons toe,
Voor een gedeelte is dat te danken aan de
wijze van beheer in voorbijgegane jaren.
In 1935 zal er echter een nieuwe wet zijn
voor de regeling der financieele verhou
ding tusschen het Riik en de gemeenten,
en of deze voor onze gemeente even gun
stig zal zijn als de tegenwoordige valt
te betwijfelen. Hoe deze wet echter ook
uitvalle. zeker is het, dat er onder de
werking van het huidig regiem heel wat
verbeteringen aan verschillende gemeente-
obiecten konden worden aangebracht
De Helderschen kunnen heusch trftsch
op hun gemeente zijn.
Tot op lieden is het een oase in Europa.
Ze noemen het hier een uithoekmaar
't is een gezegende uithoek. En nu ben ik
uitverteld. Maar als u nog wat te vragen
heeft? De secretaris zag mü vriendelijk
lachend aan.
Ik zou 't niet durven, meneer Kam
man, zei ik, U, die zoo'n veelomvattenden
werkkring hebt, nog langer te exploitee-
ren. Mag ik U harteliik danken.
Een vriendelijke, eenvoudige, humane
man, onze gemeente-secretaris. Iemand
met veel kennis van gemeenterecht. De
duffe, prozaïsche wetten en verordeningen
hebben gelukkig geen dorren, drogen boe
kengeleerde. van hem gemaakt en gedu
rende zijn hoogen werkkring heeft hij rich
vejp vrienden verworven, door ziin humaan
optreden.
DE MINISTER VAN DEFENSIE
EN DE A. J. C.
Op vragen van het Eerste Kamerlid
mevrouw Pothuis—Smit betreffende be
ëindiging van de beschikbaarstelling van
tenten en ander kampeermateriaal van
het leger ten behoeve van de Arbeiders
Jeugd Gentrale, heeft de minister van
defensie geantwoord:
De werkzaamheden van de Arbeiders
Jeugd Centrale zyn ondergeteekende be
kend.
Ook weet hij, dat de Arbeiders Jeugd
Centrale tal van jaren militair kampeer-
materieel in bruikleen ontving.
Sedert dien was echter omtrent de
organisaties, die de beginselen zyn toe
gedaan, welke ook die van de Arbeiders
Jeugd Centrale zyn, twyfel gerezen aan
haar gezindheid ten aanzien van de wet
tige overheid. Zoolang de oorzaken van
dien twyfel niet zyn weggenomen, kan
ondergeteekende, tot zyn leedwezen, tot de
weermacht beboorend materiaal niet aan
deze organisaties in bruikleen afstaan.
DE VRIJE ZATERDAGMIDDAG VOOR
SOMMIGE GROEPEN VAN
SPOORWEG PERSONEEL.
De proef geslaagd.
De bq wryze van proef ingevoerde
regeling inzake het geven van den vrijen
Zaterdagmiddag aan het personeel op de
bureaux der inspecteurs van vervoer en
ingenieurs van tractie van de Nederland
sche Spoorwegen, die om beurten voor
de helft vrij kregen en het des Zaterdags
na 1 uur des middags vrij geven aan
personeel, werkend in de locomotieflood-
sen, zijn naar de directie der Nederland
sche Spoorwegen mededeelt, als geslaagd
te beschouwen.
Zü zal daarom tot definitieve invoering
van de vrije Zaterdagmiddagregeling
overgaan. (Volk).
DE WEGEN NAAR DEN
AFSLUITDIJK.
De A.N.W.B. en de K.N.A.C. hebben
zich met een adres gewend tot den Min.
van Waterstaat, waarin zij mededeelen,
dat zy zich op 20 Juni 1932 tot Zyner
Excellenties voorganger hebben gewend
met een verzoek, in het belang van het
doorgaande verkeer, te bevorderen, dat
de aanleg en verbetering van de op den
weg over den Afsluitdyk van het meer
Flevo aansluitende wegen van het Ryks-
wegenplan zoo spoedig mogelyk zouden
worden voltooid, op welk verzoek zy nog
geen antwoord mochten ontvangen.
