Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indië
Vacantie in zicht
Wist je al
Practische wenken»
T .1UTTERTJE
PAG" 5
Zeei* merkbaar is ook bier in de
hoofdstad in deze dagen de nadering
Her vacanties. Het wintersche werksei-
zoên loopt teneinde. De boog van het
steedsche arbeidsleven wordt minder
gespannen. Wel is de overgang niet
meer 7oo kennelijk en scherp als dat
vroeger het geval was, zijn er niet
altijd nog vele duizenden die, als werk-
loozen bet geheele jaar door vacantie
aenieten"?, maar hii is er dan toch
nog en een deel der bevolking maakt
da" in dag uit plannen voor tochten en
verblijven in de vriie natuur, ver weg
van het steenen honk aan Amstel en
y5 stelt zich allerlei heerlijkheden
voor van het, in de vacantieweken,
halen van. een frisschen neus.Echter,
ook die laatste voorstelling van de
bevoorrechten, die vacantie nog als
een premie op een aantal maanden
werken en niet als een noodgedrongen
permanenten toestand kunnen be
schouwen, is niet meer zoo glorieus
alszii indertijd placht te ziin: zü wordt
immers bij velen door een min of meer
uitgesproken angst verduisterd, de
angst dat., hun werkgevers in de da
gen van hun tijdelijke afwezigheid wel
eens tot de opvatting zouderf kunnen
komen, dat het zonder hen eigenlijk
ook wel gaat, en dat zij dus eigen
lijk best weg bezuinigd zouden kunnen
worden. Er zijn voorbeelden te over,
dat zaken en bedrijfsleiders tijdens de
vacanties van het personeel nog gauwer
tot ontslagen uit bezuinigingsoverwe
gingen komen dan anders. Zoodat het
vacantie-nemen voor velen in deze tij
den als een iet of wat riskant iets ge
voeld wordt! Dicht bü het vuur blijven
zitten is op het oogenblik dan ook in
veler oog welhaast even verleidelijk als
er uitvliegen naar „den buiten"Je
kunt nooit weten wat er, als je weg
bent, zooal rond dat werk-vuur in je
nadeel bedisseld en bekonkeld wordt!
Vele hoofdstedelijke ouders, die
weldra hun kinderen met vacantie thuis
krijgen, maken zich van de komende
wekken evenmin voluit aangename
voorstellingen. In de eerste plaats na
tuurlijk niet die ouders wier spruiten
in den winter konden' profiteeren van
de schoolvoeding. Over dit punt is deze
week ook nog in den Raad, die
thans reeds de voorproefjes begint te
ondervinden van de moeilijkheden, die
het opmaken van de begrooting-'35
(waaraan men ten stadhuize reeds be
gonnen is) en daardoor nog lang niet
in een vrije vacantiestemming is,
gesproken. De mogelijkheid werd ge
opperd, de schoolvoeding voor die kin
deren, waarvan de ouders dat verzoch
ten, of de geneeskundige dienst dat
noodig oordeelde, ook in de vacantie
weken voort te zetten en van de tafel
van B. en W. kwam in alle geval reeds
de toezegging, dat men zou nagaan of
op dit gebied van een zomer-schoolvoe-
ding „iets te doen viel". Niets te doen
daarentegen, verklaarde het College
bü monde van onderwijs-wethouder
Kropman, is er tegen het' verhoogen
van het maximum aantal leerlingen
Per klasse op de openbare scholen tot
48, niets te doen, omdat de finan-
cieele noodzaak daar nu eenmaal toe
drong. Verschillende sprekers hebben
hiertegen geopponeerd; maar het mocht
niet baten, B, en W. bleven ten de
zen stokstijf op hun standpunt staan,
al deelden zü daarbij, bü wijze van
doekje voor het bloeden mee, dat zü er
alle vertrouwen in hadden, dat men m
de praktijk in het overgroote meeren
deel der gevallen vèr onder dat maxi
mum van 48 zou blijven. Door middel
van een motie uit den Raad werd ten
slotte nog een poging gedaan deze
nieuwe onderwüsbezuiniging tegen te
houden; in eerste instantie staakten
echter de stemmen over deze motie,
en terwijl wij dit schrijven is de uit
slag van de tweede stemming nog niet
bekend. Maar in alle geval valt wel zoo
Stoed als zeker te voorspellen, dat er
Pög weer eens een 300-tal onderwijzers
en onderwijzeressen de wacht-geld-laan
zullen worden ingestuurd, waardoor
die laan dan bevolkt zal raken met een
1100 leerkrachten, gezien het feit, dat
ei" op het oogenblik reeds een 800 in
vertoeven! Zoodat dan het aantal werk-
looze intellectueelen weer niet onaan
zienlijk zal vermeerderd worden.
