Radioprogramma
NOCH ZOT
Nieuwe terechtstellingen?
De nieuwe Engeische
Linieschepen.
Aftreden van het
Japansche kabinet?
Prins Konoje staakt zijn
reis door de Ver. Staten.
Zeven S.A.-leiders gefusilleerd.
De rijkspersafdeeling der N.S.D.A.P.
maakt bekend:
In verband met de ontdekking van het
complot zijn zeven S.A.-leiders doodge
schoten, n.1. oppergroepsleider August
Schneudhuber, Munchen; oppergroeps
leider Edmund Heines, Silezië; groeps
leider Karl Ernst, Berlijn; groepsleider
Schmidt, standaardleider graaf Spreti,
Munchen; groepsleider Hayn, Saksen en
groepsleider van Haydebreck, Pommeren.
Von Papen gearresteerd en
weer op vrije voeten gesteld.
De vice-kanselier von Papen is even
eens een oogentblik gearresteerd geweset,
maar vervolgens weer op vrije voeten
gesteld. Naar men uit Berlijn meldt, was
dit terwille van zijn veiligheid geschied.
Ook drie leden van zijn personeel zijn ge
arresteerd, om aan een verhoor te wor
den onderworpen.
Over de actie vart de leiders op 80 Juni
ontving de nationaaï-socialistische Kor-
respondenz het volgende ooggetuigever-
slag:
Zoo spoedig Hitier de tijdingen over
'de in de laatste dagen in de beweging ge
smede complotten ontving, besloot hij te
handelen en scherp op te treden. Terwijl
hij in Essen vertoefde en in de West-
Vice-kanselier VON PAPEN.
die in Schutzhaft genomen was, doch
later weder vrijgelaten.
Bijzonderheden over de actie
te München.
Duitsche gouwen de arbeiderskampen be
zichtigde om naar buiten den indruk te
wekken van absolute rust, werd het plan
om een grondige reiniging te houden in
alle bijzonderheden vastgesteld. Hitier
zelf leidde de actie en uitte den wensch
zelf tegenover de muiters op te treden en
rekenschap van hen te vragen. Ofschoon
Hitier gedurende eenige dagen bijna zon
der nachtrust was geweest, gaf hij Vrij
dagnacht om 2 uur in Godesburg het be
vel tot den start van zijn vliegtuig naar
Munchen. Toen de leider tegen 4 uur in
den morgen op het vliegveld te Munchen
landde, kreeg hij de tijding dat de Mun-
chener S.A. gedurende den nacht door
haar leiders gealarmeerd was, onder het
leugenachtig parool: De Fuehrer is tegen
ons, de Rijksweer is tegen ons. S.A.-man
nen naar buiten op straat.
De Beiersche minister van binnenland-
sche zaken, Wagener, had reeds uit eigen
beweging Obergruppenfuehrer Schneid-
huber en Gruppenfuehrer Schmidt, het
bevel gegeven, hun mannen weer naar
huis te sturen, aan welk bevel zij echter
geen gehoor gaven. Terwijl Hiiler van het
vliegveld naar het ministerie van binnen-
landsche zaken ging, waren nog de laat
ste resten van de bedrogen en naar huis
trekkende S.A.-groepen te zien. Op het
ministerie werden Sehneidhuber en
Schmidt in tegenwoordigheid van den
Fuehrer gearresteerd. Hc'er. die hen al
leen tegemoettrok, trok de onderschei-
ei ingsteekenen van hun S.A.-uniformen.
Met klein gevolg ging Hitier hierop naar
Bad Wiessee, waar zich Roehm bevond.
In het landhuis, waarin Roehm woonde,
bracht ook Heines den nacht door. Hitier
betrad direct met zijn begeleiders het
huis. Roehm werd in zijn slaapkamer door
Hitier persoonlijk gearresteerd, zonder
een woord te spreken en zonder tegen
stand te bieden, liet hij zich arresteeren.
