ILLIGEN
Stadsnieuws
De Nationale muziek^
wedstrijden te Halfweg.
slaapkamer,
keuken
serre
/\DV[p[jpgf
VEREENIGINGS-
0RGANEN?
Gemeenteraad
heldersche courant van dinsdag 4 september 1934.
RIJDT PER HILLTAX
Hoofdgracht 24 - Tel. 565
voor abnormaal lage prijzen!
'Wat wilt 11
*Waai gaan we fieen?
Drukkerij De Boeréi
Ofi foMnaai ïmantick
TWEEDE blad
Licht op voor alle voertuigen.
ninsdaS 4 Sept2011 uur-
Woensdag 5 20.09
ORANJE HARMONIE KAPEL.
(Dir. J. J. W. Hertsworm)
Vierde en laatste zomer-concert op
Dinsdag 4 September 1934, 's avonds
Half negen.
j. a. Dankgebed
I,. Des Heercn dag
2 La Vicnnoise, marsch
3' Cléopalre
4 Wilhelmina-Gavotte
5 Naher, meln Gott, zu Dir
6, Chanson Russe
7, Tannhauser
d pan-Europa, marsch
A, Valerius.
C. Kreutzer.
J. N. Krél.
L. Montagne.
L. Montagne.
(Fantaisie)
Arr. v. E. Ruh.
S. Smith.
R. Wagner.
A, Dreissen.
INSCHRIJVINGEN HANDELS
REGISTER.
28 Augustus—4 September.
Opheffingen:
Den Helder.
Vandenberg's Limited, handel in bloem
bollen en planten, Julianadorp, Lange-
vliet 5.
AVOND-ONDERWIJS.
Naar aanleiding van het artikel over
avondonderwijs van wethouder de Boer,
in de Heldersche Courant van Zaterdag
j.l., zouden wij op het volgende de aan
dacht willen vestigen:
Voor de handelsavondschool werd ver
wezen naar een nog te plaatsen adver
tentie, die echter in het nummer van
Donderdag 30 Aug. reeds was geplaatst.
De mogelijkheid zou kunnen bestaan,
dat belanghebbenden voor het handels-
avondonderwijs zouden afwachten, terwijl
de inschrijving heeft plaats gehad Maan
dag 3 Sept j.l.
Ouders, die hunne kinderen in de ge
legenheid willen stellen dit onderwijs te
volgen, worden alsnog daarvoor in den
gelegenheid gesteld bij den directeur
der school.
Volgens het geplaatste artikel zou de
school beginnen in October, welke datum
echter onjuist is en 5 Sept. moet zijn.
In de Raadsvergadering van heden
avond, welke, zooals men weet, als vervolg
is te beschouwen van de vergadering der
vorige week, zullen alsnog worden be
handeld
Voorstel tot het sluiten eener machti
ging voor een jaarUiksclie vergoeding
van 5.— aan het Rijk, benevens do kos
ten der akte ad 3.— voor het maken en
behouden van op militairen Iandsgrond
uit te voeren werken. Deze werken be
treffen het stichten van een gemaaltje op
grond van W. Hendrikse voor de bema
ling dier gronden ten noorden van den
Huisduinerweg, waartoe bereids door den
Raad is besloten. Aangezien deze gronden
gedeeltelijk vallen binnen den verboden
kring van het fort Erfprins, is hiervoor
Kringenwet vergunning noodig, alsmede
een afzonderlijke vergunning, welke be
reids voorloopig zijn verleend.
Verder stellen B. en W. voor aan de
Stichting „Het R.-K. Onderwijs" mede
werking te verleenen ingevolge de L.O.-
wet voor de aanschaffing van banken en
boekjes.
AUTO-LIJKWAGEN.
Garage Moll.
De bekende Garage Moll in de Kapper
straat heeft een keurigen nieuwen rouw-
auto ten beheove harer clientèle aange
schaft, welke aldaar te zien is. De wagen,
een Chevrolet Commercial, is daarenbo
ven voorzien van twee zitplaatsen, terwijl
ook naast den chauffeur nog een zitplaats
is vrijgehouden, hetgeen voor verre af
standen van groot practisch belang; is bij
het vervoer van lijken.
O
•Iet „Stedelijk Muziekcorps"
stelt niet teleur; 2 le prijzen.