Intusschen is gebleken, dat verschil
lende werken aan deze wegen zyn uit
gevoerd of nog onderhanden zyn (weg
van Ewycksluis—de Kooy, weg over
Wieringen, een eerste begin met den
nieuwen weg A'dam Lambertschaag),
maar dat deze wrerken toch van onder
geschikt belang zyn ten opzichte van de
geheeie wegverbetering, zoowel aan de
Westelyke als aan de Oostelyke zyde van
den Afsluitdyk, waardoor het nuttig effect
van den belangrijken verkeersweg over
dezen dyk vooralsnog niet tot zyn recht
kan komen.
Daarom hebben voornoemde vereeni-
gingen in het belang van het steeds toe
genomen landverkeer den minister ver
zocht het daarheen te leiden, dat de aan
den Afsluitdyk van het meer Flevo aan
sluitende hoofdverbindingen voor door
gaand verkeer met motorrijtuigen zoo
spoedig als doenlyk zal zyn, zullen wor
den verbeterd c.g. aangelegd.
STRUBBELINGEN BIJ DE
WERKVERSCHAFFING TE
APELDOORN.
Vierhonderd man uitgesloten.
Wederom is het tot strubbelingen geko
men by" de werkverschaffing te Apeldoorn,
waar pl. m. 450 werkloozen te werk zijn
gesteld aan het graven van een vy'ver in
het Gemeentelijk Grondbezit Berg en
Bosch.
De werkloozen hebben eenigen tiid ge
leden een adres gericht tot den raad met
het verzoek de verslechteringen, welke
den laatsten tijd waren ingevoerd, terug te
hemen. Dit adres werd voor kennisgeving
aangenomen. Nadien werden nog eenige
verslechteringen ingevoerd, o. a. het in
schakelen van de middenloongroep. pre
mie-verlaging van tariefwerk van 10 tot
5
Eergisterenmorgen werd het werk, uit
protest en om de aandacht van de Heide-
Maatschappü, B. en W. en rijksinspectie
op zich te vestigen, voor tien minuten on
derbroken. Des middags werd dit herhaald.
Gisterochtend' gaf de Heide-Maatschap-
pii opdracht dat. behoudens enkelen, die
tijdens de onderbreking aan den arbeid
bleven, tot nader order allen ziin uitge
sloten. De uitsluiting omvat pi. m. 400
man.
Jutters, Jutters, Jutterwelpen!
't Is verblijdend in dez' tijd
In de Jutterkrant te lezen
Van een winkelpuiwedstrijd.
Winkelgevelwedstrijdprijzen,
Winkel—wedprijs-gevelstrijd,
Strijdwedprijs, wed-winkel-prijsstrijd
('k Raak er haast van van de wijs!)
Wat staat er ook weer te lezen?
Winkel-strijd-prijs-pui wedstrijd?
Wedstrijd met de winkelprijzen?
W mkelwedpuigevelstrijd?
Strijdwedprijs met winkelgevels?
M 'nkelpui-plaat-wedstrijd?
inkelwedstrijd, wedstrijdprijzen?
(Nu ben 'k mijn verstand al kwijt!)
Maar, 't staat vast: Het is te prijzen
Deez fotoprijswedstrijd!
De Staatsman zou je er op wijzen,
Die in Londen z'n tijd verslijt.
Want daar pródt men over prijzen,
't Is een ware prijzenstrijd;
Terwijl men hier met prijswedstrijden
Winkelier èn klant verblijdt!
Redactie! Oogst met dezen wedstrijd
Succes in dez' malaisetijd
't Is goed er nu eens op te wijzen
Hoe men 't malaisespook bestrijdt,
Winkeliers! Gij kent het spreekwoord:
"Een goede gevel siert het huis!
Maak dus de wedstrijd prijzenswaardig
En.... Geen Jutter blijft er thuis!
Delwhök.
