Noorwegen - iand van stille pracht
en woeste eenzaamheid.
Een kwestie van besparing
Onder de uiterlijke stugheid der Noren klopt een warm hart.
Van Oslo tot Noordkaap.
(door onzen specialen crresponden)
Oslos, September 1933.
Wie van Zweden naar Noorwegen wil
reizen, doet het best te Stockholm den
dat men dan den geheelen dag kan ge-
ochtendtrein naar Oslo te nemen, om
nieten van een wondermooi uitzicht,
eerst in Zweden, later in Noorwegen,
langs de bekende Kongsvingerbanen,
waaraan een aardige geschiedenis is
verbonden. In de dagen, dat Zweden en
Noorwegen nog één waren, winschte
de Zweedsche koning tusschen de beide
hoofdsteden van zijn dubbelriik een
spoorweg aangelegd te zien. Naar de
richting gevraagd, die de lijn moest
hebben, wees de vorst met zijn vinger
op de kaart der beide landen, trok daar
mede een denkbeeldige rechte streep
van Stockholm naar Christiania, zooals
de Noorsche hoofdstad toen nog heette,
waarmede de richting van de nieuwe
spoorlijn was beslist. Kongsvingerba
nen volgt ook metterdaad tusschen
Stocholm en Oslo vrijwel de rechte lijn,
zoodat de machtige Kongsvinger aan
deze lijn den naam geschonken heeft,
die tot clen huldigen dag van kracht is
gebleven.
Des morgens van Stockholm vertrek
kende, komt men tegen den avond te
Oslo aan, juist op tijd om zich te ver-
kleeden en daarna in het elegante
restaurant van het Grand Hotel het
avondeten te gaan genieten, want de
Skandinavische landen maken veel
werk van de keuken, gelijk in de vorige
brieven, die Zweden en Finland be
handelden, reeds is betoond.
Gelegen aan de Karl Johan's Gate,
met in het verschiet op het hoogste
punt van de omgeving het Koninklijk
Paleis, domineert het Grand Hotel het
daarvoor zich bevindende park vol
komen. Oslo is hoewel een aantrekke
lijke stad, toch allerminst een wereld
stad, daarvoor is de bevolking te ge
ring. want met de voorsteden telt Oslo
niet meer dan ongeveer 350.000 inwo
ners. in het jaar 1047 door Harald
Hdrdrade gesticht, werd de stad, die uit
houten huizen bestond, in 1624 door
brand welhaast algeheel verwoest, waar
door
GUUS BETLEM Jr.
(Slot.)
O ja, meende ook Dixy weer, in
het begin is alles goed.
Hoe voorbarig echter deze woorden
waren, zal mogen blijken uit het ver
lig van dit verhaal.
Want juist prikte papa met zijn vork
lr> een nialscb karbonaadje, dat zijn
vrouw hem zorgvuldig zoekend
had voorgezet, toen een stem door den
iuidspreker de kamer insehalde:
"•••■en niet alleen, dat onthouding
van iedere vleeschsoort voor het men-
soheljjk lichaam een gunstige uitwer-
lng heeft, n.aar daarbij bedenkt men
°Peens.de arme dieren, die bij
hen bij honderdtallen worden afge
haakt, geslacht, om te moeten dienen
"Js Voedsel voor den mensch...."
na Koning Ohristiaan IV de stad liet
herbouwen en den naam in Christiania
veranderde. Drie eeuwen na dezen ge
weldigen brand, los geworden van Zwe
den en Zweedsche invloeden. i9 na veel
strijd in stad, gewest en land eindelijk
besloten den ouden naam Oslo weer
aan de stad te geven, zoodat sedert het
jaar 1924 het meer Noorsch klinkende
Oslo in eere hersteld is, onder welken
naam de stad trouwens ongeveer zes
eeuwen lang bekend is geweest.
Wie aan Oslo en aan Noorwegeu
denkt, moet onwillekeurig ook aan de
Vikings denken, die op hun betrekke
lijk kleine vaartuigen eerst IJsland,
Groenland ontdekten, later strooptoch
ten ondernamen naar de kusten van
Nederland, Engeland en Frankrijk. In
de nabijheid van het Volksmuseum en
van het zomerverblijf der Koninklijke
familie. Bygdö Kongsgard geheeten, op
het schiereiland Bygdö, is een afzonder
lijk gebouw gestich', waar de resten
der Vikingschepen met piëteit worden
bewaard en zooveel mogelijk tegen ver
der verval ziin geconserveerd. Hoe het
ooit mogelijk is geweest met deze lichte
en kleine scheepjes zoo groote reizen
te ondernemen, daaraan strooptochten
te verbinden, die nu nog in de geschie
denis van Noorwegen, ge'ijk in die van
de door de roofzuchtige Noren geteis
terde landen voortleven, vervolgens rijk
met buit beladen huiswaarts te zeilen,
wekt nog immer de verbazing van de
kijkers naar de resten van wat eens de
Vikingschepen zijn geweest.
