Stadsnieuws
A
TWEEDE BLAD.
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 4 JANUARI 1934.
Abonnementsgelden.
v Den Helder in 1933.
Een aanvulling van het
faaroverzicht.
Brand in „Liesje's Hoeve'
Opheffing van de crisis
door goederenschappen.
Het vee gered.
De schuur een prooi der vlammen.
Lezing van Dr. Ir. Dijt.
KONIJN's Vleeschwaren
wing'
2
7
7
6
I
WtJ danken onze post-abonné's, die
ons het abonnementsgeld voor het eerste
kwartaal '51 reeds overmaakten voor hun
medewerking. Willen onze abonné's, die
dit nog niet deden, twee gulden storten o!
overschrijven op onze postrekening 1606#
of ons dit per postwissel toezenden? Tot
15 Januari is daartoe gelegenheid; daarna
komt een kwitantie.
Over het abonnementsgeld ln de stad
wordt begin Junuari per kwitantie be
schikt en wij verzoeken vriendelijk de
kwitantie bij eerste aanbieding te voldoen.
CONTIN GENT E ER I N G
Bij de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Hollands Noorderkwartier,
Oudegracht 182 te Alkmaar, zijn formu
lieren verkrijgbaar voor het aanvragen
van toewijzingen voor de met ingang van
1 Januari j.1. verlengde contingentéering
van geïsoleerde electïische geleidingen,
kousen en sokken, tapijten en garens.
HERVATTING LESSEN
ZONDAGSSCHOOL.
Wij verwijzen naar de advertentie in dit
nummer, waarin de Ned. Herv. Zondags
school bekend maakt dat zij haar lessen
beeft hervat.
TECHNISCHE CURSUSSEN.
Tot heden ontbrak het in Den Helder
aan een inrichting voor Voortgezet Vak
onderwijs ter opleiding voor diploma's,
der Vereeniging ter veredeling van het
ambacht (V.V.A.), Voorbereidend M.T.S.
onderwijs en de Nijverheidsonderwijs-
akten, en moest men zijn toevlucht nemen
tot dure privaat- of schriftelijke lessen.
Ten einde hierin te voorzien is door
den lieer J. W. Lookman, leeraar N.O.,
werktuigkundige en electrotechnicus,
Krugerstraat 104, alhier, een technische
cursus opgericht, waaromtrent wij verwij
zen naar de advertentie in het nummer
van heden.
INSCHRIJVINGEN
HANDELSREGISTER TE ALKMAAR.
Van 28 Dec. tot 2 Jan. 1984.
Wijzigingen:
Garage J. Jansen, Nieuwe Laagzijde
8889, Schagen. Overgegaan aan J.
Jansen.
Opheffingen;
Burg. Maatschap tot het drijven van de
kaasfabriek „De Hoop", Stroeërweg 20,
Wieringen.
Nederlandsche Nationale Werklieden
Vereeniging „Door Orde en Spaarzaam
heid tot Welvaart", Koningstraat 12—14,
Den. Helder.
geloopen jaar kunnen zeggen, dat het
misschien finantieel niet bovenmatig is
geweest, maar dat het zeer zeker wel
gunstig was voor de ontwikkeling van
het vreemdelingenverkeer, dat aanzien
lijk is verbeterd.
Vereeniging
llngenverkeer.
voor Vreemde-
Nfiï laten hieronder nog eenige aan
vullende bizonderheden volgen betreffen
de den toestand onzer badplaats Huis
duinen, het vreemdelingenverkeer, enz.
in het afgeloopen jaar. Hoewel ten deele
reeds in onze verschillende jaaroverzich
ten vermeld, kwam het ons wenschélijk
voor deze alsnog, vollediger en uitgebrei
der, den lezer voor te zetten, omdat zij
ee» inzicht geven in voor onze gemeente
heel belangrijke kwesties.
Zeebad Huisduinen.
Een belangrijke uitbreiding had plaats
van het bestaande hotel-pension-restau-
rant, doordat het aantal kamers met 20
werd uitgebreid tot 85. Tevens werd een
behoorlijke ontvangzaal ontworpen, en de
keukeninrichting belangrijk uitgebreid,
zoodat het hotel thans is ingericht voor de
ontvangst en het logies van 90 5 100 gas
ten, welke ten allen tijde kunnen worden
bediend. Met groote feestelijkheden is
de openstelling van dezen verbouw in
Mei van het afgeloopen jaar gevierd;
een groot aantal uitnoodigingen waren
hiervoor verzonden aan burgemeesters
en secretarissen van verschillende pro
vincies, alsmede ook van provinciale be
sturen. Zeer velen hebben van die uit-
noodiging gebruik gemaakt; een leven
dige uitwisseling van gedachten is er het
gevolg van geweest, en ongetwijfeld
heeft deze feestelijke ontvangst een
groot aandeel gehad in het aanzienlijk
toegenomen vreemdelingenverkeer van
den afgeloopen zomer. Het bezoek aan
het vernieuwde hotel-pension-restaurant
profiteerde er in de eerste plaats van;
met niet minder dan 50 is het toege
nomen. Niettegenstaande de uitbreiding
kwam men in het drukst van het seizoen,
nog ruimte te kort.
