Radio-programma
Kruidt Uw sausen met HONIG'! BOUILLONBLOKJES - 6 voor 10 cent
BINNENLAND
Oud-President
Raymond Poincaré
De films van den moord
te Marseille.
De vertooning van de film
in Nederland verboden.
blijft
Voor drie weken naar
Madeira.
Het werkfonds 1934.
eche wapenen en legerafdeelingen, alsmede
legerafdeelingen uit de koloniën en een af-
deeling spahi's uit Marokko vertegenwoor
digd waren, langs de katafalk, vervolgens
werd de stoet opnieuw geformeerd en
werd de kist overgebracht naar de D6me
des Invalides, waar een muzikaal rouw-
program werd uitgevoerd als einde van de
officieele plechtigheid.
De leden van het complot.
Na een uitputtend verhoor van 30 uur
hebben de gevangenen te Annemasse den
nacht op het commissariaat van politie
doorgebracht, waar Pospisjil met de armen
op een tafel gesteund geslapen heeft en
Raititsj in zijn geboeide handen een kruis
hield en uren lang scheen te bidden, 's Mor
gens heeft de Zuid-Slavische politieambte
naar in het bijzonder Raititsj onder handen
genomen en dezen vragen gesteld, waarbij
geen ontwijken mogelijk was. Zijn antwoor
den stemden steeds met die van Pospisjil
overeen. Van bjjzonder belang schijnt hier
bij de mededeeling over de rol van Pavelitsj
en den door dezen gezonden vertrouwensman
Sarbot te zijn, welke laatste het gezelschap
uit Janka Puszta te Zürich opwachtte om
de leiding op zich te nemen. Men kan zich
thans een tamelijk zuiver beeld van het
geheele complot vormen,
Schoenen als stukken van overtuiging.
Op 28 September namen volgens mede-
deelingen van de politie te Lausanne vier
vreemdelingen, die correct Fransch spraken,
aldaar twee kamers met ttee bedden. Zij
schreven zich in het hotelregister In als:
1. Rudolf Suk, geboren 1894 te Triest,
koopman te Bruenn;
2. Joseph Sever, geboren 1904 te Szabadka,
staatsambtenaar te Boedapest;
3. Janos Bombaj. kantoorbediende te
Boedapest en
4. Istvan Ingar-Sungar, geboren 1908, che
micus te Boedapest.
Op 25 September kreeg Raititsj van een
in een zaak te Lausanne vier paar schoe
nen. Denzelfden dag vertrokken zij. De
schoendoozen lieten zij in het hotel achter.
Daar nu de nummers op deze doozen vol
komen in overeenstemming zijn met de num
mers van de schoenen van Raititsj en Pos
pisjil konden deze beide moeilijk meer ont
kennen.
Sever toch is in werkelijkheid Benesj of
Raititsj, Ingar-Sungar is dezelfde als Pos
pisjil. Na den moord op Toni Schlegel, hoofd
redacteur van de Novosti te Zagreb, waren
beiden gevlucht naar het kamp van Janka
Puszta. Dit kamp beschouwden zij als
operatie-basis. Zij verlieten het slechts om
in Zuid-Slavië bijzondere opdrachten te ver
vullen.
Op 25 September kreeg Raititsj van sen
hem onbekend onderaanvoerder van de ge
heime organisatie Oestasja (Opstandelingen)
last zich naar een naburig dorp te bege
ven. Daar bleken ook de andere leden reeds
bijeengekomen, onder wie Pospisjil en een
zekere Silny. Den volgenden dag kwam
een andere onder-aanvoerder ter plaatse aan
en gaf elk der deelnemers een kaartje
tweede klasse naar Zürich, voorzag hen
ruimschoots met geld en overhandigde hun
vier echte Hongaarsche passen.
De onderaanvoerder bleef in Hongarije
achter. De anderen vertrokken allen naar
Zwitserland.. Te Zürich wachtten twee man
nen hen op. Een hunner was de z.g. Ru-
dolf Suk, de andere was Sarbot. Volgens
de Hongaarsche schrijfwijze was hg Sabo,
ook wel Stanker genaamd. Met hun vijven
reisden zij van Zürich naar Lausanne, waar
Sabo de vier echte- Hongaarsche passen
tegen valsche Tsjechische passen verruilde.
