Wij vertrekken
nan lndië!
Ik. Hap
Somber beeld van den
economischen toestand.
Julianadorp
Breezand
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 4 JANUARI 1934.
Uit de Nieuwjaarsrede van den
Voorzitter van de Kamer van
Koophandel te A Ikmaar.
N.V Behartgerijen S^offeerderij
SPOORSTRAAT 49.
TEL. INTERC. 46.
't Zand.
Jubileum PastoorVerhoefF
De gezondheidscommissie
verdwijnt.
ii
Nog geen groote verbeteringen
te constateeren.
In de Woensdag in het Alkmaarsche
stadhuis gehouden ledenvergadering der
Kamer van Koophandel heeft de Voorzit
ter, de heer S. W. Arntz, een Nieuwjaars
rede gehouden, waaraan het volgende is
ontleend;
Er is in 1933 ook weer veel geconfereerd,
gedelibereerd en nog meer geredeneerd
over de crisis en hare gevolgen, maar met
dat al zijn wij in feite nog niet veel verder
gekomen op den weg, die kan leiden tot
terugkeer van een eenigszins regelmatig
handelsverkeer en van meer geregelde toe
standen op monetair gebied. Ja zelfs zijn
wij in menig opzicht nog verder in het
moeras gezakt!
Erkend dient echter te worden, dateer
in het afgeloopen jaar toch wel eenige
lichtpuntjes zijn geweest, zooals een toe
nemende bedrijvigheid in enkele bedrijfs
takken en een soms aanzienlijke
daling van de werkloosheid in de leidende
industrielanden.
Het wereldgebeuren geeft ons helaas
nog geen enkel steunpunt, waaruit zou
mogen worden afgeleid welken vorm de
economische verhoudingen der volken in
de toekomst zullen kunnen aannemen.
Verderfelijke
sehe politiek.
protectionisti-
Voor een groot deel is de ineenschrom-
peiing van het internationale goederenver
keer toe te schrijven aan de protectionis
tische handelspolitiek, die vrijwel door alle
landen ter wereld wordt gevoerd. Dat ook
België en ons land, die het vrijhandels
principe het langst hebben toegepast, ten
slotte ook op dien funesten weg zijn ge
drongen, laat zich verklaren. Ook ons land
werd gedwongen de importen te beperken,
teneinde te trachten het evenwicht te her
stellen. dat door de vermindering onzer
exoorten is verstoord.
Deze ailerwege getroffen protectionisti
sche maatregelen, die hier en daar welis
waar tot een kunstmatige opleving van be
paalde bedrijfstakken hebben geleid, kon
den nog betrekkelijk snel uit den grond
worden gestampt, maar het ergste is, dat
het oneindig veel langer zal duren om weer
van het huidige „beschermende" stelsel
tot den „vrijhandel" te geraken, wil men
niet het gevaar loopen, dat het onder het
protectionistische stelsel gevormde' be
drijfsleven, weder geheel ontredderd zal
worden.
Moed houden!
Hoe het ook zij', Mijne Heeren, wij kun
nen niet anders doen dan den moed erin
te houden en paraat te blijven. Er zijn wel
van die goedge'oovigen, die denken, dat zij
op een zekeren ochtend zullen ontwaken
om dan te ontwaren, dat de crisis is ver
dwenen, zooals de dooi de vorst verdrijft.
Maar er zijn vele anderen, die m. i den
toestand juister inzien en die wel begrij
pen, dat het herstel, dat mede door een
enorme krachtsinspanning van binnen-uit-
het-be drijf si even zelve zal moeten komen,
zéér, zéér geleidelijk en schier ongemerkt
zal terugkeeren, zoodra het wereldgebeu
ren den handel beter kansen zal bieden.
Moge dit tijdstip niet lang uitblijven, op
dat allen nog voldoende strijdvaardig zul
len zijn wanneer zü „in het geweer" zullen
worden geroepen.
Voor de grove tuinbouwpro
ducten een slecht jaar.
Ook het jaar 1933 is voor de verbouwers
/an grove tuinbouwproducten slecht
geweest. De te maken prijzen waren in
het geheel niet loonend; een zeer groot
gedeelte van den aanvoer op de veilingen
kon de zeer lage minimumprijzen niet op
brengen en werd overgenomen door het
door de Provincie Noord-Holland inge
stelde „In- en Verkoopbureau voor tuin
bouwproducten".
