Stadsnieuws
'Wat witt Imnï
abonnementsgelden.
vóór 15 October,
RIJDT per HILLTAX
Statuten en #j
Reglementen f
Drukkerij De Boer i
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 2 OCTOBER 1934.
De Winter komt.
De winterconcerten van
ons Stafmuziekcorps.
Meer abonné's noodig.
Uit het politierapport.
T\VEEDE blad
Aan onze postabonné's doen wij het
rzoek de abonnementsgelden voor hot
vferde kwartaal ten bedrage van 2
pr postwissel over te maken of op onze
^(girorekening 16066 over te schrijven.
P Na genoemden datum wordt beschikt
met 0.15 verhooging.
0V,er de abonnementsgelden in de stad
wordt dezer dagen per looper beschikt.
y\ij verzoeken beleefd de kwitantie hij
eerste aanbieding te voldoen.
DE ADMINISTRATIE.
0-
De Zomer is voorbij. De Zomer met
_ijn mildheid en overvloed van heerlijk
heid. Als een laatsten groet hebben wij
de afgeloopen dagen de zonnekoeste-
ring nog in vollen rijkdom genoten. Maar
we weten, dat het alles slechts toegift is.
Nog wel geeft hier en daar het felle groot-
sche bloeien van enkele herfstbloemen
ons het nafeest der natuur. Maar het
einde is niet ver meer. De natuur gaat
rusten Het leven daar is ingeslapen.
Maar nu ontwaakt een ander leven.
Net leven, dat zich zoo bij uitstek leent
voor den donkeren wintertijd. Overal ont
waken weer de vereénigingen, de werk
gemeenschappen, de comité s, de cursus
sen om aan den slag te gaan. ,,Aan den
arbeid!" zoo klinkt het parool. Plannen
worden gesmeed, programma's worden
opgemaakt, de wintercampagne zet over-
3l in.
Dit geldt niet in de laatste plaats ook
het werk van het Crisiscomité. Ook daar
heeft het parool geklonken. Gij allen
weet ongetwijfeld, dat in deze week over
heel ons land de winteractie wordt inge
zet. Vanavond is gansch het radio-pro
gramma daaraan gewijd. De groote om-
roepvereenigingen zetten haar beste
beentje voor om het algemeen belang te
dienen.
Het spreekt, dat het plaatselijk comité
Jn deze niet achterblijft. Immers meer dan
ooit zal in dézen winter hulp voor velen
dringend noodig zijn. Want ook onze ge
meente gaat onder den last der crisis ge
bukt. Er is geen verwachting, dat in de
eerstkomende maanden in een of ander
opzicht opleving te bespeuren zal zijn.
Integendeel, meer nog dan tijdens den
vorigen winter zullen crisis-slachtoffers
om hulp komen vragen.
In dit donkere vooruitzicht echter speu
ren wij toch een lichtstraal. Mogen er
dan talloos velen een slachtoffer der crisis
geworden zijn, wij prijzen ons gelukkig,
dat in Den Helder zoovelen nog een be
staansmogelijkheid hebben. Op dezen
hebben wij onze hoop gevestigd. Zij zul
len ieder naar beste vermogen ons helpen
om den nood van anderen te verlichten.
Op hun gevoel als mensch doen wij een
beroep. Er wordt geleden door mede-
menschen.
Het eerste werk voor dezen winter zal
plaats vinden op Zaterdag 6 October a.s.
Dan zal door het plaatselijk crisis-comité
een speldjesdag worden gehouden. Nog
nimmer is vergeefs op deze wijze een be
roep op de milddadigheid der burgerij ge
daan. Wij kunnen ons moeilijk indenken,
dat er nu iemand achter zou willen blijven.
Natuurlijk brengt nu ieder zijn offer.
Deze collecte moet slagen!
Het spreekt, dat vele collectrices en col
lectanten hiervoor noodig zijn. Ook dit
iwerk is een dienst aan de gemeenschap;
ook dit is een offer ten dienste van den
imedemensch. Daarom, mogen velen zich
ivoor dit werk opgeven!
Collectrices en collectanten worden ver-
iwacht op Vrijdagavond te kwart over acht
ïn het gebouw van de Arbeidsbeurs (recht
tegenover de Postbrug), Hoe meer er ko
men, des te beter slaagt de collecte. Het
Somité wacht U..
Licht op voor alle voertuigen.
Dinsdag 2 Oct19.05 uur.