Pospisjil, alias Ingar-Sungar werd Novak,
Raititsj alias Sever werd BenesjSilny
alias Bombaj werd Chalny en de valsche
pas eindelijk van Rudolf Suk kwam op naam
van Peter Kalemen te staan. 29 September
reisde de geheele bende van Lausanne over
het meer van Genève naar Evian en van
daar naar Parijs.
Na de plechtige uitvaart van Barthou is
de Fransche ministerraad Zaterdagavond om
6 uur bijeengekomen. In plaats van Barthou
is Laval, de oud-min.-president en tegenwoor
dige minister van koloniën, tot minister van
buitenlandsche zaken benoemd. In plaats
van Sarraut, die in verband met den aan
slag te Marseille is afgetreden als minister
van binnenlandsche zaken, is benoemd de
oud-minister en burgemeester van Reims
Marchandeau.
Opvolger van Laval aan koloniën wordt
oud-minister Rollin.
Chëron afgetreden.
Havas meldt nader, dat nu ook de minister
van justitie Chéron is afgetreden.
Chéron, aldus wordt nader gemeld, heeft
den minister-president zyn ontslag aangebo
den om diens taak te vergemakkelijken. De
min.-president aanvaardde het ontslag. In
het begin van de volgende week zal een
nieuwe minister van justitie worden be
noemd.
President Lebrun persoonlijk naar
Belgrado.
De Fransche ministerraad heeft in zijn
bijeenkomst van Zaterdag het besluit geno
men om President Lebrun te verzoeken per
soonlijk naar Belgrado te gaan, teneinde aan
de begrafenis van Koning Alexander deel te
nemen.
De minister van luchtvaart, generaal
Denain, zal zich aan het hoofd van eert vlieg
tuigeskader eveneens naar Belgrado begeven.
Van Fransche zijde zullen dus nu aan de
begrafenis de President der Republiek en
drie minister, die van oorlog, marine en
luchtvaart, deelnemen.
De toestand van koningin Maria.
De koningin verwacht haar vierde
kind.
Reuter meldt uit Belgrado:
Algemeen hoopt men. dat Koningin Maria,
als zij hier ter stede is teruggekeerd, gelegen
heid zal krijgen volkomen rust te nemen. De
hevige schokken, waaraan zij den laatsten tyd
heeft blootgestaan, hebben haar sterk aan
gegrepen. Ofschoon van officieele zijde hier
omtrent niets wordt medegedeeld geeft de be
volking openlijk uiting aan de hoop, dat da
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 16 OCTOBER 1934.
smart veroorzaakt door den plotselingen dood
van Koning Alexander zal worden vermin
derd door de blijde gebeurtenis in het konink
lijk gezin.
De aankomst van Peter II te
Belgrado.
Zondagochtend, zoo meldt een der corres
pondenten van de N. R. Crt., is de hoftrein
met den jongen koning te Belgrado aangeko
men. Op het perron werd koning Peter H
in grijze reisjas, zonder hoed door de drie
regenten, de leden der regeering en den pa
triarch opgewacht.
Ernstig groette Peter het eerst zijn oud
oom, prins Paul, en nam toen van den burge
meester het brood en het zout. Langs de eere
compagnie een korte inspectie, daarop ver
tolkte minister-president Oezoenowitsj den
trouw en de toewijding der regeering.
Peter reikte den patriach de hand, deze
antwoordde met een langen kus op het voor
hoofd.
In de wachtkamer waren de buitenlandsche
gezanten bijeen.
De plechtigheid van de ontvangst scheen
door den rouw nog indrukwekkender. Naast
de rouwvlaggen was Zaterdag overal het
rood-wit-blauw van de Zuid-Slavische drie
kleur geheschen. De heele weg van het sta
tion af tot het paleis van Dedinje was door
militairen van het garnizoen te Belgrado en
20.000 schoolkinderen geflankeerd. Lulde
juchten zij den jongen koning toe in het voor
bijrijden.
Koning Peter II In z\jn land.
De bladen wijden den nieuwen koning geest
driftige verwelkomingsartikelen. „Ons geheele
volk", aldus de Prawda, „verwacht den jon
gen koning met grenzelooze liefde en toege-
wijdheid." Het blad wijst op de rust en disci
pline, die in Zuid-Slavië aan den dag zijn ge
legd.
In politieke kringen wordt met verwonde
ring gewezen op de berichtgevers van eenige
buitenlandsche bladen, die uitvoerige berich
ten geven over demonstraties en onlusten in
Zuid-Slavië. Behalve de demonstraties in Lat-
bach en Agram, die tegen Italië waren ge
richt en die door de autoriteiten onmiddellijk
zijn onderdrukt, is de orde en rust nergens
verstoord.