Het is Zondag jl. voor leider en exe
cutanten van het „Stedelijk Muziekcorps"
een mooie en succesvolle dag geweest,
want op het muziekfeest te Halfweg werd
de vereeniging bekroond met een len prijs
in den Ooncertwedstrijd en een idem in
den Marsch. Terecht een prestatie waarop
dirigent en leden trotsch kunnen zijn;
ze is verkregen niet dan na een lange
cn serieuse voorbereiding, waarin van
allen veel gevergd is geworden. Des te
schooner daarom de behaalde lauweren
en is weer eens voor de zooveelste maal
het bewijs geleverd wat te bereiken is
wanneer allen, van groot tot klein, één
van willen en ijver zijn!
Toen wij *s morgens vertrokken was
liet allerminst ideaal weder, het rommelde
geducht en de lucht voorspelde weinig
goeds. Toch was er aan het station nog
een groote schare aanwezig om het corps
uitgeleide te doen en het de beste wen-
schen mee te geven. Bijna de heele trein
reis heeft het geregend, maar in Amster
dam was het droog,- tenminste in den
beginne, want op onzen weg naar de
electrische tram ontlastte zich een wolk
breuk over onze hoofden, vergezeld van
donder en weerlicht. De tram bood een
welkom onderdak; spoedig waren wij te
Halfweg met zijn zeer druk doorgaand
verkeer, waar Pluvius zich opnieuw ge
ducht deed gelden. Maar om even over
12 uur hield de regen gelukkig op, de
wind kwam iets door en vanaf dien tijd
is het dan ook droog gebleven.
We waren nog even in de gelegenheid
geweest de prijzen te bewonderen die
disponibel waren gesteld. Het waren er
heel wat, waaronder vele werkelijk kost
bare. Zoo o.a. van H. M. de Koningin en
Prinses Juliana, die ieder een groote
bronzen medaille disponibel gesteld heb
ben; verder een gouden medaille, een
verguld zilveren lier en een heele col-
lectia kransen, takken en medailles.
De wedstrijden werden gehouden op
de terreinen van de suikerfabriek „Hol
land", die belangloos disponibel waren ge
steld en voor deze gelegenheid feestelijk
versierd was. Jammer alleen, dat een en
ander door den regen nogal geleden had.
Op dit fabrieksterrein werd ook den
Marschwedstrijd gehouden, wat bepaald
een handicap was, daar de ongelijke weg
en zijn scherpe hoeken zich allerminst
leende tot ordelijk en gericht marcheeren.
Toch wist het „Stedelijk" in dit onder
deel van het Concours nog het beste
figuur te slaan; als 7e en laatste corps
werd tot op heden Zondag a.s. slot
van het Concours het hoogst aantal
punten behaald, n.1. 58£ (max. 60).
De uitslag hiervan is:
„St. Caecilia", Loenen aan de Vecht,
49 p., 2e prgs„A'damsch Hengelaars
Fanfarecórp" 49Vz P-> 2e prijsEensgezind
heid", Sloten, 50'2 p., 2e prijs; „Tavenu",
Amsterdam, 54 p., le prijs; „Wittenburgs
Fanfare", A'dam, 57 p., le prijs, „R.K.
Bovenkerk's Fanfare" Nieuwer Amstel,
54 p., le prijs; „Stedelijk Muziekkorps",
Den Helder, 58'/2 P-. ie prijs.
Dit gedeelte was om kwart voor 1 af-
geloopen en om 1.15 uur namen de Concert
wedstrijden een aanvang; 15 vereeni-
gingen namen daar aan deel en het Hel
dersche corps was het voorlaatste, zoodat
men nog ruimschoots den tijd had. Beide
nummers werden door den directeur eerst
nog even doorgeloopen en toen „Excel
sior", Nd.-Scharwoude, gespeeld had, was
het hunne beurt. In een klankrijke en
goéd verzorgde uitvoering, imposant en
beheerscht, werden beide Ouvertures ver
tolkt. „Egmont" genoot, na veler gevoelen,
de beste reproductie, vooral wat de op
vatting betreft, en Leroux' meesterwerk
was zelfs voor de jury een verrassing.
De heer van de Rovaart kon na afloop
niet nalaten den heer Pala over zijn
keuze van het vrije werk een compliment
te maken. De ouverture „Harald" gesteld
tegenover de „Slavische Rapsodi", van
Friedeman, welke „St. Caecilia" ten ge-
hoore bracht, het was wel een groot ver
schil in keuze en kwaliteit. Doch de jury
had zich te houden aari de hand van het
reglement. In haar waardeering omtrent
het toekennen der prijzen werd daarom
geen verschil gemaakt.
Ontegenzeggelijk sloeg het „Stedelijk"
dezen Zondag de beste figuurde ver
wachtingen zijn niet beschaamd geworden,
ze is met eere uit dezen muzikalen kamp
strijd te voorschijn gekomen.