De villa-verhuur is ook goed geweest,
ondanks malaise en crisis. Het oude hou
ten paviljoen is, zooals men weet, bouw
vallig geworden, zoozeer, dat commissa
rissen zich genoodaakt zagen tot vernieu
wing hiervan over te gaan. Hoewel het
gemeentebestuur voor deze vernieuwing
gelden beschikbaar stelde, is, zooals men
weel, tot nu toe hoogere goedkeuring
hiervoor nog niet afgekomen, zoodat deze
aangelegenheid nog geen voortgang kon
hebben. Tn den loop van het thans aan
gevangen jaar zal, hopen wij, de zaak
haar beslag krijgen. Het paviljoen is
voor de gasten van het hotel een onont
beerlijk pied-a-terre, maar ook zeel veel
stadgenooten maken er gebruik van en
wjj zuilen dan ook hopen, dat dezen zo
mer een nieuw gebouw het oude heeft
vervangen.
Resumeerende, zouden wij over het af-
Het vreemdelingenverkeer heeft zich
gekenmerkt door een intensief bezoek
van elders. Tal van autobussen, waarbij
er waren uit Den Haag, Rotterdam, en
vooral uit de provincie Groningen,
brachten hier bezoekers aan, die opgeto
gen waren over de interessante beziens
waardigheden en vooral over de zeetocht
jes, die hier gemaakt kunnen worden.
Niet het minst heeft aan dit intensieve
vreemdelingenverkeer bijgedragen de
12,000 verspreide folders. Dagelijks wer
den ook aan het secretariaat der Ver. tal
van inlichtingen gevraagd betreffende het
maken van tochtjes in de omgeving, en
vooral ook voor uitstapjes ter zee. De
intensieve propaganda, die door de sub
sidie van gemeentewege mogelijk wordt
werkt steeds meer door.
Het is de bedoeling in den loop van het
nieuwe jaar een fusie tot stand te bren
gen tusschen de verschillende lichamen,
welke op dit gebied werkzaam zijn: Zee
bad Huisduinen, Vreemdelingenverkeer,
Économische Commissie, enz., opdat
alles wat betrekking heeft op vreemde
lingenverkeer in één hand komt. Voor
het geven van inlichtingen is zoo'n cen
tralisatie van groot belang. Men hoopt
daartoe een centraal bureau te kunnen
inrichten.
Economische Commissie.
De besnoeiingen der Kern-commissie en
de daaruitgevormde sub-commissies wa
ren veel en velerlei.
Inzake den bootdienst Terschelling
VlielandTexel—Den Helder werd op
voorstel onzer commissie door B. en W.
contact gezocht met de Gemeentebestu
ren van de eilanden met gevolg dat deze
dienst voor den winter 1932/38 door haar
werd gesubsidieerd.
Ook de autobusverbindingen hadden de
volle aandacht der commissie. Tegen de
vergunningen aan de W.A.C.O. Medeni-
bliktVderingermeerDen Helder en die
der H.A.B.O. SchagenDen Helder wer
den bezwaarschriften bij de Kroon inge
diend, speciaal in verband met den te vol
gen weg, welke niet juist werd geacht.
De pogingen om de verbinding der
A.T.O. met Friesland in Den Helder te
doen beginnen, in plaats van in Alkmaar
hadden geen succes. De door haar ge
steunde aanvraag voor een autobusdienst
Sneek—Den Helder werd niet toegestaan.
De aandacht der P.T.T. werd op onze
postverbinding gevestigd, waarin verbe
tering werd gebracht.
Op 4 Mei 1933 werd het nieuwe gebouw
der door de oommissie in het leven ge
roepen Eierveiling geopend.