Voor den landbouw een moei
lijk jaar.
Het jaar 1933 was voor den landbouw
(veehoudersbedrijf) moeilijk. De groote
droogte was oorzaak van een slechten gras-
groei en te weinig hooi, hierbij kwam nog
het mond- en klauwzeer, dat zijn nadeeli-
gen invloed ook deed gelden.
De uitvoermogelijkheden van zuivelpro
ducten naar het buitenland werden aan
alle zijden beperkter, zoodat de nadeelige
gevolgen daarvan ernstig tot uiting kwa
men in de prijzen.
Door de maatregelen van de regeering
is ten aanzien van de binnenlandsche
markt, speciaal voor boter en oonsumptie-
melk, voor de veehouders inderdaad verbe
tering gekomen, waarvoor de regeering
ongetwijfeld dank verdient.
In het eigenlijke landbouwbedrijf,^ de
graanbouw, is de toestand, dank zij de
regeeringsmaatregelen, speciaal voor tarwe
en suikerbieten gelukkig verbeterd.
Bloembollenkweekerij en bloem-
bollenhandel.
Het gewas van hyacinthen en tulpen
was buitengewoon goed. Van narcissen
was het middelmatig, van crocussen zeer
goed. Van bijgoed was de oogst middel
matig.
Tengevolge van de door onze regeering
getroffen saneeringsmaatregelen week de
handel geheel van den normalen af. Er
werden zoowel voor het binnen- als bui
tenland minimumprijzen vastgesteld.
De saneering heeft ongetwijfeld goed ge
werkt, daar datgene wat geëxporteerd
werd, redelijke prijzen heeft opgebracht.
Indien dit jaar de handel vrij was geweest,
zou, gezien de overproductie en het bui
tengewoon goede gewas, het buitenland
overstroomd zijn geworden met bloembol
len, hetgeen hier tot een geweldige inzin
king der prijzen zou hebben geleid.
Ook heeft de saneering ten gevolge ge
had, dat er een veel kleinere oppervlakte
beplant is en men hoopt, dat het volgende
jaar de markt het leverbaar zal kunnen
opnemen.
Verbeterde export.
De export vanuit Breezand en Anna
Paulowna nam dit jaar eenigszins toe; het
gewas was ook daar zeer bevredigend. De
export uit Limmen en Heiloo was ruim
zoo groot als het vorige jaar, dank zij het
feit. dat er hier maar één firma gevestigd
is, die op Amerika exporteert.
Alhoewel er aanvankelijk veel tegen
stand ten aanzien van het saneeringsplan
bestond dat inderdaad ook veel belem
meringen medebrengt was men over
het algemeen tegen het einde van het sei
zoen tevreden over zijn werking.
Kaashandel.
Sedert 1930 is het uitgevoerde kwantum
verminderd met ruim 5 millioen kilo (zijn
de de aanvoer van een geheel jaar ter Alk
maarsche markt), terwijl de geëxporteerde
waarde verminderde met ruim 9 millioen
gulden
Melkproducten.
Het afgeloopen jaar stond geheel in het
teeken van de crisismaatregelen. In Maart
werd een consumptiemelk-regeling in wer
king gesteld, welke indirect van invloed
was op industriemelk.
Het afgeloopen jaar is een zeer moeilijk
jaar geweest, doch indien men zich aan de
omstandigheden kan aanpassen, is er geen
reden om aan te nemen, dat de moeilijk
heden zich nog verder zullen vergrooten,
daar onze regeering nu met het melkpro-
bleem meer bekend begint te geraken en
zij terzake diligent blijft.
Visscherij en vischhandel te
Den Helder. Ongunstige
eeconomische toestand.
De ongunstige economische toestand
drukt ook zwaar op het nijvere deel der
bevolking, dat het oud-vaderlandsche vis-
scherij-bedrijf uitoefent.
Van het opdrogen van deze bron van
inkomsten ondervinden ook de nevenbe-
drijven de nadeelige gevolgen.
