a&n
ESON A beteekent:
abonnementsgelden.
vóór 15 Ocftoher,
V/atdoen wija.s. Zaterdag
Stadsnieuws
Pi-lil-IP3-F3&DIO
van Baaren
S I« g
RIJDT per HILLTAX
°^.<2 fff
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 4 OCTOBER 1 934.
kerkconcert,
een grootmeester op schaak
gebied naar den helder.
Eerste steenlegging
reddingmonument.
Technisch Bureau
Spoorstraat 36 - Telefoon 461
Speciale Servicedienst
Snelvervoer (auto en boot)
Lage vracht
Service
nFRDË BLAD
Aan »nze postaboni|é'8 doen w(j het
er/nek de abonnementsgelden voor het
v^rde kwartaal ten bedrage van 2.—
er postwissel over te inaken oif op onze
postgirorekening 16006 over te schrflven.
Na genoemden datum wordt beschikt
met 0.15 vcrhooglng. r.
Over de abonnementsgelden in de stad
wordt dezer dagen per looper beschikt,
^•jj verzoeken beleefd de kwitantie bij
eerste aanbieding te voldoen.
DE ADMINISTRATIE.
Wij geven,
A.s. Zaterdag tooien wij ons allen met
een speldje voor de collecte van het
crisiscomité.
A.s. Zaterdag grijpen wij allen in de
pi, est beste stemming naar onze porte-
monnaie en offeren blinkende munt of
waardevol papier. Tusschen twee haakies
Wie geeft eens een tientje?
A.s. Zaterdag loopen wij niet met een
snauw en grauw langs de collectrices en
collectanten heen. Zij doen een dienst
aan de gemeenschap. Zij werken voor
een menschlïèvend doel.
v.s. Zaterdag zorgen wij allen, dat de
co.lecte een onverwacht groot bedrag
oplevert.
A s. Zaterdag helpen' wij allen om nij
pt ndo ellende te verlichten en crisisnood
te temperen,.
A.s. Zaterdag maken wij den dag goed
door allen de groote collecte te doen
slagen.
Licht op voor alle voertuigen.
Donderdag
Vrijdag
4 Oct.
5
19.00 uur
18.58 uur
De voormanbankwerkers J. v. Wol-
leren en D. van Os aan de Rijkswerf al
hier, zijn met ingang, van 1 October aan
gesteld als Commandeur bii de afd.
machinebouw.
1
Op Woeiïsda'g 10 October zal er een
kerkconcert worden gegeven in de Luther-
sche kerk,Weezenstraat; De solisten heb
ben hier reeds een reputatie als zoodanig.
Mevrouw iSciarama debuteerde hier dit
jaar op het eerste kerkconcert door deze
solisten gegeven en daarna trad zij op
als soliste bij Helders Mannenkoor. De
Heer Weiman, Leeraar aan de muziek
school van den Heer Toon de Hoogh,
tieedt hier ai verscheidene jaren op als
solist. Wij herinneren ons hem in de beide
Bach-cantates, Hervormd kerkkoor, direc
teur de Heer de Hoogh. Verder trad hij
bi.i verschillende koren als solist op, o.a.
„Toonkunstkoor" en' eveneens zong hij
onder leiding van den Heer Leistikow bij
een der concerten van de Koninklijke
Mirinekapel.
He orgelist, de Heer de Hoog, organist
der oud-Katholieke kerk, trad hier ver
scheidene keeren als orgel-solist op; we
denken aan de A.G.O.-concerten van voor
heen en eveneens herinneren wij ons hem
als zoodanig van 't kerkconcert van Maart
j-l. Wij verwijzen naar de annonce be
treffende dit kerkconcert.
Op Woensdag 10 October zal de groot
meester A. 'L'iiiënthal i'n de Schaakclub
„Morphy" alhier simultaan spelen. Öezè
*10g jeugdige schaakmatador heeft zich in
korten tijd een grooten naam verworven.
Hij wordt door kenners geacht te beboo-
ren tot de sterkste meesters en doet
slechts weinig onder voor Euwe, Aljechin
en Bogoljubow.
Het zal dus Woensdag een groot
schaakevenement worden; allen die in het
•spel- der spelers belang stellen, moeten dit
meemaken. De voorwaarden zijn in dit
blad per advertentie aangegeven.
NIEUWE TELEFOON-ABONNE'S
Telefoonabonnees niet vermeld in den
lokalen gids Augustus 1934.