Om kwart voor 7 werd onder groote
spanning de uitslag medegedeeld.
Deze is;
Fanfarecorpsen:
3e Afd. „St. Caecilia", Loenen a. d.
Vecht,252 p., 2e prijs; „A'damsch Henge
laars Fanfarecorps", 262 p., 2e prijs.
2e Afd. Hou en Trou", Heer Hugowaard,
292 p. 2e prijs„Concordia", Abbe.kerk,
277 p., 2e prijs; „Kunst na Arbeid^,
Grootebroek, 320 p., le prijs, „Tavenu
A'dam 270 p., 2e prijs; Wittenburg's
Fanfare; A'dam, 291 p., 2e prijs.
le Afd. „R.K. Bovenkerk's Fanfare
Nieuwer-Amstel, 300 p., le prijs.
Uitmuntendheid. „Volharding", Ilpen-
dam, 303 p., le prijs.
Ilarmonlccorpscn.
3e Afd. «Onderling Oefenipg», Uit
geest, 30,9 p., le prijs; «Eensgezindheids
Sloten. 267 p., 2e prijs.
2e Afd, «Harmonie Amicitias Lands
meer, 282 p., 2e prijs.
Eere-Afd. «Excelsior, Nd-Scharwoude,
306 p., le prijs; »Sted. Muziekkorpss
Den Helder, 309 p., le prijs; >St. Caecilias
Nieuwendam, 309 p., le prijs.
Alzoo twee le prijzen, welke vermelding
groote vreugde in het Heldersche kamp
veroorzaakte.
Aan den Eerewedstrijd werd door 7 le
prijswinners deelgenomen, die elk één
vrij nummer uitvoerden. Hiervan was de
uitslag: «Onderling Oefening®, Uitgeest,
135 p.; «Kunst na Arbeid®, Grootebroek,
111 p.; «R.-K. Bovenkerk's Fanfare», 92 p.;
«Volharding», Ilpendam, 130 p.«Excel
sior», Nd.-Scharwoude, 170 p.; «Stedelijk
Muziekkorps», 153 p.; «St. Caecilia»,
Nieuwendam, 142 p.
De heer Pala had voor den Eerewed
strijd de ouverture «La Bohémienne« van
Balfe genomen, welke door het corps wel
eens beter gespeeld is. Er werd o.i. wat
onverschillig gespeeld en de bassen lieten
nu niet direct '11 beschaafden toon hooren.
Kortom, geen gelukkige uitvoering.
De uitslag van dezen wedstrijd wordt
eerst na afloop van het geheele concours
bekend gemaakt, tevens de winnaars van
de extra-prijzen. Dat zal Zondag a.s. zijn.
De Eere wedstrijd zal voor iedere Sectie
(Harmonie en Fanfare) gehouden worden
tusschen korpsen der 3e, 2e en le Afd.
onderling, èn de drie hoogste Afdeelingen
onderling.
Om even over half tien behoorde deze
derde concoursdag, die ongewoon groote
belangstelling trok, weer tot het verleden.
De Jury waardeerde de prestatie van
het «Stedelijk Muziekkorps» aldus:
Concertwedstrijd
Eere
Marsch-
Naam
wed
wed*
verpl n°.
vrij n°.
strijd
strijd
Hazebroek
52
5'
5'
19V,
Peters
54
51
51
*9'/i
v. d. Rovaart
52
49
5'
'9 V*
Totaal
CO
151
'53
587,
De rubrieken «Tempo» en «Opvatting»
werden door de Jury unaniem met een 9
genoteerd (beide nummers). Voor «Klank
gehalte» werd door de heeren Hazebroek
en Peters eveneens een 9 gegeven; V. d.
Roovaart een 9 en een 8. De rubriek «Zui
verheid» kreeg voor het verplichte ncr.
een 9 en voor het vrije no. een 8. «Tech
niek» en «Dynamiek» lieten nogal verschil
van gevoelen zien: Peters gaf hiervoor
'totaal 34 punten; Hazebroek 32 en v. d.
Roovaart 31 punten.
En hiermede zijn wij aan het einde ge
komen van dit verslag. Het is voor het
corps en zijn directeur een lange en ver
moeiende dag geweest, lang geen uitstapje,
maar doordat het resultaat zoo mooi is
geweest, heeft dat aljes doèn vergeten.
Maar het kan nóg beter, steeds Excel
sior, heeren t
ik
Doordat het corps het hoogst aantal
punten in den Marsch verwierf, werd het
door een der neringdoenden aldaar daar
voor beloond met een fruitmand, welke
door den Voorzitter in dank werd aan
vaard. Deze op zijn beurt offreerde deze
weer aan den Terreincommissaris.