Weer naar Engeland terug?'
Niettegenstaande de moeilijkheden, in ver
band met artikel 40 van de grondwet van
Zuid-Slavië, welk artikel bepaalt, dat de Ko
ning in het land moet wonen, zal vermoede
lijk wel een uitweg worden gevonden, die het
mogelijk maakt, dat de jonge Koning naar
Engeland terugkeert, om er zijn schooltijd te
voltooien.
De aanslag en de Fransche politie.
Men schrijft van Fransche zijde:
Men heeft zich verbaasd over de schijnbare
gemakkelijkheid waarmee de moordenaar van
Koning Alexander en van Barthou tot den ko
ninklijken auto heeft kunnen doordringen. En
men heeft eraan getwijfeld of de Fransche
politie voldoende maatregelen heeft genomen
om het leven van den koning te beschermen.
Nu moet men weten en te veel mede-
deelingen hebben er geen gewag van gemaakt
dat de moordenaar, vóór dat hij op de tree
plank van den koninklijken wagen sprong, een
politie-agent gedood heeft die hem trachtte
tegen te houden. De politie was dus ter plaat
se en vervulde haar taak.
Het Fransche ministerie van Binnenland
sche Zaken heeft trouwens hierover een me
dedeeling gedaan die van de genomen maat
regelen en van het feit waarop wy zoo pas de
aandacht hebben gevestigd, getuigt.
Volgens deze officieele nota, was de orde
dienst te Marseille georganiseerd om de vei
ligheid van den Koning te verzekeren, aldus
verdeeld, wat betreft de politie-machten al
leen, de soldaten niet medegerekend: 1200 po-
litie-agenten, 191 rechercheurs, 120 mare
chaussees, 48 „gardes mobiles" te paard.
De schriftelijke instructie van de recher
cheurs was alduls gesteld: zij moesten zich
onder de menschen begeven en al de reacties
van het publiek gadeslaan. Wat de politie
agenten betreft, z\j hadden de opdracht ge
kregen in een rij te gaan staan, met het ge
zicht naar het publiek. Daardoor komt het,
dat de moordenaar dadelijk door een agent is
opgemerkt; deze laatste heeft zich op hem
geworpen en is het eerst door een kogel ge
troffen. De agent is toen op den grond m el
kaar gezakt en op dat oogenblik heeft de
moordenaar de koninlijke auto kunnen berei
ken.
De nasporingen te Fontainebleau.
Chalny, of hoe hg precies heeten mag, het
verdachte individu, dat te Fontainebleau op
het laatste oogenblik aan de politie ontsnapte
naar het bosch van dien naam, is nog niet ge
vangen. De drijfjacht heeft koortsachtig
voortgeduurd. Zoo grondig mogelijk werd het
bosch nagesnuffeld. Met zijn rotspartijen en
dicht kreupelhout biedt het uitgezochte schuil
hoeken. De gendarmerie was veel te zwak om
de taak doeltreffend uit te voeren. Alle auto's
en voetgangers werden aangehouden en zoo
noodig gefouilleerd. Twee menschen meenen
den voortvluchtige te hebben gezien. Het la
mogelijk, dat hij niet meer in het bosch toeft.
Bovendien is hij gewapend en het is dus niet
uitgesloten, dat hij zich van kant maakt.
De terroristen van Janka Puszta.
Het Havas-bericht volgens hetwelk de ter
rorist Pospisjil zou hebben verklaard te Boe
dapest te hebben gewoond heeft aldaar be
grijpelijkerwijze pijnlijk opzien gewekt. De
politie heeft aanleiding gevonden onmiddel
lijk een onderzoek in te stellen.
Nadere bijzonderheden over de daders.
De Parijsche correspondent van de N. K.
Crt meldde Zondagochtend:
De bekentenis van de twee individuen, die
bg de Zwitsersche grens gevangen genomen
werden, hebben licht in de zaak gebracht.
Men weet nu, dat Nowak blijkbaar Pospisji
heet, een Zuid-Slaaf is, te Boedapest woont.