Den Helder had het vorige jaar nog
hoop, dat door de afsluiting der Zuiderzee
de vangsten van haring en ansjovis al
thans aan de onmiddellijk nabijgelegen
vangplaatsen nog zouden verbeteren. Het
tegendeel is echter dit jaar waar
gebleken. Haring en ansjovis zijn er
in deze onmiddellijke nabijheid zeer
weinig gevangen. Ook de garnalenvangst
op Texelstroom was aanvankelijk zeer ge
ring en het liet zich aanzien, dat ze geheel
verdwenen waren. In den nazomer en
herfst konden echter toch weer betere
vangsten van garnalen geconstateerd wor
den, maar de vraag bestond nagenoeg al
leen naar Zenend-aangevoerde-garnalen
voor de markt te Amsterdam. Daarvoor
werden in de herfstmaanden circa 3000 tot
C000 kilo per dag gevangen.
Voor export was er bijna geen afzet,
zoodat dan ook niet intensief op garnalen
gevischt werd.
Paling- en botvangst hadden in de
omgeving van Den Helder en Texel
na de afsluiting van de Zuiderzee
eveneens zeer ongunstige resultaten
te boeken.
De vangsten van haring en ansjovis
hebben zich verplaatst naar Den Oever
(Wieringen) langs den afsluitdijk tot be
noorden Harlingen. Sommige visschers,
die gunstige plaatsen bezet hadden nut
fuiken („kommen", ook wel „kamers" ge
noemd), konden buitengewoon groote
vangsten binnenhalen, doch over het alge
meen was de haring- en ansjovisvangst
van Den Oever (Wieringen) tot Harlingen
ruim te noemen. Ook motorkuilders had
den goede vangsten en indien de prijzen
beter geweest waren, zouden die vaartui
gen intensiever gevischt hebben. Binnen
den afsluitdijk, vooral in de nabijheid van
de spuisluizen, was de vangst van paling
en bot ook zeer goed, soms overvloedig te
noemen.
Lage prijzen.
De prijzen van haring maar vooral
ansjovis waren laag; ook paling en bot
waren meestal laag genoteerd. De sardijn
(sprot-) vangst is dit jaar totaal mislukt.
Slechts enkele partijen minderwaardige
soorten zijn er gevangen. Garnalendroge-
rijen en vischmeelfabrieken hebben wei
nig kunnen produceeren. Regeerings
maatregelen zijn getroffen om deze be
drijven gaande te houden. De alikruiken
vangst is sterk achteruit gegaan. Wulken
konden genoeg gevangen worden, maar
alles kon niet altijd afgezet worden; de
prijzen waren ongeregeld, soms ook hoog.
Mosselen werden bijna alle voor eenden-
voer gevangen. De zeegrasoogst is mis
lukt. Er is dit jaar in het geheel niet ge
maaid. De Noordzeevisscherii werd alleen
door de grootste vaartuigen, meestal kot
ters met krachtige motoren, uitgeoefend.
De vangsten waren over het algemeen
niet ruim en de prijzen gemiddeld laag te
noemen. Vele van deze vaartuigen bren
gen hun vangsten naar IJmuiden. Zooals
reeds gezegd, zijn de uitkomsten der vis
scherij voor Den Helder en Texel dit jaar
slecht te noemen.
Een juist beeld daarvan geven de totaal
bedragen aan de gemeentelijke vischafsla-
gen te zien, die voor Den Helder nog niet
de helft beloopen van het vorige jaar, in
welk jaar reeds een belangrijke achteruit
gang te constateeren viel.
Van Texel zal wel geen vierde deel
van het vorige jaar te boeken zijn.
Een ver van bemoedigend vooruit
zicht voor de toekomst geeft ons het
biologisch onderzoek van het Rijks
instituut te Amsterdam, dat er op
wijst, dat de teelt van haring en ansjo
vis in de Waddenzee geheel mislukt is.
Vischvangst 1933. Oók al een
somber beeld.
Middenstand. Slecht
minderde omzetten.
jaar,
Men vergelijke de overzichten in ons
nummer van 31 December.
Zoowel de visscherü die, behoudens
eenige gunstige uitzonderingen, niet op
gunstige resultaten kan bogen als de
vischhandel, die evenmin reden tot juichen
heeft, maken een moeilijken tijd door.
De aanvoeren van Noordzeevisch waren
zóó gering, dat er van eenigen hahdel in
die soorten geen sprake was.