De organisatie van dit grootsch opge
zette Concours was tip-top. Alleen deze
opmerking: Het is de gewoonte om bij
den Eerewedstrijd de te spelen nummers
even aan het publiek bekend te maken,
omdat deze natuurlijk niet in den Gids
voorkomen. Dit nu was hier verzuimd.
Naar Duinoord 20 et. p.p. Stadsritten 10 ct. p p.
Naar Huisduinen 15 ct. p.p. Duitenrltten 5 ct p. km
StandplaatsJULIANAPARK tegenover „Bellevue".
Een serenade.
Naar aanleiding van de mooie onder
scheiding door het „Stedelijk Muziek
korps" op het concours te Halfweg be
haald, besloot het corps den man aan
wien men dat te danken had, nl. zijn
talentvollen dirigent den heer Pala, een
serenade te brengen als een hulde van
het geheele corps voor wat hij had weten
te bereiken. Deze huldiging had gisteren
avond plaats. Omstuwd door een groote
menigte werd afgemarcheerd van de
Werfpoort naar den Kanaalweg, alwaar
voor zijn woning werd halt gehouden. Na
de Jubelmarsch volgde de concoursmarsch
„Au Retour de 1'Eden", van Langlois, die
door den heer Pala voor de deur zijner
woning werd aangehoord. Tegelijkertijd
werd hem vanwege het corps een groote
fruitmand overhandigd, waarop de direc
teur zich evenmin onbetuigd liet door
voor een tractatiete zorgen. Daarop werd
langs de Kerkgracht weer naar de Werf
teruggekeerd.
AANKOMST INDISCHE MAIL.
Woensdag In ons land.
De N.V. Stoomvaart Maatschappij „Neder
land" m*ldt, dat de speciale boottrein met pas
sagiers en post in aansluiting op het a.s. „Joh.
de Witt", Donderdagmorgen om 10.15 u. van
Genua zal vertrekken. Aankomst Vrijdagmor
gen 7 September om 10 u. 2 Amsterdam
(C.S.).
AUTOBUSDIENST NOORO HOLLAND.
Den HelderAlkmaar v.v.
In een advertentie in dit nummer wordt
meegedeeld, dat met ingang van 4 September,
de route Havenhoofd, Hoofdgracht, West
straat, Zuidstraat, Binnenhaven hersteld fs.
EEN OUDE ZAAK IN EEN NIEUW
GEWAAD.
Dat is de bekende meubelzaak van den
heer H. L. Vries, Koningdwarsstraat. De
lezers zullen weten, dat de heer Vries
niet alleen nieuwe, maar ook tweede
hands meubelen verkoopt; in do be
staande zaak was echter, door plaatsge
brek, de handel in nieuwe meubelen een
beetje op den achtergrond geraakt. De
heer Vries had de gelegenheid een naast
gelegen perceel met gang van de ge
meente aan te koopen en heeft hier nu
een rijk gesorteerde collectie meubelen
geëxposeerd, die ook den meest eischen-
den bezoeker kan bevredigen. Wij zagen
een mooi Engelsch eetkamer-ameuble
ment, een groote collectie Amerikaansche
dressoirs (meer dan zestig soorten), ver
der dekens, bedden, loopers, kleeden,
leeren clubfauteuils, enz. enz. Het mooi
ste is wel, dat men aan dit adres zijn
oude meubelen kan brengen en daarvoor
nieuwe inruilen kan. Want we zeiden
hierboven al, dat de heer Vries niet
alleen nieuwe meubelen maar ook tweede
hands ameublementen verhandelt. Prac
tisch kan iedere huisvrouw dus aan dit
adres zich geheel en al naar eigen smaak
inrichten en zich van oude ongewenschte
Voor
en
zoolang de voorraad strekt
aanbieding van een groote partij
Lxe^T irl
LOOP J>,
rtlLT
1-jETlMQOFtï
TE.C,E.hl DLKlrj
Itl DIT BL^D
15 EXMBETERLKUUR
meubelen ontdoen om daarvoor nieuwe
te nemen.
Morgenmiddag half drie wordt de ver-
groote zaak geopend.
EERSTE HELDERSCHE RADIO
TOESTELLEN-CENTRALE.
Een drlelamps-toestcl.