Woensdag 3 19.03
Ho agent van politie K. Willemsen
is j.1. Zaterdag geslaagd voor het politio-
diploma, met aanteekening van den Alg.
Ned. Politie Bond. De heer R. J. Wols,
alhier, leerling van den plaatselijken cursus
van den A. N. P. B., slaagde eveneens
voor het politie-diploma.
AANKOMST INDISCHE MAIL.
De Rotterdam Lloyd Rapide, rijdende
in aansluiting op het 2 dezer te Marseille
verwacht wordend m.s. Baloeran, wordt
morgen den 3en Oct. om 9.44 te Amster
dam C.S. verwacht.
UITSLAG VERLOTING 'ZANG-
RECITEER- EN ORKESTVEREEN.
„HARMONIE".
n
9
O
n o
r/l a
f- o
Ps f-t
O O
c o n
CO c
MOS
PH PM
o
a
o
i-l
3
1 628 6 426 11 1639 16 2068
2 2241 7 1035 12 2216 17 2883
3 1257 8 1907 13 2271 18 179
4 2217 9 2268 14 856 19 374
5 1478 10 2106 15 1367
Prijzen kunnen afgehaald worden bij
W. Buter, Van Galenstraat 35, na 6 uur
's avonds.
DE „BAND VAN ZEVEN" IN
„CASINO".
De Casino-directie heeft haar orkest
gèlieel gereorganiseerd. De reden hier
van was het geweldige succes, dat bands
als „The Ramblers'Y, „The Internatio
nals", „Tom van der Stap", e.a. in Den
Helder hebben gehad. Het Heldersche
publiek is hierdoor veel hoogere eischen
gaan stellen. Het resultaat van deze
reorganisatie is een prima zeven per-
soons band, welke onder den naam van
„De Band van Zeven" optreedt. Door de
uitgebreide bezetting en het feit, dat alle
bandleden meer dan één instrument be
spelen zijn de mogelijkheden zeer ver
groot. Zondag j.l. maakte dit ensemble
zijn debuut in „Casino". Het publiek, dat
in grooten getale aanwezig was, waar
deerde het gebodene ten zeerste. Hoewel
er in de uitvoering der diverse nummers
nog enkele zwakke plekken waren, voor
al op het gebied van arrangementen, zal
dit na eenige goede repetities zeer stellig
verbeteren en Den Helder dus een band
bezitten, van Heldersche Musici, die zeer
zeker niet voor die uit andere groote
plaatsen hoeft onder te doen. Wij twij
felen er dan. ook niet aan of het Helder
sche danslievend publiek zal de prestatiés
van .dit ensembje met volle belangstelling
blijven volgen.
HET ONGELUK ÏN DE
KRUGERSTRAAT.
Ons bericht over het ongeluk in de
Krugerstraat, hk. Singel, waar een zoontje
van Dr. v. D., door eenige jongens van
de Ambachtsschool aangereden zou zijn,
was niet juist en behoef t eenige rectificatie.
Onze berichtgever, misschien geen vriend
van Ambachtsscholieren, had het ongeluk
toegeschreven aan die jongens, die er
echter absoluut onschuldig aan zijn. De
jongen reed n.1. bij het nemen van de
bocht, over een steen en kwam daardoor
te vallen, met het noodlottig gevolg dat
hij zijn enkel brak.
ERNSTIG MOTOR-ONGELUK,
De decoratie-schilder F. N. is Zondag
nacht, om ongeveer twee uur, met zijn
motorfiets tegen een zandstorter op de
Binnenhaven gebotst. Deze zandstorters
staan opzij van den rijweg, dus moet N.
Stadsritten w.af 10 et. p. p. Suitenritten 5 et. p. k.M.
Standplaats: iulianapark tegenover „ISellevite"
v. d. WIJST, Hoofdgracht 24. Tel. 5<SS.
te veel rechts van den weg hebben ge
reden. De man werd met ernstige ver
wondingen opgenomen en naar het hospi
ta il vervoerd. Zijn motorfiets was zwaar
beschadigd.
HET CONCERT VAN „HARMONIE".
