Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indië
Een man in een boot
.ttlTTERTJE
ZATERDAG tl AUGUSTUS 1934
PAG. 5
Uit de laan en naac den dijk
M n zou de ééndaagsche Raadszitting, die
gehouden werd, en die noodzake-
T worden was door het aanvankelijk door
li 9Raad verwerpen van de voordracht tot
°en heffen van een aantal gemeentescholen
L O een ,.vacant'e-zitting" kunnen
voor waar'an men dan de cynische opmer-
«T kunnen verbinden, dat het resultaat
km9 j„,p zitting geweest is: het voorloopig.
van misSChien wel voor doorloopend
vacantie-krijgen van een groot aantal leer-
t Maar men weet, had de Raad
wèi'zijn goedkeuring gehecht aan een
verhooging van het maximaal aantal leerlin-
per klas tot 48, maar daarentegen met
kleine meerderheid zijn goedkeuring onthouden
het daarmede in direct verband staande
voorstel'tot opheffing van een 41-tal gemeen
telijke lagere scholen, met ingang van 10 Sept.
a s Met groote voortvarendheid een voort
varendheid die, volgens sommigen, een betere
zaak waardig is hebben daarop Gedepu
teerde Staten deze kwestie onder oogen ge
zien, vervolgens aan Amsterdam bericht, dat
die 'opheffing desalniettemin toch voortgang
moet hebben en het betreffende Raadsbesluit
vernietigd werd.
Wethouder Vos had in een vorige zitting
reeds dit pptreden van Haarlem voorspeld en
de tegenstemmers hadden dan ook eigenlijk
niet anders verwacht
Maar ook nu, na dit laatste besluit, wilden
een klein aantal van hen zich niet ,,zoo maar''
bij dit ingrijpen van hooger gezag neerleggen;
zij wilden eerst nog eens in beroep bij de
Kroon gaan en de heer de Miranda diende
dan ook een desbetreffend voorstel in. De
meerderheid (17 tegen 14 stemmen) zag ech
ter terecht in, dat zulk een beroep niet
veel meer beteekenen zou dan een uitstel van
excecutie en legde zich nu dus maar bij de
zaak de onaangename, betreurenswaardige,
maar volgens velen financieel noodzakelijke
zaak neer. Voor de betrokken onderwijzers,
die zich tot het laatste oogenblik nog aan een
stroohalm-van-hQop hadden vastgeklampt,
zeker geen prettige „vacantie-verrassing".
Nu genoemde opheffing dan onomstooteüjk
is komen vast te staan, gaan er, om het popu
lair te zeggen, aanstaande maand weer niet
minder dan 330 leerkrachten bij het L. O., 13
hoofden van scholen, 16 onderwijzeressen in de
lichamelijke opvoeding en 20 onderwijzeressen
in de handwerken, „de (Amsterdamsche) laan
uit en kunnen zij die voor hen gesloten laan
vanaf de ringspoorbaan, hetzij als wandelende
lediggangers, hetzij als tewerkgestelden, uit de
verte en uit de hoogte gaan bewonderen
Genoemde spoordijk namelijk, die als een
hooge groene gordel om de stad heen loopt,
wordt, nu hij binnen afzienbaren tijd tóch geen
treinen zal te dragen krijgen, thans door jeug
dige werkloozen als wandel- en fietsweg ge
reed gemaakt. Op het oogenblik heeft men het
gedeelte tusschen Amsteldijk en Schinkel onder
handen en reeds eind October zullen waar
schijnlijk de eerste wandelaars daar vanaf den
°?fe Van bet 9ezicht °P het omringende
Pol erland en de wat verder weg liggende
uizen-zee kunnen genieten. Behalve de noo-
'ge wegbedekking en beplanting, wordt de
'1 ook voorzien van verschillende trappen
en en ele fietsopgangen door middel waarvan
en onze nieuwe hooggelegen „buiten-boule-
Ir zal kw»*n bestijgen.
