IV5ARINE-BRIE
'EN UIT INDIË.
De huisjes, die er nu nog op staan,
zullen worden afgebroken; de autori
teiten willen niet het risico loopen,
zeggen zij, dat vacantienemende water
toeristen het oude Pampus gaan ge
bruiken als geschikt punt om te over
nachten.
Voor ondernemende lieden komt
hier echter een terrein braak te lig
gen. Een IJselmeer-hotel annex café
restaurant moet voor dergelijke men
schen, die wat aandurven, een verlei
delijk perspectief zijn!
Groote „opzetten".
Dat binnen afzienbaren tijd wel een
poging zal gedaan worden om tot iets
dergelijks te geraken, lijkt waarschijn
lijk, gezien het feit, dat, niettegen
staande de ongust der tijden, het „ini
tiatief" er onder ons Hollanders toch
nog lang niet uit is. Van nieuwe groote
opzetten hoort men steeds weer en
zelfs gaan dergelijke opzetten ook wel
door en „slagen", waarvan dan het
Lido, het groote nieuwe café-restau
rant aan de Stadhouderskade bij het
Leidsche plein een voorbeeld is. Weet
u waarom dat Lido zoo goed gaat?...
ziet hier een der jongste Amsterdam-
sche moppen. Niet? Wel, omdat
Onnes „er achter zit", luidt het ant
woord, dat doelt op het feit, dat Lido
grenst aan het Huis van Bewaring,
waar nog steeds de (eenmaal rijke) be
woner van het kasteel Nijenrode in
voorarrest zit, in verband met de be
kende schilderijendiefstal. Maar dit
terzijde.
Een groote opzet was het Sportpaleis
dat de maatschappij die het Stadion
exploiteert, aan den Amstelveenschen
■weg zou gaan bouwen. Het plan was al
bijna in kannen en kruiken; een laat
ste restje bedrijfskapitaal ontbrak nog
slechts. Dat men tenslotte dit laatste
restje kapitaal, niettegenstaande een
energieke propaganda in de pers en
op andere wijze, niet bijeen heeft kun
nen krijgen, vindt waarschijnlijk zijn
oorzaak hierin, dat zich dit seizoen
plotseling een vrijwel catastrophale
vermindering in de publieke belang
stelling voor wielerwedstrijden heeft
voorgedaan en dit toekomstige sport
paleis het voor een groot deel van der
gelijke wedstrijden zou moeten hebben.
Wij hebben er verleden jaar in deze
brieven al eens de meening verkondigd
dat in Amsterdam het wieler-enthou-
siasme eigenlijk al Over zijn hoogtepunt
heen was. De uiterlijke verschijnselen,
hebben ons toen nog niet direct gelijk
gegeven, want, ook na deze, onze
diagnose, bleek het stadion op zomer-
sche Donderdagavonden meerdere
malen totaal uitverkocht of althans zeer
behoorlijk bezet. Dit jaar echter, nu
niettegenstaande de zeer verlaagde toe
gangsprijzen, de sprinters en stayers
in het Stadion reeds meerdere malen
hun rondjes gedraaid hebben voor
meer hooge dan bezette banken, krij
gen wij op welhaast onverwacht acute
"wijze gelijk! We zullen thans niet we
derom de gronden van dit verschijnsel
trachten na te sporen. Het feit is er
en de groote plannen, de groote op
zetten moeten zich dus naar een ande
ren kant wenden. Zoo hoort men
thans weer van een grooten opzet tot 't
doen houden van autoraces in de Haar
lemmermeer en ook tot het doen aan
leggen van een groot natuurbad ter
zijde van den nieuwen Rijksweg
LarenBaarn ter hoogte van de z.g.
witte bergen. Vooral, dit laatste plan
schijnt groote kans van slagen te heb
ben. Ten eerste zijn dergelijke groot-
scheepsche natuurbaden, met groote
ruimten voor zonnebaden, enz., op het
oogenblik, gezien het succes dat men
met hen in de Bildt, in Soest, in het
verafgelegen Beekbergen zelfs be
reikt, bü het publiek bijster in trek
en ten tweede is het terrein dat men
bij Laren reeds voor een en ander in
handen heeft reeds nu, zonder dat het
bad er nog is, een geliefd verpoozings-
oord; men behoeft slechts op Zater
dagen en Zondagen de honderden
auto's te zien die daar in de buurt par
keeren.