Raiditsj en Suk zijn al bekend. De vierde
moet Silni of Kramer heeten en de vijfde, die
nog in de buurt van Fontainebleau gezocht
wordt, staat als Mauly te boek. Zij zouden
hun centrum gehad hebben in Hongarije bij de
Servische grens. Zij oefenden zich daar in het
hanteeren van pistolen en granaten. Meer
malen staken zij de grens-rivier over om
uitstapjes in Zuid-Slavië te maken. Het opper
hoofd van de bende is dr. Pawlltsj, oud lid
van het Zuid-Slavisch parlement, en gewezen
advocaat te Zagreb. Deze had ln 1929 na een
huiszoeking het land verlaten, toen het grond
wettelijk stelsel te niet was gedaan. Hij ves
tigde zich te Sofia, waar hij betoogingen op
touw zette, waarvoor hij te Belgrado bij ver
stek ter dood werd veroordeeld. Drie mannen
van het „vliegende detachement" Kregen on
langs bevel naar Munchen en Zurich te gaan.
In Frankrijk hebben zjj zich gesplitst. Een ge
delegeerde van de commissie vergezelde hen.
Hier hebben zij tusschen Parijs en Fontaine
bleau gezworven. Zij wachtten o.a. twee uren
op de Place de 1'Opéra op iemand dien zij
daar moesten ontmoeten. Toen zij den aan
slag te Marseille vernamen keerden zij naar
Fontainebleau terug. Ofschoon dit niet in zoo
veel woorden gezegd was, begrepen zij dat het
hier Koning Alexander betrof. Zij hadden on
voorwaardelijke gehoorzaamheid gezworen en
bij voorbaat van hun leven afstand gedaan.
Als z(j niet toegestemd hadden, zouden zg
zelf onmiddellijk ter dood gebracht zgn. Te
Fontainebleau namen zij een spoorkaartje
naar Evian. De politie weet nog niet of de
gedelegeerden bij die vijf was. Dit moet een
wreed man zijn, die tot op de door hen ge
kochte kleeren toezicht hield. De twee, die na
den aanslag uit Parijs vluchtten, hadden pech
op pech. De autocar, die hen naar Fontaine
bleau bracht, kreeg een panne. Daardoor mis
ten zij den trein naar de Zwitsersche grens
en hierdoor kwamen zij te laat voor een boot,
die hen over het meer van Genève zou zetten.
Terwijl zij de volgende boot afwachtten, zijn zg
gepakt.
Indien de moord te Marseilles mis'ukt was,
zouden zij hun slag geslagen hebben op de
spoorlijn tusschen Marseille en Lyon of te
Fontainebleau. Zouden al deze pogingen niet
tot het doel geleid hebben, dan moesten te
Parijs bommen gegooid worden.
Men begrÜPt hiet hoe de moordenaars kwa
men aan het nummer van een bestaande
Tsjechoslowaaksche pas, die toebehoort aan
een dame van die nationaliteit, welke te Boe
dapest woont en ten tijde dat haar de pas
werd uitgereikt, werkte bij een advocaat, ge
naamd Kelemen. Haar pas is nog in haar be
zit. De advocaat Kelemen heeft met de misda
digers blijkbaar niets te maken.
DE KLEINE ENTENTE.
Bijeenkomst op 19 October te
Belgrado.
Naar in goed ingelichte kringen te Bel
grado verluidt, zal op 19 October te Belgra
do een conferentie van de Kleine Entente
gehouden worden. Zoowel Benesj als
bij de begrafenis van Ko-
aanwezig zijn, dus de ge-
deze bijeenkomst biedt zich
den aanval op Ovieda betrokken. Honderden
opstandelingen zijn om het leven gekomen.
Er is aanzienlijk schade in de stad aange
richt en voordat de rebellen terugtrokken,
hebben zij de veertiende eeuwsche kathedraal,
welke kunstwerken van groote waarde be
vatte, in brand gestoken. Ook verscheidene
andere historische gebouwen staan in brand.
Frankrijk heeft gisteren weer een van
zijn groote zonen verloren. Raymond Poin
caré is gisterennacht op 74-jarigen leeftijd
te Parijs overleden. Met Clemenceau en
Foch is hg de bevechter geweest van de
overwinning van Frankrijk. Zoomin als de
andere staatsman van dit drietal heeft hij
ook in de donkerste uren niet willen versa
gen. Met groote geestkracht heeft h(j
Frankrijk in de moeilijke dagen van den oor
log als president geleid. De rechtstreeksche
invloed van een president op den gang van
zaken in Frankrijk moge gering zijn, indirect
is het voor de regeerders in Frankrijk een
ontzaglijke steun geweest, dezen onwankel-
baren patriot, die niet alleen het vertrouwen
had der politici maar in wien het gansche
Titulescu zullen
ning Alexander
legenheid tot
vanzelf.