HERM. DE HAAN s Heerenmodemagazijn
Koningstraat 92 t.o. Witte Bioscoop
B. V. D. reeds vanaf 1.75 per stuk
Meridian 1.50
Interlook 0.85
Men zendt ons de „Indische Courant"
van Woensdag 10 Mei, welke het uitvoerig
verslag bevat van de berechting der acht
tien dienstweigeraars van de „Piet Hein".
Wü meenen onzen lezers een dienst te be
wijzen door dit verslag in zijn geheel over
te nemen in dit en de volgende nummers
van de „Heldersche Courant". Hier volge
dan het eerste gedeelte van het verslag
dezer rechtspraak.
Voordat de krijgsraad gezeten is, wor
den de beklaagden binnengeleid. Zy ne-
taen plaats op drie lange banken; wanneer
'de krijgsraad binnenkomt, staan zii op, in
'stramme militaire houding.
1 Nadat de pi'esident de zitting heeft ge
opend, worden de namen der beklaagden
opgelezen en wordt hen vermaand oplet
tend te zijn op hetgeen zy' over hunne
taak zullen liooren.
Daarna leest de fiscaal de reeds gepu
bliceerde tenlastelegging voor en doet het
voorstel slechts het verslag der beklaagden
verhooien en één getuigenverhoor voor
te lezen.
Hiermede stemt de zeekrygsraad in, ter
wijl ook verdediger en bekl. daartegen
geen bezwaar heebben.
De secretaris leest daarop de getuigen
verklaring afkomstig van den luitenant
ter zee der 2e kl. S. Visser voor, gevolgd
door de vrijwel geliikluidende verslagen
van de beklaagden-verhooren.
Het verdient vermelding, dat in al deze
verslagen spy't wordt betuigd, en het ver
langen wordt uitgesproken in dienst te
mogen blijven.
Ook wordt door eenigen verklaard op
Hr. Ms. „Piet Hein" buitengewoon prettig
te hebben gediend.
D? pres. vraagt vervolgens den be
klaagden mail voor man, of zii aan deze
verslagen iets wenschen "te veranderen of
toe te voegen. Slechts met enkelen hunner
is dit het geval; zii wenschen toegevoegd
te hebben, dat zij grooten spijt hebben en
het hen geen tweede maal zal overkomen,
terwijl zy' betuigen zich in het vervolg
buiten alie vakactie te zullen houden.
De korp.-monteur Kamp verzoekt
te willen stipuleeren, dat hü niet mede-
deed als demonstratie tegen de salaris-ver
laging, maar slechts omdat hij meende,
dat hoe meer opvarenden medededen, hoe
minder ernstig het voor hen zou afloopen,
uit kameraadschap dus.
Aan het verzoek wordt voldaan.
De fiscaal stelt dezen beklaagde nog
eenige vragen naar aanleiding van de ver
gaderingen in de maand December gehou
den; voor verschillende dezer werd geen
verlof aan den marine-commandant ge
vraagd.
Bek], Ka m p, die bestuurslid van een
der marinebonden was, zegt niet op de
hoogte van dit voorschrift te ziin geweest.
Ook werd een optocht gehouden, en bekl.
Kamp geeft toe, dat die wel degelijk als
een demonstratie tegen de salarisverlaging
bedoeld was. Ook voor dezen optocht was
geen vergunning verleend, alhoewel ver
schillende deelnemers meenden van wel.
Een geheime vergadering.
De verdediger vraagt bekl. Kamp,
of deze in ziin functie van bestuurslid af
wist van de geheime naohteliikê vergade
ring in een goedang achter Kiet Wan Kie
op 28 Januari, waar eigeniyk het besluit
tot dienstweigering werd genomen (dus na
de bekende vergadering op den 27sten).
Bekl. deelt mede, hiervan eerst eenige
dagen geleden iets te hebben gehoord.
Het verslag wordt met bovenstaande
verklaringen aangevuld.
Alle beklaagden gaan thans met de ver
slagen der verhooren accoord, en be
krachtigen ze met hun handteekening.
De invloed der vakhonden.
Alvorens te teekenen, verklaart bekl.