De versche haring- en bokking-
handel ondervond in het seizoen op de
binnenlandsche markt zeer veel con
currentie van de aanvoeren uit Har
lingen. Per vrachtauto langs den af
sluitdijk worden alle markten voor
zien, dikwijls zelfs overvoerd, en er
wordt door de felle concurrentie tegen
onmogelijke prijzen aan den winke
lier en kleinhandelaar afgezet. Het
zelfde kan gemeld worden van den
paling- en bothandel.
De geslaagde proef met het verzenden
van levende garnalen van Den Helder naar
Amsterdam heeft dit jaar in de herfst
maanden tot geregelde dageliiksche zen
dingen aanleiding gegeven; ook hier liet
de concurrentie echter geen loonend be
drijf toe!
De export wordt nog steeds méér be
moeilijkt en slechts bij lage prijzen is er
soms nog iets naar het buitenland te plaat
sen. Garnalen worden daardoor ook zeer
getroffen. De hooge invoerrechten en lage
valuta in Engeland maken den export
daarheen zoo goed als onmogelijk. Ansjo-
visprijzen zijn nog steeds in dalende rich
ting, de vraag is gering en de voorraden
zijn nog groot.
Bij de ongunstige vooruitzichten is
de hoop nog gevestigd op de prijzens
waardige moeite, die de Kamer zich ge
geven heeft voor het doen maken van
propaganda voor meerder vischver-
bruik. Moge deze poging slagen en tot
eenige verbetering leiden!
1933 is voor den middenstand in het al
gemeen niet goed geweest. Bij verr^-
de meeste bedrijven hepen de omzetten
nog steeds terug; slechts een enkeling
in staat zijn omzetcijfer op peil te houden.
Het is een algemeene klacht, dat de onkos
ten absoluut niet zijn te drukken; Integen
deel loopen deze nog steeds op, hetgeei
met het oog op de verminderde koopkracht
funest is te noemen.
Er heerscht in het algemeen dan ook
ontevredenheid onder de geheele mi oo en-
groep, hetgeen in dien kring min of meer
als een natuurlijke reactie wordt be
schouwd op het volgens hun oordeel te ge
ringe aanpassingsvermogen van de over
heidslichamen.
Vele zaken, die speciaal op de voor
ziening der behoeften van de arbeiders
klasse zijn ingesteld, zagen hun omzet
ten zeer belangrijk dalen door de nog
steeds heerschende werkloosheid; over
de geheele linie wordt geklaagd over
slechte betaling.
Al deze zeer ongunstige factoren heb
ben de draagkracht van den Midden
stand belangrijk verminderd, zoodat
hier en daar bittere armoede wordt ge
leden.
Vooral een verruiming van winkelver
koop op Zondag zou naar het bijna een
stemmig oordeel veel kunnen bijdragen tot
verbetering van veler toestand.
Met belangstelling ziet de middensfar,d
uit naar de aangekondigde wettelijke rege
ling van het afbetalingsstelsel, van het
vraagstuk der crediethulp voor door de
crisis getroffen middenstandsbedrijven en
van een snellere en eenvoudiger procedure
voor het innen van kleine vorderingen. Of
de verwachting van vele middenstanders,
dat ook de omzetbelasting hun bedrijven
opnieuw zal drukken, juist is, zal de toe
komst spoedig leeren.
Tct voldoening stemt het, dat vele ge
meentebesturen in het district der Kamer
een gunstig besluit hebben willen nemen
op het verzoek der Kamer om de wet op
de Personea'p Belasting voortaan tn dier
voege op koffiehuizen en restaurants te
willen doen toepassen, dat voortaan het
bedrijfsgedeelte slechts voor 1/3 deel zal
worden belast en dat ook voor biljarts een
verlaagde aanslag zal worden toegepast.
Werkzaamheden in dten Wie-
ringcrmeerpn'der. 9000 ha. in
cultuur.
Regelmatig waren ongeveer 800 arbei
ders bij de lan dbouwwerkzaamh en
tewerkgesteld, terwijl een groot deel van
het jaar rond 1000 werkloozen uit den
kop van Noordholland aan grondverbete-
ringswerken en bebossching werkzaam
waren.
