\msiEW\
Stadsnieuws
III
III
WEET U
W wilt 11 lexenl
*Waob gaan m fiew?
TWEEDE BLAD
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 20 FEBRUARI 1934.
Licht op voor al'» vaartuigen.
Uit het poiitie-rapport.
Dinsdag 20 Frb.
Woensdag 21
17.49 uur.
1751
W. FRATERMAN. t
In den ouderdom van ru 111 81 jaar is
hier ter stede overleden de heer W. Fra
terman, een der zeer weinige nog in leven
zijnde oud-strijders, welke in de jaren
1873 en 1874 de Atjeh-epedities hebben
meegemaakt en daarvoor van Z.M. Wil
lem III de Kraton-medaille ontvingen.
De overledene diende tijdens deze beide
expedities op de schepen „Djambi
„Coehoorn' en „Zeeland als matroos 2e
klasse: hij was tegenwoordig bij de be
storming, zoowel tijdens den eersten, mis
lukten tocht van 1873 als het jaar daarop,
onder generaal van Swieten. Aan alle
deelnemers werd ter herinner1 r.g het cx-
peditiekruis uitgereikt: aan Fraterman
daarenboven, wegens zijn actieve deel
name bij de inneming van den kraton, de
„Kraton-medaille", vervaardigd uit het
metaal van het veroverde geschut. Het
Koninklijk Besluit, waarbij deze medaille
werd toegekend, is gedateerd 1 Novem
ber 1875 en draagt de handteekening van
den toenmaligen Minister van Marine,
Taalman Kip. De medaille werd in Leeu
warden. met militaire eer. uitgereikt. Be
halve deze Kraton-medaille en het expe-
ditieKruis, was de thans overleden oud
strijder in het bezit van de bronzen me
daille voor 12-jarigen trouwen dieftst.
Fraterman is na zijn ontslag bij de
marine werkzaam geweest bij den dienst
der belastingen: a's zoodanig heeft hij
o.a. hier ter stede gediend op het recher-
chevaartuiq. dat hier gestationeerd was.
Sinds 1931 was hij wederom hier ter stede
woonachtig.
Voor zoover ons bekend, zijn thans
nog slechts twee dezer oud-gedienden,
drager? van de Kraton-medaille in leven.
DE BEGRAFENIS VAN KONING
AI,BERT.
De Nederl. Reisver. stelt haar leden in
de gelegenheid de begrafenisplechtigheid
van Z.M. Koning Alhert I van België bij
te wonen. Daartoe is een tweedaagschen
tocht naar Brussel uitgeschreven (ver
trek 21 Febr.) Fen standplaats voor de
begrafenis is reeds gereserveerd.
Voor bijzonderheden verwijzen wij naar
de advertentie in het nummer van heden.
ES. P. H. BORGERS.
Intrede te Rotterdam.
Zondaguioigcn heeft ds P. H. Borgers,
overgekomen uit Den Helder, zijn intrede
gedaan bij de Evang. Luth. Gemeente te
Rotterdam, na voorgesteld te zijn door
ds. C. C- G. Visser.
Ds. Borgers begon liier met de vlaag:
Wat zal mijn roeping zijn bij mijn arbeid
in al zijn geledingen? Wat zal ik onder u
hebben te doen? Ik zal, aldus spr., altijd
weer in het licht moeten stellen, wat voor
ons menschen het hoogste goed is. Dit
wilde spreker ook op dezen morgen doen;
hij koos als tekst van zijn intri'predika-
tie Mattheüs 18 Vers 45 en 46: „Wederom
is het Koninkrijk der hemelen gelijk een
koopman die schoone parelen zoekt; de
welke hebbende een parel van groote
waarde gevonden, ging henen en ver
kocht al wat hij had en kocht haar."
Na de preek volgden de gebruikelijke
toespraken, Ds. v. d. Chijs sprak als voor
zitter van den kerkeraad den nieuwen
predikant toe.
OPHEFFING VAN DEN BOND VAN
KORPORAALS.