Salverda nog speciaal, dat men in de laat
ste maanden van '32 sterk was beïnvloed
door de actie der bonden met als argument
de salariskorting, waardoor de plaatsge
vonden dienstweigering geen volkomen
natuurlijke reactie meer was, maar een
uiting van koppigheid. Hii heeft daarvan
[veel spiit.
Thans is het woord aan den fiscaal, die
begint met den vertegenwoordiger der
pers welkom te heeten.
(Wii laten een gedeelte, betrekking heb
bend op de wijze van berichtgeving der
Indische bladen, waartegen de fiscaal pro
testeerde, weg, daar dit voor de Holland-
sche lezers van geen belan gis Red. H. Ct.)
Verband met KLOOSTERBALSEM
geneest de wond in 24 uur
.Als moeder van een groot gezin, had
ik het ongeluk mg bg 't brood snijden
een flinke jaap in den wijsvinger te
geven. Het bloedde verschrikkelijk. Een
van mijn kinderen bracht dadelijk den
Kloosterbalsem, die in mijn huisgezin
met kinderen telkens van pas komt.
Na een doekje met dezen geneeskrach-
tigen balsem op mijn vinger te hebben
gedaan, hield het bloeden dadelijk op
en de hevige wond was tot mijn ver
bazing in 24 uur geheel geheeld en
totaal genezen." B D (e Qr
AKKFD'C ORIGINEEL TER INZAGE
„Geen goud zoo goed"
Onovertroffen bij brand- en snij wonden
Ook ongeëvenaard als wrijfmiddel bij
Rheumatiek, spit en pijnlijke spieren
Overal per pot v. 20 gr. f 0.60 en 50 gr. f 1.—
Het gebeurde.
Overgaande tot de thans aanhangige
zaak zelf, is dit de eerste, die op een vrü
groot aantal beklaagden betrekking heeft,
n.1. op 18 Europeesche schepelingen van
de „Piet Hein". Uit juridisch oogpunt zy'n
alle zaken tegen de z.g.n, dienstweigeraars
zeer eenvoudig; al deze gevallen toch heb
ben betrekking op art. 114, Wetboek van
Militair Strafrecht; het weigeren, of op
zettelijk nalaten te gehoorzamen aan een
dienstbevel, d. i. een bevel, gegeven door
een militairen meerdere aan een militai
ren mindere en aan hetwelk eenig militair
dienstbelang ten grondslag ligt.
De fiscaal omschrijft nu, hoe op het
signaal voor „baksgewiis" van de 30 man,
die daaraan hadden moeten gehoorzamen,
een 25-tal niet verscheen, waaronder ook
de beklaagden. Op het signaal „alle hens
voor den boeg", dat daarop volgde, werd'
evenmin gereageerd.
De commandant sprak nu de op den
bak verzamelde menschen toe «en daarna
kregen de nalatigen van den oudsten offi
cier persoonlijk man voor man het bevel
om naar „baksgewiis" te gaan.
Een 15-tal gaf abn dit bevel gevolg,
maar de beklaagden bleven ook toen nog
weigeren, waarom hun voorloopig arrest
werd opgelegd. Eén van hen werd onpas
selijk en moest naar den ziekenboeg wor
den gebracht, van waaruit hij verzocht
zy'n weigering te mogen intrekken, het
geen werd toegestaan. Na overleg met den
eskader-commandant werd aan de andere
dienstweigeraars medegedeeld, dat zij, die
alsnog aan het werk wilden gaan, hiertoe
de gelegenheid kregen, hetgeen zii dadelijk
deden, behalve Salverda en Cornelis, die
in arrest bleven.
Toen het schip 1 Februari weer te Soe
rabaja binnenliep, kregen alle dienstwei
geraars arrest en werden naar de gevan
genis te Malang overgebracht, behalve
bekl. Oele, die eerst op 4 Maart werd in
gesloten.
Met den grooten hoop mee
De fiscaal wijst er nog op, dat de mees
ten slechts met den grooten hoop meelie
pen, en de ééne het niet voor den ander
durfde laten, om dan verder te gaan.