De uitvoering van bovengenoemde or-
kestvereeniging, Zaterdagavond in Casi
no gegeven, was merkwaardig in tweeër
lei opzicht. Ten eerste door de opvallend
goede prestaties, welke door orkest en
solisten geleverd werden, en ten tweede
door de schrikbarende leegte, die de
Casinozaal vertoonde. Wat dit laatste be
treft, hier kan óf de abnormaal warme
weersgesteldheid debet aan zijn, of het
feit, dat het „winterseizoen" voor velen
nog niet officieel begonnen is. In ieder
geval was het een miserabele aanblik,
deze holle zaal, waarin de onbezeten
stoelen evenzoo vele schreeuwende aan
klachten waren testen muzieklievend Den
Helder.
Enfin, wij zullen er verder maar over
zwijgen, en de vereeniging Coetis woor
den in herinnering brengen: „Ende
désespereert niet"
Het menu van den avond was zeer aan
trekkelijk. Geopend werd met den nog
immer succes oogstenden, en met vaart
gespeelden „Kalif von Bagdad", die er
bij het schamele auditorium direct de
stemming inbracht, en welke gevolgd
werd door een vioolsolo van Drdla. ver
tolkt door Jan. de Rooy, een der benja-
minnen der vereeniging. Eenige mis
grepen en déraillementen kunnen we ge
voegelijk op des jongemans jeugdigen
leeftijd boeken. Het accompagnement
van den heer W. Boon, die begeleidde in
de plaats van mej. Jetty Boon, was keu
rig, en redde veel. In een tweede num
mer kwam Jan iets bii, en bracht liet er
aanmerkelijk beter af. Na een Berceuse
van Lamart, door het orkest uitgevoerd,
zagen we den lieer Willems voor het
voetlicht verschijnen, die, eveneens bege
leid door den heer Boon, een tweetal
liederen zong, (Piscatore Pusillecó van
Tagliaferri en Vorrei van Tostij op een
wijze, die bij allen waardeering oogstte.
Het is opvallend hoe goed deze korte,
maar aan melodie rijke composities uit
het land van het „bel canto" den heer W.
liggen. Hij heeft een gevoelig timbre, en,
wat zeer verstandig is, eischt niet té veel
van zijn orgaan, geeft zich niet over aan
een verleidelijke bravour.
Massenets „Thais" volgde, de overbe
kende mélodie, op viool door den heer
K. Boon uitgevoerd. Wü leerden dezen
violist reeds kennen, als uitstekend
boven de gulden middenmaat, en het ten
gehoore gebrachte op dezen avond ver
sterkt ons in die meeneing.
Zijn spel is gaaf en doorvoeld, en is
niet meer dat van den amateur.
Voor de pauze speelde het orkest een
ballet-fantasie van Jules Deschaux, waar
na nog eenige mensc.hen binnenkwamen.
Onze hoop leefde op, maar bleek ijdel
Een marsch van Fucik en een „Scène
de Valse" bracht het orkest hierna, en
wij kunnen den heer Bos slechts hulde
brengen voor zijn prestaties. Nog eens
kwam de heer Willems. en wel met een
aria uit Manon (het prachtige „O Doice
Canto") en de lieflijke „Berceuse de
Jocelyn" de laatste met vioolbegeleiding
van den heer Teesink. Het leek ons dat
de zanger aan het einde vermóeid raakte,
waar de Y* leege zaal wel niet onschul
dig aan geweest zal zijn.
De heer Bruul speelde hierna een
piston solo uit het Karnaval von Venedig,
en deed dit op een wijze, welke hem een
daverend succes bezorgde. Dit is een
nummer, bezaaid met muzikale klippen
en klemmen, die evenwel op verbluffende
wijze in een razend tempo gemeden wer
den. Het was een verdiende hulde, 't vor
stelijk applaus.
Papa Offenbach's „Orpheus", waarin de
vioolpartij door den heer Boon verzorgd
werd, stemde zoo mogelijk het publiek
nog dankbaarder, en met een fermen
marsch kwam de finale, van dezen, uit
muzikaal oogpunt bezien, geslaagden
avond.
Maar die leege stoelen....
NED. INDIË IN CASINO.
De „Casino'-directie brengt steeds
nieuwe attracties. Ditmaal stelt zij Hel
ders ingezetenen in de gelegenheid Indi
sche avonden (Kamar Bola) mee te ma
ken, v/ellce Zaterdag en Zondag a.s, ge
geven worden met medewerking van 30
Javanen.