Nó. 476 C. W. Th. Baron v. Boetzelaer,
Timorlaan 26.
No. 647 J. J. Dikkers, Amkerpark 4.
No. 278 J. N. Goes, Keizerstr. 40,
No. 438 Jhr. E. J. v. Ilolthe,, Binnen
haven 4:3: '"'j
No. 376 S, Krijn en Jr., Kbningsfr,1113,
NÓ. 534 J. Oliviér, Binnenhaven 47.
No. 630 G. J. Straatman, Hoofd gr. 2.
No. 144 M. A. Weiter, Hqisduinfin.
No. 413 B. J. Wit4 Bö'erfiaavestr. '45.
Plechtigheid op het westplein.
Autoriteiten in den regen.
Slechter had het Uitvoerend Comité
Oprichting Monument Nederlandsch
Reddingwezen het Dinsdagmiddag niet
kunnen treffen met de weersomstandig
heden, toen het een half uur voor de
plechtige eersto steenlegging voor het
Monument zoo hard begon te regenen!
Even leek het er op, of het weergetij
zich nog ten gunste zou keeren, doch
het bleek fidele hoop te zijn, want op
nieuw deed Pluvius zijn geweldige slui
zen der vochtigheid open en sloot ze
niet eerder dan nadat de plechtigheid
reéds lang verricht was....
De genoodigden hadden zich echter
niet laten afschrikken, warit toen om
precies drie uur de burgemeester zijn
rede aanving, stonden zeer vele autori
teiten, vertegenwoordigers van vereeni-
gingen enz. in carré om de stellages óp-
gesteld.... de meesten verscholen on
der regenschermen.... anderen het
booze weer fier trotseerend.
Onder de aanwezigen merkten wij
o.m. op- schout-bij-nacht en Mevrouw
Kruys,- den garnizoenscommandant
Overste Ridder van Rappard, het volle
dig college van B. en W„ de burgemees
ter van Koog/Zaamjijk, de heer A. G. A.
Verstegen, vele Raadsleden, bestuursle
den van de Vereenlging Noord- en
ZuidrHollandsche Reddingmaatschappij,
de heèr en mevr. J. H. Coolhaas,
eerstgenoemde als Voorzitter van het
plaatselijk comité der N. en Z. Holl.
Redding Mij., en voorts vele redders en
oud-redders, schipper Coen Bot, enz.
Nadat de heer en Mevrouw. Kruys op
het terrein der plechtigheid gearriveerd
waren, nam direct daarop de burgemees
ter in zijn kwaliteit als voorzitter van
het Uitvoerend Comité hel woord,-
Rede van den Burgemeester.
Dames cn Heeren,
Waar wü 'hier zijn bijeengekomen om
aanstonds over te gaan tot de "eerste
steenlegging van het Monument van
het Nederlandsehe Reddingwezen zü
het mij als Voorzitter van het Comité
vergund daaraan énkele .woorden te doen
voorafgaan.
De eerste vergadering had plaats 25
April 1928 in het gebouw der Arbeids
beurs, nadat ter gelegenheid van de
begrafenis van den bekenden Dorus
Rijkers het plan gerijpt was de dap
pere zeehelden, die bij schipbreuk en
scheepsramp hun leven wagen, te huldi
gen door een monument, dat tevens ge
tuigenis zou afleggen van den zoo zeer
gewaardeerden arbeid van de Noord- en
Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappii,
alsmede van de Maatschappij tot redding
van schipbreukelingen. Op 10 Septem
ber werd het Comité definitief samenge
steld,! terwijl Z.K.H. de Prins der Neder
landen het beschermheerschap aan
vaardde.
Met grooten weemoed moeten wü hier
dan ook memoreeren het plotseling ver
scheiden van Z.K.H., niet alléén door
het vérlies voor het land, maar bovenal
omdat ons Comité zijn Beschermheer
verloor, een Beschermheer niet alleen in
haanij maar ook in de daad. De naam
van den Prins der Nederlanden zal dan
ook aan dit Monument verbonden blij
ven.
Een tweede verljes was bet overlijden
in het voorjaar van dit jaar van onzen
penningmeester Meijer; met iiver en toe
wijding vervulde hij zijn taak.
liet Comité stelde zich in verbinding
met den architect P. Kramer, te Am
sterdam, die een ontwerp maakte, dgt
dadelijk aller sympathie had, doch dat in
den loop der jaren werd vereenvoudigd
gelijk tegenwoordig alles vereenvou
digd wordt tot een meer bescheiden
vorm, waardoor ook de kosten evenre
dig daalden.