Den afgeloopen zomer moesten circa
4500 ha akkerbouwgewassen worden ge
oogst. Dank zij den buitengewoon mooien
zomer hadden de werkzaamheden een vlot
verloop. De producten gaven een totaal
opbrengst van bijna 10.000.000 kg zaad en
ruim 12.000.000 kg stroo, terwijl een hooi-
opbrengst van ongeveer 2.000.000 kg werd
verkregen. De groote oppervlakte en de
korte periode, welke voor het oogsten
beschikbaar waren, zijn oorzaak, dat uit-
king kwam. Zooveel mogelijk werden de
sluitend machinale bewerking in aanmer-
landbouwwerktuigen van de Nederlandsche
industrie betrokken, zoodat belangrijke
orders aan de binnenlandsche industrie
konden worden verstrekt.
Kolonisatie en bebouwing. A.
In de dorpen.
Te Slootdorp waren op 31 December
1933 118 perceelen gereed of in aanbouw,
waarvan 94 arbeiders- en 9 middenstands-
woningen, terwijl er 15 particuliere panden
van ambachtslieden en neringdoenden ver
rezen. Bovendien treft men er 3 kerken
en 1 lagere school met gymnastiekgebouw
aan.
Te Middenmeer kwamen in het afgeloo
pen jaar 124 arbeiders- en 6 midden
standswoningen gereed, terwijl er 24 par
ticuliere gebouwen van ambachtslieden en
neringdoenden, etc. gereed of in aanbouw
waren. Eveneens zijn ter plaatse 3 kerken
en 1 lagere school met gymnastiekgebouw
verrezen.
De arbeiderswoningen werzen betrok
ken door de arbeidersgezinnen, die in
me bestendig dienstverband bii de land-
bnuvvwerkzaamheden in de Wieringerm-vr
zijn betrokken en afkomstig zijn uit file
deelen van ons land.
De beide dorpen zijn reeds in het ver
keer met het oude land opgenomen door
een autobusdienst van de H.A.B.0 te Alk
maar, welke de autobuslijnen Schagen-
KolhornMiddenmeer—Slootdorp en Scha
genWieringerwaardSlootdorpRob
benoordDen Oever en van de W.A.C.O,
te Hoorn, welke de lijn Medemblik—Mid
denmeer—Slootdorp—Den Helder exploi
teert.
B. Buiten de dorpen.
Naast den dorpsbouw had Mk de boer-
regelmatig voortgang. Hetafgeloopen.iaai
werden 45 boerderijen aanbesteed aanzet
einde van het verslagjaar warer.98^bc*r
dcriien en 102 arbeiderswoningen Ker®
of in aanbouw, waaruit moge blijken, d<
het nieuwe land ook in het afgeloopen jaar
wederom een voor bouwmaterialen-indus
trie belangrijk afzetgebied was.
Westfriesche kanalen.
De volgende werken kwamen gei eed.
lo de schutsluis met vaste brug en om
legging van den Westfrieschen dijk te
Kolhorn;
2o. de ijzeren deuren voor deze sluis,
3o. de 4 grondduikers onder de kana
4o. de <i vaste bruggen, waarvan 4 over
het kanaal Schagen-Kolhorn in beton,
"Z5eore2n bruggen in gewapend beton over
het kanaal Schagen-Kolhorn in de pio-
vineiale wegen Stolpen—Schagen en Scha
genOudesluis;
6o. eenige duikers enz. buiten het eigen
lijke kanaal voor de afwatering der door
sneden polders;
7o 2 bruggen in gewapend beton over
de Groote Sloot ter weerszijden van het
kanaal Stolpen-Schagen, tevens keer
sluizen.
Verder kwam de spoorbrug ovei net
kanaal Schagen-Kolhorn in de Urn Am
sterdam—Den Helder grootendeels gereed
en de brug over het kanaal Stolpen-Scha
gen, tevens keersluis, gedeeltelijk.
Eveneens werd begonnen niet het gronci-
werk van het knaaal en den Provincialen
weg Schagen-Kolhorn tusschen den
tramweg SchagenVan Ewiicksluis en
het Kolhornerdiep, beoosten de brug naai
den Waardpolder. Uitgevoerd werden ge
deelten van het kanaalpi-ofiel tusschen ge
noemden tramweg en den Mieldijk en in
het Kolhornerdiep, een groot gedeelte der
kadeslooten en der oververdedigingen.