In navolging van Den Haag waarbij
de vele oud-Indische gasten deze avon
den zeer in trek zijn zullen ook in onze
stad, die toch ook veel connecties heeft
met Insuiinde, zij. die langer of korter
in de Oost verblijf hielden, deze Indische
sfeer hier nog eens kunnen meeleven. Er
zullen daar zijn: een origineel Gamelan
orkest,, een Krontjong Band. Javaansche
dansers en danseressen in hun typische
costumes en dit alles zal worden opgeluis
terd door Holl.-Indische liedjes van de
door de AVRO en Phohi bekende zan
geres Anni Prins. Ten overvloede is er
een Holl. Band, welke ter afwisseling
zorgt voor moderne dansmuziek. Een
origineele Indische rijsttafel, welke ver
zorgd wordt door het gerenomeerde
Haagsche Restaurant „Tampat Senang'
wordt U in de nieuw gerestaureerde voor
zaal opgediend door Javaansche bedien
den. Voor vele Helderschen, die toch ook
wel eens iets van Indië willen zien, hoo-
rett en proeven, is dit een aardig idéé van
de Cjisino-directie.
Het Comité voor de Marine-cnocerten,
verzoekt ons plaatsing van het volgende:
'Zooals U, ingezetenen, natuurlijk be
kend is, worden door het Stafmuziek-
eorps der Koninklijke Marine eiken win
ter 6 symphonieconcerten gegeven (steeds
op een Woensdagavond).
Het Comité dat deze concerten orga
niseert, dank zij de gewaardeerde toe
stemming van den Commandant der
Marine en een Gemeentelijke subsidie,
spant alle krachten in om deze concerten
zoo aantrekkelijk mogelijk te maken, door
liet engageeren van solisten van naam.
Door de persoonlijke relaties en overre
dingskracht van den kapelmeester zelve,
gelukte het tot heden steeds dergelijke
solisten hierheen te krijgen. We noemen
U slechts enkele namens, als Hélène Cals,
Gerard Hekking, Louis Zimmerman,
Marix Loevenssohn, enz., dus artisten,
die» gewoon zijnde met het Concertge
bouworkest samen te werken, het niet
i beneden zich hebben geacht, hun mede
werking aan ons. Stafmuziek-corps te
verleenen.
Er bestaat dus njet den minsten twijfel
omtrent het peil waarop de Marinekapel
staat.
Maar....! De Gemeentelijke subsidie
is met één vierde verminderd en waar
bet bedrag dat aan solisten, zaalhuur,
drukwerk, belasting enz, moet worden
betaald vrij aanzienlijk, doch niet te ver
mijden is. dreigt er ernstig gevaar voor
liet voortbestaan der concerten. Immers,
hetgeen na aftrek der kosten aan het
Stafmnziek-corps als honorarium kan
worden uitgekeerd, is zoo onbeduidend
geworden, dat het Comité vreest het be
scheiden, gegarandeerde minimumbedrag
niet meer te kunnen uitkeeren. Het ge-
iyolg is dan ook, dat reeds bii de in Octo
ber beginnende serie («mcerten de plaat-
:sen in de zaal f 0,30 en die op het balcon
jf f.— zullen kosten. Het spreekt vanzelf
'datföet niet zoover mag komen, dat de
Marine-concerten gestaakt moeten wor-
den. Het geneesmiddel voor dezen onge-
vbndeti toestand is: Meer abonné's. Weet
.ÜY dat voor f 3.— (incl. belasting) een
'abonnement kan worden verkregen, recht
gevende op een plaats op het balcon in
Casino, voor 6 concerten, dat is dus voor
f 0.50 per concert! Bovendien is dit
jabörinement niet persoonlijk. Vergeleken
'met andere plaatsen in ons land, waar
men een dergelijk symphonieorkest be-
;Zit, is een prijs van f 3.voor 6 concer
ten met solisten, eenvoudig belachelijk.
Toch moet het Comité met leedwezen
constateeren, dat het aantal abonné's nog
veel te weinig is. Er moeten er 3 4
maal zooveel komen ais thans het geval
is.
Wij doen derhalve een dringend beroep
op U, om abonné(e) te worden. Wü ver
trouwen dat U voldoende de cultureele
waarde dezer concerten beseft: laat het
daarom niet zoover komen dat ze ge
staakt moeten wordenwegens ge
brek aan belangstelling van U, plaatsge
nootent
Geeft LI daarom spoedig op als abon-
né(e) aan één der onderstaande adres
sen
J. Delgorge, Hoofdgracht 27; J. H. de
Nüs, Krugersiraat 19, M. C. v. Balle-
gooijen, Singel 24 of aan het Bureau der
Heldersche Courant.