Naar men ons meedeelt is Vrijdagavond
ln de Marine-cantine aan de Buitenhaven
de aigemeene vergadering gehouden van
den Bond van Korporaals der Kon. Mar.
Op deze vergadering werd besloten tot
opheffing van den Bond wegens te weinig
animo van de zijde der leden. De verga
dering werd bygewoon door een kapitein-
luit. ter zee en een officier van admi
nistratie.
LEGER DES HEILS.
In ons gebouw wordt een Tentoonstel
ling gehouden, uitgaande van het Han
dels-departement van het Leger des Heils,
op Woensdag 21 en Donderdag 22 Febr.
a.s. Deze tentoonstelling is geopend des
middags van 35 uur en des avonds na
7 uur.
Ieder is welkom. De toegang is geheel
vrij.
SPEELTUIN VEREENIGING
„DEN HELDER".
De leden worden herinnerd aan de
jaarvergadering op Donderdag a.s. des
avonds te 8 uur in liet Kegelhuis.
Voor bijzonderheden zie men de ad
vertentie in het Advertentieblad van mor
gen.
EEN VERRASSING.
Het was in den zomer van 1933, dat
de leden van de vereeniging ..Moed, Vol
harding, Zelfopoffering" te Den Helder,
met een 40-tal auto's een bezoek Brach
ten aan de Prins Hendrik Stichting te
Egmond aan Zee. Dit bezoek heeft voor
de oude zeelieden nog een bijzonder ge
volg gehad. Heden werden zij namelijk
op prettige wijze daaraan herinnerd.
Door eenige bestuursleden dier vereeni
ging werd namens de Heldersche Radio-
Centrale-Omroep, een tweetal keurige en
naar het bleek zeer goed weergevende
luidsprekers gebracht, als blijk van mede
leven met de oude bewoners der Stich
ting. Een hartelijk woord van erkentelijk
heid voor dit mooie geschenk zij hierbij
gaarne openlijk gebracht aan het adres
van den milden gever.
SPEELTUIN VEREENIGING
„DEN HELDER".
Afd. „Centrum".
Op onderstaande nummers van de
steunbonnen is een prijs gevallen, welke
binnen 14 dagen afgehaald moet worden,
Oostslootstraat 65.
Prijzen die in dien tijd niet afgehaald
zijn, komen ten bate van de afdeeling.
746 804
418 583
862 880
988 227
646 464
937 315
79 148
621 463
8.21 296
96 914
14—4 S.
642 797 147
155 233 268
384 347 563
466 772 565
551 605 893
953 154 803
469 741 366
253 76 745
416 535 23
201 483 245
C
756 638
38 486
505 604
404 53
451 381
731 722
612 379
610 471
796 989
385 441
149 4 9
916 707 397
119 250 218
540 766 131
274 562 439
1 133 561
130 389 249
156 216 46
487 919 702
362 108 345
EEN GEZELLIGE AVOND BIJ DE
NED. VER. VAN HUISVROUWEN.
Van stemming, koffie, thee en
banket.
Als u ons hier zag zitten, schrijvende
de eerste regel van ons verslag, dan zou
u de nawerking van den feestavond der
Ned. Vereeniging van Huisvrouwen, nog
op ons gezicht bespeuren in den vorm
van een lach. Een verslag te beginnen
na middernacht en dan met een lach...
zeker, lezers, daór moet een bijzondere
reden voor zijnMaar laten wij chro
nologisch te werk gaan.
Het begon al direct zoo geestig met
de openingsspeech van presidente mevr.
Grunwald—Poppi r Die speech was n..
op rijm gemaakt! Het was een origineel
welkomstwoord, waarbij niemand werd
vergeten.
In het bijzonder werd wel de komst ge
releveerd van mevr. DekkerKlik, die
met haar echtgenoot van elders was ge
komen.
dat de N.V. Verzekering Maatschappij „NOORD-HOLLAND" U nog
steeds den goedkoopsten weg aangeeft tot dekking van het risico van
Operatie- en Ziekenhuiskosten.