Inzake de door den heer P. v. d. Veer bij
de commissie aanhangig gemaakte vraag
stukken voor steun aan landarbeiders en
verzoeting water N.-H. Kanaal werd
commissoriaal vergaderd. Geconfereerd
werd over het laatste punt met den heer
van Niftrik, secretaris van Uitwaterende
Sluizen, met den secretaris van het Hoog
heemraadschap te Alkmaar en betreffen-^
de verversching van het Heldersche Ka
naal met Ir. de Blok van Kuffelen van de
Zuiderzeewerken.
Het Visscherij-vraagstuk had de onver
deelde aandacht der Commissie. De door
haar geëntameerde garnalenlevering aan
de gemeente Amsterdam, werd dank zij
de buitengewoon krachtige medewerking
van 'den heer W. de Boer, Wethouder
voor de Visscherij-afsiag en die van den
voorzitter der visschersvereen. „Samen
werking", een succes, waardoor een be
langrijk bedrag aan steungelden kon wor
den bespaard. Ook aan proeven voor leve
ring van platvisch aan de markt te Am
sterdam, werd door de Commissie steun
verleend. Door haar werd deelgenomen
aan de bespreking en het samenstellen
van een nieuwe steunregeling voor de
visschers, welke gedeeltelijk in olie en
geld werd verleend.
Besprekingen werden gevoerd met be
trekking tot een visscherij-tentoonstelling.
In verband met den toestand der vis-
scherij werdén de plannen niet verder
uitgewerkt.
Voorts werden verschillende adviezen
aan het College van B. en W. verstrekt,
statistische gegevens verzameld van vaar-
en voertuigen, inlichtingen gegeven aan
het Amerikaansche. Genera'al-Consulaat
over onze haven, het loodswezen enz.,
over te plaatsen borden A.N.W.B. ge
correspondeerd, beschrijvingen van onze
stad in buitenlandsche gidsen verbeterd.
Plannen tot centralisatie van den ar
beid der Commissie en die van de V.V.V.
„Helders Belang" en het Departement
Den Helder van de Mii. voor Nijverheid en
Handel, zijn in voorbereiding.
De heer P. C. de Boer werd tot lid der
Commissie benoemd, terwijl wethouder
De Boer daadwerkelijk aan den arbeid der
Commissie deelnam.
hooi en er was geen blusschen aan, zoooat
een uur na het begin van den brand, van
de groote schuur en haren inhoud niet
veel meer over was.
Het woonhuis, dat door een heelsteens-
muur van de schuur gescheiden was. kon
behouden blijven, dank zij ook het feit. dat
de wind in andere richting woei. V eihg-
heidshalve had de heer Keijzer echter zijn
inboedeltje naar buiten gebracht, dat later
op den avond weer naar binnen gedragen
kon worden.
De brand, die op den dorsch was aan
gekomen, is vermoedelijk ontstaan door
kortsluiting. De boerderij was laag verze
kerd. Met twee slangen op de waterleiding
werd het vuur bestreden.
Op het terrein van den brand waren
o. m. aanwezig de burgemeester, de com
missaris van politie, de heer Van der Hoe
ven, de directeur der Water- en Lichtbe-
driiven, de heer Teune, de hoofdopzichter
van Gem.werken, de heer Visser e. a. Er
was uit de omgeving nog veel belangstel
ling toegestroomd, die zeker vrij wat groo-
ter was geweest als er geen mist was ge
weest, want daardoor was tot vlak bij den
brand van de felle vuurzee niets te zien.
Wfj vernemen nog, dat in verband met
dezen brand de bewoner, diens echtge-
nqote en twee zoons naar het Bureau van
politie zijn overgebracht en aldaar, om
trent de oorzaak van den brand, aan een
streng verhoor zijn ondierworpen.
Dinsdagmiddag, om ongeveer half
vijf, is brand ontstaan in de boerderij
„Liesje's hoeve" aan den Middenvliet
17. bewoond door den heer S. Keiizer.
De schuur en eenige landbouwwerk
tuigen zijn een prooi der vlammen ge
worden.
Door den zoon van den bewoner en eige
naar werd de brand in de schuur ontdekt.
Hij waarschuwde oogenblikkeliik zijn va
der en in allerijl begon men de achttien
koeien in den stal los te maken en naar
buiten brengen. Het vuur greep echter,
door den brandbaren inhoHd, zeer snel om
zich heen. zoodat het niet mogelijk was
alle landbouwmachines te redden. Even
eens ging de hooi- en stroovoorraad verlo
ren. Fel joegen de vlammen in de massa's
Aan totaal vermogen is er in Nederland
circa 17 20 milliard. Aan Staat-, pro
vincie- en gemeentelijke schuld is pl.m.