Heines werd in de nabijgelegen slaap
kamer aangetroffen, waar hij zich in zeer
compromitteerend gezelschap bevond. Be
halve Roelim werd ook het grootste deel
van zijn staf gearresteerd. De stafwacht,
die te 8 uur werd afgelost, Onderwierp zich
onmiddellijk a£n de bevelen van Hitier.
Na het transport der arrestanten begaf
zich de Fuehrer naar Munchen terug, om
ook daar eenige S.A.-leiders te arrestee
ren. Ook op het Oosterstation te Mun
chen werden verschillende personen, die
met den trein aankwamen, gearresteerd.
De Fuehrer sprak de verzamelde S.A.-lei
ders in het bruine huis toe.
Rijkskanselier HITLER.
Een mededeeling van Ilitler.
Hitier heeft Zaterdagnacht 12 uur te
Munchen voor de verzamelde S.A.-leiders
de volgende mededeeling gedaan:
„Sinds vele maanden probeerden eenige
B.A.-leider3, onder welke ook Roehm, die
mijn bijzonder vertrouwen genoot, een
wig te drijven tusschen S.A. en partij
eenerzijds en S.A. en volk anderzijds.
Minister-president GOERING.
Roehm is tot bevordering van deze plan
nen in verbinding getreden met generaal
von Schleicher en verscheidene obscure
personen uit de rijkshoofdstad die voor
een deel zijn bekende ziekelijke neiging
aanmoedigden, voor een ander deel be
hoorden tot het soort van politieke avon
turiers die voor alles te vinden zijn.
Een opruiming van dien Augiasstal kon
niet langer vermeden of uitgesteld wor
den en daarom heb ik mijn reis door
Westfalen afgebroken en ben met mi
nister Goebbels persoonlijk naar Wiessee
gegaan waar ik Roehm en zijn staf heb
aangetroffen in gezelschap van een ben
de schandknapen en in houdingen en bij
daden die zelfs het laatste spoor van mede
lijden moesten verstikken. Zij zijn allen
ter plaatse gevangen genomen en uit al
hun ambten ontzet.
Op hetzelfde oogenblik heb ik generaal
Goering last gegeven het luxueuse hoofd
kwartier der S.A. te Berlijn, waar zich
dezelfde tooneelen moeten hebben afge
speeld, en waar per maand alleen 30.000
mark voor zwelgpartijen werd uitgege
ven, te sluiten en uit te roeien."
Zondagavond meldde het Duitsche
nieuwsbureau dat Roehm, na in de ge
legenheid gesteld te zijn, verantwoording
af te leggen over zijn verraderlijk op
treden, is gefusilleerd. Hij had geweigerd
de hand aan zichzelf te slaan, hoewel
hem daartoe de kans was gelaten.
Dat met Roehm zóó kort recht is ge
maakt, is wel zonderling en zal ook velen
in Duitschland te denken geven. Hij was
een der oudste medewerkers van Hitier,
die hem op zijn uiterst belangrijken post
had gezet en hem ook tot rijksminister
zonder portefeuille had benoemd. Hitier
heeft Roehm bijna anderhalf jaar ge
handhaafd, ondanks al hetgeen er van
hem bekend was, hij heeft hem gehand
haafd ofschoon herhaaldelijk gewaar
schuwd was, dat mensclien als Roehm
geen verantwoordelijke positie behooren
te hebben.
Generaal VON BLOMBERG,
die in een artikel in de Völktsche Beo-
bachter" de actie der Rijksweer in
de politiek aankondigde.
Een handige zet van Hitier.
Achteraf blijkt de vacantie, die met
ingang van 1 Juli aan de Sturmabteilun-
gen (S.A.) is verleend, een knappe zet
van Hitier en zijn medewerkers te zijn
geweest om de samenzweerders tot han
delen te dwingen vóór zij klaar konden
zijn met de voorbereiding van 't geen ze
in den zin hadden. Intusschen hadden
Hitier en Goering alles in orde kunnen
maken om toe te slaan als de opstandige
leiders in tijdnood hun kaarten open
legden.
Om te kunnen afrekenen, zooals hij nu
heeft gedaan, was noodig, hetgeen in
Munchen geschiedde: het bevel aan de
S.A. om de straat op te gaan onder de
leuze: De Leider is tegen ons, de Rijks
weer is tegen ons, S.A.-mannen de straat
op.