De onderbreking, welke de nieuwe wandel'
nier a ^en Schinkel, zal voorloopig
bonr/4 °°r 6en maar door een pont- of
bootdienst overgangbaar- worden gemaakt.
tUSSchen Schinkel en Haarlem-
worden ,Za ..,eerst in bet voorjaar bewerkt
diik dnrir van bet doortrekken van den
Is afoe e" 'po'der. óók al weer voorloopig,
drecht en" u °°k dê verbindi»9 met Duiven-
orecht onvoltooid blijft.
Amato en Alimentato.
ben teaen°m een te9enwicht te heb-
tooiinqen voorloopigs en halve vol-
enkele di'nn.n 6V6n aandacht wijden aan
voltooid te w ri'e °n ket punt staan definitief
p£tT d en' ?aar. hebben -h dan in de
Centrale Marktk ,Y °°iin9 van de nieuwe
zal zijn een f die nu weldra feit
de groote tent" ter 9e'egenheid waarvan dan
'en en bloem^Tvan. genten, vruch-
ken. Deze fu,lr- e mato plaats zal heb-
a-s. worden ,êXpositie zal 14 September
de z.g. „groote u" °Pwelken dag dan tevens
groote jaarlijkse!, eUriL9 Za' p'aats hebben, de
ke"-s en bloemist/ eurtenis> die voor kwee
waarop steeds een 200 belangrijk is en
'""•'eekersgebied t 6Ur van n'euwigheden op
9roote publiek aanschouwen valt. Voor het
^eld bestaan ui 9r00te attractie °n9e'
ov'er een odi,.- i Qrooten tuin die men,
5000 vierkante 3 tevan niet minder dan
®aat aanleqoen r 'n bet centrale gebouw
8rond moet Wor/n waarv°or een 1000 ton
afdeeling Amst*,./" aan9cvoerd- Déér zal de
schappij V00r ara Yan de Kon. Ned. Maat-
9r°°te mzendmn ,ulnbouw en Plantkunde de
soort ranns en P'anten van aller-
Kheppen, Waarin/ e" een fraai 9eheel
Sroepen palmene 9azons, de vijvers, de
en coniferen niet zullen ont
breken. Wat de andere inzendingen uit alle
deelen van ons land zijn reeds toezeggingen
binnen voor het insturen van specimina van
het beste wat geproduceerd wordt betreft:
de vruchteninzending zal oprijzen tot een hoogte
van vier meter en op deze wijze een waardigen
achtergrond voor de inzendingen in de hal
vormen, terwijl als middenstuk van de groen
ten is gedacht het wapen van Amsterdam ,in
groenten uitgevoerd. Overigens zal den be
zoekers ook, door toedoen van het initiatief
van den Diocesanen Land- en Tuinbouwbond
en de Amsterdamsche Markttuindersvereeni-
ging, aanschouwelijk gemaakt worden, hoe de
aangevoerde groenten op de markt, in de
dagelijksche praktijk, voor den verkoop bij
onze nieuwe Markthallen uitgestald zullen
worden: de z.g. natte" tuinders zullen met
vaartuigen in de havens en de z.g. „droge"
tuinders met vrachtauto's hun groenten aan
denkbeeldige koopers aanbiedenDat de
„Amato" een succes belooft te worden, nie
mand, die van nabij iets van de voorbereidin
gen heeft gezien en iets van de plannen van
den tentoonstellingsexpert, den heer Velders,
heeft vernomen, zal het ontkennen
Of die andere tentoonstellilng, die thans
eveneens staat voltooid te worden en die éérst
nog haar poorten zal openen de midden-
stand-tentoonsteling", de „Alimentato" dat
ook belooft te worden, wij zouden het niet
zoo maar zonder meer durven bevestigen. Voor
onze hard ploeterende middenstand valt het te
hopen: hun mag wel eens, door middel van
een goed-geslaagde expositie, die als demon
stratie van het nut en de maatschappelijke
waarde van den zelfstandigen détail-distribuant
bedoeld is, een hart onder den riem worden ge
stoken. Het is hier niet de plaats te gaan uit
maken, of in laatste en in diepste instantie de
zelfstandige middenstander, dan wel het groote
warenhuis of de verbuikscoöperatie het „abso
lute" recht van bestaan heeft. Slechts zij op-
gemerkt, dat zelfs de meest principieele, theo
retische bestrijders van goederen-distributie via
particuliere winkels, heden ten dage in
tegenstelling met wat men een tien, twintig
jaar geleden zag toegeven, dat althans bin
nen afzienbaren tijd de zelfstandige midden
stander nog zeer zeker een maatschappelijke
rol te vervullen heeft! Men gunne hem dan
ook de gelegenheid zooals deze tentoon
stelling, aanschouwelijk en. propagandisti
sche, voorbeelden te geven van het feit, dat zij
tot een goed vervullen van die rol zeer wel in
staat is.