6 milliard, aan hypotheken 6 milliard en
daarnaast is er nog 6 milliard vorderingen
op het buitenland. Daaruit volgt dat een
groot aantal ondernemingen iiiet eigen
dom zijn van de exploitanten maar in
vreemde handen. Het is duidelijk dat die
bedrijven dan zeer moeilijk zoo'n crisis
periode doorkomen. Onze huidige maat
schappij is dus veel gevoeliger geworden
dan de vroegere.
Bovendien reageert de maatschappij
heel anders dan vroeger op crises. De
crisis is internationaalzij isdat geworden
doordat het productie-apparaat internatio
naal is geworden ook op het gebied van
credieten zijn wij afhankelijk van elkaar.
En nu verliest men uit het oog dat een
internationale ziekte ook internationaal
dient te worden bestreden en men tracht
de crisis nationaal te bestrijden.
De nationale maatregelen makeu veel
internationale en nationale slachtoffers.
En de economische oorlog zal tenslotte
eindigen in een militairen, die aan de
gansche cultuur een einde zal maken,
indien wij geen oplossing vinden.
Wij zien dit bijvoorbeeld aan Japan.
Hier is een land met geheel andere men
taliteit maar met Westersche industrie
waar zeer lage loonen worden gegeven.
Japan verdringt ons van de markt.
Spr. kan hierop niet te diep ingaan
wegens den tijd, het is een vraagstuk,
dat internationaal moet worden bestreden.
Tarwe is het belangrijkste product van
de wereld; het volgt onmiddellijk op de
steenkool en omvat de helft van de totale
productie. Lagere prijzen ervan hebben
geen invloed op de productie in tegen
stelling met de andere goederen.
Gisteravond hield de heer Dijt, van
Texel, die zich den laatsten tijd naam ge
maakt heeft als propagandist voor het
idéé: oprichting van goederenschappen
ter bestrijding van de crisis, daarover een
lezing in „Musis Sacrum". De heer Dijt
heeft eenige jaren geleden hierover een
brochure het licht doen zienen behaal
de dezer dagen op een proefschrift over
hetzelfde onderwerp den doctorsgraad.
Deze vergadering, die uitging van een
ter propageering van de ideeën des hee
ren Dijt in het leven geroepen vereeni
ging, was heel aardig bezocht, en vooral
de belangstelling, die de spr. ontmoette,
was karakteristiek. Het comité dat deze
bijeenkomst had belegd en gepropageerd,
bestond uit de volgende heeren.
W. de Boer, Wethouder; J. B. F.
Meijer, H. Nijpels, S. Koorn, J. Kamman,
E. H. Bos, C. Bot, L. Bandsma, H. N.
Muts, M. H. Klerk, H. van Willigen, P.
H. L. Maas.
De heer De Boer leidde den spr. in.
Hii drukte zijn voldoening uit over de op
komst: het is een belangrijk onderwerp,
waarover het hier gaat, een crisis, zooals
de wereld nog nooit gekend heefte en we
hooren hier iemand, die er zijn levenswerk
van heeft gemaakt om te onderzoeken hoe
het mogelijk is in de toekomst dergelijke
crises te vermijden. De heer Dijt heeft bij
een vorige gelegenheid reeds hier ter stede
over hetzelfde onderwerp gesproken.
Doel der lezing is tot samenwerking te
komen en dat kan door het lidmaatschap
var. spr. vereeniging.
De heer D ij t dankt de heeren van
het comité, die deze vergadering hebben
mogelijk gemaakt, in't bizonderden heer
Maas, die speciaal er voor heeft geijverd
Aan de hand van grafische voorstellingen
toont spr. het verloop aan van de vroegere
crisissen. Er is een vrij regelmatig ver
loop tot aan den oorlog. Er is verband
tusschen die op en neer gaande bewegin
gen en de werkloosheid bij opgaande
conjuctuur wordt zij gering bij dalende
stijgt de werkloosheid. Ook deze cycles
heeft spr. grafisch afgebeeld. Voor de
huidige crisis is de werkloosheid al bij
zonder groot.
In de periode van dalende prijzen, be
leven we bijna geen oorlog, terwijl daaren
tegen bij hooge prijzen ook oorlogen zijn
aan te wijzen.
Tenslotte is er verband tusschen goud
productie en de conjunctuur. Bij goed
koope productie is het goud eigenlijk
duur en de goudproductie breidt zich dan
ook sterk uit. Daarentegen zal bij stijging
der productie, de goudproductie weer
stagneeren. Ook dit kan grafisch worden
aangetoond.
Nu zal men zeggen, kan men de zaak
dan nu niet óók op haar beloop laten?