De rijksweer is er geheel
huiten gebleven.
Volgens de hier heerschende opvattin
gen zou misschien een deel van de rijks
weer met de zaak iets te maken hebben
kunnen krijgen, indien het complot was
doorgegaan en de regeering niet had in
gegrepen. Althans schijnen de complot-
teurs op iets dergelijks te hebben gere
kend. Nu evenwel de regeering den eer
sten en voorshands verpletterenden slag
heeft toegebracht, is de rijksweer er ge
heel buitengebleven, in den geest van het
korte manifest van Blomberg.
Gregor St rasser gedood.
Reeds Ls gemeld, dat behalve de officieel
bekend gemaakte gefusilleerden, ook von
Bose, de vriend van von Papen en Claus-
sen, de vriend van Brüning, den dood
hebben gevonden. Nieuwe dooden zijn nog
slechts voor zoover bekend de onderchef
van den staf van Roehm en de bekende
vroegere politicus Gregor Strasser. In
hoeverre de heer von Papen beveiliging
van zjjn persoon ondervindt, in hoeverre
hij echter door deze beveiliging in de vrij
heid van zijn bewegingen is beperkt, daar
over loopen de meeningen eenigermate
uiteen. In alle geval staat hij onder con
trole.
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 3 JULI 1 934.
Berlijn volkomen rustig.
De sj.ad is volkomen rustig en is giste
ren ook volkomen rustig gebleven. Dat
een groot aantal menschen voor de rijks
kanselarij staat, gebeurt iederen Zondag.
Ook komt het bijna iederen Zondag voor,
dat zoo nu en dan de politie daar de straat;
moet vrijmaken voor het verkeer.
Hindenburg dankt Hitier.
Rijkspresident Hindenburg heeft aan
Hitier het volgend telegram gericht:
„Uit de mij geworden rapporten zie ik,
dat gij, heer rijkskanselier, met moed en
zelfbewustheid ingegrepen hebt in een
dreigenden toestand van verraad en mui
terij. Gij hebt hiermee het Duitsche volk
uit een ernstig gevaar gered, waarvoor ik
u mijn dank en erkentelijkheid betuig.
(w. g.) Von Hindenburg."
Dankbetuiging aan Goering.
Goering heeft het volgende telegram
ontvangen:
„Voor uw energiek optreden tegenover
de muiters en verraders betuig ik u mijn
dank en erkentelijkheid.
Met kameraadschappelijken groet,
Von Hindenburg."
Een dagorder van Blomberg.
De minister van de Rijksweer, generaal
von Blomberg, heeft de volgende dagorder
tot de weermacht gericht:
„De Leider heeft met militaire vastbe
slotenheid en voorbeeldigen moed de mui
ters en verraders neergeslagen.
De weermacht, als wapendrager van
het geheele volk en ver van den binnen-
landschen politieken strijd staande, zal
hiervoor danken met toewijding en trouw.
De door den Leider gevraagde goede
verstandhouding tot de nieuwe S.A. zal
door de weermacht met vreugde worden
onderhouden in het bewustzijn van ge
meenschappelijke idealen."
Geen portretten van Roehm.
De leider der S.A.-groep Franken,
groepsleider von Obernitz, heeft het vol
gende bijzondere bevel uitgevaardigd tot
de S.A. van Franken:
De eeredolken, die aan Roehm herinne
ren moeten direct worden weggelegd cu
vervangen door dienstdolken. Alle por
tretten van Roehm en de andere verraders
moeten direct worden opgespoord en ver
nietigd.
Het groepenhuis „Ernst Roehm-Huis"
wordt „Dienstgebouw der S.A.-groep Fran
ken, Neurenberg".
Tenslotte wordt verklaard, dat het ver
lof der S.A. doorgaat, waarbij evenwel
wordt verboden tijdens den verloftijd in
uniform rond te loopen.