Coöperatie en Warenhuis'.
Het zou in dit verband kan dit nog wel
te berde worden gebracht van die midden
standers en anderen ten eenenmale foutief zijn,
aan den anderen kant, in het opheffen van het
Amsterdamsche „Eigen Hulp" (de bekende
verbruiks-coöperatie op neutralen grondslag)
eenaanschouwelijk voorbeeld te zien van
hiin opvatting, dat de verbruikscoöperatie als
zoodanig géén goede distributie-rol kan spelen.
Voor de, voor het principe strijdende, over
tuigde coöperatoren is deze liquidatie van het,
meer dan een halve eeuw bestaan hebbende,
hoofdstedelijke „Eigen Hulp" ongetwijfeld een
slag: maar, gelukkig voor hen, kunnen zij an
derzijds nog steeds met trots blijven wijzen op
den, ook in deze tijden voortdurenden groei en
bloei van andere hoofdstedelijke coöperaties als
b.v. „De Volharding".
Ook zou het verkeerd zijn (nu de eerste
twee genoemd zijn, mogen we de „Dritte im
Bunde" ook nog wel even ten tooneele voe
ren), met een „zie je, dat kunnen zij toch al
leen maar!" het alléén-recht der warenhuizen te
bewijzen door het snufje, dat onlangs de
Bijenkorf in deze vacantie-weken uitvond! De
Bijenkorf heeft namelijk voor die ouders, die
op bepaalde vacantie-dagen met hun kinderen
niet goed raad weten, een speelzaal geopend,
waar de jeugd voor het luttele bedrag van
twee dubbeltjes per ochtend of middag aan
genaam, met allerlei, vrij te gebruiken speel
goed wordt bezig gehouden en daarenboven
dan nog op allerlei heerlijkheden „getracteerd"
wordtVoor, in dezen vacantietijd zoo nu
en dan lichtelijk benarde (stads)-ouders inder
daad een uitkomstMaar „zooiets derge
lijks", al was het dan in eenigszins anderen
vorm kregen we vroeger ook als eens van
„gewone" winkelzijde te zienDergelijke
attractie-middelen zijn waarlijk niet alléén het
monopolie v'.n de warenhuizen
Té ver gegaan
In tegenstelling met wat omliggende zee- en
andere gemeenten te zien geven, heeft Amster
dam de laastte jaren nooit blijk gegeven be
vangen te zijn door de verbods- en voorschrif
ten-plaag, die de zedelijkheids-apostelen den
laatsten tijd meenen te moeten ontketenen.
Publiek zoowel als overheid zijn in de hoofd
stad nogal „vrij gevochten": men neemt hier
over 't algemeen niet de minste aanstoot aan
wat extra-korte rokken, meisjes in training-
pakken-met-broek, laag uitgesneden halzen of
ruggen en vindt dit alles meestal „heel ge
woon"Verleden jaar gingen we zelfs zóó
ver, dat bezoekers van het zwembad-Zuid zich
in badcostuum per gemeentetram naar het
water mochten laten vervoeren. Het bleek
echter, dat we hiermede tenslotte toch wat té
ver zijn gegaan. Het heeft zegt thans de
tram-directie klachten geregend van hen,
die aanstoot namen aan deze trammende baders.
De „tegemoetkomende" regeling is dan ook in
getrokken. Zij bleek in een groote stad zelfs
al is die dan, gelijk de hoofdstad, „nogal vrij
gevochten" en niet al te preutsch niet te
handhaven
Een hond en een kat als
eenig gezelschap.
Buenos Aires, Juli 1934.
