Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indië
JUTTERTJE
Het Stadion wordt te klein!
Middenstaadstcntoonstelling.
Jubilea.
Holland—Ierland in het Stadion
Het alles overheerschende feit van
de week is natuurlijk de 5—2 voetbal
s-ge over de Ieren. We hebben ter ge
legenheid van den belangrijken „int
land-wedstrijd" op Zondag j.1., een
wedstrijd, die in de annalen der voet
bal-historie wel klassiek zal worden en
waar ik u natuurlijk niets meer over
behoef te Vertellen, weer half Ne
derland en daarenboven nog een goed
stuk buitenland (spraken wij niet een
viertalHamburgers, die met den
nachttrein speciaal voor dit sportge
beuren waren overgekomen?in
de stad op bezoek gehad en beleefden
daardoor weer een van onze levendige
en fleurige „rustdagen". De tijd,
nog niet zoo heel lang geleden,
dat het beoefenen van. sport als een
lichamelijk onfatsoenlijk bedrijf werd
schouwd, waarnaar tevens een fatsoen
lijk mensch niet ging kijken, is
voorbij. In een korte spanne tjjds heb
ben wij den overgang meegemaakt van
..sport als ietwat ongepast vermaak"
tot „sport als noodzakelijk levens
element" en zoo zijn dan ook wedstrij
den als deze Holland—Ier] and-match
internationale gebeurtenissen gewor
den, waar heele volksstammen bene
vens tallooze autoriteiten van stad en
land heen tijgen. Op den dag van zulk
een gebeurtenis is het in de hoofdstad
altijd uitermate gezellig. In de och
tenduren merkt men al dat er iets bij
zonders staat te gebeurenVooral
in de omgeving van het Leidsche plein.
Vooral Ajnericain is in die uren reeds
de verzamelplaats van de vooraan
staande -enthousiasten, officials van
den Nederlandschen en andere voet
bal-bonden, journalisten, enz. Tus-
scheli de ontelbare kopjes door en te
midden van de blauw-op-krinkelende
sigaretten-rook heerscht er spanning
en vroolijke bewogenheid en doen
allerlei voorspellingen opgeld. Tegen
het middaguur raken de trams, die in
de richting van het Stadion' gaan, al
vol en spoedig daarop kan men er al
bijna geen plaatsje meer in krijgen.
Overal duiken dan ook de bussen uit
>,de provincie" geen enkele van de
elf ontbreekt op het appel, en van
over de grenzen op len de Citaxen,
s taxen, blokhanders en allerlei- ge-
kgenheidsSnordèrs beginnen hun
fffoote uren te belevenEen- gol
vende stroom beweegt zich dan weldra
over de breede toegangswegen, Am-
s'elveensche weg en Stadionsweg,
1:aar het moderne tournooi-veld en
5!uwt langs de rijen wagentjes met
Sinaasappels, bananen, cocosnoten,
otiocolade-reepen, gevulde koeken, en
Jat dies meer zij. Daar tusschendoor
entelen en sluipen dan heele zwer
men leden van het opkoopersgilde, die
k 1 fluisterend hun kaarten aanbieden
ou steeds bedreigd worden door de be
reden Hermandad die, bij deze gèle-
genheid speciaal gerequireerd wordt
jacht-op hen te maken, welke jacht
rei' viervoeter zich tot op de trottoirs
uitstrektVelen zitten uren en
i e? °P de tribunes te wachten op het
sin; vooral is dat het geval op de
l.^ens-tribune, die zich altijd met
zotte invallen en grapjes het
valt i zoef tracht te maken.Toch
ook hen het wachten wel eens
ffiaf en 200 maakten wij het eens
.®us zulk eeu wachtperiode, his-
iono mee' dat ean *ets ou^ere
ik ia aan een jongere vroeg: „Mag
aJ vjjf cent eens een klap in je
klein geven?"„Goed", zei de
doren en ky 'kreeg een draai om z'n
iet v'ij'aarvan het geluid echode over
kan u en die niet een stuiver slechts
dete betaald wasJa, het wachten
«onereert!.... Maar als dan een
den,.. Pestharmonie, de Politie- of
gan an<lweer-dito haar muzikale rond-
leden beSint, is alle wachtensleed ge-
'anrtr'611 enthousiasme „Hup Hol-
triim en thans populair geworden
slee™ ,,et «tien, tien!" begint en
pt allen mee.
