Amsterdamsche Brieven. Marine-brieven uit Indië 'T JUTTERTJE ZATERDAG 21 JULI 1934 PAG. 5 Het laatste bedrijf en het naspeL Toen wij, twee weken geleden ons laatste hoofdstedelijk overzicht schre ven hadden wij het uitbreken van de ongeregeldheden in de Jordaan en an dere stadsdeelen t6 boekstaven, on geregeldheden,. waarover in dien tus- schentijd het noodige te doen is ge weest en die, gelijk wij destijds voor spelden, tegen den tijd dat ons vorig schrijven u onder oogen kwam de laat ste actieve fase waren ingegaan welke eindigde met de krachtdadige onder drukking door de tenslotte hardhandig optredende politie, versterkt met van buiten de stad ontboden militairen. Thans hebben wij allereerst met enkele woorden het laatste bedrijf benevens het naspel van dezè woelingen, trage die, die helaas een aantal slachtof fers eischte te vermelden. Dat laat ste bedrijf omvatte .o.m. de begrafenis sen van genoemde slachtofers, die zoo veel mogelijk in alle stilte en onder strenge bewaking plaats hadden, de justitieele inval in de Tribune-drukke rij en de snelle berechting door den politierechter van een aantal verzet- plegers, een berechting die in alle gevallen uitliep op veroordeeling tot de vrij zware straffen van vier tot zes maanden gevangenis. Het naspel vol trok zich op het Prinsenhof in de laat ste Raadszitting voor het zomer-reces. Er isin de afgeloopen weken, na de „relletjes" wel gebleken, dat een ieder van welke kleur of richting ook, be halve dan een handjevol communisti sche leiders, die in een en ander een goed punt blijven zien voor de z.g. „revolutionaire scholing" die zij mee- nen de arbeiders te moeten doen on dergaan, overtuigd is, dat dergelijke „acties" tot niets kunnen leiden en de daarbij vallende offers nutteloos ge bracht worden mi. tevens, dat een der gelijke „barricscle-romantiek" door het gezag zoo snel en krachtdadig mogelijk moet worden onderdrukt. Maar een an dere kwestie is of zij, die. hij deze gele- genheid zoo sterk op gezaghandhaving onder alle omstandigheden hebben aan gedrongen, weLhet recht hadden zoo hoog van den toren te blazen als veelal gedaan werd. Öok in den Raad -was men het, en waarlijk niet alleen in den rooden en rosen hóek, niet eens over het „gerechtvaardigd en verant woorde van de thans ingegane steun verlaging, eën verlaging, die, naar men weet, de directe aanleiding tot de ongereldheden was. In, zoowel als bui ten den Raad (men denke slechts aan het adres der hoofdstedelijke predikan ten aan den Ministerraad) zijn er velen die deze verlaging alsnog ongedaan, of althans belangrijk minder drukkend willen maken. De S.D.A.P.'er van Eek diende bijvoorbeeld een langademig voorstel in, o.m. luidende: „De Raad handhavende zijn uitspraak dat ver dere verlaging van den steun aan werkloozen niet verantwoord is, wijl hij anders beneden de grens van een minimum-bestaan zou dalen; handha vende voorts zijn gedane uitspraak, dat ter zake van de steunverleening, althans voor Amsterdam een ektra klasse behoort te worden ingesteld, ^"ijl hier de kosten van het levens onderhoud, in het bijzonder de woning- huren, het hoogst zijnenz. enz..., besluit een commissie uit zijn midden te benoemen om de besprekingen ter |ake met de Regeering te voeren" Dn de R, K. heer Steinmetz, die zich, w tegenstelling met den heer Van Dek geen illusies meer maakte, dat, na e t'eeds gevoerde onderhandelingen wet Den Haag, nieuwe besprekingen na een commissie alsnog en achteraf nog iets zou te bereiken zijn, zeide in net „steunverlagings-debat", dat hij el onder alle omstandigheden voor gezagshandhaving was, maar de „over heid toch geen onbillijke maatregelen treffen". Een zekere mate van eistand," voegde hij daaraan toe, „is noodzakelijk en deze wordt bii velen t ermijnd. Er zullen correcties moe ien worden aangebracht.... "Bij zijn antw°0rding van de diverse steun- lagmgs-interpellaties in deze laat je Raadszitting van het „seizoen" ees