Het plaatsje Aucud aan de Westkust
van Zuid-Amerika heeft eenige dagen
geleden een buitengewone sensatie be
leefd. Uit den door stormweer bewogen
Stillen Oceaan dook plotseling een
klein zeilbootje op, waarin slechts een
man, een hond en een kat zaten. Het
had de avontuurlijke vaart om de ge
vreesde Kaap Hoorn gewaagd, hoewel
zelfs oude, ervaren scheepskapiteins bij
het noemen van dien naam een lichte
huivering voelen. De reis vanaf hun
uitgangspunt Buenos Aires naar Aucud
heeft reeds meer dan 100 dagen ge
duurd. Het eigenlijke uitgangspunt
was echter de Noorsche hoofdstad Oslo,
vanwaar de moedige zeeman Alfons
Hansen in Augustus 1932 is vertrok
ken. Hij heeft tot nu toe ruim 25.000
mijlen afgelegd.
Ongetwijfeld mag Hansen van geluk
spreken, dat hem en zijn reisgezelschap
niets overkomen is in den mist en de
stormen, die bijna voortdurend op dit
gevaarlijke punt heerschen. Wel heeft
hij meermalen beleefd, hoe zijn zeil in
stukken werd gewaaid en wegvloog, wel
heeft hij menigen wilden stormnacht
doorgemaakt en vaak genoeg had hij
alle moeite om het water uit zijn boot
te hoozen.
Nu zal hij verder reizen, dwars
over den Stillen Oceaan naar nieuw,
onbekend doel. Hij moet wel veel moed,
zelfvertrouwen en geluk hebben ge
had, om het reeds tot zoover te hebben
gebracht. Hij heeft het meermalen
maanden achtereen moeten stellen zon
der menschelijke hulp, geheel aange
wezen op het gezelschap van twee die
ren. Voor wie dan zulk een onder
neming begint, heeft het leven zijn
waarde verloren, of hij zoekt het ge
vaar om de vreugde die het weten van
zijn krachten hem schenkt. Ongetwij
feld bezat hij ook voor het begin van
zijn tocht veel ervaring. Het is niet
ieders werk om door den mistigen
nacht langs onbekende rotskusten
langs riffen en klippen zijn weg af te
tasten, voortdurend in gevaar om er
gens een onbekend einde te vinden.
De hond Felix, die hem vergezelt, is
een kruising van alle rassen, die er te
vinden zijn. De kat, die naar den
mooien naam Sigrid luistert, heeft ge
durende de heele reis stil in haar
hoekje gezeten en aandachtig haar
meester aangekeken.
Zoo zet Alfons Hansen nu vanuit
Aucud zijn reis verder voort. Hij weet
zelf niet, of hij geluk of tegenspoed
heeft te wachten. Doch avonturen zal
hij ongetwijfeld weer beleven op zijn
eenzame vaart en een avontuur is het,
dat hem op den Oceaan heeft geloft.
Aangebroken bier- en spuitwater-
flesschen, die niet geheel opgebruikt
zijn worden goed gesloten en omge
keerd weggezet. De inhoud blijft go-M
pn smakelijk, als men de rest na eeniga
treken weder gebruikt.
Beste vrind,
Een paar dagen geleden werden we
plotseling opgeschrikt doordat er
's middags midden in de rust 2 Dor-
niers van het vliegkamp vertrokken en
even later de „Flores", die juist met
afgeschoten kanonniers de ree op
kwam, zagen keert maken en weer
volle kracht het Oostgat uit zagen gaan.
De Oostmoesson stond dien dag beest
achtig hard door, zoodat we wel ver
moedden dat er hier of daar op zee iets
loos zou zijn. Inderdaad bleek zulks het
geval. Benoorden Poeloe Kambing, je
weet wel, in Straat Madoera, waren
twee groote prauwen omgeslagen,
waarbij zeker een 150 drenkelin
gen waren. De Marine wist neg zeven
menschen te redden, visschers ter
plaatse namen natuurlijk ook een deel
voor hun rekening, maar toch zijn er
nog een twintigtal dooden te betreu
ren. Den geheelen nacht bleef de Ma-
rine ter plaatse van het ongeluk, den
geheelen nacht brandden aan de groote
radiomast de roode plaatsbepalings-
iichten voor de vliegtuigen, waarvan
er een eerst tegen den ochtend terug
keerde.