Het Monument bevat een 15 M, hoor
gentoren, waarin een carillon wordt
geplaatst, bestaande Uit 30 klokken, die
tezamen eën gewicht aan brons hebben
-vgn i 3500 kg.ihetwelk met trommel Oh
klavier geleve-rd zal worden door de fir
ma yan Bergen te Heiligerlee.
Béhalve dat dit carillon meer of min
der regelmatig zal weerklinken, zal het
bij bijzondere gelegenheden bespeeld
kunnen worden ter herdenking van een
of ander feit.
Deze toren komt op uit de plecht van
een moderne reddingboot, waarop aan
elke zijde een meer dan levensgroote
staande menschenfiguur met de handen
aan het stuurrad, welke figuren zullen
worden gebeeldhouwd door den heer Th.
Vos, terwijl aan elke zijde een eere
tableau wordt aangebracht: elk tableau
bevat een symbolische voorstelling met
daaronder een inscriptie, terwijl niks
en gemeentewapen het geheel versieren.
Eén tableau wordt bewerkt door den
beeldhouwer J. C. Schultsz, het andere
tableau door den beeldhouwer G. J. van
der Veen.
Onze aannemer, de heer Van der
Wouw, heeft, om dezen toren aanstonds
te kunnen doen dragen, een betonbed'
gemaakt, dat rust op 40 palen van 9 M.
lengte; dit bed verslond 4000 kg ijzer eri
44 M3 beton, omdat het te dragen krijgt
135.000 steenen, welke te zamen den toren
vormen.
De opzichter, de heer Kooi, wijdt
hieraan zijn dageliiksch toezicht.
Dames en Heeren,
De arbeid van ons Comité ging niet
altijd over rozen, er waren vele moei
lijkheden te overwinnen eer de vereisch-
te gelden aanwezig waren. Hiertoe heb
ben twee acties in 't bijzonder medege
werkt, één op de scholen gevoerd, gé-
paard met den verkoop van prentbrief
kaarten had niet alleen het voordeel
geld in te brengen maar tevens het
moreele voordeel dat de arbeid der stoe
re mannen, de redders ter zee, in den
lande meer naar voren kwam. De twee
de actie was de uitgifte van een 4-tal
postzegels met toeslag, gezamenlijk met
een viertal andere vereenigingen. die
ons f 16.000 opbracht.
Al deze arbeid, dames en heeren, werd
hoofdzakelijk door den onver moeidem
secretaris, den heer Bandsma, voHs
bracht. Als bewijs van waardeering van-
dezen arbeid zou ik den oudsten zoon,,
van den heer Bandsma willen uitnood i-c
gen den eersten steen te leggen met
dezen zilveren troffel, dien ik namens'.,
het Comité hem daarbij als gedachte-^
nis van dit feit aanbied.
Hierna vond dë eigenlijke plechtigheid
plaats. Piet Bandsma hanteerde den
fraaien zilveren truffel naar behooren en
weldra lag de eeerste steen op de bestem
de plaats. De burgemeester dankte Piet
met een handdruk.
De eenvoudige steen, een eenvoudig
vierkant blok draagt als sobere inscrip
tie den datum, waarop hü neergelegd
werd: 2 October 1934.
De truffeel, welke Piet Bandsma ter
heerinnéring werd aangeboden, draagt ais
inscriptie: Met dezen truffel is de eerste
steen gelegd voor het Monument van het
Ned. Reddingwezen te D,en Helder op
2 October 1934 door Piet Bandsma.
P.S. Ontvangen typ© 572A RADIO-
GRAWIOFOOIN f 350.-.
Vraagt vrijblijvend demonstratie.
Wethouder De Roer spreekt.
Namens het Gemeentebestuur was
het de heer W. de Boer, wethouder van
Onderwijs, die een kort woord sprak.
Mijnheer de Voorzitter, Dames en
Heeren, het is mij eeri bijzonder groot ge
noegen, bii deze eerste steenlegging,
waar onze burgemeester uit anderen
hpofde het woord voerde, iets te mogen
zeggen namens het Heldersche Gemeen
tebestuur.
i;) Het staat dan nu vast, dat hier het Mo-
,u\imlent zal verrijzen fan het 'Nederland-
I sphe Reddingswézeh, symbool der hoog
ste en mooiste mënschenliefde, hier, in
ons - Den Helder, liggende op. de smalle
landtong tusschen de wijdezeeën, waar. de
zee pchuiriiefi en'kpokerj' bii, gierenden.