Saamhoorig met Oslo als geen andere
in Noorwegen is ontegenzeggelijk de
sportplaats Holmenkollen, ongeveer 500
meter hooger gelegen dan de hoofd
stad, waar gansch de hoofdstedelijke
bevolking aan sport doet en des win
ters naar den springheuvel trekt, van
welks top de skiloopers naar beneden
zweven. Democratisch als het Noorsche
volk is, zjjn de Koning en de overige
leden van de Vorstelijke famiiie ook op
Holmenkollen trouwe gastenevenals
men ze des zomers kan treffen in de
ranke schuitjes, waarmede de bewoners
van Oslo de Oslofjord bevaren, of be-
Van Driel keek met een plotselingen
schrik op zijn bord, dan voorzichtig,
peilde hij, of z'n vrouw en z'n kinderen
aandacht aan deze lezing hadden ge
schonken.
En haastig om af te leiden, begon hij
een druk gesprek met Dixy over het
partijtje van dien avond.
Ja, we mogen wel voortmaken,
hielp mevrouw van Driel haar man, je
moet nog naar den kapper ook
O, da's vlak bij, meende Dixy -
'k heb alle tijd.
Nee, heusch kind, en de klok is
nog tien minuten achter, want....
Want, vervolgde hier de stem
door de radio plotseling, en als ge
schrokken bleef Van Driel eensklaps
steken in zijn betoog, onwillekeurig
luisterend nu, naar dt woorden die
moesten volgen. Want. ging de sten.
verdar door wanneer we zien, hoe
die arme stomme beesten moeten lijden
dikwijls, vóór hun einde is genaderd...
als we lezen de stille, groote smart in
de dof omfloerste koeienoogen, die in
het besef van een naderend pistool
schot ons verwijtend aankijken, wan
neer gij luisteraars zoudt meemaken
den strijd om het behoud, welke het
dier zoo goed als rnensch
Hè, jakkes! vond Dixy eensklaps,
terwijl ze haar vork neerlegde en het
bord van zich afschoof.
«wemmen. Op het water en in de
sneeuw blijkt, dat onder der Noren
stugheid een warm hart klopt.
Diep snijdt reeds deze Zuidelijkste
van de tallooze Noorsche fjorden het
land in en al is er geen steile rotsen
formatie als verder naar het Noorden,
toch geeft ook de hoofdstedelijke fjord
reeds een goed beeld van wat den rei
ziger door het schoone Noorwegen te
wachten 9taat, zoo hij verder naar de
Noordkaap denkt te trekken.
Iets verder dan Holmenkollen ligt
Frongnerseteren, waar het nationale
skimuseum verrijst, dat een verzame
ling herbergt, die haars gelijke in de
wereld niet heeft. Daar bewaart men
ook de Pooluitrustingen van Nansen en
Amundsen, twee van Noorwegens
grootste zonen, die met hun Pooltoch
ten den naam van het betrekkelijk
kleine land over gansch den aardbol
hebben bekend gemaakt. Wat Nurmi,
de kranige Finsche looper en sports
man, gedaan heeft cm den naam van
Finland te verbreiden, zoodat voor hem
alleen tallooze malen de Finsche vlag
bij de Olympische Spelen in top is ge-
heschen, hebben Nansen en Amund
sen, zjj het dan op nog zoo verschillend
terrein als Nurmi, gedaan om Noorwe
gens grootheid in alle beschaafde lan
den te laten weerklinken.
Is de Westkust, evenals de Noord
kust van het land steil en onherberg
zaam, de Zuid- en de Zuid-Westelijke
kust is van een geheel andere natuur
schoonheid. De rustige, lachende Oslo
fjord heeft een eigen bekoring, al ont
breken er de hooge bergen en de over
hangende rotsblokken, die men in het
Westen en in het Noorden overal zal
zien.
Een rustig reisje per stoomboot is de
tooht naar Stavanger, vanwaar men
verder door kan varen naar Bergen,
twee van de belangrijkste Noorsche ste
den. met onderscheidenlijk 50.000 in
woners, dus in bevolking verre achter
blijvend bii de hoofdstad, gelijk ook het
geval is met het nog Noordelijke gele
gen Trondheim, dat ongeveer 60.000 in
woners telt.
Stavanger is een heel oude stad, want
reeds in het jaar 1125 had de plaats een
zekere bekendheid als zetel van den
door Koning Sigurd Jorsalfar benoem
den bisschop. Als middelpunt van de
Noorsche visehconservennijverheid,
waarvoor een tachtigtal fabrieken met
een gezamenlijke productie van onge
veer een millioen kisten vischconser-
ven werken, is Stavanger een stad van
belang en een der grootste uitvoerha-
vens van Noorwegen.