Het eskader maakt zich gereed voor
het tweede halfjaar, vandaag juist ging
de „Java" het groote dok in, wat altijd
voor de opvarenden een afwisseling is.
De bekoring om in een andere om
geving te liggen. Je stapt om zoo te
zeggen zoo van de valrc op den
Perakweg en de restaurant, ar zul
len wel goede zaken doen. c k is het
in- en uitgaan van koopvaardij- en
speciaal passagiersschepen, altiid aar
dig om te kijken; hoe konden we b.v.
in Tandjong Priok niet allen over de
railing het vertrek van de mailboot
gadeslaan en hoe werd er niet tegen
een juist uit het moederland komende
boot geroepen dat ze den verkeerden
kant op gingen?
De jagers dokten natuurlijk in het
Burgerhout-dok. Tijdens de dokking
van de „Van Galen" viel er een inland-
sche schilder van de stelling, die na
tuurlijk troes de C.B.Z. in moest, dat
begriip je!
In Priok lagen afgeloopen week twee
Japansche oorlogsschepen. 2 officieren
van het Departement werden toege
voegd. Zooals je weet, is er momenteel
een Japansche handelsdelegatie hier
in deze gewesten, dewelke in Batavia
vergadert. Voor deze groote mannen
moet het w?l een bijzonder genoegen
geweest zijn hier in den vreemde op
eigen oorlogsschepen, dus op eigen
grondgebied, gastvrijheid te kunnen
genieten.
Met de sport bü de Marine gaat het
nog steeds best hier op Soerabaja. In
het voetbaltournooi komt wat meer
teekening, de onderzeediertst, hot
vliegkamp en de conservatie strijden
behoorlijk om de eerste plaats. Het
tournooi is echter nog lang niet afge
loopen, alhoewel het zich laat aanzien,
dat de O.Z.D. met de eerepalm zal gaan
strijken, kan er toch nog heel wat ver
andering in den competitiestand ko
men. In de eerste kiasse van den voet
balbond dwaalde Zeemacht I even van
den goeden weg af, door met 20 van
H.B.S. te verliezen. Nu Zondag tegen
den kampioen van het vorige jaar,
maar op eigen terrein, hetgeen meer
publiek, meer stemming en meer kans
op een betere uitslag betcekeut
Twee ploegen zullen in November
weer gaan geweersehieten op de wed
strijden van de schietvereeniging
„Oranje" te Tjimai, waar vooral ons
„korps" wel weer een goed figuur zal
slaan.
Nog een derde sport wordt er
momenteel door een marineman be
oefenden.!. het „fluiten". Dat moge je
misschien verbazen, maar deze soldaat
wordt op Kebatang reeds de „fluitende
nachtegaal" genoemd, 's Avonds n.l„
als hü door de straten van Ketabang
een wandelingetje aan het maken is,
pleegt hij de meest mooie marschen en
fantasiën te fluiten, op een werkelijk
virtuose manier. Dit heeft de aandacht
van de Soerabajanen getrokken en nu
zie je de menschen op hun platje de
gesprekken staken, de kaarten neer
leggen, de radio afzetten of de gramo-
fpon, als onze marinier aan komt stap
pen. Het is heusch een machtig aardig
gehoor, temeer waar je hier van deze
echte Hollandsche gewoonte haast
niets merkt. Ook langs dezen weg
echter wil ik dezen marineman zeggen,
dat zijn straatconcerten zeer op prijs
worden gesteld.
Op de terreinen van de Jaarmarkt
is men al weer druk aan het toebe
reidselen maken voor de komende
Passer malem. Ook daar zal het Marine
Sanatorium Fonds wel weer een stand
hebben. Men verwacht veel bezoek,
vooral omdat men de prijzen veel lager
heeft gesteld.
De lijkverbranding op Bali zal spoe
dig weer plaats vinden. De K.P.M.
stuurt er zelfs extra schepen naar toe.
Typeerend is het, dat er thans veel
scholieren als dekpassagier naar toe
gaan. met tenten en kampeerbehoeften
om daar op het eiland te kunnen kam
peeren. Wat zal moeder Fatima in deze
tijden van groot toerisme weer eens
goed zaken maken.
Tot kijk,