De aanbesteding van de laatste kanaal-
brug, de brug beoosten de Stolpen, van het
resteerende grondwerk en de overige
kleinere kunstwerken, kan in de eerstvol
gende maanden worden tegemoet gezien.
Aangezien de exploitatie van de tram
lijn Schagen—Van Ewiicksluis met ingang
van 1 Januari 1935 zal worden beëindigd,
zal in deze lijn geen brug behoeven te
worden gebouwd.
Verder vermelden wii uit de rede nog
het volgende:
Ook herdenkt spr. de werkzaamheid
mr. Wendelaar, oud-burgenieestei Van
Alkmaar, die in den loop dezer ,Van
district zal gaan verlaten. Het wat a
burgemeester, die de Kamer in ham
wen vorm heeft willen installeeren meu"
Alle colleges, besturen, vereend
en particulieren, die de Kamer in hi?8ei1
geloopen jaar bewijzen van sympathjp
medewerking wilden betuigen is a ven
nier zeer erkentelijk, evenals dè pers
Tenslotte brengt spr. dank aan de 1
Roor hun medewerking, den secreta,.; n
'W* - v.'
het overige personeel der Kamer en -en
digt met den wensch, dat het bedriift e'n"
in 1934 rooskleuriger zal mogen -n
'x
"orden.
Zuiderzeewerken,
van Nederlanders!
Mooi werk
Ook zou ik nog gaarne even in herinne
ring willen brengen, dat op 25 September
1933 de weg op den afsluitdijk tusschen
Noordholland en Friesland voor het open
baar verkeer werd opengesteld. Wii, nuch
tere Nederlanders, zijn nogal geneigd erg
hoog te loopen met de verrichtingen in het
buitenland en die van ons eigen volk min
of meer op den achtergrond te plaatsen,
maar ik raeen, dat het hier toch op zijn
plaats is een woord van waardeering uit te
spreken voor onze kundige landslieden,
die dit enorme werk tot stand hébben ge
bracht.
Wanneer wii daarnaast zien hoe, zoo
juist weer, onze wakkere Holland9cuc
jongens met waren mannenmoed op
zulk een voortreffelijke wijze de lucnt-
verbinding tusschen Nederland en zijne
Koloniën tot stand weten te brengen,
welk gebeuren wij allen met enthousias
me en spanning hebben gevolgd, dan
kan dit ons tot de leering strekken, dat
de tijd nooit te slecht is om flinke,
krachtige daden te doen.
Spr. herdenkt de nagedachtenis van den
oud-secretaris der Kamer, mr. J. Verdam.
Op zijn verzoek verheft de vergadering
zich enkele oogenblikken van haar zetel.
Maar over mijn inboedel ben
ik GERUST, die staat wel
verzorgd en veilig bij de
Ruim 1000 Ma opslagruimte,
vrij te bezichtigen.
Ver. voor T.B.C.-bestrijding
onder het Rundvee.
Woensdagmorgen vergaderde boven-
genoemde vereeniging in het café „Prins
Hendrik" van den heer A. Kosseii. Bij
ontstentenis van den voorzitter, heeft de
heer P. Pluister de leiding.
Medegedeeld wordt, dat op advies van
het Hoofdbestuur er geen aparte veree
niging of bestuur komt, maar dat het fa
brieksbestuur als zoodanig zal optreden
en dat N. Hoornsman voorloopig als
secrearis benoemd is.
Door de consumptiemelkers moet een
verklaring in duplo geteekend worden,
dat er enk,el reactievrij vee bij hen aan
wezig is. of zal worden aangekocht.
De secretaris legt er den nadruk op. dat
voor alle leden dezelfde voorschriften gel
den, bij aankoop moet men binnen een
week het dier laten onderzoeken.
De heer Kistemaker vraagt of een stier
kalf ook gekeurd moet worden, men is van
meening, dat een kalf niet t.b.c. is.
De heer C. Glas Pz. vraagt hoe het
gaat, als een gedeelte vee een tijd op een
andere plaats in de kost is geweest en
dan weer op eigen bedrijf terug komt.
Worden dan ook als aangekocht be
schouwd, dus laten onderzoeken.
Aan de orde is verder de keuze van een
veearts. Het H.B. is voor de vrije keuze
van zijn veearts, dus geen verplichting
aan één persoon. Gewezen wordt nog op
de opzegging van lidmaatschap. Dit kan
3 maanden voor 1 Febr. van elk jaar.
