Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indié
ZATERDAG 23 JUNI 1934
PAG. 5
Een goed idee.
•T JUTTERTJE
Het „schriklijk pleit"
Nog hield het schriklijk pleit van
dwang en vrijheid aan, er zijn op het
oogenblik zoowel in als buiten den
Raad Amsterdammers, die, aange
zien zii oordeelen dat Gedeputeerde
Staten" den laatsten tijd den ..dwang"
vprteeenwoordigen en onze Raad de
vrijheid", dezen dichtregel van Tol
lens aanhalen naar aanleiding van het
veder om opwerpen van bezwaren te-
een de begrooting van de zijde van
Haarlem". Inderdaad hebben de hee-
ren op het Prinsenhof, ook zelfs de
iongste wijziging, die toch zooveel mo
gelijk tegemoet kwam aan de wenschen
van „hooger gezag", het nog niet naar
den zin kunnen maken van de heeren
in Haarlem en wordt vanuit de bloe
menstad voor de zooveelste maal om
nadere toelichting van enkele punten
„evraagd. Die punten betreffen dan
„a de dekking van de 22000 restee-
rende rente van de crisisschuld; de
utikeeriDg uit het Electriciteitsbedrijf,
welke met 400.000 is verhoogd; ën de
geraamde 2.2 millioen lagere uitgaven
voor Maatschappelijken Steun, inge
volge de lagere steunnormen, strengere
controle en werkverruiming. Een depu
tatie uit het gemeentebestuur is nu
deze week wederom naar Haarlem ge
togen teneinde een en ander met gege
vens toe te lichten. De vraag is nu of
Gedeputeerden, ook al vallen deze toe
lichtingen naar hun genoegen uit, niet
opnieuw met weer nieuwe bezwaren
zullen komen en of zij nu eindelijk
zu'len oordeelen dat Amsterdam nu
dan toch wel voldoende de teugels ge
voeld heeft en verder zijn gang mag
gaan.. Het krijgt langzamerhand den
schijn alsof men in Haarlem door alles
heen blijft aansturen, tengevolge
van een wenk uit Den Haag, op een
soort permanente contróleIntus-
schen voeden onze stedelijke bestuur-
deren zich dan toch nog met een kleine
hoop, dat de volgende week de zaak
alsnog in orde komt. Laat ons dan ook
nog maar deze week deze kleine hoop
met hen blijven hopenMet dat al
is de persoonlijke verhouding, naar
-'.'tnen het zou. kunen noemen, tusschen
de. provinciale b.estuurderen en onze
stedelijke er door deze begrootings-ge-
schiedenis niet beter op geworden.
Vroeger was die verhouding een vrij
gemoedelijke, werden de zaken on
derling in wederzijdsch vertrouwen
binnenkamers besproken en afgehan
deld en hoorde d6 buitenwereld er
eerst van als de betreffende „kwestie"
naar het genoegen van beide partijen
al weer was opgelost.... Nu werkt
men, vooral van de zijde van Haarlem,
met communiqué's aan de pers, die de
hoofdstedelijke regeerders in hun och
tendblad aan het ontbijt lezen, nog
voordat zij, later op den dag, ten stad-
huize, het officieele bericht van de
hoogere instantie onder oogen krijgen.
Zulk een gang van zaken werkt, naar
wethouder Kropman onlangs in een
artikel in ;,De Groene", met een zekere
verbolgenheid opmerkte, de vlotte sa
menwerking van overheidsorganen,
in dezen tijd toch zeker nog meer dan
anders uiterst wenscheliik!, niet in
de hand,Het is een van de vele bij
komende, kwade gevolgen, die dit maar
niet van stapel loopen van onze begroo
ting 1934 heeft....
Draadloos te water!
Een druk op den onzichtbaren knop in
de verte enhet schip loopt vlot van
stapel; Zoo móest het met onze begroo
tingen eigenlijk kunnen zijn en zoo ho-
Pen wij, dat het in de toekomst weer
eens moge worden! Wat voorloopig
dan, in figuurlijken zin, helaas nog
niet kan, kan wèl al in „letterlijken"
zin, en daar moeten we ons dan maar
op het oogenblik mee troosten!.... De
tewaterlating van het m.s. „Bloemfon
tein" in het IJ draadloos verricht door
president generaal Hertzog vanuit het
stamverwante Zuid-Afrikaansche land
was dan ook een blij en verheugend
gebeuren, dat niet het minst ook in de
hoofdstad als een groot feit van den
dag ondervonden werd. Niet alleen
omdat men zich hierbij kon verlusti
gen in een overwinning der moderne
teehniek, maar ook vooral omdat het
weer eens een kennelijk teeken is van
het feit. dat onze leidende handels- en
veederskringen geenszins bii de pak
ken neerzitten en nog vol initiatief en
ondernemingsgeest zijn.