Wat zij U geeft voor een dergelijke premie, geeft U geen één
andere instelling. v
Dankbetuigingen liggen steeds als bewys van coulance op ons
kantoor ter inzage.
Twijfel niet langer, doch sluit nog heden Uw verzekering tegen de
bovengenoemde kosten.
Stel niet uit tot morgen, wat gij heden nog doen kunt, en zendt nog
direct onderstaande bon in, waarna U geheel zonder verplichting,
gratis prospectus ontvangt.
Als U onze tarieven ziet, sluit U zeer zeker Uw verzekering nog heden.
Hierbij'verzoek ik U, mij GR ATIS per omgaande inlichtingen te
verstrekken over een verzekering tegen de kosten van Ziekenhuisver-
pleging en Operatie.
NAAM: ADRES:
Fa. v. LEEUWEN -JACOBS, Te!ef. 687, Polderweg 14.
J. B- AL, Bloemstraat 11.
A. KEIZER WAARD, Tuinstraat 30.
S. SPIGT, Middenweg 171.
G. ROOZE, Zwaanstraat 1.
Hierna kwam een dameskoor aan het
woord, dat hoe jong ook, een keurige
selectie liederen deed hooren, welke alle
een hartelijk onthaal vonden.
Het »bondsliedc vooral sloeg in, en dit
werd na de pauze zelfs gebisseerd. Het
verdere verloop van den avond werd ge
dragen door het gezelschap van Paul
Ostra. Werkelijk »gedragen», want na
een vlot begin van den leider zelf kwam
Tini Marvon met een aantal leuke liedjes,
charmant voorgedragen en met applaus
gul onthaald.
Volgde Paul Ostra (in het programma
zat een climax: de lach kwam allengs
onweerstaanbaar opzetten 1) met grollen
en moppen, waarbij hij betoonde een vlot
conférencier te zijn.
Het nu volgende half-uurtje was zeker
niet het ongezelligste! De stemming was
er echt ingekomen en met een lach om
ds lippen ging men de pauze in.
En als men dan zoo vooraan in Musis
Sacrum zit, is het zoo aardig, dat geroe-
remoes van damesstemmen te hooren.
Heeren hoorde men niet, kön men ook
niet hooren, want de verhouding dames:
heeren, was naar schatting 800:5! Neen,
het was dè avond voor dames,ze
zaten zóó gezellig rond de tafeltjes
hadden elkaar zóóveel te vertellen
Bij dames is het prettig gast te zijn,
immers niet bij elke gelegenheid wordt
de pers op thee of koffie, gebak en koek
onthaald! Natuurlijk werd de stemming
nóg leuker na dit onthaal van door de
firma v. Nelle gratis beschikbaar gestelde
thee en koffie en het banket en de koekjes
van de firma Verkade, eveneens gratis.
Kunt u zich de feestelijk gestemde zaal
voorstellen
In haar «dichterlijke» openingswoord
had mevr. Grünwald de ex-presidente,
mevr. Dekker geinviteerd ook iets te zeg
gen. Daar was nu even de gelegenheid
voor en daar hoorde de dames weer plot
seling de stem van hun vroegere leidster.
Zij vertelde van het verlangen, waarmede
zij of en toe >naar onze stad kwam en
van haar tegenwoordige leven, dat niet
meer zoo maatschappelijk, maar huis
houdelijk is. »En dat bevalt me ook best»
liet spreekster zich uit.
Haar woorden werden met een warme
ovatie beloond.
Een stemmig lied van het dameskoor
leidde het tweede gedeelte in, na welk
succesvol optreden de dirigente, raej^
Meijersniet bloemen gehuldigd werd.