Werklooze intellectueelen.
Juist dezer dagen heeft deze cate
gorie werkloozen, die tot nu toe minder
aan den openbaren weg plachten te
timmeren, overigens een wel merk
waardig teeken van (benard) leven ge
geven. En wel door middel van een
adres, dat de afdeeling Amsterdam van
de v ereeniging van Werkzoekenden
met volledige M.O.-bevoegdheid (onder
wie vele academisch gevormden) aan
den gemeenteraad heeft gezonden. Zich
i efereerende aan het onlangs inge
diende voorstel-De Miranda tot werk
verruiming, onder meer ten behoeve
van werklooze intellectueelen, verzoe
ken adressanten daarbij ook aandacht
te schenken aan die intellectueelen, die
zich hebben voorbereid tot het ambt
van leeraar(es) bü het M.O. en V.H.O.
Ligt er voor dergelijke werkloozen,
wordt gevraagd, geen arbeid, „ge
meentelijke arbeid", bij de opleiding
voor de verschillende ambtenaren-exa
mens, vertalen van rapporten, aan het
bureau voor beroepskeuze, bibliotheek
werk; bü de afdeeling Statistiek, bij de
Keuringdienst van Waren, het Giro
kantoor, enz., enz.?.... Gezien de ook
reeds vele ambtenaren op wachtgeld,
die men toch steeds voor bü'zondere
diensten kan oproepen, lijkt dit adres
van de „M.O.-krachten" wat naief;
maar het is zeer zeker een typisch tee
ken des tijds.
Anti-uniform-stemming.
Typisch teeken des tüds noemt men
het van zeker zqde ook, dat de „gele
ryders" die hier, als deelnemers aan
het onlangs in het stadion gehouden
Concours Hippique, hun entrée maak
ten en zoo nu en dan door onze straten
paradeerden met hun kleurrijke en
martiale uniformen onder een deel van
het hoofdstedelüke publiek nu niet be
paald een overmatig succes oogsten, ja
zelfs hier en daar tot een zekere op
positie-stemming aanleiding gaven, die
tot een politie-bescherming leidde. In-
tusschen is dit, naar waarheid, nu niet
zulk een-typisch teeken des tijds; het is
meer een teeken van de reeds vanouds
bestaande, vrq kennelqke afkeer van
het hoofdstedehjk publiek van alles
wat uniform is. Toch, en dit is wrel
een merkwaardige paradox, ziet men
misschien nergens in het land zulk een
bonte mengeling vanuniformen als
in deze democratische, lichtehjk „anti-
militaire" stad. „Uniformen" komen bü
ons over de vloer, kqken onze meters
na, onze badgeisers, dragen onze kof
fers, slaan aan bü den ingang van bios
copen, lunchrooms, warenhuizen, ban
ken en kantoorgebouwen; we hebben
uniform in koper, goud, zilver en nik
kel; er zün er met roode, zwarte,
blauwe tressen en zonder tressen,
wat wapentjes en emblemen, cüfers,
letters, kruisjes, biezen, koorden eq
banden ,met en zonder tierelantijntjes,
slingers, krullen, enz., enz. Veel van
het gemeente-personeel, dat moet
gezegd, gaat met het uniformeeren
niet verder dan de pet, d.w.z. ver
schillende gemeentediensten verstrek
ken alleen „uniforme" dienstpetten.
Maar die zün er dan ook in uitgebreide
verscheidenhéid en ik geef het een bui
tenstaander te doen al de diverse let
ters die deze petton sieren thuis te
brengen: wie er tüd en lust toe heeft
moge bü wüze van „kruiswoordraadsel
de oplossing zoeken voor de letters:
G. T., G. E„ G. Tr., G. K.,
G. G., G. G. en G. D., P. W.,
S. R., S. S., G. W.,
Zü vertegenwoordigen, u mag uw
eigen oplossing hiermee controleeren!
resp. de telefoon, de electriciteiti de
tram, het girokantoor, de gasfabriek,
den geneeskundigen dienst, publieke
werken, de reiniging, den stadsschouw
burg en de waterleidingEen opsom
ming van de duizend en een particu
liere uniformen, ik denk, bü'voor-
beeld alleen maar aan de broodbezor
gers en de ijsco-mannetjes! bespaar
ik u verder maar
Congressen en tentoonstellingen.