Na de rondvraag sluit de heer G. W.
Jimmink Rz., die inmiddels de leiding der
vergaedring op zich had genomen, met
dank voor de samenwerking, deze verga
dering.
VERLOTING HARDDRAVERIJ VER.
„DE VOLHARDING".
De hoofdprijs van de verloting, gehou
den door de Harddraverij-Vereen. ,,De
Volharding", zijnde een le klas naai
machine, is gewonnen door den heer C.
Johannes, alhier.
X
VARIÉTÉVOORSTELLING
Bij den heer Modder had op N
jaarsdag een groote variété-voorst
plaats met een Matiné voor de kinj
gegeven door de fam. Mullens, e.
zeischap van 7 personen w.o. de
uit het bekende circus Rausch.
Gegeven werden Chineesche gboche
toeren, jongleurwerk,-koot33ansen, kunst
rijden op fietsen enz. enz. We vernamen
dat de geheele inhoud van het program
ma de aanwezigen wel had voldaan. Des
avonds volgde na afloop bal.
Over de viering van het 25-jarig pries
terschap van Pastoor Verhoeff. verna
men we nog het volgende:
Zaterdagmiddag, drie uur, wordt de ju
bilaris aan de grens der gemeente opge
wacht en te ongeveer half vier in zijn pa
rochiekerk ingehaald, waarna een plechtig
Lof volgt.
Des Zondags wordt 's morgens half
zeven en onder de H. Mis van 7 uur de
H. Communie uitgereikt. Om half tien
draagt de jubilaris zelf een plechtige
Hoogmis op. Het Sint Janskoor, onder lei
ding van den heer G. Timmer, zingt o.a.
de vierstemmige Mis ..Loreto" van Goller
en Pastoor P. v. d. Meer, van Schermer,
houdt de feestpredikatie.
Zondagmiddag van 23 is er receptie
Toen de melkslijters bemerkten, dat de
Gezondheidscommissie monsters liet ne
men en dat zij aan het gemeentebestuur
een ontwerp-mclkverordening had gezon
den, begon het vetgehalte der melk op
merkwaardige wijze te stijgen. In 1908
was 51 der monsters beneden 2 85
in 1909 33 in 1910, het jaar, waarin
de melkverordening in werking trad, noq
slechts 25
Welk een revolutie hierdoor in het
melkslijtersbedrijf werd aangericht, valt
af te leiden uit de openhartige verklaring
van een melkslijter aan een politie-autori-
teit hier ter plaatse in 1913 gedaan:
„Vroeger had je 's morgens voor acht
uur al 50 maatjes water verkocht, maar
kom daar nu eens om!"
Het eerste artikel werd opgenomen in het
nummer van Dinsdag 2 Jan. jJ
Het onderzoek had aanvankelijk plaats
door een particulier deskundige, sedert
1912 door den gemeente-apotheker, tevens
directeur van den gemeentelijken keu
ringsdienst, wiens taak na de invoering
der Warenwet werd overgenomen door
den districts-keuringsdienst te Alkmaar.
Door de invoering van deze keuring van
overheidswege werd niet alleen het on
derzoek van melk, maar ook dat van an
dere levensmiddelen aan de bemoeienis
der Commissie onttrokken. Zoo had zij
b.v. in 1908 en in 1911 een onderzoek in
gesteld naar het hier ter plaatse verkochte
brood.
Afzonderlijke vermelding verdient ech
ter onder de levensmiddelen het vleesch.
Zeer eigenaardig doet het aan, dat nog
in de eerste jaren van het bestaan der
Gezondheidscommissie de gemeente-be-
grooting een post vermeldde van 45.
als jaarwedde(l) voor den keurmeester
van brood, vleesch en visch. Bij nader
onderzoek blijkt, dat dit geld gebruikt
werd ter bezoldiging van iemand, die wel
eens een onderzoek instelde als er vee
uit nood geslacht was en dat het hoofd
bedrijf van dezen „deskundige" voerman
en veehouder was.
