MARINE-BRIEVEN UIT INDIË.
De expansiezucht van Japan.
T
rekenen het optreden, tijdens het Sta.
dion-feest, van den „sterken man", die
zij thans als iets nieuws, „geheel
nieuw voor Amsterdam!" heet het in
de aankondigingen, op den voor
grond schuift
In alle geval, dit terzijde, zal die
„sterke man" in het Stadion naar bij
voorbaat te zeggen valt, zeker niet zoo
uitbundig (u ziet ik ben er weer!) wor
den toegejuicht als dit geschiedde met
den sterken man onzer amateur-wiel
renners, Van Egmond, die, na het be
halen van het Wereldkampioenschap
te Parijs, verleden Donderdag in ons
Sportpark (dat eindelijk weer eens,
met een 50.000 menschen was uitver
kocht naar behooren gehuldigd werd.
En het ziet er ook naar uit, dat het
Nationale Huldigings-defïlé, dat op 9
September eveneens in het Stadion zal
plaats hebben, zoo niet uitbundiger
misschien, maar dan toch wel interes
santer zal worden, met de zanghul-
de, de dansgroepen onder Lili Green,
de demonstratie van landelijke ruiters,
enz. enz., dan bovenbedoelde lucht
ballon- en sterke man-middag
Rubens „schapen".
„In het teeken" der uitbundigheid
staat verder deze dagen ook de Rubens
tentoonstelling, die als onderdeel der
„Zomerfeesten" (waar we overigens dit
jaar niet zoo bijster veel van gemerkt
hebben) in de zalen van den kunsthan
del Goudstikker gehouden wordt. Ru
bens toch was voor alles de schilder
der uitbundigheid, van de uitbun
digheid der weelderige, vrouwelijke
lichaams-vormen zeker niet in de laat
ste plaats! Rubens-vrouwen zijn in
zeker opzicht nu wel niet meer in de
mode, maar we hebben ze toch nog,
ook hier in Amsterdam bekijk u alleen
maar eens de foto die onlangs door de
pers circuleerde van onze 22 „Mokum-
sche" meisjes, die onder den naam de
„Franklin-girls" de eerste vrouwelijke
voetbalclub hebben opgericht. Het zijn
de eerste schapen die ten onzent over
den dam kwamen om het Rijk van het
Bruine Monster te betreden. De eerste
Rubens-schapen!
Eenigszins aangeschoten.
„Sluitende" begroeting!
Men zou het min of meer uitbundige
bezuinigingen kunnen noemen waar
mede de meerderheid v nB. en W. de
gemeentebegrooting 1034 willen slui
tend maken; bezuinigingen die echter
noodzakelijk zijn wil men niet in be-
lastingverhooging, waartoe die
meerderheid pas in het allerlaatste ge
val wil overgaan, vervallen. Kort
samengevat komen de voorgestelde be
zuinigingen neer op vermindering van
alle uitgaven door sterke besnoeiing
van de post uitgaven van alle takken
van gemeentebemoeiing; vermindering
van nagenoeg alle subsidies met onge
veer 15 nogmaals een wijziging in
de arbeidsvoorwaarden van het ge-
meentepersoneel, een wijziging die
voornamelijk neerkomt op een her
groepeering der verschillende catego
rieën ambtenaren en werklieden Wor
den deze voorgestelde bezuinigingen
alle aangenomen, dan zal er eigenlijk
nog alleen maar bij wijze van spreken
van een sluitede begrooting sprake
kunnen zijn. Er blijft dan nog ;n het
Crisisfonds voor 1934 een ongedekt te
kort bestaan van niet minder dan
negen en een half millioen gulden. Aan
gaande dit resteerende tekort zal dan
echter nog met de Regeering in nader
overleg getreden worden.
In alle geval is, al werd dan van het
aanvankelijk tekort van 13,5 millioen
een stuk weggewerkt, het voor het
nieuwe college van B. en W„ dat bin
nenkort uit de windselen der bespre
kingen en onderhandelingen achter de
schermen tevoorschijn zal moeten tre
den, geen financieel vooruitzicht, dat
totuitbundige vreugde of zelfs
maar opluchting stemt.
Spoorwegplannen-Oost.