„Politie-generaal" Daluege is belast met
de reorganisatie van de bruine troepen
in Pommeren, Silezië en Oost- en West-
Pruisen.
DE VERDERE ZUIVERINGSACTIE.
Hervorming van de S.A.
Naar de correspondent van Reuter te
Berlijn verneemt, zal met ingang van 1
Juli een draconische hervorming in da
S.A. worden doorgevoerd. Duizenden
mannen zullen worden geschorst, terwijl
anderen bij de Rijksweer zullen worden
ingelijfd.
Hierdoor zouden dan een groot aantal
S.A.-leiders overbodig zijn geworden.
Hitier, Goebbels en Goering hebben
Zondag den geheelen middag op het mi
nisterie van propaganda geconfereerd.
De verklaring, dat de muiters in con
tact waren met een buitenlandsche mo
gendheid, heeft de politie aanleiding ge
geven te zoeken naar een persoon, die een
groote rol heeft gespeeld in de separatis
tische beweging in het Rijnland.
De zuiveringsactie geëindigd
De rust ten volle hersteld.
Gisteravond is officieel meegedeeld,
dat de zuiveringsactie geëindigd is. Ver
dere maatregelen in deze richting zullen
niet meer plaats vinden. Het geheele in
grijpen tot herstel en beveiliging van de
orde in Duitschland heeft derhalve 20 uur
geduurd. In het geheele rijk heerscht vol
komen rust en orde en het geheele volk
staat achter den leider.
200 S.A.-leiders gearresteerd.
Naar Reuter gisterochtend uit Berljjn
meldde, zullen waarschijnlijk deze week
nog meer S.A.-leiders worden terecht'
gesteld.
Reuter meldde verder, dat ongeveer
200 S.A.-leiders gearresteerd zijn; zij zul
len vermoedelijk voor een krijgsraad te
rechtstaan.
Hitier is nog steeds te Berlijn, hij wordt
geheel in beslag genomen door de zuive
ringsactie.
Betuigingen van trouw aan Hitier.
Uit alle deelen des rijks ontvangt Hit-
Ier telegrammen van trouw.
Buitenlandsche persstemmen.
De Times, Daily Telegraph en Daily
Mail zijn van oordeel, dat het optreden
van Hitier tegen de onbetrouwbare en
onzuivere elementen in de partij zeer
juist was.
De Morning Post daarentegen schrijft,
dat alleen mannen, die zich de macht voe
len ontglippen, tot dergelijke middelen
hun toevlucht nemen.
De Berlijnsche correspondent van de
News Chronicle acht het niet waar
schijnlijk, dat de snelle ontbinding van
hét nazi-regime door het Zaterdag ge
beurde gestuit zal worden. Als velen ook
in Engeland, houdt hij zeer ernstig reke
ning met de mogelijkheid, dat de be
weerde samenzwering een aan den Rijks
dagbrand verwante affaire geweest is.
Reeds nu meent hij, evenals toen,, tus
schen de verschillende officieele mede-
deelingen tegenstrijdigheden op te mer
ken, die in de richting van een anderen
gang van zaken wijzen.
De Fransche bladen zijn van oordeel
dat Hitier, geholpen door Goering en
Goebbels, door hun vastberaden ingrijpen
een gevaar hebben bezworen dat zeer
dreigend had kunnen worden. Thans is
Hitier onbeperkt meester van den toe
stand. Het nationaal-socialisme heeft zijn
eerste groote crisis doorstaan.
De Italiaansche pers onthoudt zich nog
van beschouwingen, maar volgens een
D.N.B.-telegram uit Rome heerscht daar
WOENSDAG 4 JULI..
Hilversum» 1875 M.
VARA-uitzendin®,
8.00 Gramofoonpl.
9.00 Klein VARA-ensemble o.i.v. F. Bakels.
10.15 Voor Arb. in de Continubedr.: Klein
VARA-ensemble o.l.v. F. Bakels. F. v. Meurs
(lezing) en gramofoonpl.
t2.oo De Notenkrakers oi.v. D. Wins en graï
mofoonpl.