Groote Rijkswerken. Een
meevaller.
Men hoorde behalve van groote op
zetten door het particulier initiatief de
laatste dagen ook van groote opzetten
door het Rijk dat daarmede een ener
gieke poging wil gaan doen het kwaad
der werkloosheid te bestrijden. Met
een van die laatste opzetten zal dan
Amsterdam tennauwste te maken krij
gen; het gaat hier om de „tunnel
onder het IJ", die al jarenlang op het
verlanglijstje van de hoofdstad staat.
Zij komt nu op het werkverschaffings-
1 ijstje van de Regeering te staan en
laarmede zijn de kansen tot verwer-
""lijking inderdaad grooter geworden!
!j die nlannen opperden pi rpi*»'-
ten, omtrent een tunnel onder het IJ
of een brnzoer overheen, zijn gestorven
of oud dan 'ijs geworden en vermoe
delijk znog etnog vele ontwerpers oud
en grüto aan. n, alvorens er een vaste
verbbadden haran oever tot oever",
zoo toen Gretóg in een dezer dagen
verschenerMo. fchrijving van „Amster
dam zooals het feeft en werkt". De
kans is nu groot dat men reeds bij een
tweeden druk vah dit werk deze pas
sage zal dienen te schrappen!
Het schijnt overigens, gaat men
af op wat men bij den bouw van de
nieuwe brug over het Merwedekanaal
op den Muiderstraatweg te zien heeft
gekregen, op het oogenblik wel een
gunstige tijd voor het uitvoeren van
groote Rijkswerken. De ondervinding
opgedaan met de uitvoering van dit
millioenen-werk kan zeer zeker een
stimulans zijn genoemde groote werk
verschaffingsplannen inderdaad door
te zetten. Men kreeg hier toch te doen
met diverse meevallers. Allereerst wel
wat betreft den datum van oplevering.
Steeds werd contractueel bepaald op
1 October; maar het laat zich thans
aanzien, dat dit veel vroeger zal kun
nen gebeuren en men reeds tusschen
15 Aug. en 1 September geheel met dit
enorme werk gereed zal zijn. En dan
is men, een tweede groote meeval
ler, voornamelijk tengevolge van de
dalende materiaalprijzen, een goede
halve ton onder de oorspronkelijke be
grooting gebleven.
Er werd daar, met de geweldige be
tonnen opritten, die tenslotte een tien
tal meter boven den beganen grond
oploopen en die 20 m breed zijn (fiets
pad, autoweg, trambaan en voetpad
komen er naast elkaar te liggen) een
fraai technisch kunstwerk gewrocht
(de ijzeren boogbrug van 100 m span
ning en het geheel zal afmaken wordt
Zondag 16 dezer geplaatst) wmarvoor
ontelbare weggebruikers dankbaar
zullen zijn; zij zullen in den vervolge
voorgoed verlost zijn van de misères
die zij zoovele jaren lang aan de be
ruchte draaibrug daar ter plaatse
moesten beleven, een draaibrug, die,
volgens de statistieken, de laatste jaren
gemiddeld honderd maal per 24 uur
gedurende 7 minuten werd openge-
draid!
In afwachting van de hulp die nu,
mogelijk, het Rijk ons met zijn tunnel-
werkverschaffingsplan zal komen bren
gen, doet de gemeente op bescheidener
wijze ook wel iets in deze richting.
Noemen wij b.v. den aanleg van sport
terreinen aan den overkant van het IJ,
een werk waar deze week een aanvang
mee werd gemaakt
Maar zal zelfs dat „iets", al is het
dan nog zoo bescheiden, door de ge
meente kunnen worden vastgehouden?