Nog een dergelijk teeken werd het
STOofe publiek dezer dagen gewaar
door de opdracht, die de Turksche
"ogeering verstrekte aan de Amster
damsche maatschappij van havenwer
ken, niettegenstaande de offerten
van éen aantal groote butienlandsche
concurreerende concerns, voor het
maken van plannen voor een groote
nieuwe oorlogshaven, een opdracht
waaruit na verloop van tijd zeer waar
schijnlijk ook wel de opdracht tot uit
voering van dit millioenenverk zal
voortspruiten. Deze teekenen gevoegd
bij de uitlatingen van den president
van de Nederiandsche Bank en van
die van den president van de Ned.
Handelmaatschappij in de onlangs
verschenen jaarverslagen dezer beide
toonaangevende instellingen, hebben
degenen die na al deze crisisjaren vol
komen moedeloos dreigden te worden,
althans weer een klein hart onder den
riem gestoken-.... Men kan laatstge
noemde uitlatingen zeker nog niet op
timistisch noemen, maar zij geven in
alle geval wel blijk van het feit, dat
de leiders van ons economisch leven
de positie van ons land en speciaal ook
van Amsterdam geenszins als volledig
hopeloos zien en zij wel degelijk nog
goede kansen in e6n niet zoo heel verre
toekomst zien.
Een der eersten, misschien mag men
wel zeggen, dé eerste onder genoemde
„leiders", namelijk dr. O. J. K. van
Aalst, lange jaren president-directeur
van de Ned. Handelmaatschappij en
daarnaast president-commissaris en
voornaamste stuwkracht en vraagbaak
van ontelbare, vooral hoofdstedelijke
handelszaken en bedrijven, zullen
wij in den vervolge moeten missen, nu
hij den tijd gekomen achtte af te tre
den. Vooral ook voor datgene wat hij,
door het oprichten van de N.O.T., die
grootendeels zijn schepping was, in de
oorlogsjaren voor ons economisch
leven gedaan heeft, werd hem bij dit
zijn aftreden nog eens hulde gebracht.
Tot zijn opvolger werd benoemd mr.
Orena de Jongh, een der jongere direc
teuren der Maatschappij, die thans
de niet gemakkelijke taak kriigt deze
groote instelling, eens door Willem I
gesticht, heen te loodsen naar de
betere tijden.
„Euust en vliegwerk."
Inmiddels „varen" we nog steeds
niet in het meer kalme water van di6
betere tijden en moeten W6 nu nog
maar zien hoe we, dikwijls met behulp
van „kunst en vliegwerk", zee houden.
Zonder zulk een „kunst en vliegwerk"
komen zelfs vele instellingen, die der
gelijk „werk" in vroeger jaren min of
meer beneden hun waardigheid acht
ten, er hiet. Getuig6 b.v. het Concert
gebouw, dat de sensatie-attractie,
want dit toch mocht het in de eerste
plaats heeten!, van „monst6r-open-
lucht-muziek-uitvoeringen" in het Sta
dion niet versmaadde. Ook het Vondel
park, d6 nog steeds particuliere in
stelling van de iet of wat op oud-Am-
sterdamsche regenten-wijze beheerde
„Vereeniging tot aanleg en onderhoud
van Rij- en Wandelwegen", moet in
deze tijden zoo nu en dan eenig „kunst
en vliegwerk" te hulp roepen om haar
begrooting sluitend te houden. Juister,
precies de spijker op den kop slaan
de, ware het intusschen bier te
spreken van „kunst envuurwerk";
Zaterdagavond j.1. toch heeft men ons
hoofdpark van de extra attractie van
kunst en vuurwerk voorzien, attracties
waartoe het publiek toegang had tegen
een kwartje per persoon. De kunst
wérd er vertolkt door verschillende
muziekcorpsen en zangvereeniging (te
zamen uit niet minder dan 2500 „man"
bestaande) en het vuurwerk werd er
vertoond door honderden in petroleum
gedrenkte turven, die op stokken langs
de randen der vijvers gestoken waren,
een nieuw soort illuminatie, die men
aan het initiatief van het z.gIni
tiatief Comité Amsterdam te danken
had. Beiden, de kunst zoowel als het
vuurwerk slaagden uitmuntend. En de
Vondelpark-bestuurders kunnen tevre
den zijn over het resultaat van hun
„kunst en vliegwerk", want niet
minder dan ruim tienduizend betalende
bezoekers hebben, op dezen bijzonde
ren park-avond, mede geholpen de iet
wat benarde kas der Vereeniging te
stijven....