Uitbundig hard aan den slag, de
uitdrukking is wat sterk, maar ik kan
nu, aan het eind niet meer met goed
fatsoen van mijn thema afstappen,
zal men binnenkort tijgen met het uit
voeren van de z.g. spoorweg-plannen-
Oost, die o.m. de Watergraafsmeerbe-
woners en de Indische buurters uit hun
isolement belo ven te verlossen. De be
treffende aanbestedingen zijn reeds
gehouden, de directiekeet van waar
uit ir. C. H. C. W. van der Veen het
groote werk zal leiden, staat reeds op
gesteld. In een volgenden brief geef ik
u weer hetgeen deze opper-leider mij
ten behoeve van de lezers van de Hel-
oersche Courant wel heeft willen_ ver
tellen over de niet geringe technische
prestatie die hier staat geleverd te
„Wacht nog een oogenblik, chauffeur,
mijn vriend komt zoo, hij zoekt alleen
nog maar zijn hoed.
(„Tidens Tegn").
Is overbevolking de oorzaak van de
ellende der Japansche boeren?
Een vergelijking met
Nederlandsche toestanden.
Door onzen correspondent.
Tokio, Augusus 1933.
Door een toevallige omstandigheid
waren wij dezer dagen in de gelegen-
heid een onderhoud te hebben met een
vooraanstaand persoon uit Japansche
regeeringskringen, welke zoo juist een
studiereis in Europa achter den rug
had. Hij verklaarde ons, dat de tegen
woordige crisis in Japan toe te schrij
ven was aan overbevolking, er aan
toevoegende, dat de eenige uitweg was
j de verovering van nieuwe gebieden.
J Zijn redevoering kwam hierop neer:
1 overbevolking veroorzaakt de crisis,
de crisis veroorzaakt het verlangen
naar uitbreiding van grondgebied, de
expansie-zucht leidt naar den oorlog.
Dichte bevolking in Japan.
Het is zeker, dat de dichtheid van
de bevolking in Japan grooter is dan
in tal van andere landen. Maar het
lijdt ook geen twijfel, dat zij kleiner is
dan die van enkele andere. Het is niet
te weerspreken, dat de boeren in Ja
pan honger lijden. Het zou echer vei
keerd zijn, te meenen, dat dit te wijten
zou zijn aan de dichheid der bevol
king, aangezien het gemakkelijk is om
aan te toonen, dat dit van andere lan
den, met een grootere bevolkingsdicht
heid dan die van Japan, niet het geval
is, althans niet in die mate en ook zou
aangetoond kunnen worden, dat het
levenspeil der arbeiders in die landen
belangrijk uitgaat boven dat der Ja
pansche arbeiders. Zoo is b.v. de dicht
heid der bevolking van Japan 437 in
woners per 1000 m=, die van Engeland
490, van België 688 en van Holland 607.
Het is evenwel bekend, dat het levens
peil van de boeren dezer landen veel
beter is dan dat van hen in Japan. Men
zou de tegenwerping kunnen maken,
dat België, zoowel als Engeland voor
namelijk industrielanden zijn en dat
het grootste deel van haar bevolking
leeft van de industrie en niet van den
landbouw, terwijl in Japan 58 pet. van
de bevolking werkzaam is in den land
bouw, de visscherij en het boschwezen.
Maar deze verklaring gaat niet op,
wanneer men den toestand in Hollano
onderzoekt, waar het percentage van de
in den landbouw werkende arbeiders
grooter is dan in Japan. Wat toch is
het geval?
De Hollandsche boeren hebben een
levensstandaard, welke nooger is dan
die der Japansche. En zelfs dit levens
peil is hooger dan dat van de Poolsche
boeren, waar het cijfer der bevolkings
dichtheid slechts 214 inwoners per
1000 ms bereikt,
Deze feiten nu toonen duidelijk aan,
dat de dichtheid van de bevolking in
dit geval niets te maken heeft met de
armoede in Japan.
Strfld tusschen boeren en
grondbezitters.
De diplomaat, wiens woorden het
uitgangspunt waren voor deze uiteen
zetting, verklaarde verder:
„Een eindelooze strijd ontwikkelt
zich tusschen de grondeigenaren en de
boeren. De boeren zijn niet in staat
hun verbintenissen na te komen. Hun
wanhoopige toestand kenmerkt zich
door tallooze stakingen, conflicten, op
roeren. enz."
Naarmate het aantal arme boeren
toeneemt stijgt hun schuldenlast, nog
verergerd door de zonder ophouden
stijgende belastingen.