Neen, er zijn verschillende structuurver
anderingen aan te wijzen.
Volgens de wet van vraag en aanbod
daalt bij groote productie de prijs. De
consumptie neemt dan evenredig toe en
zoo houdt zich dit in evenwicht.
Zoo eenvoudig is de zaak thans even
wel niet. Bij dalenden prijs der tarwe
neemt in onzen tegenwoordigen tijd de
consumptie niet toe. Het beteekent, dat
onze loonen op zoodanig peil zijn gekomen
dat verlaging van prijzen daarop niet
meer zooveel invloed heeft. De theorie
is dus met de praktijk in strijd gekomen,
Gaat de productie zich nu aan de lage
prijzen aanpassen zal men vragen. Het
is uit de beschikbare gegevens niet af
te leiden.
Ondanks lagere prijzen neemt de tarwe
productie toe, en zij neemt steeds toe
evenredig met de bevolking. Spr. zet de
reden ervan uiteende boer Iaat ook bi;
lage prijzen niet een deel van zijn land on
bebouwd. De boer kan dat niet doen. en
het is goed ook, want zoodra de boer
zijn bedrijf stopzet, is dat het einde van
de cultuur.
Dit is dan ook de oorzaak van den
catastrofalen omvang dien de tarwe-pro
ductie in 1928/9 aannam. De wereld had
zich hersteld van de gevolgen van den
oorlog, maar op dat oogenblik viel de
heele economische toestand in elkaar,
juist toen we die tarwecrisis kregen.
Ook op het gebied van koffie valt dit
zelfde verloop aan te wijzen.
Dat de industrie zoo'n buitengewone
ontwikkeling heeft genomen is van grooten
invloed op de welvaart van den landbouw,
Toen er weinig industrie en weinig stad
was, bleef een veel grooter percentage
van de landbouwproducten bij den pro
ducent zelf.
Ook de kwestie van het crediet speelt
veel grooter rol.
zijn toch smakelijker.
wilt Imn?
„De Uitweg". Verkrijgbaar ter
drukkerij C. de Boer Jr. Prijs 75 cent.
De oplossing van een en ander zoekt
spr. in de oprichting van goederenschap
pen internationale instellingen, waar de
overproductie wordt bewaard tot later
als het noodig is. Internationaal moet er
een prijs voor worden bepaald.
De cultuurstaten bewaren toch ook
goud voor hun geld ter handhaving van
den gouden standaard, dat moet met
goederen ook gebeuren.
In 1928 werd op die wijze 28 milliard
goud bewaard (thans 30 milliard). Wij
vinden dat heel natuurlijk en heel gewoon.
Welnu, naast dat goud beware men ook
de andere productenwe zouden dan
slechts 5 milliard goederen moeten op
slaan. Het eigenaardige is dat de mensclie-
lijke mentaliteit er zich tegen verzet en
het is zeer begrijpelijk, omdat het den
prijszou beïnvloeden. En liever vernietigen
wij de producten dan ze te bewaren.
Koffie, granen, in ons land ook al koeien,
bloembollen en groenten, enz. worden
vernietigd.
Spr. zet uiteen, dat die 5 milliard goe
fleren voor ons finantiewezen van weinig
invloed zijn. Het bewaren van die 5 mil
liard aan goederen zou slechts weinig aan
bewaarloon kosten.
Indien de geldcirculatie verbetert, krij
gen we ook een verbeterde conjunctuur.
Uitvoerig toont spr. dit aan. De onkosten
voor zulke goederenschappen per inwoner
zijn uiterst gering in vergelijking met de
belastingen, die wij thans betalen, onge
rekend nog de ontzettende kosten die de
werkloosheid (en de weermacht 1) aan de
menschheid kosten.
De kwestie van de techniek dezer
goederenschappen is niet van het eerste
gelang. Van eenzijdige bevoordeeling van
producent of consument is geen sprake;
deze goederenschappen vormen een alge
meen belang.
Bovendien is het voor de maatschappij
veel beter dat wij een tijdelijke reserve
.maken van goederen.
Neen, allereerst zal op veranderde men
taliteit moeten worden aangestuurd. Bo
vendien heeft niemand veel vertrouwen
meer in internationale samenwerking. De
conferentie te Londen bij voorbeeld is
mislukthoe zal het dan gaan met zooveel
verder gaande voorstellen als deze goe
derenschappen
Juist omdat ze minder ver gaande
onderwerpen behandelen, zijn derge
lijke conferenties als de Londensche
mislukt.