Gelijk het op de „Piet Hein" geweest is,
is het op vrijwel alle schepen en bij alle
inrichtingen gegaan. Het zonderlinge is
echter, dat van twee betrekkelijk kleine
schepen de „Piet Hein" en de „Evert-
sen" een heel groot aantal bleef weige
ren, ook na het persoonlijk bevel van een
officier; bovendien loopt dit op deze twee
schepen niet even sterke bemanning, die
uit precies dezelfde soort menschen be
staat, ook zeer uiteen; op de „Piet Hein"
toch w aren er 18 weigeraars, op de „Evert-
sen" 34.
Terloops zij hierbij aangeteekend, dat
b.v. van de „Java", „Soemba" en „Prins
van Oranje" niemand een dergelijke hou
ding heeft aangenomen; bij den Dienst
van Conservatie waren er een 3-tal en by.
de andere inrichtingen weer niemand De
reden van deze zeer verschillende houding
van hetzelfde slag menschen kan ik niet
verklaren.
Juridisch eenvoudig.
Zooals ik reeds zei de, uit juridisch oog
punt is de zaak zeer eenvoudig. Door ce
verklaringen van de beklaagden en die
va - den getuige Visser is het wettelijk en
overtuigend bewijs geleverd, dat de be
klaagden het ten laste gelegde feit hebben
begaan, behoudens ten aanzien van Bel
graven; dezen is iets anders ten laste ge
legd en uit de bewijzen blijkt niet, dat hij
een order gekregen heeft. Deze dient dus
te worden vrijgesproken en is, voor het
geen te zijnen aanzien gebleken is, disci
plinair te straffen door zy'n commandant.
Het door ieder der beklaagden gepleeg
de feit is van ernstigen aard, gezien de
omstandigheden, waaronder de feiten ge
pleegd werden; een soort van massale
dienstweigering. Hierbü wordt rekening
gehouden met het feit, dat er een 15-tal
voldeed aan het persoonlijk bevel van den
oudsten officier, zoodat de beklaagden
voorbeelden te over hadden, om tot het in
zicht te komen, wat hun plicht als militair
voorschreef.
De omstandigheden, onder welke de fei
ten gepleegd werden, waren eveneens van
ernstigen aard, daar de actie want als
zoodanig is het optreden te beschouwen
geschiedde op een tijdstip, dat ook sche
pelingen van andere schepen een derge-
Ul'ke actie ondernamen, hetgeen den be
klaagden bekend was en dat bii het slagen
der actie buitengewoon ernstige gevolgen
hieruit hadden kunnen voortvloeien.
De oorsprong van de actie.
De oorsprong dezer actie moet gezocht
worden in het gebeurde op de vergadering
van 27 Januari 1933, gehouden door den
Bond van Korporaals en den Bond van
Minder Marine Personeel in de sociëteit
„Coneordia" te Soerabaja. welke vergade
ring door honderden schepelingen, uitslui-
Buitenlandsch Overzicht pag. 1.
Feuilletonj
Radio-programmaM 2
Van links en rechts 2
Door de ontploffing van een gra
naat bij Hammenet zijn vijf men
schen gedood en twee gewond 10
De beklimming van den Mount-
Everest is tot het najaar uitge
steld, wegens slecht weer „10
In Duitschland is de sociaal-dem.
partij verboden6
iTwee boerderijen te Hops tot den
grond toe afgebrand 2
Engelsch protest tegen de Joden
vervolgingen in Duitschland 6
Opheffing van alle vakbonden in
Duitschland6
Noodweer in Zwitserland „10
JDe vrije Zaterdagmiddag voor
sommige groepen van spoorweg
personeel 5
De Minister van Defensie en de
A.J.C5
Het bericht over het ongeluk van
de beide Spaansche vliegers bij
den berg Malinche tegengespro
ken 6
Het herstel van de Habsburgers.
Frankrijk tegen de Oostenrijksch-
Hongaarsche aaneensluiting
Dienstweigeraars in Indië in hoo-
ger beroep behandeld
De inbraak in kasteel Nyenrode.