Vorig jaar Augustus schreven wij over
deze onderneming en wel onder het op
schrift „Het ei van Oolumbus". De heer
de Zeeuw komt thans wederom onze aan
dacht vragen, voor een nieuw, door hem
•in den handel gebracht toestel. Terwille
van hen, die meerdere eischen aan het
ontvangtoestel, wat geluidssterkte en
selectiviteit betreft, is thans, naast het
bestaande tweelampstoestel, een Kolster
Brandes drielamps-apparaat in den han
del gebracht, de K. B. 321. Dit toestel
biedt de volgende voordeelen:
Het geheel is gemonteerd in een prima
notenhouten kast met een prima electro-
dynamischen luidspreker, een éénknops
verlichte afstemschaal, waarop de golf
lengte staat vermeld, terwijl tevens een
mogelijkheid is aangebracht om de ultra
korte golf te beluisteren van een golf
lengte tusschen 40 en 80 meter met een
aparte spoel. Verder is net toestel voor
zien van 'n gramofoon pickup-aansluiting.
Over de kwaliteit van weergave der
Kolster Brandes-apparaten behoeven wij
niets meer te zeggen; deze spreekt voor
zichzelf. Voor hen, die slechts korten tijd
hier ter stede verblijven, heeft dit Bureau
vele voordeelen, daar zij bij aankoop van
een radio-installatie er de helft voor terug
kunnen ontvangen. Voor dit drielamps-
apparaat is de contributie vastgesteld
op 65 cent per week; de aansluitkosten
bedragen f 20.Dit bedrag kan in ter
mijnen worden betaald, nl. f 10.- ineens
en vervolgens f 1.per week. Het appa
raat kan ook het eigendom worden van
den verbruiker. Inlichtingen kan men
hieromtrent verkrijgen bij de E.H.R.T.C.,
men zie de advertenties in dit en de vol
gende nummers. De muziekhandel Tiel-
rooy, Weststraat, heeft een expositie van
de toestellen, daar vindt men ook een
amateurzender, gemaakt van Eddison-
materiaal. Dit zal ongetwijfeld heeren
amateurs interesseeren.
HONDERDSTE OPVOERING VAN
„RUBBER" IN CASINO.
De voorstelling „Rubber" op Donder
dag a.s. in Casino door Louis Saalborn
en zijn 25 medewerkenden, belooft werke
lijk iets moois te worden.
Het stuk heeft momenteel in Den Haag
een kolossaal succes. Dan is Haarlem aan
de beurt en daarna volgt Den Helder.
De pers is zonder uitzondering enthou
siast over de opvoering.
De groote bladen schrijven:
„De Telegraaf": .....Er is zooveel atmosfeer,
zooveel kracht, zooveel manlijks en zooveel van
het echte tooneel in deze opvoering gekomen, dat
men opademt en met vreugde dit alles aanschouwt.
Momenten van schoon en geserveerd spel. Er is
in deze opvoering de triomf van het spel en de
triomf van de persoonlijke prestatie!
„Nieuwe Rotterdamsche Courant": Dit stuk is
stellig een groote verrijking van ons nationaal
repertoire: een werk dat diepen indruk zal maken
op het publiek.
„De Nieuwe Courant" (Den Haag): Geconsta
teerd dient te worden, dat, meer nog dan in den
roman, dit beeld levend is geworden. Dit stuk
heeft het voordeel, dat geen filmcopieën, maar
werkelijk tooneel werd gebracht.
Buitenlandsch Overzicht pag. 1
feuilleton
Radio-programma2
De groote staking in de Ameri
kaansche textielindustrie is giste
ren begonnen7,
Overval met roof op bejaarden man
te Alkmaar7
Te Voorburg is op 66-jarigen
leeftijd overleden het s.d. Tweede
Kamerlid H. A. Schaper X
Twee kinderen na het eten van
giftige bessen overleden 2
De kansen van Rusland, voor toe
treding tot den Volkenbond, zou
den gunstig zijnX
De Argentijnsche stad Campana
als verloren beschouwd door den
ernstigen brand2
Schietpartij in een woonwagen
kamp te Grave N.Bf
T waalf bombardeervliegtuigen
vernield bij een brand te Nant-
si°n92
De Marine-dag van het Nationaal
Jongeren Verbond te Schevenin-
9en' -1
Een wervelstorm in Z.-Frankrijk.
Twee dooden, groote materieele
schade7
Spoorwegongeluk te Parijs. Een
groot aantal gewonden7
De Indische mail komt Vrijdag in
ons Iand5
De Koningin te Oslo7
Een scheepsramp op de Jaloe. 125
slachtoffers 2
Ontzettend drama onder Epe.