Paul Ostra en zijn partnerin gaven
thans lach-verwekkende scenes in optima
forma. Het was nog niet zoo heel erg in
het overigens verdienstelijke één-actertje,
maar bij de beantwoording van de vraag
„WatzoudtU doen in dit geval", aan de
oplossing waarvan twee prominente
T.A.V.E.N.U.-figuren zéér actief deel
namen (en hoe, dames kwam er aan
de lachsalvo's schier geen einde. Een
aanbevelenswaardige remedie in dezen
zorgeiijken tijd I Dat was het einde nog
niet, want Ostra kwam nog eens terug
en wel in een zoodanig liedje, dat allen
er aan mee konden doen, met de stem
en met de voetenRom-bom-bom 11
Wij hebben na afloop De Bilt even op
gebeld, inderdaad de Seismograaf gaf een
lichte beving aan in het Noorden des
laridsl...
Is het wonder, dat in deze sfeer van
gullen lach en gezeliigen kout Vadertje
Tjjd geheel vergeten werd Was het niet
bij twaalven, toen eerst de presidente de
bijeenkomst sloot? Vele dames konden
't niet gelooven Of de afdeeling Den
Helder van de Huisvrouwen eer van haar
werk heeft... en of!
Mevr. Grünwald dan dankte allen, die
voor het welslagen zorg gedragen hadden.
Gpeciaal de firma's Dijkshoorn en Van
Amesfoort voor de bloemen, de familie
Polak voor de medewerking en vooral
ook het gezelschap Ostra, waarvan wjj
bijna nog zouden vergeten den uitste
kenden pianist Oor Perez te noemen...
Dat jaarfeest van gisteravond is wél
geslaagd, dames
EEN UITVINDING VAN DEN HEER
F. WINTER OP HET GEBIED VAN
ZIEKENTRANSPORT.
Misschien herinnert U zich het onge
luk, dat geruimen tijd terug tusschen
Amersfoort en Amsterdam plaats had.
Hét was bij een botsing tusschen een
vrachtwagen en een auto, dat toen onge
veer 10 personen gewond op den weg
lagen en langen tijd daar bleven liggen
alvorens de transport-wagen uit Amster
dam gearriveerd was. Intusschen pas
seerden ontelbare vrachtwagens en andere
vervoermiddelen, die zich echter tóén
nog niet leenden voor het vervoer van
gewonden.
Tóén nog niet, zeiden we, want tegen
woordig zou dat wél kunnen. De heer
Winter ging n.1. aan het denken en
redeneerde tenslotte aldus: ik moet zien,
dat er een toestel komt, dat ln welk vervoer
middel ook geplaatst, dit vervoermiddel
geschikt maakt voor zieken-transport.
Een jaar later was het toestej, of beter
gezegd de baar er. De heer Winter ont
wierp het vernuftige mechanisme, in de
smederij van den heer J. B. Mulder,
Kanaal weg werd de baar vervaardigd.
Men nam er proeven mee, in een spoor
weg-coupé, in een autobus, op een vracht
wagen, het geheel voldeed schitterend.
Doctoren waren erbij en betuigden hun
instemming. Dr. Rienks en de uitvinder
gingen er mee naar Den Haag, naar
£>r. Molema, een leider bij het Roode
Kruis en ook hier was men vol lof.
Officieel werd het instrument eerst jl.
Zondag bij den 30 km. afstandsmarsch
in gebruik genomen. Vandaar dat we er
nu eerst iets van vertellen.
Het toestel zit ongeveer zoo in elkaar:
bovenop bevindt zich het bekende zieken-
raam van dr. Mooy. De groote voorwaarde
waaraan het toestel moet voldoen is goede
veering. Zoo moesten schokken, ontstaan
door plotseling stoppen of gasgeven uit
geschakeld worden, alsmede die ontstaan
door den berg-en-dal-toestand van vele
wegen. Door het aanbrengen van een
veering in de lengterichting zoowel als
in loodrechte richting, worden die schok
ken niet aan het lichaam van den ge
wonde medegedeeld.
Welke capriolen de wagen eok uithaalt,
men blijft rustig liggen. Zoo werd een
met 40 km. snelheid rijdende auto plot
seling tot staan gebracht... geen lastI
Bijgevoegd zijn een viertal steunen,
waarmede de baar op de rugleuningen
van de stoeltjes in een autobus of in een
electr. trein-coupé bevestigd kan worden.