We zitten nog altijd met het gat in de
loopende begrooting van idem zooveel
millioen (en we zijn al op de helft van
het betreffende jaar!) en met een nog
grooter gat in de komende begroo
ting. En een zeer behoorlijke, dek
king daarvoor hebben we nog steeds
niet gevonden.
Het gat in onze financiën.
Hiermede zijn we dan ten laatste
aangeland bij het belangrijkste punt
van deze week: de.. lonosverlagings-
debatten in den Raad. Op het oogen
blik van schrijven zijn zij op het
Prinsenhof nog druk aan den gang en
te vermelden valt alleen dat de S. D.
A.P.-fractie bereids verklaard heeft de
voorstellen van B. en W. eensgezind te
zullen afstemmen.... Als deze brief
onder uw oogen komt is het uiteinde
lijke resultaat van de stemming u reeds
bekend. Stel het gunstigste. voor on
ze gemeentelijke financieën gunstig
ste geval, dan zijn onze begrootings-
gaten thans gedeeltelijk dicht gegooid,
- maar dan toch nog maar zeer ge
deeltelijk en nog lang niet heelemaal...
Ook dan nog zullen er niet velen zijn
die een.... gat zien in het tenvolle
dichtgooien van.... het gat!
DE VROOLIJKE BURGEMEESTER.
Jimmy Walker als .journalist.
(Door onzen Londenschen
correspondent).
Londen, Juli 1933.
Tot degenen, die op de economische
wereldconferentie te Londen het mees
te bekijks hebben, behoort zeer zeker
Jimm.y Walker, de gewezen burge
meester van de wereldstad New-York
Reeds als burgemeester was hij be
kend om de jazz-liedjes, die hjj maakte.
Na een eenigszins onvrijwillig geno
men ontslag hij werd tot zondebok
gemaakt voor de corruptie, die ook
zonder hem in New-York welig tierde
M An' o Tc* rrinrf
naar Europa enhet schijnt hem in
de Oude Wereld buitengewoon goed te
bevallen. Op het oogenblik zit hij in
I/onden als journalist-verslaggever
voor de „Hearsf'-bladen. Zijn geschikt
heid voor dit werk ligt reeds opgeslo
ten in zijn aard en karakter; na zijn
ontslag als burgemeester heeft hij zich
trouwens nog geen oogenblik zorgen
behoeven te maken voor zijn bestaan.
Op het oogenblik moet hij dagelijks
1000 woorden naar New-York telegra-
feeren. Dagelijks verslindt de Ameri-
kaansche krantenlezer Jimmy's indruk
ken van de Londensche conferentie.
Hij verstaat uitstekend de kunst om
zich over de kopstukken vrooljjk te
maken.
Zoo ontvingen we dan deze week het
bericht, dat onze eskader-commandant,
de kolonel van Duim, bevorderd was tot
Schout-bij-Nacht. Dit moge voor den
nieuwen vlagofficier toch een groote
voldoening zijn, want vooral in den laat-
sten tijd is volgens mijn bescheiden
meening de leiding van het eskader in
Ned.-Indië niet gemakkelijk geweest.
Nog pas eskader-commandant, kreeg
kolonel van Duim direct die dienstwei
gering op de vloot te „scheren", en vlak
daarop werd Z.H.E.G. er door den ad
miraal op uit gestuurd om de „Zeven
Provinciën" het verder muiten te be
letten, waarbij toch onder het oog van
de geheele wereld ontzagwekkende be
slissingen moesten worden genomen.
Na een geestdoodende stilligperiode bij
Onrust, volgde voor het eskader de
„derde Japansche oorlog", terwijl, toen
deze medio April weer wat begon af te
slechten, de groote oefeningstijd voor
het eskader begon, hetgeen terdege
aangepakt, nu de oorzaak is, dat we
weer „bij" zijn. Nu we de „zomermaan
den" weer ingaan, zijn er ook weer een
boel thuisvaarders, maar nog steeds
komen er desillusie's voor -van men-
schen, die reeds aangewezen voor thuis
varen, doordat ze min of meer met de
afgeloopen dienstweigermgs percara's
iets uit te staan hebben gehad, de thuis-
vaartbrief weer geannuleerd kregen.