Drie meisjes in de vlammen omge
komen 2
Felle brand te Rotterdam. Vijfen
dertig paarden met moeite gered. 2
Omtrek-nieuws6
Marktberichten8
Marineberichten8
Sportnieuws 8
Wij verzoeken de medewerking van de
besturen van vereenigingen en corpora
ties om ons zooveel mogelijk opgave voor
deze rubriek te verstrekken. Het is in het
belang zoowel van de vereenigingen als
van de lezers, dat wij haar zoo volledig
mogelijk kunnen opnemen. Gaarne tijdige
opgave aan ons bureau; zoo beknopt mo
gelijk datum, zaal, soort van uitvoering en
uur van aanvang. Op de envelop of de
copie s.v.p. te vermelden, dat het voor
deze rubriek is. Het is natuurlijk de be
doeling alleen opgave van „openbare"
vermakelijkheden.
Tivoli bioscoop, 7 uur.
Witte bioscoop, uur.
Dinsdag 4 September.
Spiritistische séance. Café Centraal, Ka
naalweg. 8.30 uur.
Donderdag 6 September.
Tooneelvoorstelling Rubber", Casino
8.15 uur.
Zondag 9 September.
Feestavond Bakkersgezellenbond, Casino
8.00 uur.
Eenmal in mijn leven ben ik in het kasteel
Cannenburg geweest, bij Vaassen op de Ve-
luwe. Dit kasteel was o.a. de woning van
wijlen den heer Van Rossum, door familie en
vrienden kortweg Maarten genoemd. Veel
Weet ik er niet meer van, want het is al lang
geleden. (Ik bedoel het bezoek). Alleen dit
herinner ik mij nog: Ergens onder in het ge
bouw was een kelderachtige ruimte, 't Was er
n°gal luguber, zoodat we veilig mogen aan
nemen, dat het vertrek tot verblijfplaats heeft
gediend van hen, die zich hadden verstout van
nieening te verschillen met den sterkste, of in-
len de omstandigheden zulks vereischten, den
J^rkrachter van het recht. En Maarten van
Kossuin was sterk!
Doch om kort te gaan: In die gevangenis
n was een steenen put van ongeveer een
®>eter hoog. Of die put rond of vierkant was,
'k n'e' meer' doch dat doet er niet toe.
Rondom die put stonden eenige menschen
geschaard. Zij staarden in de diepte. Onder
schemerde een watervlak: stil, strak, on-
ewegelijk. In het halfduister was de afstand
au het oog tot den waterspiegel niet te schat-
1' ,Tlaar hij moest wel groot zijn. Welke ge-
ke "üen 20u^en wel n'et onder dat zwartblin-
0,1 °PPervIak zijn verborgen? Hoeveel
en In den loop der voorbij gegane, duistere
^eUWcn zou deze put niet hebben gediend om
lu ?P°ren van tomeloozen wraak- en moord-
t in 2ich op te nemen en voor altijd aan
L.„i?°9 te onttrekken? Ja zelf als middel tot
Bet"? ^er wraak hebben gediend? Want on-
ten Was Put 2cer ^icP- ^at zi/n put~
Van m'ddeleeuwsche kasteelen altijd.
„As ik nog langer kaik, fallikkerin", kondig
de een Amsterdamsche juffrouw aan. „Kwor
der aoklig fan. Wie weit hoeveil dooje daor
op de bojem legge".
Naast de juffrouw stond een lange me
neer in een pandjesjas en een bolhoedje op.
Ik zie hem nog voor mij. Naar de uitdrukking
op zijn gelaat te oordeelen, was hij aan een
ongewone gemoedsbeweging ten prooi; zijn
aangezicht straalde, zijn oogen lichtten in het
schemerduister, zijn geheele wezen droop van
romantiek. Eerbiedig deed hij eenige stappen
achterwaarts, opende zijn mond, wilde blijk
baar uiting geven aan zijn emotie, struikelde en
viel op de slippen van zijn jas. Het deerde hem
echter geenszins; de glans week geen oogen-
blik van zijn gelaat, terwijl hij opstond. Daar
bemerkte hij de oorzaak van zijn val: een
groote baksteen. Hij bilkte zich eerbiedig,
raapte den steen op en met beide armen plech
tig ten hemel geheven, schreed hij op den rand
van den put toe. De omstanders zwegen. Ook
de romanticus zweeg. Spreken was ook on-
noódig. Een ieder begreep als bij intuïtie wat
er gebeuren ging en keek met open mond en
oogen vol verwachting naar den innerlijk be
wogen mensch met het bolhoedje en de be
smeurde jaspandjes, die op het punt stond het
geheim van eeuwen, in dezen put bewaard, te
ontsluieren.