Zijn er alleen lange houten banken, wel,
dan pakt men de bijgevoegde, uitschuif-
bare dwarsliggers en klaar is Kees. U
ziet hoe practisch deze uitvinding is.
Des heeren Winter's ideaal is, dat zijn
instrument geplaatst zal worden op regel
matige afstanden door het geheele land.
Gebeurt er op een of andere onmogelijke
plaats een ongeluk (dat is liet ongeluk
bij het ongeluk dan zal men geen uren
meer hoeven te wachten op een zieken
wagen uit een groot centrum. Niet waar?
in een garage op 6 km. afstand staat de
baar, men klampt den eersten den besten
wagen aan, zet de baar erin en men kan
de(n) gewonde(n) direct vervoeren.
Zie daar het kranige werk van onzen
plaatsgenoot.
LEDENAVOND AFDEELING
„CENTRUM" DER SPEELTUIN VER.
„DEN HELDER".
Men schrijft ons:
Na een zeer goed geslaagden feestmid
dag voor de kinderen der afdeeling op
Zaterdag 17 Februari jj„ had des avonds
een feestelijke bijeenkomst plaats voor de
ouders en genoodigden. Te acht uur heet
te de voorzitter de talrijke aanwezigen
welkom, in het bijzonder de leden Cen
traal Bestuur en de besturen der diverse
afdeelingen. In zijn opening memoreerde
spreker wat reeds in de afdeeling is tot
stand gebracht, de opening van het club
huis Hoogstraat enz.
Als eerste trad op de mondorgelclub
die als entree van den avond enkele heel
aardige nummertjes ten gehoore bracht.
Het mag gezegd worden, op sublieme
wijze. Het tweede nummer voerde ten too-
neele een drietal kleine kleuters die in een
drietal coupletten het werk van den speel
tuin bezongen. De daarop volgende revue
getiteld „Het Centrum", gaf in enkele
aardige tafreelen het werk van den speel
tuin in het algemeen te zien. Vooral de
diverse clubs lieten aan de aanwezigen
duidelijk zien het nut van den speeltuin.
Het werd een succes voor samenstellers
en medewerkenden. Onder de volgende
pauze wordt wederom een aanval gedaan
op de portemonnaies door de bekende
steunbonnenverkoop.
Als eerste nummer na de pauze was het
wederom de mondorgelclub die, evenals
de eerste maal veel succes oogstte. De
club, onder leiding van zijn eminenten
Directeur gaat zeer zeker een mooie toe
komst tegemoet. In een volgend tafreel
getiteld „Wat denkt U ervan" voerde
men het publiek in een schilder- en sloid-
club. Het bleek, dat op dergelijke clubs
heel aardige resultaten te behalen waren.
Als slot van het program voerde nen een
dansspel uit, symboliseerend het spel. Het
geheel dat onder leiding stond van den
heer Jac. Polak was eeo succes vin den
avond. Aan het slot van deze opvoering
werd den heer Polak een schilderij in lijst
aangeboden als dank voor de medewer
king.
Na de trekking der steunbonnenpre-
mie's had een gezellig samenzijn plaats
dat velen nog lang bijeen hield.
Het bestuur der afdeeling kan met ge
noegen terugzien op dezen eersten leden
avond. Voor de uitgelote prijzen verwijst
men de houders van steunbonnen naar de
in dit blad afgedrukte trekkingslijst.
RECTIFICATIE.
Het verslag van den Propaganda-avond
van de Schoolwerktuinvereeniging be
hoeft eenige rectificatie-
De Polly-band is geen afd. van de
Speeltuinver. „Oude Helder", maar staat
geheel op zichzelf, de refreinzangeres
was een refreinzanger, terwijl de leiding
in handen was van den heer Jae. B.