DE ONRUST IN SPANJE.
Gevechten te Gyon.
Er zijn Zaterdag troepen ontscheept te
Gyjon in Asturia. Er hebben gevechten plaats
gehad met opstandelingen daar ter plaatse,
waarbij 26 dooden en eenige honderden ge
wonden gevallen zijn; 1500 menschen werden
gearresteerd.
Telefoongesprekken met het bui
tenland verboden.
Naar Reuter uit Madrid meldt, zijn de tele
foongesprekken met het buitenland verboden.
Hoe Oviedo genomen werd.
Meer dan 10.000 man troepen, 5 escaders
bommenwerpers en 2 oorlogsbodems waren bij
RAYMOND POINCARE,
die gisterennacht op Ti-jarigen leeftijd is
overleden.
volk vertrouwen stelde achter zich te hebben.
Het is merkwaardig, dat deze rechtsgeleer
de, die advocaat was tot in de politiek toe
en van een koele natuur die over het alge
meen den Franschman niet eigen is, zoo'n
groote mate van populariteit heeft verwor
ven, of eigenlijk is het ook niet vreemd. De
Franschman, de Fransche menigte, zij moge
zich gemakkelijk door een groot gebaar, door
een goeden spreker laten meesleepen, op den
duur weet zij toch zuiver te onderscheiden.
Zij moge houden van pathos, wanneer dit
vjalsch is, heeft zij het spoedig doorgrond,
maar eveneens voelt zij in koene en zake
lijke uitlatingen van nuchtere naturen als
Poincaré de echtheid der gevoelens die er
aan ten grondslag liggen. Pioncaré was een
Onverdacht Franschman en een onverdacht
Etepublikein. Zijn volk wist dat het gerust
kon zijn als hij de leiding in handen had.
In tegenstelling met dien anderen grooten
Franschman uit dien tijd, met Georges Cle
menceau, miste hij het spontane, het onver
wachte. Hij was een man van scrupules, die
niet handelde dan na rijpe overweging en
<|ie er niet toe kon besluiten ter bereiking
WOENSDAG 17 OCTOBER.
Hilversum, 301 m.
VAR A-uitzending. 6.30—7.00 RVU.
8.00 Gramofoonpl.
9.30 P. J. Kers: Onze keuken.
10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Voor Arb. in de Continubedr.: Mr. S.
Mok (lezing), J. Lemaire (voordracht). De
Notenkrakers o.l.v. D. Wins en gramo
foonpl.
12.00 Gramofoonpl.
12.15 De Notenkrakers.
12.45 Gramofoonpl.
I.00 Klein VARA-Ensemble o.l.v. F. Bakels.
2.15 Kniples.
3.00 Voor de kinderen.
5.30 De Flierefluiters o.l.v. J. v. d. Horst,
m.m.v. A. de Booy (zang).
6.30 RVU. Mevr. Dr. J. C. Proost-Thoden van
Velzen: De bouw van het heelal.
7.00 Sportuitzending.
7.20 Zang door To v. d. Sluys (sopraan),
7.40 Voor het Platteland.
8.00 SOS-berichten.
8.03 Vaz Dias en VARA-Varia.
8.10 „Peer Gynt", spel van Ibsen, bew. Cap-
pellen. M.m.v. het VARA-orkest o.l.v. H. de
Groot, To v. d. Sluys (sopraan) en het
VARA-tooneel o.l.v. W. v. Cappellen.
10.15 Vaz Dias.
10.20 C. Steyn (accordeon) en J. Jong (plano)
10.30 VARA-orkest o.l.v. H. de Groot.
II.0012.00 Gramofoonmuziek.
Huizen, 1875 m.
NCRV-uitzending.
8.00 Schriftlezing en meditatie.
8.159.30 Gramofoonpl.
10 30 Morgendienst o.l.v. Ds. P. Boes.
11.00—12.00 H. Gebhart (cello) en M. Viool
(piano).
12.15 Gramofoonpl.
12.30 Kamer-orkest o.l.v. Th. v. d. Pas.
2.00 Gramofoonpl.
3.00 Chr. lectuur.
8-303.45 Gramofoonpl.