Ademloos boog men zich over den rand. Ue
juffrouw had de eereplaats naast den ontslui-
ter der eeuwen. Zeker vond zij, dat zij daar
recht op had en daar had zij wel gelijk aan.
Had zij hem niet geïnspireerd? Deze gedachte
bezielde haar schijnbaar zoozeer, dat zij liet
gevaar van het aantal geheimen des puts
levensgroot met een te vermeerderen, finaal
De oppersleutelbewaarder, den rand van den
put bereikt hebbende, strekte den rechterarm
uit, in de hand den baksteen Nog eenmaal
keek hij met stralcnden blik den kring rond.
Toen liet hij den steen los,
„Frek fent, kaik aat! Bi jai gek geworre of
hoe sittat? Jasses, me heele gesich sit onder
de blubber en kaik me bloessiejis! As je nogis
wat hep mit je gaantjes mot je bai maan wese
istnougoed?
De dame had inderdaad reden tot ontevre
denheid. En met haar nog anderen. De uit
werking van den val was dan ook catastró-
phaal. De baksteen, op ontsluieren uitgezon
den, had met kracht het 3 cm diepe water uit
een geslagen en was daarna rustig op den
bodem blijven liggen, welke maar weinig van
den beganen grond was verwijderd,
De steen had zijn plicht gedaan en trok
zich van het geval verder niets aan. Aan het
andere eind van den put begonnen de moeilijk
heden echter pas. Het vieze modderwater had
alle toomeloos-belangstellende gezichten on
herkenbaar vermomd en de kleeren der slacht
offers, voor zoover die het genoegen hadden
gehad mee te gluren, ontoonbaar gemaakt. De
juffrouw en de meneer waren er het ergst aan
toe. Na veel draaien en springen had de laat
ste een zakdoek uit een van zijn pandjes weten
te grissen en was daarmee doende zijn gelaat,
dat thans droop van modder en ontsteltenis, af
te wisschen, zijn kaasbolletje achter op zijn
hoofd geschoven, De juffrouw, met eertijds
witte nieuwe blouse aan (het was zomer) ver
deelde tijd en aandacht tusschen schelden en
poetsen. En zoo deed de rest van de slacht
offers eveneens, min of meer al naar hun aan
leg.
Ik had het heele tooneel van den anderen
hoek van den kelder uit gadegeslagen. Als hij
nu niet gauw maakt, dat hij wegkomt, ligt-ie
straks naast zijn baksteen, dacht ik en het
leek wel alsof hij die gedachte voelde. Ziende,
dat de getroffenen, nog beduusd over den
onverwachten afloop, de meeste aandacht voor
hun ontredderd aanschijn hadden, trok de held
van het drama zijn hoedje recht, sloeg z'n
pandje naar achteren en sprong als een aange
schoten kater het hok uit.
Hoe het drama verder is verloopen, weet ik
niet. Evenmin weet ik, of er nog vele, tot de
romantiek geneigde zielen rondwandelen. In
dien wel, laat ik hun dan dezen raad mogen
geven: Gaat naar Schotland en zwelgt. Niet
in whiskey, doch in romantiek. Alleen in den
omtrek van Edinburgh zijn wel minstens 6
kasteelen te bewonderen.
De jongste van deze is ruim 500 jaar oud,
wat wil men dus nog meer?
In twee van die kasteelen zijn wij geweest,
of eigenlijk in drie, maar over twee daarvan
wilde ik het eens hebben.
Wij, dat zijn de helft van de opvarenden
van Hr. Ms. „Nautilus" en ik.
Het eerste kasteel was Linlithgow, een mijl
of vier bewesten Edinburgh. Linlithgow be-
teekent, zooals een ieder onmiddellijk begrijpt
„the Loch of the wet Valey" het Meer van
de natte Vallei.
„Beroemde residentie van de Koningen van
Schotland", de geboorteplaats van Maria
Stuart, bezet door Prins Charles Edward Stu-
art in 1745, daarna verwoest door de dragon
ders van Hawley".