wethouder Baas, om te beginnen, me"s het gemeentebestuur „elke ^^woordelijkheid voor de onlusten "Alhoewel hij het er niet met even- L>°h 6 woorden bij zegde, lag daarbij tin °°k vo]§ens zijn volgende uitla- vat?en tock inbegrepen, dat, zoo er al ten eern£e verantwoordelijkheid, bui- n en behalve die van enkele rad- aaiende demaggen sprake is ge- aest, deze niet in.Amsterdam, aar in Den Haag moet gezocht wor den! De verlagingen zijn, aldus deze .wethouder, geschied volgens de mis sive van den minister voor Sociale Za ken; daar kunnen wij, hier, verder niets aan doen, meende hij daar mede blijkbaar te zeggen. Maar* „waar nog iets te redresseeren valt, zal dit geschieden", zullen door Amsterdam zooveel mogelijk "correcties", als ook door den heer Steinmetz bedoeld, wor den aangebracht. Overigens verliep dit „naspel" van een woelige tragedie in een min of meer (theoretische)" gezapigheid" van een zomersch-warme Raadszaal, op één moment na, het moment namelijk waarop de communistische heer Schal- ker in vuur uitriep „Het gezag moet vernietigd worden", waarop hem aan stonds door den burgemeester het woord ontnomen werd. Er was ook nog een „motie van wantrouwen" tegen B. en W. ingediend, maar deze ver wekte weinig emotie, omdat men bij voorbaat wist, dat, zelfs al zou zij wor den aangenomen, wat vrijwel ondenk baar was, het thans zittende college toch niet zou heengaan. Zoolang er geen normale, politieke regeerings- meerderheid is, denken B. en W. er niet over voor dergelijke „motie- bommen" te wijken, maar zullen zij, naar men ook thans weer vanachter de groene tafel te hooren kreeg, „hun zware en ondankbare taak blij ven vervullen"Alles bijeengeno men heeft dus het naspel niet veel op geleverd; alleen de toezegging, dat Am sterdam in individueele gevallen nog zal doen wat het kan doen teneinde de al te scherpe en pijnlijke kanten van de vanuit Den Haag verordineerde steunverlaging iet of wat te „corri- geeren". De „bus" in het gedrang. Een bijkomend euvel der steunver laging, dat tevens ter sprake werd ge bracht en dat de gemeente wederom extra zorgen baart, is het feit, dat de uittocht uit de ziekenfondsen, die de laatste twee jaar toch reeds vrij groot was, thans in versneld tempo ■plaats heeft. Steeds meerdere stad- genooten kwamen en komen steeds meer in omstandigheden waarin zelfs de vrij geringe bijdragen voor het fondslidmaatschap, populair gezegd „de bus", te zwaar voor hen worden en zij zich genoodzaakt zien met hun kwalen en klachten naar de gemeente doktoren te verhuizen. Daar staat wel tegenover, dat een andere categorie medeburgers, die tot nu toe zich als „particulier" onder dokters handen kon stellen, door den nood der tijden gedreven haar heil ging zoeken bij die ziekenfondsen, maar desalniette min beginnen een aantal van deze nut tige instellingen, die men een soort coöperaties van patiënten en doktoren zou kunnen noemen, toch min of meer in het gedrang te raken en komt eveneens de gemeentelijke Geneeskun dige Dienst, die op zulk een toevoer van klanten niet berekend is, in dat gedrang. Het wordt tiid. dr. De Har- togh en enkele anderen spraken dit ook in den Raad uit, dat de gemeen te in dezen iets gaat doen. De moge lijkheid om iets „te doen", werd haar geboden door een ministerieele aan schrijving, waarin in principe de ge meentebesturen „verlof" werd gege ven op de een of andere wijze de zie kenfondsen een soort subsidie-hart on der den riem te steken... Men zal nu eerst echter eens, via de fondsbesturen met de betrokken dok toren gaan spreken en zien of deze niet bereid zijn tegen een lager tarief te gaan werken...Of dit echter veel zal uitmuizen, staat te bezien. H.H. Medi ci en vooral hun organisatie de „Ned. Maatschappij voor Geneeskunde", ple gen nu eenmaal nogal zeer sterk op hun. financieele standpunt te staan;.. Bezuiniging zonder eind Intusschen zijn we, els gemeentel hoezeer ook nogin beslag genomen door de zorgen