2.00 Gramofoonpl.
2.15 Kniples.
3.00 Voor de kinderen.
5.30 De Flierefluiters o.l.v. J. v. d. Horst.
6.30 RVU. C. Dening. Trekken en kampeeren,
7.00 J. v. d. Berg: Waarheeen met het Ned.
elftal?
7.20 Cellorecital P. Lentz, Aan den vleugel: F,
de Nobel.
8.00 Herhaling SOS-berichten.
8.03 Orgelspel C. Steyn.
8.20 Voordracht Rolien Numan.
8.30 VARA-orkest o.l.v, H. de Groot, m.m.v.
Elize de Haas (zang).
9.00 K. Vorrink: Democratie en dictatuur.
9.20 Vervolg orkestconcert.
10.00 Vaz Dias. VARA-Varia,
10.15 Vervolg orkestconcert.
11.00—12.00 Gramofoonmuziek
Huizen, 301 M.
N C R V-programma
8.00 Schriftlezing en meditatie.
8.159-30 Gramofoonpl.
10.30 Morgendienst o.l.v. Ds. D. Tom.
11.00 Chr. Gem. Zangvereeniging „Soli Deo
Gloria" o.l.v. J. Coljee.
12.1S Gramofoonpl.
12.30 Orgelspel S. P. Visser.
1.30 Kinderkoor „Melodia" o.l.v. H. W. de
Wolff.
2.45 Gramofoonpl.
4.00 Concert door het Delftsch Trio.
5.00 Kinderuur.
6.00 Gramofoonpl.
6 30 Afgestaan.
7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7.15 Ds. P. G. Petersen: „Uw Koninkrijk
kome".
7.30 Landbouwhalfuur.
8.00 Zangclub „Con Amore" en H.E.M.O.-
orkest o.l.v. J. D. v. Ramshorst, m.m.v. A.
Goedman (piano). In de pauze om 8.25
Causerie W. Santema en om 9.00 Causerie
L. J. de Hoog.
10.00 Vaz Dias.
lo.io11.30 Gramofoonmuziek.
DONDERDAG 5 JULI,
Hilversum, 1875 M.
AVRO-uitzending.
800 Gramofoonpl.
xo.oo Morgenwijding.
10.15 Gramofoonpl.
10.30 Concert door mevr. F. Loopuit-Roeper
(pianoo) en H. Tibbe (viool).
11.00 Knipcursus Kinderkleeding.
11.30 Vervolg concert,
iz.oo Concert door de Minstreels,
2.30 Adda Heynert zingt en speelt eigen corn
posities.
300—3.4S Gramofoonpl.
'400 Voor zieken en ouden-van-dagen.
4.30 Kovacs Lajos en zijn orkest m.m.v. „The
Hoilandia Three" (Accordeon).
6.30 Sportpraatje H. Hollander.
7.00 Raaio-tooneel voor de kinderen,
7.40 Gramofoonpl.
8.00 Vaz Dias.
8.05 Omroeporkest o.l.v. A. v. Raalte m m.v
To v. d. Sluys (sopraan), A. Woud (alt),
M. Plooyer (tenor) en L. Bogtman (bas-
bariton).
94» Koos Koen in zijn repertoire.
9.20 Vervolg concert,
to.oo Gramofoonpl.
ïo.20 Omroeporkest o.l.v. A. v. Raalte.
11.00 Vaz Dias.
In.1012.00 Kovacs Lajos en zijn orkest.
Huizen, 301 M.
8.00—9.15 KRO, 10.00 NCRV, 11.00 KRO,
2.0011.30 NCRV.
8.009-t5 en 10.00 Gramofoonpl.
io.is Morgendienst o.l.v. Ds. p. de Groot.
*0.45 Gramofoonpl.
11.30—12.00 Godsd. halfuur.
12.15 Orkestconcert en gramofoonpl.
2.00 Handwerkcursus.
3.00 Gramofoonpl.
3 ijl3-45 Christ. lectuur.
4.00 Bijbellezing door Ds. M. J. Mooy Az.
M.m.v. bariton en orgel.
5 00 Cursus handenarbeid v. d. jeugd.