-storm.
Trotsch zijn wü, dat onze stad het ge
denkteken zal hebben, eenig in ons
Vaderland, zooals men er een tweede pas
vindën kan ver over onze grenzen.
)Trotsch gevoelen wij ons als bezitters
straks van een gedenkteeken, dat hoog
houden zal de herinnering aan die stoere
helden, die wegvoeren van onze kust in
storm in nacht en duisternis, wagende
eigen leven, ter redding van den schip
breukeling.
Gaarne brengen wü hier dan ook een
woord van dank en hulde aan de commis
sie, die het tot stand komen van dit
monument mogelijk maakte.
Wü zeggen haar dan ook toe, dat wij
deze vrucht van haar arbeid zullen waar-
deeren en verzorgen als ons beste bezit.
Maar bovenal past hier een woord van
zeer bijzonderen dank aan onzen burge
meester, den heer Driessen.
Wel werd in dezen het initiatief geno
men door anderen, door den heer U. G.
U. Verstegen, wijlen den heer B. Meijer
en door den heer Bandsma, maar toen
het scheen, alsof de arbeid misschien te
moeilijk zou blijkeii, toen kwam in 1929
burgemeester Driessen en werd de ziel
en de drijfkracht voor dezen arbeid, nu'
bekroond met succes.
Een woord daarom van warmen dank
en hulde voor onzen burgemeester.
En nu dames en heeren, vraag ik U,
een oogenblik de gast te zijn van ons
gemeentebestuur en bii een kopje thee
nog even gezellig bijeen te blijven.
Even later was men bijeen in ons
mooie Gemeentehuis, alwaar onder het
genot van een kopje thee en cake genoe-
gelük nagepraat werd.
En thans wachten we vol nieuwsgie
righeid op het moment der onhtulling,
want U heeft het uit de rede van den
Burgemeester nog eens kunnen merken:
hetgeen op het Westplein verrijst, dat
wordt een kostbaar sieraad voor onze
stad!
EEN ERNSTIGE AANRIJDING.
Op den hoek van de Koningstraat
Kóningdwarsstraat heeft Dinsdagmorgen
ongeveer li uur een ernstige aanrijding
plaats gehad. De R-K. Wijkverpleegster
werd daar aangereden door twee jongens
é,én fiets gezeten. De Verpleegster
vam zóó ongelukkig terecht, dat zij een
b^enibrak.
Per brancard werd zij naar de Lidwina-
S^ichting overgebracht.
I~)E INDISCHE FEESTEN IN CASINO.
De beide Indische avonden op Zaterdag
en Zondag a.s. beloven iets byzonders te
worden voor onze mörinestad. In de
tropische versierde zalen van Casino
zullen Krontjong, zar.g en dans elkaar
afwisselen en by menig ingezetene en
marineman herinneringen opwekken aan
onze Oost. Onder de „schaduw der
Waringins" zullen het gamelan-orkest en
krontjong-band hun melancholieke en
eigenaardige muziek laten hooren. Ja-
vaansche dansers voeren hun typische
Indische dansen uit en de van de Avro
bekende Anny Prins zal met baar Holl.-
Indische liedjes nog de echt Indische sfeer
verhoogen. Inde nieuwe gezellige voorzaal
komt een fórmeele Indische rijsttafel.
Voorts is er alle gelegenheid voor de
bezoekers zelve om op de nieuwste Hot-
en Jasznummers van de Holl. Dansband,
menig dansje te maken. De zelfde feesten
hadden de voorgaande week in Breda
een waar succes. De Bredasche Crt. van
27 September schrijft o.m.:
Wat men te zien en te hooren kreeg,
was af, wat zeer zeker een flinke steen
bylegde tot het verhoogen van de goede
stemming.
KON. NED. BOND VAN OUD
ONDEROFFICIEREN.
D'e Dames-afdeeling van bovengenoem-
den bond houdt Maandag en Dinsdag a.s.
een bazar in de bovenzaal van het gebouw
van den heer v. Weelde, Koningstraat.
Op deze bazar zullen o.m. worden ten-
toongesteld de vele handwerken, die door
de Dames-afdeeling in het afgeloopen jaar
zijn vervaardigd. Ook zal een verloting
plaats hebben, terwijl verschillende attrac
ties in de zaal de bezoekers zullen verma
ken.