DEN HELDER HAD DE PRIMEUR
TOURNEE.
VAN HET NIEUWE A.V.R.O.-
Eivolle zaal, enthousiast pu
bliek. Een uitstekend programma.
Den Helder heeft zich dankbaar, zeer
dankbaar betoond voor het genot en ge
noegen dat haar het eerst gegund werd
van alle steden in den lande. Stampvol
was de Casino-zaal, d.w.z. dat pl.m. 900
mensc.hen opgekomen waren om de
rentrée op de Bühne van Kovacs, Avro's
beroemd geworden keurcorps, te begroe
ten. Zeer nieuwsgierig was men, na de
uitgesproken successen van het afgeloo
pen seizoen, naar hetgeen thans ge
presteerd zou worden. Het zij hier dade
lijk gezegd: de hooggespannen verwach
tingen zijn niet beschaamd, integendeel,
naar het enthousiasme te oordeelen, wer
den die overtroffen. „Steeds iets nieuws,
altijd wat anders", dat is reeds lang het
parool van de Avro, en het werd op het
Heldersche tooneel nog eens ten volle
onderstreept. Hierboven spraken we van
een Avro-tournée, met opzet, want het is
niet meer de tournée van Kovacs Lajos
alleen. Natuurlijk speelt de band, wier
leden in pakjes, die wat kleurcombinatie
en snit betreffen buitengewoon geslaagd
zijn, een hoofdrol, maar daarnaast heeft
de programmaleiding voor veel variaties,
even zoovele attracties gezorgd. Het was
al nietgeheim meer, dat de bekende imi
tator-teekenaar Koos Koen (Wam Heskes)
van de partij zou zijn, maar dat zijn optre
den 'n dergelijk éclatant succes zou wor
den, dat was waarsehijnlyijk buiten ver
wachting.
Langdurig werd hij met applaus be
loond voor zijn prestatie, een treffende
bloemenhulde van de Heldersche luis
teraars, werd hem deelachtig. Zijn over
bekende créatie, Mej. de Bonk, vermocht
dan ook terdege op de lachspieren te
werken.
Een tweede verrassing, die het zeker
niet minder deed, was het marionetten
theater. Het was door middel hiervan, dat
een selectie van Avro's artisteristaf ten
tooneele gevoerd werd en dat wel op zóó
geeestige origineele wijze, dat de honder
den verrukt waren. Vooral Han Hollan-
der's reportage van den voetbalwedstrijd
Hollahd-4-Timboektoe was een succès-fou.
Maar er was nog meer! Alex de Haas
en Magda van Donk verleenden hun me
dewerking op het gebied van zang en
dans; vooral in combinatie werd hun op
treden zeer gewaardeerd.
Kovacs Lajos liet zich hooren in eenige
bekende, lees populaire werkjes
meestal van Duitsch origine daarnaast
in het heden ten dage bü de jongeren zoo
geliefde Amerikaansch en Engelsch
genre. Op dit terrein is de uitstekende
trompettist-zanger-stepp-dancer Eddie
Meenk de matador en zijn groeiende po
pulariteit steekt die van zijn confrater,
die toch in zijn genre zoo buitengewoon
is, Bob Scholte, naar de kroon. Bijzon
dere aandacht is wederom besteed aan het
décorum, dat rustiger, doch zeker fraaier
is dan dat van vorig jaar.
De voorzitter der omroepvereenigjng,
de heer de Clercq, stak in den loop van
den avond eeri speechje af, waarin hij
o.m. de drie redenen opgaf, waarom Den
Helder de primeur van deze tournée had:
le. De heer W. Vogt is een „Jutter" van
geboorte. 2e. Het eerste S.O.S.-bericht, dat
door de Avro uitgezonden werd, was be
stemd voor mevr. Vogt, de moeder van
den directeur, die in Den Helder woonde.
3e. De eerste opname voor het radio-jour
naal werd hier ter stede genomen (ver
trek onderzeebooten). Voorts vertelde de
heer de Clercq interessante bijzonderhe
den iver de nieuwe studio, die in aanbouw
is en welke waarschijnlijk de modernste in
Europa zal zijn. Met applaus werd de me-
dedeeling ontvangen, dat de populaire
omroeper Guus Weitzel niet zoo heel lang
meer voor de microfoon zal wegblijven.
Van de mogelijkheid, die de gramo-
phoonplaat biedt, werd een druk gebruik
gemaakt, zoo denken we in dit verband
aan de kostelijke tweespraak tusschen
Koos Koen en.mej. de Bonk.