voor het heden en het naspel van de zorgen van gisteren, al weer druk in de weer ons hoofd te bre ken over de zorgen van morgen. Die laatste zorgen spiegelen zich o.a. af in de begrooting voor 1936, waarvan het concept, extra vroeg ditmaal!, dezer dagen gereed kwam. Het vroege gereed zijn heeft zijn voor-, maar ook zijn nadëelen. Een nadeel kan zijn, dat, heeft men, zooals thans inderdaad het geval is, die begrooting voor het komende jaar „voorloopig" sluitend gemaakt, in den tusschentijd in Den Haag wederom iets nieuws be kokstoofd wordt wat de zorg^ uldige berekeningen weer tendeele overhoop gooit. De dreiging van zulk een na deel is er reeds, door toedoen van het wetsontw erp inzake de Rijksuitkeering aan het gemeentefonds. Wordt dat ontwerp wet, dan zijn er weer enkele tonnen „ongedekt"en moeten we wTeer nieuwe „bezuinigingen" gaan zoeken. Overigens zijn de bezuinigin gen, die thans reeds in genoemd con cept worden voorgesteld, al ingrijpend genoeg! Een geluk bij een ongeluk mag het genoemd worden, dat men in alle geval niet aan belastmg-verhoo- ging gedacht heeft. Van de, in deze eerste instantie „voorloopig" voorgestelde bezuini gingsmaatregelen releveeren wij: het verlagen van subsidies, het beperken van onderhoudskosten, verhooging van marktgelden, bezuiniging op de uitga ven voor de ziekenhuizen, bezuiniging op de tram, invoering van een tarief op de gemeenteveren, verhooging van de tarieven bij de bad- en zweminrich tingen, reorganisatie van de z.g. G.A.R. Bovendien zal een zeer groote bezuiniging plaats hebben over de geheele linie van het onderwijs en ook zal wederom getornd worden aan de arbeidsvoorwaarden van het ge- meentepersoneel. „Kleine" zaken. Tot de „kleinere'' zaken van stede lijk regeerbeleid die dit keer te ver melden vallen, zou men ook kunnen rekenen het uitvaardigen van nieuwe politie-verordeningen. Iets af wat „klein", om niet te zeggen kinderach- tigd, doet de nieuwe bepaling aan, dat het in de toekomst verboden zal zijn door Amstels straten te fietsen met slechts één hand aan het stuur, als mijn iets vervoert. Kleinere zaken, in vergelijking met de zware en vele zorgen waarmede we behept zijn en die voor een deel in het bovenstaande ter sprake moesten komen, zijn ook onze „Zomerfeesten". Beste brave. Het was 11. Zaterdag daar bij Stolk in de Palmenlaan een reuze drukte. Een goede 500 wandelaars waren daar aangetreden om mee te doen aan een afstandsmarsch door de stad. De Ma rine was hierbij zeer goed vertegen woordigd, want er waren een kleine 200 marine-menschen bij. Een afdee- ling oficieren, en verder detachemen ten van vrijwel alle inrichtingen der navy hier aan den wal. Drie uur is er geloopen of beter maar twee-en-een half anders doe ik de prestaties van de wandelaars te kort, Palmenlaan, Darmo-boulevard, Kebon binatang, Reiniers- en Ardjoenno-boulevard en zoo weer op het viaduct van de passar besar aan, daarna door de Zaterdag- avonddrukke binnenstad naar de Pal menlaan terug, echter niet na voorbij de Simpangclub linksaf over de Ja- pansche brug te zijn gegaan en een eererondje te maken langs de marine kazerne want we hadden natuur lijk de onafscheidelijk aan dergelijke evenementen verbonden tamboers en pijpers bij ons. Bij Stolk wrerden de w*an- delaars aan lage tafels gespijsd en ge laafd, om daarna met vrachtauto's weer naar huis te trekken. Rest me nog te vermelden dat*op de Darmo boulevard onze Marine-commandant den stoet gadesloeg. De bedoeling van deze tochten ik weet niet of ik je er al over schreef, is eigenlijk om de presta ties van den wandelenden Soerabajaan op te voeren in 4 marsehen tot 35 km en zoo daarbij de noodige animo mocht blijven bestaan in Holland te informee- ren of men hier ook niet over mag gaan tot het houden van die welbe kende 4 daagsche afstandsmarschen, met misschien ook wel het daaraan verbonden kruis. Soerabaja zal alsdan 4 nachten daveren van de stappen harer sportieve