5 30 Fluit-recital door W. Clemetis. Aan den
vleugel: Fr. Odijk.
6.30 Gramofoonpl.
7.15 Gramofoonpl.
7.30 Journ. Weekoverzicht door C. A. Crayé.
8.00 Amsterd. Dubbelmannenkwartet „Ariti"
o.l.v. A. Wolther3 en gramofoonpl.
900 Drs. J. J. Raimond Jr.: Ons Panorama
van de Sterrenwereld.
9 30 Gramofoonpl.
9.50 Vaz Dias.
10.00 Trio v. d. Pas-Brederode-Röntgen
(piano, viool, cello).
ro.45it.30 Gramofoonmuziek.
in politieke kringen de indruk dat Hitier
door zijn snel en vastberaden ingrijpen
de muiterij in den kiem heeft verstikt. In
dit verband wordt herinnerd, dat ook in
den eersten tijd van het fascisme in Italië
ingrijpende maatregelen noodig zijn ge
weest.
De Poolsche bladen zijn van oordeel,
dat de snelle actie van Hitier de atmos
feer heeft gezuiverd. Naar de Gazeta
Polska opmerkt, bewijst het feit, dat Hit-
Ier de rijksweerbaarheid in 't geheel niet
behoefde in te zetten, hoe volkomen hij
meester is van den toestand. Dat hij in
zijn bevel aan de S. A. den indruk op
een zuivering van dat corps heeft ge
legd, verzekert hem de sympathie van
het volk.
De Oostenrijksche pers erkent zij
het schoorvoetend, zegt het D.N.B.
Hitler's krachtdadig optreden en zijn in
ternationale populariteit.
De indruk in Amerika.
Reuter meldt uit New York:
Men is hier zeer onder den indruk van
het nieuwe bloedvergieten in Duitsch
land. De New York Times zegt, dat één
ding althans nu vaststaat, n.1. dat de ge
lukkige hereeniging van Duitschland on
der Hitier wel naar het rijk der fabelen
verwezen mag worden. De leemen voeten,
waarop de kolos Hitier rust, zijn nu voor
het oog der wereld blootgelegd. Het blad
heeft een hoofdartikel onder het op
schrift: „De zwakken gebruiken geweld".
Ook de Herald Tribune meent, dat een
regeering die haar toevlucht moet nemen
tot het executie-peleton, zeer zeldlen goed
of sterk is.
De indruk op het groote pu-
piiek in Duitschland.
De indruk op het groote publiek in
Duitschland blijft alles dooreen genomen
uiterst gunstig. Wat men ook verder van
de toekomst moge denken, welke beoor
deelingen men ook voor zichzelf in zijn
binnenste moge koesteren, deze indruk
is in Duitschland zelve en in allen ge
valle bij de als reactionnair bekend staan-
den, ook voor het buitenland van belang.
In allerhande milieu, ook in zoodanige
gelijk belangstellende kringen om kran-
tenverkoopers, in kroegen van de meest
onderscheiden standing, dus opplaatseD,
waar men hoort, wat het volk zegt, ver
neemt men overal uitlatingen, welke mij
een eenvoudig S.A.-man, die een tijdlang
mjj vergezelde, aldus samenvatte: Nu zie
je pas, wie Hitier is!
Muiterij van het Oostenrijksche
legioen?
Naar de Weensche correspondent van
de N, R. Crt. seint, meldden de Ween
sche middagbladen gisteren uit Passau,
dat er voortdurend kanongebulder hoor
baar was uit de richting München. i
Voorts deelen deze bladen mee, dat het
Oostenrijksche legioen in Duitschland ge
muit heeft en darhalve ontbonden is.
Wij deelen déze béide berichten slechts
onder het grootste voorbehoud mede.
WEER EEN AANSLAG OP GANDHI.
In den omtrek van Kahshet is een
aanslag gepleegd op een trein, waarin
zich Gandhi bevond. De daders hadden
de rails opgebroken op een gedeelte van
het traject, waar de spoorbrug dicht langs
den oever van een rivier loopt. De aan
slag werd echter tijdig ontdekt, waardoor
een ernstige ramp werd voorkomen.