De eenigste opmerking, die we zouden
kunnen maken is dat er misschien té veel
van het goede geboden wordt het pro
gramma duurt van 811.30 uur ter
wijl dan bij een eerste optreden onvermij
delijke kleine foutjes zich ook hier voor
deden, doch aan den totaalindruk een
uisttekend programma hoegenaamd
niets konden afdoen.
De Avro zal eer inleggen met deze
nieuwe first-class propaganda-campagne!
Buitenlandsch Overzicht pag. I
feuilletonl
Radio-programma2
Een derde slachtoffer van den
brand te Hilversum overleden l
Bij het spoorwegongeluk in Enge
land zijn 12 menschen gedood en
40 gewond 2
Herdenking van de Lombok-expe
ditie op een bijeenkomst van oud
strijders in Den Haag 6
Het nieuwe collectief contract in
de Koopvaardij aanvaard 3
Hevige botsing tusschen twee goe
derentreinen te Zwolle2
Beschonken autobestuurder ver
oorzaakt twee aanrijdingen 7
Inbraak in het station te Gelder-
malsen. 1500 a 1600 gulden ge
stolen 7
De bekende piloot Smirnoff zal
aan de LondenMelbourne-race
deelnemen 3
Een oogstfeest in Duitschland.
waaraan 700.000 menschen deel
nemen x
Brutale kerkdiefstal te Den Dun-
gen bij 's-Hertogenbosch. De da
der spoortoos verdwenen7
Prinses Juliana zal als bruidmeisje
fungeeren bij het huwelijk van
prins Geórge en prinses Marina 3
Bijna 13.500 doodeh en gewonden
bij den typhoon in Japan 7
De Indische mail komt morgen in
ons land5
De Marine-manoeuvres 6
Omtrek-nieuws7
Marktberichten7
Marineberichten 7
Sportnieuws
MOTORONGELUK OP DE
BINNENHAVEN.
Maandagavond vond een motorongeluk
plaats op de Binnenhaven.
De marinier L. die in een kalm gan
getje naar den kart van Onrust reed, ver
loor op de een of ander, wijze r13 macht
over zijn stuur iret als gevolg, dat de
motor tegen een der granieten lantaarn
palen vloog.
De botsing was van dien aard, dat de
glazen bol boven in de lantaarn scheurde.
Het slachtoffer werd vrij ernstig aan
het gezicht verwond, en waarschijnlijk is
zijn rechterarm uit de kom geschoten.
De zwijntjesjagers weer op 'i pad.
Door een bewoner van de Weststraat
werd aangifte gedaan van vermissing
van zijn rijwiel, dat hij onbeheerd op
bedoelde straat had laten staan.
Een onbeschaamd chauffeur.
Aangifte werd gedaan door een bewo
ner van den Singel, dat zijn 10-jarig
zoontje Zaterdag j.l. toen hij per rijwiel
reed, door een .vrachtauto (bestelwagen)
is aangereden, waardoor het rijwiel van
den knaap ernstig werd beschadigd, zon
der dat hij zelf letsel bekwam. De auto
bestuurder bekommerde zich niet om den
jongen en reed door alsof er niets ge
beurd was.
ver de andere lezen wij uitvoeriger:
ten opzigte van 's Lands Fortificatiën
,estuur kunnen wy berigten, dat hetzelve tot
ea ]are 1795 heeft behoord aan Gecom-
1 eerde Raaden van de Staaten van Hol-
mn en West Friesland, dog is zedert geko-
-aan het Conimitté van Bondgenootschap
j an^e- welk deszelfs Gecommitteerden
LZe P'aats afzenden, om 's Lands werken te
de °u,Wen' en voor het behoorlyk onderhoud
den VCn zorgen, en aan welke Afgezon-
a, kC j' vereischt wordende bedienden en
elders onderschikt zyn.
en d het Bestuur van de Zeemagt
alle Vain Werf- en Magazynen, kortom
Zdaken, het Zeewezen betreffende,
heeff6" W^r' ^at; hetzelve tot den Jaare 1795
den gestaan aan het Collegie, bekend onder
is z jaain van Admiraliteit op de Maas, dog
rjnt,e '*rt gekomen aan het Comitté der Ma-
houH W? mede alhier deszelfs bediendens
^aste'ein op het Adinlralitelts Lo-
een Meester Scheeps-Tünmerman en
verdere Opzichters, benevens een aanztenlyk
getal arbeiders enz,
De Militaire Bezetting alhier staat ter ver
zorging van een Auditeur Militair, een Plaats-
Major. enz.