De officieele opening heeft plaats Maan
dagmiddag half drie. De entree is vrij.
Wij ikomen op een en ander nader terug-
Gemeenteraad
Vergadering van den Raad der ge
meente óp Dinsdag 9 Oct. 1934, des nam.
8 uur ten raadhuize.
Ingekomen stukken.
Diverse goedkeuringen van raadsbe
sluiten, o.a. van dat betreffende mede
werking aan de stichting „Huize Park
zicht" voor het bouwen van een rust- en
verpleeghuis.
Verdaagd zijn de goedkeuringen op
het raadsbesluit tot opheffing van
school 3 (Schoolstraat), alsmede het ver-
leenen van een crediet aan de N.V. Zee
bad „Huisduinen."
Verzoek van Zr. Vermeulen, Directrice
huize ,,'t Rusthuis" om borg te willen
zijn voor het opnemen van gelden,* be-
noodigd voor het uitbreiden van haar
inrichting.
(Voorgesteld wordt dit stuk te stellen
in handen van Burgemeester en Wethou
ders :om advies).
Adres van het bestuur van het verbond
voor Nationaal Herstel, afdeeling Den
Helder, waarbü gevraagd wordt de pre-
carioverordening aldus te wijzigen, dat
voor vlaggestokken geen rechten worden
geheven.
(Te gelegener tijd zal toch op enkele
punten de verordening moeten worden
gewijzigd; alsdan kan dit verzoek wor
den overwogen).
Winkelsluiting.
Voorstel in zake verruiming van den
Zondagverkoop.
Gemeenterekening.
Algemeen rapport van de Raadscom
missie voor het instellen van een on
derzoek naar de ingezonden balansen en
verlies- en winstrekeningen van de on
derscheidene gemeentebedrijven over
het jaar 1933, alsmede naar de inge
zonden rekening en verantwoording der
gemeente, eveneens over het jaar 1933,
met voorstel tot voorloopige vaststelling
van:
H U OJ W O I-
CO CC O CO H
e*- to cd oó r
lO CO O CM CO O
CO L^' Ci LO oo co
CO >-6' ir- CM*
O O
*0 ,mo
O
T3
o ,.2;. ca Gs r2 la
,2 m «3 2 «2
O wj.
'ff T* r7~i Ti
03 5- i
^2 -a-1
-t» -O T3 *C
03 ca c3 cs 5 cs
«-o.fi C-45 S
-«-> H-a -*-a
W C/3 W W C/3 w
C P G C G
'c«,c3'c5'c5rc5rc5 S S
cö cö 03 co 03 03 w
"tij "tn «tn ."tn
P-P-P-O-O-P-O) <t>
M M MM bJC &C
f rjï cToj aT oo oo
l# CO co Lp CO O} co
0 CD H CO H H lÓ CO
iO H CM «O O O H
GO CO 00 CM CM CO »0 tO
L- LO LO co ai co ci
Tji CO H rH CM 00 Tt1
a>
"O
G
03
bx
G
a
ui
-<—>
ui
03
O)
b£
'p.
O
O
O
O
co t-< oo t- co
00 Th
ai CM Th CO CM
Th h ai H q;
ri CM O
_i! CO
S 05
CM
UI
O
2 O
03
UI
03
bt oo
5
2
3 a!
O
°2
22
2
22 2
Qj Ui
«H .ca
f ftiP
f*
P rö
p rrj
G cd
-£ G
S "2
£h 03
woo
O g2
a
O «f
"O W x -1 fi
2
05 03 "f iJ
OX T3 m .p
'P CC -rt
ca cö-g C
-O r c 2 fl)
bx R
M.S g
2 22^
s a 212
03 a> c 1 C
03 S iS
KJ 03 |S 03 O!
!?Ü3NüO
cd
K*
o co
co
p ch-
O r-i
UI
O)
•«-I
UI
UI P
«S .Sf
+-1 c ca
ca w -p "2^
-p - S 'P
-s
M* G G G
a> {xj
a> 2 w <D
co
cö
p G
03 5 rn 2
g CL co
C-r
2 2-W
CÖ
2^-S
22 g
t» -
"°2 S
«Sc
03
b'O O
P G ai
d> G
S S22 S2
S
o 2
O Cö
bx
Td 'G
H UJ
<IOP4
2 S
83 o
co 03
u co
s s
2 O
q
Als U ons Uw orders vóór 11 uur opgeeft,
heeft U den volgenden morgen het goed
in Uw bezit, zonder extra kosten
Wijzigingsbegrooting.