dat is al sinds lang de
„de t®r.m zorgde ook thans weer
de vpo ,tie op voorbeeldige wijze voor
''ifitiali eersorde"; zij kreeg overigens
OfliW Wel een record-getal auto- en
liet fBl,v®rkeer te verwerken, gezien
«en J11 dat het bruine monster het tot
l)ad n, aanhangers van bijna 40,000
to0 d,,6 te brengen.... Gaat het
r,,or' dan groeien we weldra uit
HkelPy.mPisch stadion, dat nog maar
Sroei Jarer> geleden op flink wat
au de eii»^en<* w'erd, en zal directeur
'ati p 5ei-g geducht de concurrentie
■"otterdam gaan ondervinden.
waar men een stadion bouwt met 60.000
plaatsen. Overigens doet de Stadion
directie alle moeite met haar tijd mee
te gaan en zoo heeft zij dezer dagen
aan vier zijden van het veld hooge ijzer
constructies doen verrijzen die, door
middel van.een 100-tal groote reflector-
lamjjen 's avonds het veld in een
Philips-zon zullen zetten en oefenwed
strijden na ondergang van de natuur
lijke zon mogelijk maken.
Toch moet met dat al het voetbal
langzamerhand plaats maken voor de
zomersporten; over het begin van het
watersportseizoen hebben wij het in
een vorigen brief reeds gehad. Dat be
gin werd tevens gevierd door een wa
tersporttentoonstelling in het R.A.I.-
gebouw, de „Hiswa". Het is meer en
meer gebruikelijk op elke tentoonstel
ling een etiquet te plakken' met een
lichtelijk kabalistischen naam en zoo
zullen wij, na die Hiswa, in het zelfde
gebouw weer blij gemaakt worden met
de „Almitento". Inplaats van „wij" zegt
men misschien beter: onze handeldrij
vende middenstand, want deze expo
sitie, die einde Augustus zal geopend
worden, wil een groote propaganda zijn
voor de „schakel in het distributie-pro
ces" die deze middenstand vormt. We
hebben de laatste jaren wel meerdere
tentoonstellingen gehad op levensmid-
aelengebied en op andere gespeciali
seerde gebieden van de winkel-distri
butie, maar zulk een groot opgezette
algemeene middenstands-tentoonstel
ling viel sinds de dagen van den pionier
van den „zelfstandigen middenstand,
een 25 jaar geleden, niet meer te
aanschouwen. Onze energieke midden
standers stellen zich van deze komen
de 'demonstratieve expositie, waarvoor
de voorbereiding thans reeds in vollen
gang zijn, veel voor, ook en vooral,
dit is natuurlijk wel des Pudels Kern,
in hun concurrentie-strijd tegen do
warenhuizen en de direct aan het pu
bliek leverende industrieën.
Annex aan deze tentoonstelling wor-
dan dan ook nog een tweetal groote
middenstands-congressen gehouden.
„Veiligheidslaan".
Een nieuwtje voor het Amsterdam
sche publiek, nadat indertijd Den
Haag er reeds de primeur van heeft
gehad, was de zoogenaamde „Veilig
heids-laan", die de K.N.A.C., met mede
werking van de politie had ingericht,
ter zijde van de IJsclub achter het Ste
delijk Museum, waar iedere automo
bilist zijn wagen gratis kon laten onder
zoeken op remvaardigheid, stuurver-
mogen en wat dies meer zij.en waar
hij, indien het voertuig volkomen in
orde werd bevonden de bekende oranje-
Veiligheidswimpel der K.N.A.C. kon
bemachtigen, ten teeken, dat de eige
naar het bewijs heeft geleverd mede te
werken aan de verhooging van de ver
keersveiligheid. Van deze gelegenheid
werd inderdaad door talloos velen ge
bruik gemaald; en ongetwijfeld hebben
we hier te doen met een uitstekend
middel ter bevordering van de ver
keersveiligheid. Een veel beter middel,
ons inziens, dan het steeds maar weer
„waarschuwen" en theoretisch instruc
tie geven in verkeers- en veiligheids
voorschriften, het houden van
uitérst gewichtige verkeers-examens
voor de schooljeugd, zooals er onlangs,
onder supervisie van onze verkeers
politie weer een in de zalen van Artis
plaats had. Er schuilt o.i. toch in, dat
steeds maar weer hameren op die ge
wichtigheid van de verkeersregels en
op het verkeersgevaar een gevaar.