Van Driel keek nerveus naar den
luidspreker, die hun treiterend in hun
ooren klonk, en hun toeschreeuwde: En
is het niet verschrikkelijk, dat wij,
menschen uit de twintigste eeuw, die
onszelf toch een zekree mate van be
schaving toekennen, hierin plotseling
worden teruggebracht tot liet kaniba-
lisine. Want is er verschil in den ka-
nibaal, den ruwen onbeschaafden ne
ger die zijn niedemensch onder het
uiten van barbaarsche kreten met huid
en haar verslindt en.... den rnensch
van heden die de dieren doet slach
tenteneinde zich zelf te verzadi-
Sen-
Papa sprong overeind, terwijl zijn
vrouw en Dixy naar het bord staarden
met groote, hei-verschrikte oogen.
Allemenschendie idioten! brul
de Van Driel woest. Dan verliet hit
haastig de kamer, om aan Halbertsrria
te gaan vragen, zijn toestel te willen
afzetten.
Na enkele oogenblikken was hij
evenwel terug.
Zijn niet thuis riep hij, terwijl hij
woedende blikken wierp naar den
luidspreker wat moet dat nu?
Rustig klonk de stem vanuit hei.
driehoekig kastje: Gij luisteraars,
die mijn rede hebt gevolgt, zult thans
inzien, dat ge verkeerd doet, uw maag
te streelen met het gebruiken van
Er zijn drie wegen, die van Oslo naar
de tweede Noorsche stad, Bergen, voe
ren. De eerste is de reeds genoemde
zeeweg over Stavanger. De tweede de
spoorweg, die pas in het jaar 1909 ge
heel gereed was, doch geldt als een
meesterwerk van ingenieurswerk. Even
voorbij Finse bereikt de spoorweg het
hoogste punt, 1300 meter boven zee-
peil, waarna de daling over Myrdal en
Voss een aanvang neemt. Het aller
hoogste punt is het plateau, waar het
Taugevatn-meer zich in de bergen
heeft ingevreten, 'n gebied van eeuwige
sneeuw.
De derde weg is de auto-route over
Haugastöl en het Skiftsjö-meer, dat op
1250 meter hoogte is gelegen, waarna
de autoweg scherp daalt naar het
plaatsje Eidfjord, waar men de Har-
dangerfjord bereikt, die kilometers ver
het land indringt. Deze weg is de hoog
ste bergweg in Noorwegen, doch kan
alleen in de zomermaanden worden be
reden, daar gedurende de rest van het
jaar de metershooge sneeuw ieder ver
keer volkomen onmogelijk maakt. Maar
deze tocht voert door een gebied van
zoo woeste schoonheid, dat het der
moeite en der kosten loont op die wijze
een bezoek aan Bergen te brengen,
stad, die reeds in den jare 1070 door
Koning Oiav Kyrre is gesticht. Noor-
wegen's Nationale theater is te Bergen
gevestigd, het oorspronkelijke moeder
theater van dit land, waar de Noorsche
tooneelsch rij vers hun nieuwe tooneel-
spelen het liefst het eerst opgevoerd
zien, met handhaving der al-oude Noor
sche traditie, waarna tal van d e too-
neeistukken hun zegetocht over de
planken van de allergrootste Europee-
sohe theaters ziin begonnen.
In een tweede artikel stellen wij <ns
voor van Bergen uit de verre reize
naar de Noordkaap te beschrijven.
..Sjonge, sjonge, ik bad er geen Idee
van, dat de vogels aan bet strand bun
eieren op deze manier leggen."
voedsel, waaraan het bloed kleeft van
honderden arme onschuldige dieren,
die.
Dixy sprong van tafel en snelde de
trap op naar boven. Van Driel keek
zijn vrouw aan en deze staarde naar
haar bord, dat onaangeroerd was, ver
van zich afgeschoven. Ze zat met haar
vingers in de ooren voor zich uit te
staren en alleen Jan bediende tieh nog
rustig voor de tweede maal van aard
appels en groente.
Wat moet dat nou? informeerde
Van Driel andermaal, nu met een
hoofdknik in de richting van het on
aangeroerde middagmaal?
Niets antwoordde zijn eega dof,
en begon zwijgend af te ruimen.
Den volgenden dag hoorden ze, dat
men door 2 schroefjes los te draaien
het contact had kunnen verbreken.
Óch zei van Driel, hij hield niet van die
„geheimzinnigheden" als je eea
schok kreeg, was liet te laat och,
laten we nu maar liever radio-centrale
nemen, of ehnou ja, misschien >e»
toestel op.enfin, je begrijpt me wel,
Halbertsma. hoezeer we het ook op
prijs stellen, maar dan eten we tenmin
ste weer eens rustig.ook als je wat
vroeg wilt zijn.
(Nadruk verboden).