Buitenlandsch Overzicht pay. 1
Feuilleton
Radio-programma „2
Van links en rechts „2
Een bevredigende regeling is ge-
troffen inzake de Nederlandsch-
Belgische handelsbetrekkingen 2
De justitie is van oordeel, dat de
brand in de telefooncentrale ge
sticht is. Een belooning van
f 2500— voor opsporing van
den dader2
De officieelc opgave van het aan
tal slachtoffers van den opstand
in Oostenrijk spreekt van 239
dooden
De salarisherziening in den
Volksraad verworpen. Een motie
aangetroffen om voorloopig 25
pet. te korten1
Smokkelarij van revolvers op
groote schaal„2
Koning Albert van België is Za
terdagmiddag door een val van
de rotsen bij Namen, om het
leven gekomen3
De verdere behandeling van de
zaak Onnes van Nyenrode voor
de rechtbank„7
Het rapport van de Commissie-
Idenburg betreffende bezuini
ging op de weermacht6
He. Ms. ..K XIVen ..XV"
zijn met lichte averij te Cadix
binnengeloopen7
Omtrek-nïeuws6
Marktberichten 7
Marineberichten
Sportnieuws „8
Dinsdag 20 Februari.
Openbare vergadering Nationaal-Sociali-s
tische Bond. gebouw Thalia. 8 uur.
Speeltuinvereeniging Den Helder", afdee
ling Centrum, propaganda-feest-avond
te houden in Musis Sacrum.
Moderne Landarbeidersbondcafé „Prins
Hendrik"Julianadorp. 8 uur.
Huldigingsavond Vlootaalmoezenier Alink
Vereeniging Katholiek Den Helder
R K. Volksbond, 8 uur.
Woensdag 21 Februari.
Vijfde Marine-concert, Casino, half negen
Eert uw vader en uw moeder.
Hedenmiddag werd door de politie een
minderjarige jongen aangehouden, die
Woensdag j.1., na oneenigheid met zijn
vader te hebben gehad, de ouderlijke
woning was ontloopen.
Hij is naar zijn woonplaats. Huizum in
Friesland, op transport gesteld.
Dat was de bedoeling niet.
Zondagmorgen geraakte een driewielig
transportrijwiel, beladen met kleeding-
stukken en proviand, toebehoorende aan
deelnemers aan den gehouden wordenden
afstandsmarsch, nabij de Willemsbrug in
het water van het Heldersche Kanaal.
Met behulp van een aantal voorbijgan
gers gelukte het om het rijwiel en de
lading weer op het droge te brengen.
EN
2)
Doch zoover zijn we nog niet, We
schrijven nog steeds Augustus en het is
prachtig weer. Op de „Nautilus" heerscht
de rust van den Zondag. De officier van
de wacht heeft het niet al te zwaar en
neuriet een ingewikkelde jazzmelodie. Of
heeft een jazz geen melodie? In elk geval:
ik vind het ingewikkeld en dus onbegrij
pelijk. De commandant en de chef ma
chinekamer staan achteruit en bekijken
samen de stuurreep.
Die stuurreep.maar daarover later,
want straks, in storm en ontij maakt de
Puike een drama daarvan. Het jong
maatje wordt nog bleek 0111 z'n neus als
hij aan dat verhaal denkt. Doch zooals ik
het is nu mooi weer en bovendien is
'"urreep nieuw en wat valt er van
-mii, nieuwe «eep anders te vertellen dan
dat-ie het goed doet? Dat vinden die
twee heeren daar achteruit blijkbaar ook,
want ik zie ze goedkeurend tegen elkan
der knikken. De arts staat in de operatie
kamer naast den ziekenboeg en monstert
met goedkeurenden blik zijn welverzorgd
terrein. Hij strijkt tevreden over zijn kin
en daarna over z'n kuif. Ik heb dan ook
nog nooit zoo'n mooie ziekenboeg aan
boord gezien: netjes betimmerd, een keu-
nige instrumentenkast, een uitnoodigende
operatie-tafel in de operatie-kamer, in het
vertrekje daarnaast, de eigenlijke zieken
boeg, een 4-tal kooien, zoo zorgzaam op
gemaakt, dat niemand ter wereld er be
zwaar tegen kan hebben om daarin te lig
gen, althans in één daarvan, vooral als
hij wordt verpleegd door Pa, de goede
fee van de „Nautilus". Pa is de zieken
vader en hiermede is zijn naam afdoende
verklaard. Pa is met roerende zorg over
z'n zieken vervuld, als die er zijn ten
minste. Hij bemoedert ze (maak hiervan
in hemelsnaam niet bemoddert, zetter,
want dan lig ik er uit) en spreekt ze min
zaam toe, onverschillig of het één van z'n
eigen scheepsmakkers of een visscher-
man is, die als patiënt van een of anderen
logger is overgenomen. Ook kent hij in
zijn wijze van verzorgen geen onder
scheid tusschen Hollanders. Duitschers,
Engelsehen of Franschen.