Nu en dat is een heel ding, dat weet
je zelf nog Wel van je vorige term, hoe
groot de vreugde om den thuisvaart-
brief is, en hoe je daar eigenlijk je
heele term, vanaf de eerste oorontste
king in het zwembad in Sabang, tot het
einde toe, drie jaar naar verlangd hebt.
We zijn nu met de vloot al vijf weken
van Soeraba.ja weg en komen weer in
het stadium, dat we de schoonste vuile
witte pakjes weer uit onze waschzakken
te voorschijn gaan halen, omdat we door
die achoone heen raken. (Gelukkig dien
ik wat dit aangaat niet op een groot
schip en mogen we hier aan boord op
zee in het kahki loopen). Maar als we
nu zooals tempo doeloe samer. een hutje
hadden, dan waren we toch zeker al in
gemeenschap van goederen, wat jij,
oude sobat.
Uit de overplaatsingen in de courant
maak ik op, dat de .Zeven Provinciën"
uit dienst gaat en de „Pelikaan" in
dienst komt als Artillerie-instructie
schip. hetgeen toch een zeer bijzondere
bestemming is voor een schip, dat in
1923 aan de baai in Nieuwediep vertrok
als moederschip voor onderzeebooten,
onder bevel van den overste Wiesman.
Toch is het een goed iets, lijkt mij, dat
die ouwe „Kappal toedjoe" eens voor
een poosje van het tooneel vedwijnt.
Het moet, dunkt me, momenteel niet
prettig zijn om op dat schip te dienen
en zeer zeker niet prettig om met dezen
naam rond te varen in den Oriënt. Toch
zullen we daar overheen moeten, want
de naam is te eervol in onze Marine-
gesohedenis, dan dat wij hem graag
zouden missen in onze Navy.
De Kweekschool voor Inlandsohe
schepelingen gaat blijkbaar toch uit
Makassar blijvend verdwijnen, tenmin
ste, de daarop dienende officieren wer
den over de vloot en de walinriohtingen
van de Marine verspreid, terwijl de In-
landertjes, die nog in opleiding waren,
dit thans zijn op de M.K.O. Wat de
Marine nu met het gebouwen-complex
in Makassar gaat doen is mij niet be
kend. Voorloopig is er een bootsman
gebleven voor toezicht, welke baan
thans met die van beheerder op het
Marinekampement op Malalang heel
aardige baantjes voor een getrouwd
onderofficier aan den wal zijn.
De kolonel Posthumus zal. nu de
eskader-commandant Schout-bü-Nacht
is geworden, waarschijnlijk het bevel
over de „Java" krijgen, overste Vreden-
berg dat van de „Pelkaan", terwijl de
vorige chef van het torpedo-atelier in
Nieuwediep, overste Doorman, eerste
"^irier van de „Java" genoemd wordt.
Juist door zijn vermakelijke artike
len is Jimmy Walker zeer populair,
zooals hij als vanzelf datgene is en
doet, wat in Amerika populair maakt.
Hü kan zonder moeite van eiken diplo
maat een interview krijgen, want nog
steeds is hij in Amerika machtig, nu
door zijn pen. En waar de meeste deel
nemers aan de conferentie hem al leer
den kennen als burgemeester van
New-York, vinden zij het ook zelf wel
interessant om hem nu in zjjn nieuwe
beroep weer te spreken. Hij hoort meer
dan een ander en hij weet het in een
aantrekkelijken vorm aan zijn lezers
voor te zetten. En zoo leeft hij voort,
zijn leventje zonder zorg.
Verder zijn hier geen overplaatsingen
van belang, voor zoover ik weet. Kort
geleden hadden we hier aan boord een
bridge drive, waar ook de officieren
van de onderzeebooten aan mee deden.