De Lootzen, welke de Schepen zo na Zee
als de Maas in- en uitloozen, staan onder het
Opzicht van het Collegie ter Pilotagie op de
Maaze. Wat het Crimineel of Lyfstraflyk
Rechtsgebied aangaat, behooren Helvoet-
sluis en het Weergors, beide aan den Bail-
luw en Leenmannen van den Lande van
Voorne,
Het Weergors op zich zelve met betrek
king tot het Heem- of Waterrecht, staat on
der het Bestuur van den Opper-Dykgraaf en
Heemraaden van denzelven Lande.
De Civiele of Burgerlyke Regeering be
staat in een Schout, die tevens Secretaris is,
zynde zedert eenige Jaaren, de Burger Jan
Eduard Gallas, woonende tot Brielle. Bene
vens een Municipaliteit van zeven Leden,
welke zedert den Jaare 1795 door bet volk
worden aangesteld/en welke de byzondere
Committés van Brand, Armen, Kerken en
Weezen, benoemen".
Ik vermoed dat menig marineman bij het
lezen van bovenstaande bijzonderheden wel
eens zal glimlachen, en met recht!
Ik heb al een paar maal gewezen op de
welvaart van het groote dorp, daar aan het
Haringvliet, en zal daar ook later nog ver
scheidene malen op terugkomen, Het is trou
wens ook een van de voornaamste redenen,
waarom dit alles geschreven werd. Dat typi
sche afdalen van grootheid tot armoede.
En ik weet weer niet beter te doen, dan een
schrijver uit dien tijd aan het woord te laten,
die er over te vertellen heeft: „Wat de bezig
heden betreft, zy zyn zoo veelen, en van
onderscheidenen aart, dat men nergens ten
platten Lande beter en voordeeliger deze zou
de zoeken. Ja, zelfs vinden lieden van Nieuw-
Helvoet en elders, door derzelver arbeid al
hier hunlieder bestaan en kostwinning, en
waartoe de Scheepsmaakerye van de Marine,
niet weinig toebrengt, gelyk mede in de on
derscheidene Magazynen en elders, de werk-
graage arbeidsman in veele vakken voor zyn
dagelyks onderhoud zorgen kan; nog ver
schaft het onderhoud der Fortificatie-werken,
Speuen, Sluizen, en alle 's Lands Gebouwen,
als mede het in- en uitlootzen der Schepen,
aan zommige Lieden, een maatig, en aan an
deren een ruim bestaan. Ook brengt het over
en weder vaaren der Paquet Booten van en
naar Engeland, veel aan der Inwooneren wel-
vaard toe, Weshalven ook veele Lieden zich
alhier tot het houden van Logement en Her
berg bepaalen, en veel te doen vinden. Han-
werken en konsten worden hier mede geof-
fend; gelyk ook de Winkels van allerlei
waaren opgevuld zyn, en met voordeel ge-
sleeten worden".
En reken er maar op, dat dit niet over
dreven is, want Hellevoet profiteerde van zijn
scheepvaart op een wijze, die tal van plaat
sen in Nederland met begeerige oogen gade
sloegen,
Doch er kwamen andere tijden...
De Gouden Eeuw voor Hellevoetsluis.
Jan Huigen van Linschoten doet in Portu-
geeschen dienst zijn beroemde „voyagie" naar
indië, en bestudeert grondig de perspectie
ven voor een lucratieven handel. Barentz gaat
in 1594 om den Noord. Mislukking, Het jaar
daarna opnieuw een poging. Het is een taai
volk...
In hetzelfde jaar hijschen Houtman en zijn
maats de zeilen, en profiteerend van Linscho-
ten's ervaringen, verrichten zij waardevolle
diensten voor de Amsterdamsche Compagnie
van Verre.
En in 1602, als kroon op het werk wordt
op instignatie van Johan van Oldenbarne-
veld de Oost-Indische Compagnie in het
leven geroepen,
En op de zeeën zwerven zij: de Holland-
sche schepen met hun vermaarde driekleur
en de lange Byzantijnsche wimpels hoog in
de masten.
De reizen duren lang. Soms twee jaar uit
en thuis. Maar wat maalt het scheepsvolk er
om, als er geld verdiend wordt. En er wordt
geld verdiend... en het gaat door vele han
den...