Een onaangename kant voor de
Amsterdamsche politie
Amerika zal eerst met Tsjeho-
Slowakije onderhandelen over de
oorlogsschulden
Contingenteering van den abnor-
malen invoer van sommige groen
ten naar België
De actie tegen de Duitsch-natio-
nalen. Ontbinding van een oplei
dingscursus en een vrouwenorga
nisatie
Omtrek-nieuws
Marktberichten B
Marineberichten
Sportnieuws
6
5
6
6
1£T*
p
i
10-
11
tend korporaals en minderen, werd bijge
woond.
Deze actie had duidelijk het karakter
van een demonstratie, hetgeen o. a. blijkt
uit het feit, dat stokers, die niet op baks
gewiis behoefden te komen, daar het zee-
waoht was, zich by' de schepelingen' voeg
den, die wel op baksgewiis moesten komen
en die by' niet verschijnen daartoe dus een
bevel konden verwachten.
Wat de persoonlijkheid dezer beklaag
den betreft, wensoh ik, in verband met de
straftoemeting, te wijzen op een groot
voordeel in het militair strafproces. Van
iederen militair der Marine toch, van hoog
tot laag, bestaan conduitestaten, die ver
geleken kunen worden met inlichtings
rapporten. Ik geloof niet, dat de reclassee-
ring in Indië al zoo ver gevorderd' is, dat
van iedereen, die met den strafrechter in
aanraking komt, voor welk gering ver
grijp ook, een inlichtingsrapport bestaat,
vermeldende de antecedenten en de per
soonlijkheid van den delinquent. Een mi
litair rechter heeft een dergeliik rapport
steeds te zijner beschikking, hetgeen van
zelfsprekend van zeer veel gew icht is bii
het bepalen der straf.
Bii het bestudeeren van deze conduite
staten komt men al dadeliik tot het in
zicht, dat alle beklaagden op een hoogst
enkele uitzondering na (Cornelis b.v.) tot
nu toe zeer goed stonden aangeschreven
en zeer goed beoordeeld werden. Ten over
vloede zeg ik er nog bii, dat geen van heil
te voren ooit met den strafrechter in aan
raking kwam.
Wii hebben hier te maken met 18 wille
keurige schepelingen en twee van deze,
Kamp en Schutte, hebben nog nooit straf
gehad, hoe gering ook; ook verreweg de
meeste anderen hebben heel weinig disci
plinaire straffen gekregen en die ze ge
kregen hebben, waren, dooreengenomeil,
lichter dan die van streng arrest, zelfs
van verzwaard arrest.
Na ieder geval op zichzelf nog even on
der de loupe te hebben genomen, brengt
de fiscaal dan ziin eischen uit.
(Wordt a.s. Dinsdag vervolgd).
I
Batavia, 23 Juni (Aneta). Het Hoog
Militair Gerechtshof van Ned.-Indië deed
uitspraak inzake de in hooger beroep voor
dit Hof terechtstaande Inheemsche dienst
weigeraars.
De vonnissen van den Zeekrygsraad te
Soerabaja ten aanzien van Soemarsono,
Soetoro en Haroen werden bevestigd. Deze
vonnissen luidden resp. acht maanden,
twaalf maanden, tien maanden, allen met
ontslag uit den dienst doch met aftrek
van den tyd doorgebracht in preventieve
hechtenis.
De vonnissen van den Zeekrygsraad
te Soerabaja waarbij Soeparto en Soetadi
ieder tot tien maanden gevangenisstraf
werden veroordeeld, werden vernietigd
Het Hof veroordeelde beide beklaagdei
tot ieder acht maanden gevangenisstraf
met ontslag uit den dienst onder aftre)
van den tyd doorgebracht in preventiev
hechtenis, aangezien het Hof van oordee
was dat niet is gebleken dat beide beklaag
den het delict in vereeniging pleegden.
Hierna behandelde liet Hoog Militair
Gerechtshof van Ned-Indië in hooger
beroep zeven nieuwe zaken tegen Inheem
sche dienstweigeraars.
De advocaat-fiscaal eischte vernietiging