Verschillende bizonderheden.
Over de nieuwe Engeische linieschepen,
die in 1937 op stapel zullen worden gezet,
meldt de marine-correspondent van de
Daily Telegraph eenige interessante bij
zonderheden, waaraan Reuter ontleent,
dat men bij den bouw dezer schepen, die
naar gelang de afloop van de vlootconfe-
rentie een tonnemaat van 22.000 tot 35.000
ton zullen hebben, in de eerste plaats aan
dacht zal schenken aan krachtige bescher
ming tegen luchtaanvallen. De ketel- en
machinekamer dezer linieschepen, als
mede de magazijnen zullen door bijzonder
dikke stalen afdekkingen bomvrij ge
maakt worden. De commandobrug, instru
mentenkamer enz. zullen beschermd wor
den tegen machinegeweer aanvallen van
laagvliegende vliegtuigen.
Deze nieuwe linieschepen, zullen wor
den uitgerust met 8 a 12 stuks snelvuur-
geschut en zes machinegeweren van
zwaar kaliber voor het afweren van vlieg
tuigen. Verder zal nieuw geschut worden
geplaatst, waarbij de schotsnelheid bijna
tweemaal zoo groot is dan bij het thans
gebruikte geschut.
De nieuwe linieschepen, die voorloopig
niet den verzamelnaam King George V
worden aangeduid, zullen behalve van
stoomturbines ook van Dieselmotoren
worden voorzien voor kruisdoeleinden,
waarmee men hun actieradius tot 20.000
km denkt te verhoogen.
In verband met financieele knoeierijen.
De bladen melden, aldus een V.D.-
bericht uit Tokio, dat het kabinet Saito
heden zal aftreden, nadat het rapport
van den minister van justitie Kokiama
zal zijn ontvangen, waarin het aandeel
vermeld wordt, dat eenige vroegere leden
van het kabinet en een tegenwoordig
kabinetslid gehad hebben in de bekende
knoeierijen. Gisterenochtend heeft premier
Saito een belangrijke bespreking gehad
met eenige collega's, o. a. de ministers
van binnenlandsche zaken, buitenlandsche
zaken en oorlog.
3 J u 1 i. Het toeval wilde dat ik,
Donderdag in Amsterdam vertoevend,
denzelfden conducteur op de tram trof,
die mij onlangs een zoo gezelligen, aï
wisselenden rit verschafte. Van zijn zon
nige humeur en zijn charmante karakter-
eischenappen was ik de vorige maal al
overtuigd geworden. Ik merkte echter
dadelijk, dat er aan zijn complex van
voortreffelijke hoedanigheden nog een
nieuwe was toegevoegd. Toen ik op den
wagen stapte, nam hij diep zijn pet af.
Dit nu is een gebaar, dat voor het gilde
der Amsterdamsche tramconducteurs een
even volstrekt novum beteekent als de
daarbij uitgesproken groet:
Goeiendag meneer.
U kunt in iedere stad van het land van
den conducteur een groet, althans een
wedergroet verwachten, behalve in Am
sterdam. Speciaal de conducteur in de
provinciestad, maar ook de goedgebouw
de, gladgeschoren aristocraat, dien het
Haagsche Trambedrijf erop nahou'dt, en
die wel schijnt gerecruteerd te zijn uit de
kringen van landadel of diplomatie,
pleegt ons als een waardig gastheer
te verwelkomen. Hun Amsterdamsche
collega daarentegen heeft het, zelfs bij
dagelijkschen omvang, nooit verder we
ten te brengen dan tot een gereserveerd
„Gójjedag".
Terwijl ik over de sensationeele nieu
wigheid napiekerde, waren we de volgen
de halte genaderd. Er stapten een heer
en een dame in. De conducteur nam twee
maal diep zijn pet af:
Dag mevrouw. Dag meneer. Hoe
maakt u het mijnheer? Ik heb u al lang
niet gezien. Toch hopelijk niet door rede
nen van gezondheid?