De Minister van Landbouw levert
hiervan in een rapport de volgende
cijfers:
Schulden Landeigen-
(in Yen dom (in ton)
Grondeigenaren 2949 49.7
Pachters 1441 15.6
Pachters en boeren 1039 6.5
Boeren 523 10.7
Deze cijfers toonen uii, dal terwyi
de schuld der grondeigenaren slechts
60 Yen per ton (oppervlaktemaat) is,
die van de iK>erer en pachters 173 Yen
per ton bedraagt
Hier zien wy dus duidelijk de oor
zaak van de vreeselijke ellende der
boeren. Het ligt voor dt hand dat de
fabel van de overbevolking van Japan
slechts een voorwendsel is om de el
lende en militaire avonturen goed te
praten.
Beste Jan,
Gelukkig was het iemand van de
koopvaardij wien het overkomen is, an
ders had ik er op deze plaats niet over
mogen sprekenEen tremmer van
de „Ohristiaan Huygens" merkte, na
een bezoek aan het Zeemanshuis, dat
hij zijn portemonnaie kwijt was waarin
(wat zal hij een standje krijgen als hij
thuis komt) zijn trouwring was opge
borgen .Nee beste kerel dan is als je
hem een poos kwijt zou willen, de
„Uiterton" een betere bewaarplaats,
waarbij je echter moet oppassen, dat je
hem niet van iemand anders wegneemt.
Waar bij ons in de marine nu toch
steeds gewaarschuwd wordt: „Ga, als
je thuisvaren moet toch vooral te voet
naar de mailboot want op het laatst kan
je in taxi, demme, of dogkar toch nog
van alles overkomen", het is weer ge
bleken bij het vertrek van hooger ge
noemde mailboot, dat deze waarschu
wing waarheid bevat want een geheele
familie is op de Perakweg met een
Atax, door het springen van een band
verongelukt en ligt thans, inplaats van
op een luien stoel op de mailboot in een
tampatje in de C.B.Z. (het ziekenhuis).
En daar heb je nu waarachtig geen
Indische term voor gemaakt om op het
laatst een ongeluk te krijgen. Nee,
Jan als het bij mij zoo ver is, met het
pontje over de Kali Mas en het laatste
stukje opsloffen. Op de mailboot is
toch koud bier genoeg om den gehaal
den warme rug te restaureeren.
Ik schreef het geloof ik in mijn vori-
gen brief aan jou al, dat de huishuren
op Darmo en in de heele bovenstad om
laag ioopen zoodat er als het ware een
trek van bewoners dien kant opgaat en
nu zoo langzamerhand volgen de win
kels ook. Zoo zie je tegenover de Cer-
cle artistique een minstens even artis
tiek kapperspaleis staan, op den hoek
coen boulevard-darmo dito staat de
groote winkel van toko „Piet", in de
Embong Malang is een soort winkel
galerij gekomen, de Palmenlaan telt
onder zijn huizen vele winkels, en in
de Sociëteitsstraat, eens een der mooi
ste straten van Soerabaia is ruimte te
over, het oude Hellendoorn staat al
bijna een jaar leeg en op de Passar
besar komt steeds meer winkelruimte
vrij terwijl in de bovenbuurten de win
kels als paddenstoelen uit den grond
verrijzen. Heusch, je zult een boel ver
anderd vinden als je nog eens terug
komt (ik begin er zoo langzamerhand
aan te wanhopen, wil je dat wel geloo-
ven, amice).
Van de Navy hier valt deze week
weinig bijzonders te vertellen, ook dit
jaar zullen vanwege de bezuiniging
geen herhalingslichtingen onder de wa
penen geroepen worden en geen oplei
ding voor reserve-officier zal gehou
den worden, de eskader-oefeningen
gaan hun gewonen gang hetgeen
maar gelukkig, want door bezigheid
komt geoefendheid, door geoefendheid
komen de resultaten en als het perso
neel de resultaten van hun werk gaat
zien komt de liefde en animo er van
zelf ook in, hetgeen noodzaklijk, want
volgens mijn bescheiden meening is
een der oorzaken van muiterij en
dienstweigering geweest dat de matro
zen zich meer werknemers als marine
klanten voelden en daarom den ernst
van hunne vergrijpen niet uit dat oog
punt hebben bekeken. De berechting
der delekwenten gaat gestadig door
zijn gang. Met eentonige regelmaat
verrichten Zeekrijgsraad en hoog mili
tair hun werk. Dezer dagen werden
een paar inlandsche dienstweigeraars
door een kapitein ter zee vereenigd.
Z.H.E.G. wist een vermindering van
straf te bewerkstelligen, een en ander
gaf weer .aanleiding tot spatieeringen
in de dagbladen. (Waar de Heldersche
Courant tegenwoordig de raadsversla-
gen in zijn geheel overneemt, zal ik
hier verder niet in details schrijven).