Voorstel tot het vaststellen van de 8e
wijziging der gemeentebegrootng, dienst
1934(
Conversie geldleening.
Voorstel tot het converteeren van een
geldleening oorspronkelijk groot 679,060
Bouwverordening.
Voorstel tot het vaststellen van een
nieuwe Bouwverordening.
Schoolgelden.
Voorstel tot bestendiging van de Ver
ordening tot heffing van schoolgelden
voor het gewoon lager onderwijs, het
openbaar buitengewoon lager onderwijs,
het uitgebreid lager onderwijs en het
openbaar vervolgonderwijs.
Rechtsgeding.
Voorstel tot het voeren van een rechts
geding tegen A. Bakkenes.
Rijwielpad door de duinen.
t Voorstel tot het aanleggen van een rij
wielpad door de duinen.
Voetbalvelden, Sportlaan, Tribune enz.
Voorstel tot het bouwen van een tri
bune, kleedlokaal enz. op de voetbalvel
den langs de Sportlaan.
Reinwaterkelder Waterleiding.
Voorstel tot het bouwen van een rein
waterkelder ten behoeve van het water
leidingbedrijf.
Grondverkoop.
Voorstel tot verkoop van grond to
Huisduinen aan de K. de Klerk en P. J.
de Klerk.
Bouwverordening.
Voorstel om ontheffing van het bepaal
de bij art. 18 der Bouwverordening te ver-
leenen ten aanzien van de hoogte van het
te stichten gebouw Spoorstraat 3234.
Klok en Plantsoen Binnenhaven.
Voorstel inzake het aanleggen van een
.plantsoentje en het plaatsen van een klok
aan het einde der Binnenhaven.
Tijdelijke toelage gem. personeel.
Voorstel inzake het verleenen eener
tijdelijke toelage aan het gemeente-perso
neel, ter gedeeltelijke compensatie van het
verhoogd pensioenverliaal.
Ter inzage.
Ter inzage zijn gelegd de volgende
stukken:
1. Het antwoord op een vraag van den
heer D. v. d. Mast om opdracht te geven
aan de politie, dat er op wordt toegezien,
dat tengevolge van de wijziging der win
kelsluitingsverordening, het winkelwerk-
tijdenbesluit niet wordt overtreden.
2. Het antwoord op de vraag van den
heer J. Tiessen inzake de vernieling van
bloemen en vazen op het Kerkhof.
3. Het antwoord op de klacht van den
heer R. Boogaard over het feit dat be
zoekers van patiënten, die in het Marine-
Hospitaal worden verpleegd, wanneer pa
tiënten reeds bezoek hebben, buiten hun
beurt moeten afwachten alvorens te wor
den toegelaten.
Stadsritten v.af 10 et! p. p. Buitenritten 5 ct. p. K.M.
Standplaats: Julianapark tegenover „Bellevue"
v. d. WIJST, Hoofdgracht 24. Tel. 565.
"un stancl bleef tot het einde der 'negen'-'
uende eeuw,
lem^s °ntmoet 200 '£en enkele maal-wel eens
an w'ens vader of overgrootvader slam-
llier':'tr 9eweest is. Maar het is'niet tactisch
maaï'1 e informeeren, De tijden zijn nu een-
hebb> veran^er<:l' en de meeste Hellevoeters
Zich heeeen Ze^er aureo°l van deftigheid om
0isr4?Lt m<;n toch, dan praten ze er strate-
Óók i ?^fr'ieen- of zeggen: „Opa, o ja, die was
^,oj| de vaart"...
Vaart OOSr,2arerl ze' de beroepen, die de
ideinsf0' evoe' m°gelijk maakte. Van de
Kleinsf-p. uwaMC, va., uv
Verdien i "l9en tot de bejaardste kaailooper
Van bo h" |Cr aan' eerste door middel
doen e° jC .^PPen v°or de bemanningen te
Vele bru 'aatste met het waarschuwen der
laat^" Cn s'ulswacbters, dat er zoo en
fce een I-,C.Cn^ePaa'd schip aankwam, en of
Als e** rfy UP wilden inaken
schip de haven invoer en vast-
uit ÓG hfstone
doo^
gemeerd werd, vlogen de reeds, wachtende
bakkers, slagers,, kleermakers cn wat'al:voor.
en boden hun dinesten aan. De vele winkels
boden hun diensten aan. De vele winkels
vonden een rijk bestaan en raakten hun
waren vlug kwijt tegen meer dan behoorlijke
prijzen.