Ik moet verrast hebben gekeken, want
een medepassagier ving mijn blik op en
verklaarde:
Ze hebben een aanschrijving gekre
gen, dat ze uiterst beleefd en voorkomend
tegen het publiek moeten zijn.
Conducteur, stopt u aan de volgende
halte? vroeg een dame.
Ik zal even naar voren gaan om m'n
maat te waarschuwen, zei hij. Bellen
maakt zoo'n lawaai en die ouwe meneer
daar vooraan is net even ingedut.
De conducteur was even later in een
charmant gesprek gewikkeld met een
kereltje van 'n jajar of zes.
Ben je zoet geweest op school, jon
geheer? Ken je goed rekenen? Ken je de
tafel van 213 al?
Nee meneer, heb u een tramboekje?
vroeg het jongmensch.
Ik zal 'es voor je kijken. Hè, dat is
nou jammer, d'r zitten nog tien kaartjes
op. Nou affijn, weet je wat, vooruit, 't ls
ook niet alle dagen Donderdag; die 1.10
pas ik wel bij. Hier, daar hê je het boekie.
Daar vaart meteen het trambedrijf wel
bij. Dat kan 't best gebruiken. En jij kan
fijn conducteurtje spelen met jé vrind
jes. Dat is toch veel échter dan 'n leeg
boekie, soms niet waar?
Wat doe je nou, conducteur? vroeg
mijn medepassagier.
Och meneer, 't gaat het bedrijf niet
goed. We hebben zulke ontzèttend hooge
ioonen, de onkosten zijn zóó groot, het
vervoer loopt door de goedkoope taksjes
zoo achteruit, dat er ieder jaar meer bij
moet. Nou, dan draag je graag je steentje
bij. Dag meneer, dag mevrouw, dag jon
geneer, dan jongejuffrouw. Kom u eruit
meneer, of moet ik u even dragen? Ja
meneer, waar dat met ons bedrijf heen
moet, ik weet het niet.
Mijn medepassagier, een gevoelig man,
wischte een traan weg:
Weet je wat conducteur, zei hij, geef
mij d'r nog maar eentje.
U moet heusch in Amsterdam gaan
trammen, 't Is er werkelijk een idylle ge
worden.
Onbelangrijke rectificatie:
Eenige dagen geleden stond er op deze
plaats een stukje, dat bedoeld was om te
bewijzen, dat rhythmisch proza vrij is van
de slechte eigenschappen van journalis
tieke ulevel-rijmen. De drukfoutenduivel,
die blijkbaar in dienst staat van de ule
vel-partij, schiep er behagen in, het
metrum, waaraan ik een ganschen zonni-
gen Zondagmiddag naarstig had zitten
vijlen, te vertoren, door op twee plaatsen
eerewoord weg te laten. Ik ben gesteld
op rehabilitatie. Bovendien mag ik aan
nemen, dat zoo goed als alle lezers het
bedoelde stuk proza in een lijst hebben
opgehangen. Zij kunnen nu zelf de cor
rectie aanbrengen. Onderstaande ge
spatieerde woorden waren door zetter en
corrector tezamen en in vereeniging
smadelijk verduisterd:
lo. Wat mijn opinie over spellings
kwestie w e 1 zou wezen.
2o. Dat de lezers na een zin met „Bets"
e r een met klets verlangen.
U ziet: zeer onbelangrijk. Maar het zijn
altijd kleinigheden, die onze nachtrust
verstoren.
„In verband met den huidigen
toestand".
Prins Foemina Konoje, de president
van liet Hoogerhuis, die tijdens een
goodwill-missie* besprekingen heeft ge
voerd met president Roosevelt en andere
vooraanstaande personen in de Veree-
nigde Staten, heeft plotseling zijn reis
plan verandern en naar huis getelegra
feerd, dat prinses Tsjioko en haar beide
dochters hun voornemen op t!> Juli naar
Amerika te vertrekken moeten opgeven.
Konoje wordt op 1 Augustus te Joko-
hama verwacht, De overhaaste terugkeer
van den Prins wordt van groot belang
geacht met het oog op den huidigen
toestand.