Dit zet spr. nader uiteen: de conjunc
tuur der verschillende landen verdroeg
niet een stabilisatie van de valuta, enz
Eerst herstelie men door goederenschap
pen de conjunctuur, daarna komt stabi
lisatie, vrijhandel, enz.
Wanneer wij doorgaan onze internati
onale verhoudingen te verzwakken, zal
de Westersche cultuur ten ondergaan
Ook ten aanzien van Rusland en Japan
bestaat behoefte aan meer internationale
samenwerking.
Op het oogenblik valt reeds een afname
te constateeren van het gezinsleven, van
de bevolking, enz. En we zullen te maken
krijgen met een achteruitgaande bevol
king, hetwelk een verval van de cultuur
met zich brengt. De levenstaak van de
Westersche cultuur is dus: zichzelf in
stand te houden.
Debat.
Van de gelegenheid tot het stellen van
vragen werd gebruik gemaakt door een
vijftal aanwezigen.
De heer van Os zou gaarne aan de
hand van de door spr. uitgegeven bro
chure „De Uitweg" eenige vragen stellen
De heer Dijt heeft inderdaad studie van
de zaak gemaakt, maar het is te mooi
om waar te zijn. In de brochure heeft
spr. een groot zelfvertrouwen en een
groote naïviteit gevonden.
De heer Dijt geeft zijn oplossing als
een axioma. Maar dat reserveeren van
goederen is niet zoo eenvoudig als het
conserveeren van een fiesch groente, zoo
als de heer Dijt in zijn brochure aanhaalt:
Hoe kan worden verondersteld, dat we
zóó maar wat goederenschappen op zou
den richten, waar de heele wereld zich
wapent? En hoe moet het met China, met
Rusland met zijn geweldige graanpro-
ductie? Met Japan zijn we er toch ook
niet?
Graansilo's in Frankrijk: in den eer
sten den besten oorlog vernietigt Duitsch-
land ze. Den tijd van de graanschuren
in Egypte uit Genesis kan men toch niet
vergelijken met den onzen?
Nog op andere punten gaat spr. op de
brochure des heeren Dijt in. Hij vindt
het plan te idealistisch. Het huidige
Duitschland krijgt men ook niet voor dit
plan. Amerika ligt op zijn knieën voor
Rusland. Onze groenten leenen zich niet
voor bewaren. Spr. vreest dat de uitweg
van den heer Dijt niet is aan te wijzen.
De heet D ij t merkt op, dat als de heer
van Os meent dat het idee goed is, hij
daaraan moet medewerken. Spr. heeft in
zijn populaire brochure ook met popu
laire voorbeelden gewerkt, een meer we
tenschappelijke behandeling kan de heer
van Os vinden in spr. academisch proef
schrift. China is buiten spr. beschouwing
gebleven omdat dit land een principieel
verschil oplevert. De crisis-kwestie is
louter een kwestie van westersche cul
tuur: Rusland heeft ook heel andere
ziekten dan wij. Voor Japan is de con
junctuur heel anders geloopen dan voor
ons.
Trefbaarheid bij oorlog van graansilo's.
Natuurlijk, maar dat zijn ze nu ook.
Alleen zijn ze nu in handen van parti
culieren. Er is evenwel verschil doordat
straks de staten internationaal belang
hebben bij de goederenschappen. Geen
gepraat meer zonder concreet doel. Men
weet, dat bij oorlog eikaars belangen dooi
de goederenschappen in gevaar komen.
Degoederenschappen zullen internationale
vrede beteekenen. Misschien ben ik opti
mist, zegt spr., maar is het niet onze
plicht optimist te zijn? Dat wij komen
tot internationale samenwerking is ook
de plicht van de Westersche (christelijke)
wereld; het is een eisch van het chris
tendom ook. Zonder goederenschappen
kunnen wij niets beginnenhet oprichten
ervan is het allereerste en allerminste
wat moet gebeuren.
Ook de kwestie van de groenten be
antwoordt spr. Goederenschappen gaat
samen met vrijhandel en juist Nederland
is door zijn ligging centraal gelegen voor
internationaliseering van den handel. Ook
voor de koloniën geldt dat. Het behoud
daarvan is voor ons een levenskwestie.
En juist wij kunnen met zoo'n voorste!
komen beter dan eën ander land, dat
men van meer impèrialistische neigingen
verdenkt.
De heer Sc hoef telen berger be
handelt het interview in de „He ld. Crt.".
Spr. dacht aan een Aprilgrap. Spr. dacht
dat we een practische economische op
lossing zouden hebben gekregen. In ver
schillende brochures, boeken, enz. wor
den oplossingen aan de hand gedaan,
maar opheffen kan men de crisis niet.