Én dan... de „kadraaisters".
Dit waren eigenlijk variëteiten van de
vroeger achter de legers aankomende mar-
ketensfers, en hun broodwinning bestond
hierin, dat zij op de schepen kwamen en daar
allerlei- snuisterijen en eetwaren verkochten,
De kadraaisters hebben dikwijls grof geld
verdiend. Namen, welke ook de .thans nog
levende Hellevoeters bekend in de ooren zul
len klinken, zijn: Tante Door, Leentje de
Metter en de meer in de buurt van Nieuwe-
sluis scharrelende „Appelen Miet
Het waren zeer diplomatisch aangelegde
vrouwen, die zich direct en volkomen aan
leder milieu aanpasten en schitterend „ka-
naal-Bngelsch" spraken.
Weer anderen leefden van de sleepvaart.
Deze bestond bescheiden in enkele binnen-
sleepers, maar ook in het transporteeren der
schepen door middel van paarden. Als name
lijk de wind niet draaide en de kapiteins wil
den niet langer wachten, dan spande men een
30 tot 40 paarden voor de zeiler enmen
trok haar door het Voornsche kanaal.
Het jaagpad kan men er nog zien!
En dan de kroegen, die er ontelbare wareti
en waarvan de eigenaars nagenoeg allen er
een góed leven van konden leiden. Gröoten-
déels ?ijn ze verdwenen, maar enkele namen
leven nog voort, dat zijn: ,,'t Bitterschuitje"
van Snoek, Café Paling, „De Stoomketel" en
de zaak van Waterman, Vooral Paling heeft
kans gezien zich wijd en zijd beroemd té
maken inzake zijn voortreffelijk bier.
Loodsen waren er zeer veel: een goede
dertig, In tegenstelling met hun collega's van
heden,, liepen zij rond in wijde zwabberbroe-
ken en bonte baaien boezeroenen, Hetgeen
niet belette, dat zij een buitengewoon goed
inkomen hadden, Later zijn vele slampam
pers tot het loodswezen overgegaan, maar
even zooveel gingen door met hun oude be
roep, waarmee ik maar bewijzen wil, hoe dat
floreerde
fa, die loodsen. Het was een vroolijk en
gul ras, dat daar heele dagen in het café van
Van den Berg zat en wachtte op de schepen,
Dat ze nogal op hun gemak gesteld waren,
blijkt uit het volgende: Aan het plafond van
genoemd café hing precies in het midden een
windwijzer, zoodat men al zittende en „prop
pen verdouwende, precies wist hoe het in
de haven stond en of men blijven of ver
dwijnen moest.
Tot de schaduwzijden, welke genoemd
moeten worden, behooren behalve dan het
letterlijk uitkleeden der zeelieden ook het
sjanghaaien. Men hoort hier weinig of niets
van, doch een feit is, dat dit bedrijf meer
malen uitgeoefend werd en dat er verschei
den matrozen zich des morgens hun oogen
uitwreven en bij het ontwaren der blauwe
golven van het Haringvliet, dit en het vroo-
lijke Hellevoet vervloekten
Toen de Waterweg gegraven werd, ver
liep de scheepvaart vrijwel direct op Helle-
voetsluis en met haar verscheiden verdwenen
vele der oude en historische gewoonten.
Hetwerd nu een kalm plaatsje, met een
rustige bêvolking, die hoofdzakelijk een be
staan vond in haar „werft", de marine en
het garnizoen.
Doch ook deze dagen waren geteld
Ondanks de welvaart van Hellevoet, was
het er ook niet altijd rozengeur en heeft het
zijn tijd van opwinding en strijd meegemaakt.
En waarom ook niet! Zou het zijn jeugd
doorgemaakt kunnen hebben, zonder die
noodzakelijke kinderziekten, die vrijwel
iedere stad van beteekenis in haar annalen
heeft moeten opteekenen en die haar de zoo
begeerlijke romantiek geven, zooals we, dat
vinden in plaatsen als Haarlem, Leiden,
Naarden en Brielle.
In de kronyk lezen we.