De zomer en de vacantie-tüd, om
daar weer op terug te komen, was
de laatste jaren ook steeds de tüd van
de zomerfeesten en, vooral ook niet te
vergeten, de tallooze „congressen", be
nevens van de tentoonstellingen. Tot
nu toe hebben wü van een en ander
nog niet zoo büster veel gemerkt; in-
tu'sschen staan er dan toch een aantal
„feesten" en grootere tentoonstellingen
„in het kader van de zomerfeesten" in
het vet. Van komende congressen hoort
men daarentegen, in tegenstelling met
andere jaren zoo goed als niets. En
fin, op dit gebied zullen wü een ver
goeding moeten zoeken in de niet min
der dantien congressen die in de
dagen van 14 tot 22 September in ver-
bouwgebied bmnen onze muren gehou
den zullen wordenDie Amato is de
groote tentoonstelling die gehouden zal
worden ter gelegenheid van de in ge
bruik stelling van onze nieuwe Cen
trale Markthallen, die met snelle schre
den hun voltooiing naderen. Reeds
thans kan gezegd worden, dat deze ex
positie, waarop ook de „leek" zün
hart aan bloemen-, vruchten- en plan-
tenpracht zal kunnen ophalen, gezien
de reeds gedane toezeggingen van
deelneming, tot een van de grootste zal
worden die de laatste jaren in Amster
dam tot stand kwam.
Laat ons intusschen dit keer beslui
ten met te wq'zen op een kleine, spe
ciale, maar zeer verzorgde en interes
sante tentoonstelling die nu in het Ste
delijk Museum aan den gang is. Het is
een expositie van het „Joodsche (geïl
lustreerde) Boek", waarvan de entrée-
gelden geworden in het Noodfonds 1933
voor Joodsche vluchtelingen. Wethou
der Boissevain, sprak in zün openings
speech woorden van spmpathie, waar
mede gelukkig nog steeds het over
groote meerendeel der hoofdstedelüke
bevolking kan instemmen. Ook waar hij
opmerkte dat „helaas, in dezen tijd hier
en daar een middeleeuwsch antisemi
tisme naar boven komt", gebruikte
hü een formuleering van bepaalde fei
ten van den dag, waarmede dat over
groots meerendeel het nog steeds eens
is, niettegenstaande de pogingen van
enkelen om deze waarlük vrije opvat-
tinng van een op haar vrijheid van
ouds terecht trotsche stad te wü'zigen.
Sir Wal ter Raleigh in 1584 de
eerste aardappel van Amerika naar
Europa overbracht? Francis Drake
hielp hem bij het bekend maken van
dit volksvoedsel. Parmentier bracht de
knol naar Europa's vasteland, naar
Frankrijk, waarna ze ook spoedig in
ons land bekend werd. De bekende na
tuurkundige Volta bracht in Noord-
Italië de aardappel, die omdat ze
veel op truffels gelijkt tartuffoli ge
noemd werd, waarnaar de Duitschers
den aardappel „kartoffel" noemden
een acht-en-twintigjarige jonge
dame uit Chicago genaamd Patrioia
Maguire sedert 18 maanden vast gesla
pen heeft, terwijl' all6 pogingen ojp
haar te wekken vergeefsch waren? Ta
dezen tüd heeft zü een aanval van
longontsteking gehad en een lichts
operatie doorstaan.
Aluminium schoonmaken.
Bovenstaande voorwerpen, welk©
vuil geworden zün, maakt men weer
schoon met kaliloog.
Vastzittende schroeven.
Schroeven, die te vastzitten, .krijgt
men los, door ze te bevochtigen met
terpentün of petroleum.
Kwasten zacht maken.
Wit- of verfkwasten, die hard ge
worden zün, worden weer zacht,' indien
men ze in een oplossing van warm
water met zeep en een weinig terpen
tijn legt.
Inktvlekken op wollen good.
Als men inktvlekken op wollen goed
heeft, kan men die verwü'deren door
er met een opengesneden tomaat flink
over te wrüven en daarna met lauw
water na te spoelen; 'de kleuren zün
dan helderder dan ooit'
Blikken en tinnen voorwerpen»
Blikken en tinnen voorwerpen
maakt men schoon met sodawater en
zand, of met azün of bier, waarna men
droog, tijn krüt nagepoetst worden.
Glazen stoppen»
Al te stevig zittende glazen stoppen
kan men zonder forceeren los maken
door een dun touwtje om den hals van
de flesch te winden en dit snel eenige
inalen heen en weer te.trekken. Doqr
de wrüving ontstaat warmte, die het
glas doet uitzetten, zoodat de stop niet
meer klemt.
Beste Jonker!