4.00 Orgelspel R. Parker.
5.00 Kinderuur.
6.00 Ladbouwhalfuur.
6.30 Afgestaan.
7.00 Ned. Chr. Persbureau
7.15 Gramofoonpl.
7.30 Technische causerie.
8.00 NCRV-Klein-orkest o.l.v. P. v. d. Hurk.
8.25 Causerie Ds. M. v. Grieken.
8.35 Vervolg concert.
9 00 Causerie Ir. J. P. v. Lonkhuyzen.
9.30 Vervolg concert (om 10.00 Vaz Dias).
10.3011.30 Gramofoonmuziek.
DONDERDAG 18 OCTOBER,
Hilversum, 301 m.
AVRO-uitzending.
8.00 Gramofoonpl.
9.00 Omroeporkest o.l.v. N. Treep.
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonpl.
10.30 Vervolg concert.
11.00 Gramfoonpl., en declamatie E. v. Praag
12.00 Kovacs Lajos en zijn orkest en Gramo
foonpl.
2.00 Pianorecital Chr. Veelo.
2.30 Gramofoonpl.
3.003.45 Naaicursus.
4.00 Voor zieken en ouden-van-dagen.
4.30 Muzikaal tusschenspel.
4.45 Radiotooneel v. d. jeugd.
5.30 Omroeporkest o.l.v. N. Treep.
6.30 Sportpraatje H. Hollander.
7.00 Omroeporkest o.l.v. N. Treep.
7.30 Engelsche les Fred Fry,
8.00 Vaz Dias.
8.05 Gramofoonpl.
8.15 Concertgebouw-orkest o.l.v. E. Cooper,
m.m.v. Tito Schipa (tenor). In de pauze:
Gramofoonpl.
10.30 Gramofoonpl.
11.00 Vaz Dias.
11.1012.00 Uit „Atlanta", Rotterdam: Da-
jos Bela en zijn orkest
Huizen, 1875 m.
8.00 KRO, 10.00 NCRV, 11.00 KRO 2 00—
11.30 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonpl.
10.15 Morgendienst o.l.v. Ds. J. v. d. Woude.
10.45 en 11.00 Gramofoonpl.
11.3012.00 Godsd. halfuur.
12.15 Orkestconcert en Gramofoonpl.
2.00 Cursus Fraaie Handwerken.
3.00 Voor de vrouw.
3.303.45 Gramofoonpl.
4.00 Bijbellezing Ds. H. J. Dijckmeester, m.
m.v. J. H. en H. Smit Duyzentkunst (bari
ton en orgel).
5.00 Handenarbeid v. d. jeugd.
5.30 H. Koning (bas) en A. Krelage (piano).
6.45 Causerie A. Stapelkamp.
7.00 Politieber. Ned. Chr. Persbureau.
7.15 Gramofoonpl.
7.30 Weekoverzicht.
8.00 Herdenk. Afscheid. 1834 in de Pieters
kerk te Leiden. M.m.v. Chr. Gem. Koor
o.l.v. Mej. T. Leening, Ds. A. B. te Winkel,
Dr. J. C. Kromsigt, en Ds. J. W Groot En-
zerink.
10.00 Vaz Dias.
10.1011:30 Gramofoonpl.
van zijn doel zoo noodig de wet ter zyde te
schuiven. Zijn angstvallig vasthouden aan
de constitutioneele gebruiken ln den tijd van
zgn presidentschap, hoezeer opzichzelf ook
te waardeeren, heeft wel eens menschen
aan het roer gebracht of gelaten, die daar
stellig in deze moeilijke dagen niet op hun
plaats waren.
De vijand kende Poincaré's kracht en zijn
beteekenis voor zijn land. Weinige Fransche
staatslieden zijn ln Duitschland zoo gehaat
geweest als hij. Een haat, die na den oorlog
gebleven is omdat men in hem den voor-
naamsten aanstichter zag van de Roerbe
zetting, wat misschien niet heelemaal juist
was, en den krachtigsten advocaat voor het
onverminderde behoud van de vredesverdra
gen, wat stellig juist was.
Nw. Rott. Crt.
De begrafenis op Zaterdag bepaald.
Aan wijlen president Poincaré zal een
nationale begrafenis worden bereid. De
datum hiervoor is vastgesteld op Zater
dag.
Dadelijk na het vernemen van den dood van
Poincaré heeft Doumergue zich naar zijn huis
begeven om zijn deelneming te betuigen. An
dere ministers volgden dit voorbeeld.