Dat de tarwe-productie tijdens den
oorlog daalde, was het gevolg van ge
voerde politiek. De producenten zaten in
de loopgraven, er kon niet geproduceerd
worden.
Is zoo'n goederenschap internationaal
te regelen De controle er op zal erg
moeilijk zijn, afgezien van de vraag of
het practisch door te voeren is. De voor
raad vermindert door bederf.
Het over boord gooien van koffie is
een middel om de prijzen te redden.
Men heeft geen voorraadschuren noodig,
men geve die meerproductie aan de werk-
loozen.
Het maatschappelijk stelsel leidt tot
hooge huren en verminderde inkomsten.
En zou dan met één handomdraai de heer
Dijt dit probleem oplossen Het is klink
klare theorie, er is geen cent practijk bij.
Spr. haalt nog verschillende voorbeelden
aan. Hij apprecieert het werk van den
heer Dijt, maar zijn rede is in fascistischen
trant opgezet in plaats van socialistischeu.
De heer Dijt merkt op, in de rede des
heeren Sch. geen constructieve gedachten
te hebben gevondenhet is een onsamen
hangend betoog! Bij alle politieke partijen,
óók bij de s.d.a.p., bestaat voor spr.'s
ideeën groote belangstelling. Men noemt
ze communistisch, idealistisch, fascistisch,
maar men omzeilt de concrete feiten.
Met bederf der goederen is rekening
gehouden en de onkosten daarop be
rekend.
Dat salarissen en loonen moeten worden
verlaagd is juist de ramp van dezen tijd
en door goederenschappen wordt dat ont-
zeild.
De heer Bos vraagt wat de inzender
onder cultuur verstaat? Wat onder Wes
tersche cultuur
En meent de heer Dijt dat die westersche
cultuur voldoende eenheid oplevert om
die goederenschappen te vormen?
Nog andere vragen stelt spr. en tenslotte
deze: welke rechtsfiguur inleider aange
wezen acht voor zoo'n goederenschap?
Hoe denkt de inleider praktisch over
het oprichten ervan en hoe kan er vol
doende sanctie op komen van de regee
ringen? Goud reserveeren wordt thans
door nationale wetten geregeld.
Antwoord van den heer Dijt.
Het begrip cultuur kan niet in één
woord worden omschreven; men zou er
een avond over moeten spreken.
Wat de westersche cultuur van de andere
onderscheidt is de invloed van den christe-
lijken godsdiensten een daarmede gepaard
gaande economische ontwikkeling.
Wel degelijk is er verschil van rassen
en volkeren, dat ook in de toekomst moet
blijven bestaan. Maar toch zijn er gelijke
economische parallellen te trekken.
De crisis op Java is niet een crisis
van de dessah's, maar is veroorzaakt door
de Europeesche crisis.
De rechtsfiguur is inderdaad het moei
lijkst op te lossen. Het is een geheel
nieuwe figuur die zal moeten groeien.
Eerst moeten de geesten worden gewekt
over de noodzakelijkheid. Met water
schappen is het op dezelfde wijze gegaan.
Thans wordt reeds in het internationale
recht naar nieuwe rechtsfiguren gezocht.
De goudbewaring is geregeld door na
tionale wetten. Inderdaad, maar onbe
wust is dit al internationaal gegroeid.
Laatste debater is de heer Peters,
die te half 12 het woord verkrijgt. Spr.
heeft met genoegen het sympathieke en
eminente betoog gehoord. Het werd ge
dragen door grooten gemeenschapszin.
Maar de heer Dijt staat eigenlijk op de
grens van twee levensinzichten: met den
eenen voet in de kapitalistische, met den
andere in de socialistische levensbeschou-
Hoe moet een zoo diep ingrijpende
regeling tot stand komen? Allereerst
dienen de regeeringen er voor te worden
gewonnen. En het is toch zóó, dat de
regeeringen, precies als de individuen,
uitsluitend eigen voordeel beoogen. Dat
ligt in de maatschappelijke toestanden.
Men kan er niemand een verwijt van
maken. De crisis is een gevolg van het
Buitenlandsch Overzicht
Feuilleton
Radio-programma
Het Oera Linda-bok
Duitsch professor. Een
pag I
l
atie als oerbron van
nendom
en een
mystifi-
het Germa-
De regeering grijpt in ten aanzien
van de provinciale salarissen in
Zuid-Holland
De chef van den Generalen Staf.
generaal Seyffardt. gaat 1 Mei
met ontslag
De dader van den doodslag te
Woerden is tot 6 jaar gevange
nisstraf veroordeeld
Hr. Ms. „Banckert" en ..Van
Nes" zijn Zaterdag te Alexan-
drië aangekomen
Een wolkbreuk in Californië.