Rotterdam wordt rijk en,.. Hellevoet met
haar. Want al deze schepen, wilde of vaste
vaart, die naar de wereldhaven moeten, zijn
verplicht de kleine vestingstad in het Ha
ringvliet aan te doen. Want er is geen Nieuwe
Waterweg. Nog niet...
En de koopvaardijhaven ligt vol. Boorde
vol met de schepen, die op een gunstigen
wind wachten om hun ruimen in Rotterdam
■te leegen Soms liggen ze twee, drie rijen dik,
de houten boorden tegen elkaar aanpersend,
kreunend.
Van de sluizen tot de vlotbrug wachten
ze dan, en het moet een machtig en aangrij
pend schouwspel geweest zijn.
Uit alle landen der aarde kwamen ze aan,
als gelokt door de vredige lichten in het
Goereesche Gat, en alle talen werden in de
straten van het bochtige en nauwe stadje
gehoord.
Zoo gaat het door, tientallen van jaren, tot
aan het einde van de negentiende eeuw, als
de Waterweg gegraven wordt...
Goud werd er met handenvol verdiend.
Des avonds verliet de zeeman zijn schip,
in zijn zak het voorschot, en de maanden
lange ontberingen zat zijnde. HIJ zocht vreug
de en. vond haar, soms vriendelijk en goed
moedig... soms fel, en loerend als een roof
vogel...
Doch men zag dat niet zoo, als de avonden
vielen, en bij het zwelgen aan de parelende
bokaal van het leven zelf, die oneindig
scheen... En men lachte, en dronk, en vocht
en maakte z'n voorschot op.
En nog later, als de zon reeds poogde de
grauwe nevels te doorboren, dan telde Helle
voet... telde, en telde... de vele goudstukken.
En het werd rijk!
O, als die Hoofdwachtscraat, het „Achter
om", de „Vlooienhoek" (nom de diable!) eens
konden spreken. Dan zouden er verhalen aan
den dag komen, die zelfs de meest vinding
rijke novellist zouden doen watertanden, want
hier was het dat de romantiek welig bloeide.
Het is hier de plaats eenige voor deze tijden
typische beroepen de revue te laten passee-
ren en het belangrijkste is wel dat van slam
pamper.
De slampamper kenmerkte zich door zijn
naatn. Drie of vier dagen van de week deden
zij hoegenaamd niets, maar slampamperden als
welgedane en tevreden gelukskinderen langs
de Hellevoetsche kaaien en haven.
Doch dook er een wimpel aan de kim op,
dan was het uit met de vredige stemming.
Met z'n vijven of zessen sprongen ze in het
altijd klaarliggende bootje, meestal een wan
kel vaartuigje, en voeren als baarlijke duivels
op het naderend schip af. Het was haast
altijd een wedstrijd tusschen de verschillende
ploegen, want het ging er om, wie het eerst
den zeiler bereikte.
Kwam men bij het schip, dan werd een z.g.
„wonderhaak" (een ijzeren staaf, met een
scherpen haak en een lijn er aan) in het hout
geworpen, en liet men zich kalmpjes meeslee-
pen, de haven tegemoet.
En het was hun werk, het schip in de haven
te meeren, voor een goede ligplaats te zor
gen, en tal van bijkomstige karweitjes op te
knappen ten gerieve van den vreemdeling.
Het was een goed betaalde werkkring, en
mij is verteld, dat het meer dan eens voor
kwam, dat de heeren slampampers zoo veel
verdiend hadden, dat ze bij het naderen van
een schip, het doodeenvoudig vertikten dit te
gemoet te roeien, en welgedaan langs de gra
zige walglooiïngen bleven liggen, vriendelijk
knipoogend tegen zon en meeuwen...
Er waren verscheidene ploegen, en de na
men van eenige hiervan spreken voor zich
zelf: de Gouden Ploeg, de Zilveren Ploeg...
Het waren onversaagde zeelieden die
slampampers, die zich van ijs, of storm geen
zier aantrokken, en er op los voeren.
En zoo kwam het dikwijls voor, dat ze het
schip nooit bereikten, noch de haven...
En omdat het zoo n wisselvallig bestaan
was, daarom zullen het wel van die ruwe en
onberekenbare kerels geweest zijn, die zich
niet veel drukte maakten om fatsoen, moraal
en burgerlijke deugden.
Wordt vervolgd),