,,'t Benne immers allemaal menschel"
Er zit. naast menschenliefde, ook diepe
wijsheid in deze opmerking van Pa, welke
ik den oorlogzuchtigen dezer wereld van
harte ter overpeinzing aanbeveel.
Op deéej) schoonen Zondagmorgen ge
niet Pa yan z'nvrijheid, zieken zjjn er
i f
f'W'
niét. Hij staat tegen den wand van zijn
domein, onder de brug, pijp in den mond,
kiéktoestel onder den arm, zijn gouden
lokken glinsterend in den zonneschijn.
Hij staat naast den Puike en het jong
maatje en luistert hoe de jonge zeeheld
van den ouden ervaren zeerob onder
richt krijgt in alles wat het politietoezicht
op de visscherij en de visscherii zelf be
treft.
„As je nou over een paar dagen ln
Nieuwkaastel ben, mot je je Engelsch
inpikke".
„Ken ik niet," zegt het jongmaatje, „laat
ze maar Hollandsch praten daar; die En-
gelschen motte toch ook juist weer wat
anders prate, waarvoor nou?" Dat weet de
Puike ook niet. „Kijk, daai heb je een
fiets, gunter vlak bij die koppel." èn met
een breede armzwaai wijst hij naar den
horizon en wiseht daarmee meteen zijn
gebrek aan kennis over de eigenwijsheid
van die Engelschen weg.
„Een fiets?" „Belazer mijn nou." ,,'t Is
er een met terugtramrem," gelooft Pa, als
hij door z'n binocle heeft gekeken-
„Je mot niet zoo antisepties in je uit-
drukkinge weze vader," vermaant de
Puike, want 't kon best weze, dat je woor-
de in de krant komme. „Mijn 'n biet, ga
jij maar over de Noordzee fietse, mot je
's kijke waar je blijft en an je terugtrap
rem hè je dan toch ook niks."
„Ik zit op de „Nautilus", constateert de
Puike en niet op een fiets, daar zitte de
Vlaardingers op, die noeme d'r loggers
zoo, wist je dat niet, maatje?" „Nee, en
wat een koppel is, weet ik ook niet, wat
is dat voor een ding?"
Een koppel is een Engel sche treiler,
kijk daar heb je d'r een, zie je daar dat
stoombootje met die schuin!iggende mast
voorop, drie streek aan bakboord? Aan
bakboord krakepit, staat ie me daar naar
stuurboord te loense." ,,'t Schip is in-
lussche gedraaid," licht Pa toe. Zie je 't?
Ja? nou da's nou een koppel.1)
Koppel, verbastering van couble, met
welken naam de Engelschen dit soort vis-
schersvaartuig aanduiden.