Tal van dooden en honderden ge
wonden
8
Tusschen Japan en Rusland is de
spanning in hooge mate toegeno
men
De Postjageris Zondagmorgen
te Batavia geland onder groote
belangstelling
Nieuwjaarsrede van den voorzit
ter van de Kamer van Koophan
del te Alkmaar. Somber beeld van
den èconomischen toestand
Na den moord op den Roemeen-
schen minister-president. Nog
meer samenzweringen ontdekt
Ontzettende mijnramp bij Briix
(Tsjecho-Slowakije). Bijna 200
mijnwerkers opgesloten. Vermoe
delijk 116 slachtoffers
Roosevelt's boodschap aan het
congres. Een beroep op eendrach
tige samenwerking
Het vertrek van den „Postjager".
hedenmiddag uit Indië. wordt
per radio uitgezonden
Omtrek-nieuws
Marktberichten
Marineberichten
Sportnieuws
7
8
8
3
paan wc fiecnf
Zaterdag Januari. 1931
Voorstelling Ned. Arb. Sportbond, afd
Den Helder. Tafereelenspel „Hou
Stand". Casino, 8 uur.
Soirée Amusementsclub „Animo". Musii
Sacrum. 8 uur.
Wij verzoeken de medewerking van de
betrokken vereenigingen en andere instan
ties om ons zooveel mogelijk opgave voot
deze rubriek te verstrekken. Het is in het
belang zoowel van de vereenigingen als
van de lezers, dat wij haar zoo volledig
mogelijk kunnen opnemen. Gaarne tijdige
opgave aan ons bureau; zoo beknopt mo
gelijk datum, zaal. soort van uitvoering en
uur van aanvang. Op de envelop of de
copie s.v.p. te vermelden, dat het voor
deze rubriek is. Het is natuurlijk de be
doeling alleen opgave van „openbare"
vergaderingen of uitvoeringen op te geven,
dat
r'i
inhaerent is
kapitalistisch stelsel,
ermee. Alle pogingen, die worden aan
gewend binnen het kapitalistische stelsel
tot opheffing van de crisis zijn ten dood»
opgeschreven.
Hoe denkt de heer Dijt zijn denkbeeld
te verwezenlijken? Er zijn maatschappe-
lijk© krachten voor noodig en wij kunnen
dat niet door samensprekingen bereiken,
Er moet wel degelijk een macht voor
aanwezig zijn in de maatschappij, en er
zijn integendeel tal van krachten die een
andere richting uitgaan. Het idee lijkt
spr. voor verwezenlijking vatbaar. De
kwestie van het kapitalisme en den gods
dienst staat los van elkaar.
De heer Dijt gelooft niet dat er tus
schen spr. en zijn ideeën een onoverbrug
bare kloof is. Het kapitalisme had toch
immers ook een sterke sociale inslag.
Een van de grootste zegeningen van de
westersche cultuur was de ontwikkeling
der individueele vrijheid. Nu die niet
meer bestaat, moeten wij zoeken naar
nieuwe bindingen. Door reserveeren van
overschotten wilde spr. juist die vrijheid
weer doen opleven.
De staten streven naar een onbegrepen,
verkeerd eigenbelang: hun maatregelen
zijn niet in het belang van den staat
zeiven.
Vóór wij tot een politieke machtsvor
ming komen moeten wij eerst tot meer
en beter inzicht komen omtrent het vraag
stuk zelf. Daardoor voeren wij de poli
tieke machten in de gewensclite richting.
Dus: in de eerste plaats moeten wij
komen met concrete voorstellen, die
moeten worden onderzocht. Men kan niet
hervormen met lappen op de plekken te
zatten, en men moet niet, als Roosevelt,
economische proeven nemen.
Op nog een tweetal schriftelijk gestelde
vragen gaat spr. nog nader in.
Te ruim 12 uur was deze geanimeerde
vergadering geëindigd. Een der aanwezi
gen zag wegens het late uur van het
woord af en wilde de vragen schriftelijk
aan den inleider stellen.
Met dank aan spr. en publiek sloot de
heer de Boer de vergadering. Een aantal
brochures „De Uitweg" werd tijdens
de pauze verkocht; ook gaven zich ver
schillende aanwezigen op voor het lid-
maatschap.