„Het Jaar 1787 leverde aan de Inwoone-
ren zeer onaangenaame gebeurtenissen op;
Burgeren van verschillende denkwyzen, hun
nen partyzucht en drift niet kunnende beteu
gelen, veroorloofden dich daaden, die alhier
nog betreurt worden, en waaraan voornamelyk
zekeren Pieter Rietveld, thans (1797) nog
met smart gedenken moet: eenige In-
wooneren hunnen onbezuisden haat jegens
eikanderen, den teugel bot vierende, raakten
als toen handgemeen, pleegden geweld, en
deeden bloed storten. Invoegen dat boven
gemelde Rietveld aan zyn rechter arm zo
danig gekwetst werd, dat dezelve eenige
dagen daarna boven de schouder moest wor
den afgezet."
Dit viel. dus bkjkbaar nog al mee, al was
het jammer van dien arm van Pieter. Maar
wie verstoord straffeloos een vredelievende
bevolking, die tijd noch lust had, zich aan
excessen over te geven!
De Fransche omwenteling bracht natuur
lijk ook de noodige herrie en last op het dorp
en menige knokpartij heeft zich die dagen
afgespeeld.
Tot besluit van dit eerste gedeelte der
Hellevoetsche historie, zullen wij nog een
soort reisgids laten volgen, tenminste, het
heeft er veel van!
Toch was dit geenszins de bedoeling van
de hiéronder volgende regels, hoewel men
aan den anderen kant de Hellepoters in den
kijkert moet houden, want het waren (en
zijn) handige jongens, met de bekende Hol-
landsche koopmansgeest in hun bloed en die
er in het algemeen op uit waren, van een
dubbeltje een kwartje te maken.
Daar staat dan:
„Helvoetsluis verdient allezints den aan
dacht der Reizigers, als waaronder voor-
naamelyk in aanmerkinge komen, de Lands-
en Admiraliteitsgebouwen; de welaangelegde
Vestingwerken, die alle zeer goed onder
houden worden; de buitengemeene fraaie en
groote Sluis, met de daar over leggende
Brugge: de zwaare Hoofden; en verder de
Kerk, Tooren, enz.
Reisgelegenheeden zyn hier veele, en aan
gezien men alhier alle oogenblikken met Ry-
tuigen van hier na Brielle en de Dorpen in
den Lande van Voorne en verder, kan ge
holpen worden.
Insgelyks kan men mede, ten allen tyde
met de daartoe aangestelde Schippers op
Middelharnisch en andere Dorpen en Plaat
zen, in over Flakkee gelegen, worden over
gevoerd.
In Vredes-tyden met Engeland (sicll) vaart
van hier een Pacuet-Boot des Woensdags en.
Zaturdags 's middags ten 12 uuren op Har-
witz, en keerd aldus ook tweemaal te rugge,
Op Maandag en Woensdag vertrekt mede
van hier een Markschip op Rotterdam, en
komt alzo op Woensdag en Vrydag te rugge;
en andere Reisgelegenheden meêr.
Herbergen en Logementen zyn hier ver
scheiden; waarvan de voornaamsten zyn, de
beide Engelsche Logementen; Het Rechthuis,
De Stad Brielle genaamd, en het Koffyhuis
Aan Alle Uitspanning.
Nee, dat het vroeger een saaie boel op
Hellevoet was, zal niemand durven beweren,
hoewel ieder rechtgeaard marineman natuur
lijk niet zal nalaten te zeggen, dat hét een
„gat" was; maar dat zegt niet veel, aangezien
én Hellevoet, én Nieuwediep, én Vlissingen
„gaten" zijn. Tenminste, dat beweren ze!
Vooral haar kermis vierde de vestingstad
op werkelijk grootsche wijze. De laatste
week in Juni geschiedde het, en reeds maan
den en maanden tevoren werd centje bij
centje gelegd, teneinde toch maar goed voor
den dag te komen.
En als het dan eindelijk zoover was, dan
kon je plezier beleven op het „Baantje" en
de Paradeplaats. Daar stonden draaiorgels in
allerlei soorten en stijlen, daar was een
stoomcaroussel, het wereldberoemde „Groot
Theater van Albert", de Comedietent van
Stoete (thans in theaterkringen nog ver
maard!!), enz.
Dan bleef er 's avonds met recht „geen
wief aan 't spinrokkenen trok heel Helle
voet op zijn Paaschbest er op uit. Uit den
omtrek kwamen de boeren en boerinnen, met
gezwollen beurzen en met het vaste plan,
alles er door te laten rollen. Want ,,'t was
maar eens kermis in 't jaar", En het rolde
er door,
(Wordt vervolgd).