Een spycliologisch gevaar zou men het
kunnen noemen, dat men het best mis
schien door middel van een vergelij
king duidelijk kan maken. Als men een
beginnend fietsrijder, bij het lesnemen
voortdurend met doodelijke ernst wijst
op 'het gevaar van dien steen, die daar
een eind verder voor hem op den weg
ligt en hem steeds op zijn hart blijft
drukken, daar vooral niet op af te stu
ren of overheen te rijden, dan loopt
men tien tegen een de kans, dat
er juist wél overheen gereden
Vordt Hamert men voortdurend, met
even doodelijken ernst en gewichtig
heid de verkeersregelen by het publiek
er Jn dan loopt men ook het ge
vaar dat juist die overtredingen en die
ongelukken ontstaan waarvoor men al-
tiicl maar door waarschuwt en die men
anders, als men er niet zooveel na
drukkelijke drukte van gemaakt had,
v. aarscbijnlijk min of meer spelender-
vijze zou omgaan en voorkomen heb
ben.
Enkele Amsterdamsche jubilea moe
ten dezen keer tenslotte ook nog ter
sprake komen. Daar hebben we dan in
de eerste plaats het zilveren jubileum
van het Onnes-proces, waar het feit van
de 25ste zitting met een nieuw incident,
ditmaal tusschen den president en
de balie, naar behooren gevierd werd.
Bijzondere reden om zich in dit jubi
leum te verheugen, heeft men niet en
wij zullen er verder dan ook maar geen
woorden aan verspillen.
Met het andere gouden jubi
leum staat het anders. In het 50-jarig
bestaan van de Wagner-vereeniging
toch kan men zich van harte verheugen,
niet zoozeer omdat deze vereeniging
het groote publiek in den loop der ja
ren zooveel geschonken heeft op directe
wijze, daarvoor is, voor dat groote
publiek, zoowel het lidmaatschap van
de vereeniging als de toegangsprijs van
de meeste harer uitvoeringen te duur!
maar omdat die Wagnervereeniging
zeker een factor ten goede is geweest
in 't Nederlandsche kunstleven. Inder
tijd opgericht door mannen als mr.
Bunge, prof. Hertz, mr. Henri Viotta
(die lange jaren dé stuwkracht, èn als
organisator èn als dirigent was) stel
de de Vereeniging zich van den aan
vang af niet alleen ten doel speciaal
Wagner's kunst te propageeren, maar
wenschte zij vooral ook alle verstard-
heid en conservatisme in het Neder
landsche muziekleven te bestrijden en
op te komen voor het nieuwe en levens
krachtige Op muziekgebied heeft zij
in zekeren zin een zelfde functie gehad
als de Beweging van '80 op litterair ge
bied, een beweging, waarmede zij
overigens vroeger jaren ook vele per
soonlijke relaties had Dit jubileum
zal herdacht worden door enkele model
opvoeringen van de Tannhauser' en
door het uitgeven van een gedenkboek,
dat onder leiding van dr. Paul Cron-
heim, die de laatste jaren, als secre
taris, de spil is waar de groote en in
gewikkelde organisatie der Vereeni
ging om draait, wordt samengesteld.
Verder besloot men tot een „blijvend
aandenken, dat een algemeen nut na
streeft." Het bestuur wil aan jonge Ne
derlanders, die talent hebben een syste
matische muziek-dramatische opleiding
geven en het stelde dan ook het Am
sterdamsche Conservatorium in staat
tot het oprichten van een, onder leiding
van mr. Joh. den Hertog geplaatst mu
ziek-dramatische klasse. September a.s.
is het officieele begin; echter zijn reeds
eenigen tijd de lessen gaande, wélke als
een soort proefneming kunnen worden
beschouwd. Mogelijk v el een sympa
thieke, in daden omgezette gedachte
van de Wagnervereeniging, het
financieel mogelijk maken van zulk
een speciale opleiding, maar tóch
eenigszins wonderlijk aan den anderen
kant in een land als het onze, waar,
sedert Koopman, geen eigen „muzijcaal-
dramatische onderneming", alias een
opera kon bestaan
Anna: „Ik zal vóór m'n dertigste niet
trouwen!"
Mar ie: „En ik zal nooit dertig zijn
vóór ik getrouwd ben!"
Beste vriend,
We hadden de afgeloopen week weer
bezoek van den Japanschen kruiser
„Kuma", welke eenige dagen op de
ree en daarna nog aan de Genua-kade
gelegen heeft. Een en ander bracht na
tuurlijk weer de gewone internationale
marine-bedrijvigheid aan de Oedjong,
zooals een eerewacht aan de „Toekan
Plak", saluten over en weer, tochten,
instuiven, recepties en diners. Vooral
de Japansche kolonie, dewelke niet ge
ring is hier in Soerabaja, bracht in
grooten getale een bezoek aan hun
oorlogsschip. Op de kazerne Goebeng
werden schermwed .i Jen gehouden
van de juist opgerichte schermclub
hier, ook de Japansche commandant
woonde dit schermfeest bij en loofde
een wisselbeker uit, hetgeen dezerzijds
zeer op prijs werd gesteld. Als bijzon
derheid van dit oorlogsschip zij nog
vermeld, dat het een vliegtuig mee
voerde, hetwelk door de bevolking aan
het schip was cadeau gedaan. Terwijl
de Marine hier dus in Soerabaja gast
heer was, lag het eskader in Singa
pore, alwaar het eveneens officieel
werd ontvangen. Weet men het tegen
woordig hier bü Zeemacht wel met de
buitenlandsche schepen, als het op
voetballen aankomt te klaren in de
„Straits" hebben onzer jongens het
toch tegen de Engelsche voetballers
met 05 af moeten leggen.