Het onderzoek, waarvoor de Pelikaan
naar Onrust was gegaan, is vrijwel ge
ëindigd; eind September heeft de be
rechting der Zeven Provinciën-affaire
plaats, hier in Soerahaja. waartoe de
beklaagden voor zoover in arrest, van
Onrust verplaatst worden naar Madoe-
ra. Wat zullen we hier blij zijn als
alles achter den rug is.
De mariniers maakten een blijden
intocht na de tien-daagsche manoeu
vres. Ze werden van Wonokromo afge
haald met de stafmuziek. De troep
schijnt zich onder leiding van de luie.
Van Gijn kranig geweerd te hebben en
van deskundige zijde werd gezegd dat
ze in het terrein niet onder deden voor
welk troependeel der landmacht ook.
De artilleristen keerden ook weer van
hun bezoek bij het leger terug na de
schietoefeningen nabij Soekaboemi te
hebben meegemaakt, en zoo is de mari
ne weer in contact geweest met de
landmacht-collega's, hetgeen de alge-
meene samenwerking altijd ten goede
komt. De Prins van Oranje ligt op punt
van vertrekken, voor een half jaar oefe
ning in de buurt van Tarakan en
Balik-Papan. Ja, er wordt hier bij ons
behoorlijk gevaren. Wij verwachten
hier eigenlijk in het najaar het bericht
dat twee jagers, waarschijnlijk Hr. Ms.
„Piet Hein" en „Evertsen" naar Hol
land zullen gaan, terwijl de „B. K." en
„V. N." dan terug zullen komen. Ook
gingen er hier geruchten, dat de
„Banckert" averij had bekomen, maar
uit je laatsten brief begreep ik zulks on
juist omdat deze jager nummer 7 een
Noorsche reis was gaan maken. De lui
tenant ter zee v. d. Donker welke thans
met de „Nassau" naar de West gaat is
daar een oude bekende en zal er onge
twijfeld door Madouro en geheel Cura-
gao met open armen ontvangen wor
den.
Op 22 Juli verdedigde een officier
van administratie voor het H. M. G. 24
dienstweigeringzaken van de „Piet
Hein".
Verder verscheen hier in de Indi
sche courant een portret van de in
Nieuwediep ook welbekende wethouder
Versteeghe, thans burgemeester van
Koog aan de Zaan.
Deze burgervader schijnt een artikel
in het „Anker" te hebben geschreven
en ging onder het opschrift „Canossa
-gang" behoorlijk (zooals wij dat in de
Marine noemen) aan de pomp.
Iemand die over een beetje pegulijnen
beschikt kan momenteel in een twee-
daagsche trip de lijkverbrandingen op
Bali meemaken. In de buurt van Den
Passar op Bali is nu een vliegveld tot
stand gekomen en in twee uren tijds
kan men van vliegveld darmo in Soera-
rabaia naar Bali vliegen, daar het
groote feest meemaken en den volgen
den dag terug. Denzelfden dag vertrek
zoowel van Batavia als van Soerabaia.
En dat alles voor de somma van 85
roepia's. Ja de K.N.I.L.M. weet zich
hier een behoorlijke plaats in het ver
keer te verzekeren. Heb je gelezen hoe
niemand minder dan Kingsford Smith
verklaart naar aanleiding van de
SingapourAustralië route: „Door ge
bruik te maken van het Fokker type,
waarmede Hollanders op de Amster
damBatavia route meer dan 20.000
vlieguren hebben afgelegd, zonder
welk ongeluk buiten de tusschensta-
tions ooknu daar kunnen we het
toch mee doen niet waar.
We krijgen hier binnenkort weer
iets nieuws in Soerabaia,- namelijk een
circus. Bij mijn weten nog nooit ver
toond. Het zal wel trekken vooral voor
kinderen, want die zijn hier in Tndië
altijd gespeend van dergelijke bij hun
jeugd in Europa behoorende pretjes.
Maar toch zal de malaise wel zijn in
vloed op het bezoek hebben.
Jullie in Holland kunnen je nog eens
interesseeren bij de goudzoekerij op de
„Lutini", dan wel je kunt als je met
permissie in het Haagje bent je trac-
tement er bij verdienen door eens te
gaan rouletten op de pier, maar wij
hebben hier niets van dien aard.
Beste Jan op mijn volgenden brief zal
je wel weer even moeten wachten, mor
genochtend gaan we weer voor een 5
weken het Oostervaarwater uit, ge
groet dus voorloopig, je vriend en
collega.
HENK.