inwoners die aan het loopen zijn, want je begrijpt wel Lange dat het onder die „koperen schijf" niks gedaan is om bepakt en bezakt 45 of 50 km te presteeren. Het eskader is binnen, de eskader commandant met zijn staf hebben het viUatje op den hoek van de Conser vatie weer betrokken, de bedrijvigheid aan de Oedjong is vooral zoo om kwart over zes 's ochtends en om kwart over een 's middags weer geweldig. Gewoon weg geen doorkomen aan. Ook de Zuiderkruis is bmnengeloo- pen. Dit Gouvernementskabelschip wordt, thans uitgerust als opnemer waartoe de davids iets verzet moeten Over het algemeen timmeren we met deze feesten niet aan den weg, naar men weet, en verloopen zij in de rus tige binnenkamer-atmosfeer van mu sea (er is b.v. op het oogenblik een „expositie" binnen het kader dier feesten, van Italiaansche kunst in het Stedelijk Museum aan den gang) en Concertgebouw. Zoo nu en dan krijgen we echter een meer éclatant program ma-punt te zien en te hooren. Dit zal dan o.a. weer a.s. Zaterdagavond het geval zijn door toedoen van het z.g. „Parijsche nachtfeest", dat binnen de muren van het Stadion gehouden wordt, een feest, dat met danseressen, lichtfontijnen, waterwerken en een „reuzen-vuurwerk" ons enkele uren „uit de zorgen" zal trachten te halen en ons hoopt het „Initiatief Comité Amsterdam", dat dit festijn, op touw zette, voor enkele uren in een „brighter" een „lichter" Amster dam in alle beteekenissen van het woord zal verplaatsen!. liefelijk gezang van de vogels in hun nest!" Man: „Ja, ja, ze zijn bezig mekaar op leven en dood er uit te gooien!" worden. Dit geschiedt thans op d« werf, maar als je daar de vroegere op- hemertjes bij vergelijkt dan is dit toch werkelijk een luxe schip hoor. Binnenkort gaat de „Krakatau" -weer voor een poos het zeegat uit, dat schip heeft toch ook al heel wat gevaren, want wee*t je nog wel in onzen vorigen term hoe dikwijls en hoe onverwachts dat scheepje soms ■weg moest. Toch komen ze niet zoo veel meer in Tjilatjap als destijds. De menschen die nu met het eskader terug zijn gekomen hebben zoo waar weer wat nieuws in de stad kunnen bewonderen. Het Oranjehotel ontbloot steeds meer van haar nieuwen voorgevel en blijkt een versiering van de stad geworden te zijn. Trouwens daar op Simpang, tusschen Hellendoorn (nieuw) en toko Piet daar staat ook weer een hoop nieuws te gebeuren. Een minia tuur van het paleis, dat daar gaat ver schijnen wordt op het oogenblik daar ter plaatse, gedemonstreerd. Men is er thans reeds bezig met de afbraak. Voor die apotheek de „Vriendschap'* op het snijpunt van Palmenlaan en Ka- liasin, is thans net zoo'n verkeersplein gekomen als op het Simpangplein. Van vier kanten kan men, groote witte pij len op den grond volgend zonder eenige verdere politioneels aanwijzing, zonder verkeersgevaar hier rondrijden. Voor het huis van den tandarts Koch, je weet wel daar op Goebeng vlak bij de Ma rinierskazerne is het kruispunt van wegen thans ook belangrijk verbreed. Zoo zie je onze stad hier doet niets onder voor onze stad in het hooge Noorden c.q. onze Jutterij, w ant beiden doen veel dan stadsverfraaiïng. De droogdok maatschappij heeft weer een nieuw scheepje voor de K.P.M. afgeleverd, n.1. het m.s. „Al- foer". Dit scheepje heeft hier op de reede eenige dagen geproefstoomd, je begrijpt wat een levendigheid dat op het water gaf, want als mijlpalen wer den de kademuren van den mailbooten steiger gebruikt, dus telkens zag je het schip over de ree zijn aanloop nemen. De volksraad is afgeloopen week weer geopend. Op de begrooting '35 bleek uit de millioenenrede is nog 75 millioen koran (te kort) belastingver- hoogingen zijn er echter blijkbaar niet op til, dus is het een mooie tijd voor je om uitzending aan te vragen. Nu mij dunkt het is alweer meer dan genoeg geweest voor dezen Zaterdag avond, plezierige bioscoopgang naar Tivoli. HENK.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1934 | | pagina 17