Van voetballen gesproken, ik schreef
je de vorige week reeds, dat Zeemacht
er in geslaagd was het eerste klasse
schap te behouden in twee goede wed
strijden tegen den Arabischen kam
pioen tweede klasser Anasher. Na
afloop van deze twee verloren wedstrij
den verzocht onze Arabische tegen
stander om toch maar in de eerste klas
bij keuze te worden toegelaten, zulks
op grond van het feit, dat Zeemacht
destijds als kampioen ook bij keuze
werd toegelaten. Naar aanleiding van
dit gebeuren verscheen er in de pers
nog eens een waardeerend artikel over
het spel van onze Marine Sportver-
eeniging, hetwelü bij „majoor" Stam
en c.s. een blos van genoegen zou heb
ben verwekt.
Afgeloopen Zondag (de Japanners
Gelen dus met hun neus in de boter)
hadden we hier op Darmo een groot
vliegfeest. Alles wat sportvlieger was,
hier in de Oost, was op het vliegveld
bijeen gekomen, dat de marineviiegers
hier uit Soerabaja veel tot het slagen
van het feest bijdroegen, laat zich be
grijpen. Ik behoef in dit verband j
-1 echts te noemen, dat de officier-vHe- 1
ger le klas Elckerbout bestuurslid is
van de vliegclub hier. Een van de ge
beurtenissen van het feest was, dat de
„Pelikaan" ook hier zou landen, zoo
uit Holiand komende, dit was voor het
eerst, dat de luchtmail uit Holland,
bestemd voor Soerabaja, rechtstreeks
door de K.L.M. hier naar toe gebracht
werd. Er werd ook veel gebruik ge
maakt van de gelegenheid om een
tochtje boven Soerabaja te maken.
Reeds Zaterdag strooide een vliegtuig
reclamebiljetten voor Raroca uit, waar
onder er eenige, welke recht gaven om
gratis mee naar boven te gaan. Het
laat zich gemakkelijk denken tot wat
voor tooneelen of dit op straat aanlei
ding gaf, als men zoo'n rood papiertje
zag neerkomen tusschen de vele blau
we, want alleen de roode gaven ge
legenheid om mede te gaan. Er zijn
menschen voor de kali ingeloopen,
voor van de fiets gegooid en dat alles
in het centrum van onze goede stad
Soerabaja.
De Japanner zullen wel een goeden
indruk van de ontwikkeling van ons
viiegwezen gekregen hebben, want
niet alleen dat ze op het vliegfeest aan
wezig waren, maar de „Kuma" werd
ontvangen door 3 bommenwerpers en
6 Dorniers, die in keurige formatie den
buitenlandsclien kruiser in het West
gat opvingen.
Dezer dagen heb ik weer eens bij
„den Chineesch" gegeten. Overheer
lijk! Dat mis je toch maar in Nieuwe-
diep. Je hebt tegenwoordig de prach
tigste Chineesche restaurants, veel
mooier dan destijds in je vorige term,
en dan na afloop naar het Sapoerna
theater. Dat is een bioscoop, geknipt
voor onze bescheiden beurzen, staande
daar in de buurt van de „Roode brug"
achter de gevangenis, waar de films
draaien, als ze voor de tweede maal
hier in Soerabaja komen, tegen toe
gangsprijzen, die zelfs de Tivoli-bios-
coop van Piet van Twisk concurrentie
aan zouden doen, indien hij zijn floree-
rend bedrijf niet in de Jutterij maar in
Soerabaia had opgezet.
Ons beider vriend Jan zwalkt nu
hier of daar op zee rond, maar zoodra
hij hier is, zal ik met hem maar eens
de stad rond gaan en kan hij met éigen -
oogen zien wat ik zoo in den loop van
de afgeloopen jaren per brief aan hem
geschreven heb.
Verder heb ik hier weinig meer te
vertellen, het eskader is uit en dan is
het hier hij de marine altijd erg rustig
en valt er weinig te „verslaan".
Tot volgende week amice.
HBNKL