Volksdansfeest.
Dezen Zaterdagmiddag en -avond
kunnen we overigens weer 'n grootsch
park-feest beleven. Ditmaal te houden
in het Oosterpark, waar een Volks
dansfeest zal plaats hebben. Een groot
aantal instellingen, die zich recht
streeks dan wel min of meer zijdelings
met'den „dans" inlaten, verleend mede
werking: de Oisterwüksche volksdan
sers, Ons Huisgroepen, Nederlandse!
Meis.jesgilde, Academie van Lichame
lijke Opvoeding, het Ned. Centraal Bu
reau voor Volksdansen uit Utrecht,
enz., enz. Er zullen verschillende de
monstraties gegeven worden, maar als
bijzonder attractie en tot besluit zal
tevens, teneinde, zooals wordt aan
gekondigd, „ook de toeschouwers
actief te betrekken in de volksdans-
vreugde,, een soort ronde-dans „De
Groote Ronde" worden uitgevoerd,
waarbij iedere deelnemer iemand uit
het publiek ten dans zal vragen....
Een, door de ijverige propagandisten
van een herleefden volksdans, zeer ze
ker goed bedoelde poging het moderne
publiek in dezen wat „op te voeden",
maar een wel wat gewaagd experiment
vreezen wijGezien het feit, dat
de Amsterdamsche massa het beroem
de en beruchte „hossen in de Kalver-
straat" op onze nationale feestdagen
als eenige en hoogste uiting van dans-
vreugde kent, lijkt de kans zeer
groot, dat deze „Groote Ronde" ten
slotte slechts zal voeren tot de alge-
meene climax van een hartig: „En van
je heila, hola, houd er den moed maar
in, houd er den moed maar in" en
zoo verder en zoo verder.... Maar
enfin: ook op volks-dans-gebied doet
de hoop leven!....
„Die jongen van u heeft een diplo-
matenhoofd."
„Ja, die stakker, heelemaal buiten
zijn schuld. Als zuigeling is hij uit den
kinderwegen gevallen."
Amateur teoneelspelers: „U hebt ons
nu te woord gestaan, kunt u ons nu ook
nog raad geven betreffende de kleeding
die wij zullen dragen?"
Directeur: „Wapenrustingen."
De geheelonthouders-automobilisten
in Noorwegen hebben met aanvankelijk
300 leden een eigen Verzekeringsmaat
schappij gesticht. Sedert 3 .ïaren ver
leende een algemeene verzekerings
maatschappij hun 10 reductie op de
premie, omdat hun kansen op onge
lukken geringer blijken te zijn.
De blauwe automobilisten ziin even
wel met deze 10 niet tevreden, omdat
ze overtuigd ziin, dat alcohol-ongeval
len een belangrijke verzwaring van het
budget der verzekeringsmaatschappijen
beteekenen en zij bii uitschakeling
van deze gevallen hun onderling
risico aanmerkelijk zullen verminde
ren.
Met belangstelling mag de ontwik
keling van deze onderlinge verzekering
worden tegemoet gezien.
3=3
WIST JE' AL.
dat de oude Egypt6naren en Ohinse-
zen duizenden jaren geleden reeds in
staat waren in een speelalen broed-
'oven eieren' uit té broeden zonder
kloèk? A
Waarde jaargenoot!