In 1906 stelden B. en W. voor, de ge
noemde jaarwedde te verhoogen van 45
tot 100. De gemeenteraad, terecht in
ziende, dat hierdoor de toestand niet zou
verbeteren, voteerde een bedrag van
1200 als jaarwedde voor een bevoegd
keurmeester. Maar ook deze vrijgevig
heid leidde niet tot het gewenschte resul
taat: geen enkele bevoegde sollicitant
meldde zich aan. Dat behoeft ons niet te
verwonderen als wij weten, dat aan den
te benoemen functionaris bij zijne jaar
wedde van 1200 het uitoefenen van
particuliere praktijk verboden werd. B.
en W. wisten dan ook niet beter te doen
dan op de begrooting voor 1908 maar
weer het oude bedrag van 45 te her
stellen.
De Gezondheidscommissie bleef intus-
schen aandringen op de aanstelling van
een bevoegd en behoorlijk bezoldigd
keurmeester. Het was haar bekend, dat
ziek vee hier per trein werd aangebracht,
des nachts naar een slachtplaats vervoerd
en over een aantal slagers verdeeld. Een
poging, in 1908 gedaan, om 500 kg
vleesch, afkomstig van tuberculeus vee
en voor consumptie in de kazernes afge
keurd, aan de burgerij te slijten, kon nog
op het laatste oogenblik door den voor
zitter der Commissie met medewerking
van de politie worden verijdeld.
Eindelijk werd er dan ook een keur
meester benoemd, die op 1 Jan. 1910 in
functie trad. Daarmede was, zooals de
neer Haan aan het eind van zijn eerste
dienstjaar opmerkte, een eind gekomen
aan den toestand, dat de gemeente Den
Helder als 't ware een vrijplaats vormde,
waarheen alle uit nood geslachte dieren
uit een groot deel van noordelijk Noord-
Holland werden heengezonden, geschikt
of ongeschikt voor consumptie.
Niet alleen onze woning en ons voed
sel, maar nog tal van andere zaken en
omstandigheden kunnen een nadeeligen
invloed op onze gezondheid hebben. Van
daar dat de Gezondheidscommissie zich
in den loop van haar bestaan met zeer
uiteenloopende onderwerpen heeft bezig
gehouden. Wij zullen er hier slechts en
kele opnoemen.
Het schoolgaan kan een nadeeligen in
vloed uitoefenen op het kind en omge
keerd kan de lichamelijke toestand van
bet kind een beletsel zijn voor het goed
opnemen van het onderwijs. Aan de eer
ste zijde der zaak heeft de Commissie
hare aandacht geschonken bij de bezoe
ken, die zij in de eerste jaren van haar
bestaan aan de scholen bracht. Een rap
port omtrent hare bevindingen in de frö
belscholen is opgenomen in haar verslag
over 1909. a
De andere zijde dezer zaak werd be
licht door een onderzoek dat Dr. Minke-
ma in 1907 op verzoek van de Commissie
instelde naar het voorkomen van adenoï
de vegetaties bij schoolkinderen. De Com
missie verbond hieraan het plan voor een
geneeskundig schooltoezicht, dat zij in
vÜl2<l J j3u aan het gemeentebestuur
oorlegde. Haar wensch werd in 1912
vervuld door de benoeming van Dr.
Grunwald tot schoolarts.
Niet alleen op school, ook bij den kap
per kan men besmet worden. De Com
missie gaf ook hieraan hare aandacht,
toen zij in 1906 aan de kappers hier ter
plaatse een aantal wenken op hygiënisch
gebied toezond. In hoeverre deze wenken
gunstig gewerkt hebben, valt moeilijk na
te gaan. Dat waakzaamheid in dezen ge
boden is, bleek de Commissie nog in 1931.
toen verschillende klanten van eenzelfden
kapper een besmettelijke huidziekte had
den opgeloopen. Zij adviseerde toen aan
den betrokkene welke maatregelen hij 'n
eigen en anderer belang te nemen had.
Ook door zwemmen kan men ziek wor
den. Het water van de Binnenhaven, waar
de gemeentelijke zweminrichting
was, trok in dat verband de aandac
De Commissie liet tweemaal een °n
zoek van dit water verrichten: in
een biologisch onderzoek door den <je
M. de Koning, in 1925 een bacterio o
gisch onderzoek door Dr. I er °or
Laatstgenoemd rapport luidde min
gunstig dan het eerste; toch gaf het g
aanleiding het water als zwemwa er
te keuren. c H K>
(Slot volgt).