Och, och, dat is toch zoo besteed aan
die menschen van de onderwater cava
lerie. Want je kunt nu wel zeggen, dat
ze ontberingstoelagen en duikgelden
krijgen, maar zoo een stuk of wat we
ken met een onderzeeboot mee met het
eskader valt voor die lui, wat ontbering
aangaat, zeker niet mee. Al was het al
leen maar dat ze 's avonds voor tafel
geen glas port of een borrel mogen
drinken, wat toch nog altijd een van de
gezelligste momenten is op een varend
schip, wat jij, kameraad?
Een kleine rectificatie op mijn brief
van de vorige week is het bericht, dat
het met de tractememtsverlaging voor
loopig nog wel mee zal loopen, althans
dat er uitzonderlijke bepalingen voor de
marine zullen gelden (alles van hooren
zeggen hoor Jan, want ik wacht me wel
om over dit precaire onderwerp met po
sitieve berichten te komen, als ik er
niet absoluut zeker van ben). Zoo hoor
de ik ook, dat met ingang van 1 Juli de
standplaatstoelage van Soerabaja ge
heel komt te vervallen, (evenals Ban-
doeng, maar dat is nu niet bepaald over
stroomd van marine-familie's). Maar dat
is toch ook beroerd en er valt gewoon
niet tegen te schrijven aan jou in het
Juttertje.
Een grappig verhaaltje loopt momen
teel in de Indische pers over Z.V.H. de
Soesoehoenan van Solo, die er de „leer
ling" op uitgestuurd had om 5 loten uit
de groote ziekenhuisloterij te gaan koo-
pen. Er waren er nog tien te krijgen
en men bood den boodschapper de res-
teerende vijf ook te koop aan. Deze wei
gerde echter. Inderdaad won de Soesoe
hoenan op een der loten 10.000 roepia's
en de boodschapper verheugd over zijn
geluk meldde zich aan het hof, om een
pluimpje in ontvangst te nemen, was
echter danig ontsteld, dat Z.V.H. hem
weinig vriendelijk ontving, want op ©en
der resteerende loten van de onver
kochte serie, welke den Soesoehoenan
te koop waren aangeboden geweest, was
kasueel de 10Ó.000 gevallen. Dat noem
je nog eens wanboffen, alhoewel het
winnen van geldprijzen door dezen
vorst een beetje water naar de zee dra
gen is.
De Fascistische partu hier m Indae
zoekt een nieuwen leider. De heer De
Bree zal aftreden en thans wordt als
zoodanig genoemd de gewezen majoor
van het Indische leger Rhemrev, een
oud Atjeh-officier met een boel bin-
tangs, ó.a. de Militaire Willemsorde. In
onze eerste Malang periode in 1925
woonde hij ook op Malang.
De vroegere „Insulinde" en het s.s.
„T.jerimai" zijn naar het buitenland ver
kocht. Voor menige marineman zal er
aan die schepen van de Rotterdamsche
Lloyd nog een prettige thuisvaart her
innering kleven. Trouwens, hoe slecht
is het onze trouwe „P. C. Hooft" niet
vergaan. Ik zag laatst nog een afbraak-
kiekje van dit eens zoo majestueuss
schip. Menigeen zal daar, door amou-
reuse mailboot perkara's, het «lek wel
eens een beetje te warm ond "de voe
ten geweest zijn, maar niemand had
toch kunnen vermoeden, dat het schip
zoo gauw zou verbranden.
Sjonge Jan, je kunt merken, dat we
lang weg zjjn uit Soerabaja, het bier in
de toko raakt op, de sigaren, de lucifers
en de „rooie ster", en met tandpasta en
met zeep kun je nu eenmaal niet den
TropendOrst lesschen, trouwens het
brievenschrijven wil ook niet vlotten
ah ik niet wat te rooken heb. Op hoop
van de volgende week wat beter geëqui
peerd te zijn sluit ik deze mail maar
weer. Het beste kerel, de groeten.
HENK.