Weer teruggekeerd zijnde van verlof,
benut ik den eersten Zondagmorgen om
jou te schrijven. Ja! De ko6k zit er
weer op, na 2 heerlijke weken in de
hergen* gaan we er weer 50 in Soera
baai doorbrengen. Terugkomende van
Sarangan ben ik van Madioen uit met
den trein gegaan, maar dat is met een
heele familie met kinderen bij je een
heele onderneming hoor. Ja, als straks
de vacanties beginnen dan neemt ook
een groot deel van de marinemenschen
het jaarlijksch verlof en dan is Saran-
gan één van d6 uitgezochte plaatsen-
Zoo zitten we dan nu weer aan de
Oedjong waar gedurende mijn afwe
zigheid weinig bijzonders zich heeft
voorgedaan. Allereerst was er het
afscheid van onzen „dokter buiten
dienst", dokter Heysteck officier
van gezondheid eerste kl. bij de land
macht. In de loods van de M. K.
Goebeng werd Z.W.E.G. gehuldigd met
zijne echtgenoote door de Marine.
Overste Mackay sprak daarbij een rede
uit, waarbij ook mevrouw Heysteck ge
noemd werd. Tot slot kreeg de dokter
een „Hoogtezontoestel", een zilveren
sigarendoos en werd aan mevrouw een
mooie tasch overhandigd. Ik schrijf
hierover zoo uitvoerig omdat er in
Nieuwediep natuurlijk heel wat Ma
rinemenschen wonen, die onder be
handeling van den repatrïeerenden ge
neesheer zijn geweest en die het pret
tig zullen vinden te vernemen dat zijn
afscheid niet geheel ongemerkt voor
bem is voorbijgegaan. Vermoedelijk
zal ook zijn vervanger weer een dokter
van de landmacht worden
Het eskader heeft het afgeloopen
week-end doorgebracht in Makassar,
ook een eskadrille Dorniers heeft op
zijn rondvlucht door de Oostzijde van
onzen archipel Makassar aangedaan.
Hiermede is weer een van de vele
Dezoeken aan Makassar gebracht, al
waar we zoo langzamerhand als een
kind aan huis raken.
Herinner jij je nog, amice, dat we
destijds op de M.K.0 een aap aan een
touw rond hadden loopen. Later is dat
beest blijkbaar vrijgelaten en wellicht
beeft een ander# marineman er ook
hier of' daar eentje zijn vrijheid her
geven, want thans zwervên er vele
losloopende apen door de tuinen en
boomen van de diverse Marine-inrich
tingen hier aan de Oedjo6ng, met als
g6volg dat de omwonende werfmen-
schen er last van krijgen, omdat de
beesten het eten uit de keukens weg
stelen. Thans maakt 'de politie 'er
jacht op en zijn er reeds drie naar de
eeuwig6 jachtvelden vertrokken, of
onze goeie oude Kees van de kazerne
Oedjoeng er bij is weet ik echter niet
Vanavond maken we ons weer op
om den wedstrijd HollandZwitser
land te gaan hooren. In de recreatie
zalen mag de radio aanblijven, want
h6t is een Iatertj6 hier zoo van half
elf tot half een. Ook in d6 Marinecan-
tine kan m6n gaan' luisteren. Trouwens
hoven in de stad zijn dok diverse cen
trale luisterposten, b.v. in den stads
tuin, bij van Wingen en in het Kunsfc-
kringhuis. Er bestaat een enorme be
langstelling voor, gelukkig dat de
Phohi voor ons uitzendt en we dus
niets te maken hebben met die zend-
tijdverdeelingen tijdens den wedstrijd
zooals dat in Holland het geval is.
Na een verschrikkelijk langen re
gentijd en kentering is dan eindelijk
de Oostmoesson hier op Soerabaja
doorgekomen. We behoeven 's avonds
niet meer tusschen twee regenbuien
naar boven, met de risico van geen
taxi meer te kunnen vinden, de schiet
banen zoowel voor het pistool als voor
het geweer óp Goenoegsari zijn wat
minder drassig, zoodat we er niet
meer zoo besmeurd vandaan komen en
we hopen dta het nu vooral 's nachts
wat koeler zal ..gaan worden. Enfin, d6
Indische zomer is dus komende. Nu
jullie daar in Holland schieten ook al
weer een aardig eindje in de richting.
Als je dezen brief krijgt is het zomer-
verlof al amper op til. In ieder geval
is het 's avonds al licht in de stelling
en kun je zoo na tafel nog eens een
dijkje omloopen dan wel nog eens even
naar het badpaviljoen op Huisduinen
gaan kijken. Sjonge kerel daar kan ik
al zit mijn verlof er pas op.
toch wel weer erg r^ar verlangen, ook
Saluut hoor, waneer wordt jij nu
weer uitgezonden? HENK