Zoo staat het in het boekje en de gids zei
het ook, dus zal het wel zoo wezen. Wie Haw
ley was, weet ik niet. Zeker een generaal,
maar dan een, die niet erg op z'n mannetjes
lette, want na in het paleis te hebben gebi
vakkeerd rondom groote vuren, welke tegen
de kou waren ontstoken (het was Januari),
trokken de soldaten den volgenden morgen
weg zonder de vuren te dooven. En toen
brandde het paleis uit. Het boekje vertelde,
dat de overheid geen hand uitstak om te hel
pen. Zij hadden „geen verantwoording". Maar
de goede landlieden repten zich om te redden
wat te redden viel en sleepten alles wat de
moeite waard was, in de wacht. Toen kwam
de overheid zonder verantwoording in actie,
echter niet met volledig succes. „The injunc-
tion (om alles terug te geven) was not obeyed
in every instance" staat er. „En zoo eindigde
de glorie van het schoonste koninklijk paleis
in Schotland", klaagt het boekje verder.
„Maar de tijd en de verwaarloozing hebben
meer kwaad gedaan dan het vuur". Thans, in
den jare 1934, kwamen wij '-ijken wat er na
de aanvallen van vuur, verwaarloozing en tijd
van het gebouw was overgebleven. En dat
was eigenlijk wel beschouwd, niet veel meer
dan een verzameling oude steenen. Maar die
schenen -Sn ook wel allemaal present te zijn.
Van buit af gezien ir.uakt het kasteel ten
minste een vrij volledigen indruk. Gezien van
de Noordwestzijde verheft het paleis zich in
derdaad majestueus op den top van een glooi
ende helling, welker lieflijk grastapijt zich in
het meer op eenige tizntallen meters afstand
verliest. De hooge muren, de forsche torens
wekken de illusie, dat daarbinnen veel ouds
valt te bewonderen. De vertrekken spreken
helaas een andere taal; bij vele ontbreekt de
vloer, van de daaronder liggende dus de zol
dering en bij alle het meubilair, de betimme
ring en de stoffeering, m.a.w. precies alles wat
een kamer tot een kamer maak' Er werd dan
ook wel iets van on. verbeeldingskracht ge
vergd bij het bezichtigen van de ruimten, wel
ke o.m. „the King's Hall", the Chapel, the
Presence Chamber, the King's bedroom, the
Kings and Queen's Oratory", enz. voorstel
den. Doch het enthousiasme van een gids ver
mag veel. Wat hij vertelde, bracht ik zoo goed
en zoo kwaad als het ging, li. het Hollandsch
over. Hij voerde ons dc„r verschillende ver
trekken van het gebouw, dat in een vierk >nt
gebouwd, een groot grasveld omsloot me! de
overblijfselen van een fontein in het mi ■'den.
In alle musea en dergelijke inrichtingen, waar
men oudheden tentoonstelt, vindt men bord
jes met de waarschuwing de voorwerpen niet
aan te raken. Met den besten wil van de
wereld was in de gansche ruïne zoo n onge
naakbaar meubel niet aan te wijzen, weshalve
men om in stijl te blijven zulk een bordje
in het gras had gedeponeerd
„Keep off the grass", stond er op
„Dit is de kamer waar Maria Stuart Is
geboren", zei de gids op een gegeven oogen-
blik. „Zie eens naar den vloer, daar liggen de
oorspronkelijke tegels nog". Dertig paar oogen
richtten zich vol belangstelling naar omlaag.
Ja waarlijk: daar zaten ze, rose vierkante vak
jes van ongeveer 20 cm. Later leis ik in het
boekje, dat na een verbouwing in het begin
van de 17de eeuw, de geboortekamer van
Maria Stuart hoogst waarschijnlijk was ver
dwenen, De gids verstond zijn vak dus goed.
Onnoodig te zeggen, dat we van Maria geen
spoor ontdekten, evenmin als van haar moe
der. Deze dame was Maria de Guise, de we
duwe de Longueville en tweede echtgenoote
van James V. Deze was in het kasteel, dat
tusschen 1424 en 1435 werd gebouwd, ge
boren. Zeer artistiek voor dien tijd, liet hij het
kasteel verfraaien en er den tegenwoordigen
vierkanten vorm aan geven. Tevens liet hij
den hoofdingang van de Oostzijde naar de
Zuidzijde verplaatsen, Hij was zeker nogal
kouwelijk en zal dus wel nebben geweten waar
de wind vandaan kwam. Overigens geen een
voudige zaak in die dagen. Met zijn geknut
sel had hij een daverend succes. Toen de ver
bouwing gereed was en zijn bruid was over
gekomen, zei deze opgetogen: „Maar man,
wat een pracht van een paleis is dat, ik heb
van mijn leven nog nooit zoo n mooi huis ge
zien als dat van ons in Linlithgouw. Daar
hoort een extra mooi kroningsfeest bij, vind
je ook niet?"
„Dat komt voor elkaar vrouw", zei James
en liet ter opluistering 6 ketters verbranden.
(Slot volgt).