De baggermolen van het M.E., die
hier vlak naast me bü den ingang van
het bassin den heelen morgen heeft
liggen malen, is er eindehjk eens even
mee opgehouden, de fluit van de
werf heeft het vastwerken aangekon
digd, het gegil van, met werk uitschei
dende koelies is verstomd en eindelijk
kan ik even rustig aan jou gaan schrij
ven. Ja, toch moet dat baggeren ook
tebeuren, je weet zelf hoe of hier aan
oerabaja's Noordkant de wal aan kan
slibben. Stond niet het oude Modder -
lust destüds aan zee, en staat niet het
nieuwe clubgebouw eenige honderden
meters verder zeewaarts in nu en al
dat land is in den loop der jaren aange
slibd. En het gaat maar steeds door.
Voor de gebouwen der Conservatie is
het alweer bü laag water een groote
modderpoel en het zal niet lang meer
duren of bü hoog water komt er weer
een stukje grond boven straat Madoera
uit,
Kortgeleden zün bier aan den stij-
ger van de Conservatie eenige kleine
verzakkingen geconstateerd. Natuurlük
was het duikbedrijf van de marine en
de- genie er direct bü, maar een en
ander scheen nogal mee te vallen,
trouwens het is bü een paar barsten
in den betonnen steiger gebleven.
We hebben hier laatst in het basin
ook een haai gehad, terwül een van de
inlanders, die hier niets vermoedend
aan het visschen was, een klein inkt-
vischje ophaalde. Zoo zie je, het is nog
steeds niet geraden om hier in de
wateren van het M.E. te gaan zwem
men (zooals ik eenige jaren geleden
eens een marineman des nachts heb
zien doen). Trouwens vrü'wel nergens
hier in'de Oost is het geraden om in
zee te gaan, zoo er dan geen zeemon
sters zün, dan worden deze op afstand
gehouden door koraal, nu en als je op
koraal loopt en maar een klein
schrammetje krqgt ben je voorloopig
niet onder dokters handen vandaan.
Afgeloopen week werden we plotse
ling opgeschrikt door groote rookwo).
ken, welke achter de geschutmakerü
opstegen, en het rijden van den brand-
auto van de werf met de roode vlag
op. Het had echter niets te beteeken en
Er !ag wat afgemaaide „roempoet" te
branden en dat rookte nogal sterk.
Voor ons Jutters echter een tijn ge
zicht en een lekkere rook,' een' echt
mooi „fikkie", dat weer aan onze jeugd
tusschen de steenen yan den dük deed
denken.
Dezer dagen fietste ik met zoonlief
nietsvermoedend nabij Tandjoengan,
toen de dreumes plotseling hevig ver
schrikt werd door een namaak aap van
ongeveer een meter of 5 hoog. Eeh
afzichtelyke, maar pakkende reclame
voor de „King-Kong" film, die zeker
al in Tivoli gedraaid heeft.
Het Zuiderkruis, je weet wei, die
kabellegger, die destijds tijdens zijn
proeftochten op de rnjjl van Texel ook
in Nieuwediep langs den kant heeft
gelegen, verricht op het oogenblik zün
werk hier op de ree, hetgeen, nu het
eskader weg is, aldaar een iets bedrü-
viger beeld geeft en zoo 's avonds aan
de toekan plank meer passagiers.
Vanuit de stad nog enkele nieuwtjes!
De zoogenaamde „Trek naar boven"
(waarmede bedoeld wordt het langza
merhand verdwy'nen van verschillende
winkels vanuit de benedenstad en bet
zich vestigen in de bovenstad) houdt
gestadig aan. De boekhandel van In-
gen, van de passer bésar gaat in den
nieuwen vleugel van het geheel geme
tamorfoseerde Oranje-hotel. Van Dorp,
ook een jou welbekende boekhandel,
heetf den boekhandel Sluyter (die we
zoowel van de Oost als van Willemstad
kennen) overgenomen, zoodat die nu
ook een winkel meer om de Noord
krü'gt. En dan is er op Kalisan eeu
zeevischhandel „Neptunus" geopend,
waar je nu precies alles kunt krijgen,
wat wü vroeger na de bioscoop in de
„Heldersche eetsalon" genoten. 'En
hier, waar we nog niets met winkel
sluiting te maken hebben, hier blüft
dit cullinaire paleis ook tot Iaat in
den nacht open. Je ziet, we gaan er be
hoorlijk op vooruit, jammer echter, dat
nu juist deze winkel niet wat meer
naar beneden is gekomen, want na een
passagierslag op „Perak" komen de
marinemenschen er niet toe om eerst
nog weer naar boven te gaan alvorens
de roode brug of een pontje te pas-
seeren.
Saluut Lange, wanneer kom je?
HENTL