Die koppels blijve altijd in de buurt van
de Engelsche kust, omdat ze denzelfden
dag weer naar binne motte as dat ze uitge
gaan benne, want ze kaken en zoute der
lui haring niet aan boord, zooals de Hol
landers doen, daar hebbe ze 'n speciale
ploeg volk voor an de wal. „Moeten de
Hollanders ook doen," zegt het jong
maatje, „dan zijn ze eiken dag bij moeder,
terwijl ze nou misschien wel drie weke
weg blijve." „Drie? Maak er maar gerust
zes van; als de vangst niet meevalt, blijve
ze vaak anderhalve maand in zee, voor ze
de schuit vol hebbe." „Die Engelsche
benne zoo gek niet, die hebbe dat goed
bekeke," oordeelt de jeugdige zeeheld,
„maar" met een bezorgd gezicht over
de reeling speurend: „waar vare we nou
overheen, 't lijkent wel een voetbal!"
„Nou," zegt Pa en wijst met z'n piip naar
de zee, daar legge nog meer van die balie
't is hier bepaald mets geweest. „Wat
jij nou met je voetballe, bromt de Puike,
je lijkt zélf wel een voetbal, dat benne
drijvers voor de nette van die logger gun
ter." „Van d i e logger?" vraagt het
maatje verbaasd, „en die is wel 1000
meter weg!" „Jij mot schatter zien te
worde, dan breng je een boel geld in
't laatje, jü met je 1000 meter; die logger
is ruim 2000 meter weg." „Nou vernachel
je de kluit, protesteert het maatje, „ik ge
loof d'er niks van. „Nou, reken zelf maar
uit, d'r zitte zoowat 70 nette an de reep,
elke net is 340 lang en we gaat op een
afstand van 150 meter van het eind d'r
over. „Staan die nette dan overeind?"
Ja, die staan overeind, omdat ze van on-
dere verzwaard benne en van boven
door drijvers worde vastgehouwe, dat
benne die voetballe van jou, ik zie jou
d'r al mee trappe
„Is het niet gevaarlijk 0111 er over heen
te varen?"
„Welnee, ze steke ommers een 5 meter
onder water, alleen zette ze op de brug
de telegraaf op stop totdat de schroef er
over is." „En hoe hoog is dat net dan?"
„Een meter of acht." „Maar zwemt die
haring er dan niet overheen of d'r on
derdoor?" „Da's nou juist de kunst om te
wete, hoe diep je je vleet mot zette, want
de haring zwemt dan es zóo diep en dan
weer zóo diep." „Precies," zegt Pa en
doet een professoralen trek aan z'n pijp,
„de haring is een plagische visch". 1)
„Ja, 't kan best weze, dat-ie dat doet
om de visschers te peste", meent het
maatje „want nou wordt 't een karwei
om precies te wete waar je je vleet mot
legge". „Schiete", verbetert de Puike;
„da's retinewerk, als de vleet eenmaal op
goeie diepte is, is elke haring, die d'r
tegenan komt, d'rbij, want een haring wil
er altijd doorheen zwemmen en dan
blljft-ie met z'n kieuwe in de maze steke,
net als de makreel, die doet dat ook, maar
de paling niet, want die zwemt langs het
net naar onder en daar hè je dus een
fuik voor noodig."
„Van wie is die vleet nou, waar we zoo
net over heen ginge?" „Dat was een Hol
lander, want hii leit achter z'n vleet. Als
die schiet, toomt-ie achteruit daarom het
ie ook een voorroer. Een Engelschman en
Duitseher doen juist andersom, die stoo-
men met de vleet achtft- hen an. Kijk,
daar hè je 'n Duitseher, rechts van die
Hollander, die schiet nou de vleet achter
hem uit."
„Maar hoe weet je nou dat het een
Duitseher is," vraagt de jonge brani-
kraag nieuwsgierig, „je ken 111e toch niet
wijs make, dat je op zoo'n afstand de
reep ziet." „En toch is het een Duitseher,
want er komt rook uit z'n achtermast. Hij
heb twee vlaggen op ook, der komt werk
voor je an de winkel, Pa 't Ken ook voor
de mesjienkamer weze".
1) Pelagische visschen zijn vissehen,
die zich op verschillende diepten ophou
den. Bodemvissehen plegen zich op of in
de nabijheid van den zeebodem te bevin
den.
(Wordt vervolgd.)