Bg herkeuring heeft de centrale commissie
voor de filmkeuring gistermorgen het besluit,
genomen bg eerste keuring, Zaterdag jl., ten
aanzien van de journaal-opneming van den
moordaanslag op koning Alexander en minis
ter Barthou te Marseille gehandhaafd.
De openbare vertooning van de film in de
Nederlandsche bioscoop-theaters blijft dus
verboden.
De N. R. Crt. schrijft:
We zijn, ondanks het voorloopige verbod,
dat op de filmopnamen is gelegd door de
Centrttle Keuringscommissie, in Nederland, in
de gelegenheid geweest de diep-aangrijpende
klankfilm, die door het Fox- en het Eclair-
journal zijn gemaakt van den koningsmoord
te Marseille, in den besloten kring van eenige
journalisten te zien.
Beide films toonen de aankomst van de
Dubrovnik in de Marseillaansche haven. Een
hoogwaardigheidsbekleeder in civiel, mis
schien de politieprefect van Marseille, wien de
vreeselijke gebeurtenissen in zijn stad reeds
tot aftreden hebben genoopt, misschien ook
de gezant van Zuid-Slavië, begeeft zich aan
boord, drukt handen met een hoogwaardig
heidsbekleeder en gaat even later weer liecn.
Men ziet hem de statietrap afgaan, hoort
daarna de saluutschoten uit de haven en van
den torpedojager, ziet het schip opstoomen
en daarop volgt het beeld van het debarkee-
ren. Een motorsloep is langszij geschoven en
het gezelschap scheept zich daarop in. Ko
ning Alexander, die een wat meer gedrongen
figuur heeft dan men uit zijn foto's zou ver
moeden, en een energieken donkeren kop,
gaat in de kajuit van de motorsloep, die on
der het donderen der kanonnen en het ge
juich van de menigte landt aan de pontons
in de oude haven.
Merkwaardig is wel de vrgheid van fotogra
fen en van het publiek bij die landing en
merkwaardig is ook dat bij de begroeting op
de kade, vlak voor het instappen in de open
auto, boven het gejuich dat in de eene
(Éclair)-film, die wij hoorden en zagen niet bg-
zonder gearticuleerd overkomt, reeds gefluit
wordt gehoord. Natuurlgk is het niet uitge
sloten, dat we hier slechts met een signaal-
fluit van de politie te doen hebben. Bg een
volgend beeld hebben we het gefluit nog eens
gehoord.
Vooral tragisch in verband met wat slechts
enkele minuten later is gebeurd, is de vroo-
lijke begroeting van den levendigen, jeug
digen grijsaard Barthou en koning Alexan
der. Beiden zetten zich in een auto, waarvan
de kap neer is. De Koning kg kt wat geëner
veerd naar links en rechts, Barthou blijkt de
dingen zakeüjker op te vatten en knikt nu
en dan even naar den kant van het publiek,
dat in dichte drommen langs den weg is ge
schaard.
En daarna het vreeselyke moment van den
moordaanslag.
In de Fox-film, welke bhjkbaar van den
anderen kant is opgenomen dan die, vanwaar
de Eclair-film is vervaardigd, ziet men ln
extenso heel het beloop van dien aanslag, van
vlakbij gevolgd, wg zullen de afschuwelijke
bizonderheden hier niet weergeven. In de
Fransche film is heel duideigk het gerikketik
der achtereenvolgende schoten te hooren. Bar
thou ziet men als in een schicht nog naast
den auto staan, terwijl de Koning daarin
achterover ligt.
Tenslotte de verwarring, die na de misdaad
ontstaat. Een gedrang, men ziet de vage
schim van iets dat op den grond ligt, ruiters
met getrokken sabel, die eerst achter den
open auto hadden gereden, begeven zich tus
schen den woelenden, warrelenden menschen-
klomp. Een gewonde agent, zonder helm of
pet, de haren wild dooreen, komt uit het ge
drang los, een nieuwsgierige havenarbeider
met een los hemd wordt door agenten in hun
zenuwachtigheid ver weggesmeten. En dan
sluit de film, die niet meer dan 106 meter lang
ls, en die door een toeval, wijl de moordaan
slag onmiddellijk na den afrit plaats had, het
heele gebeuren heeft vastgelegd, als met een
grootsch gebaar met het langzaam wegrgden
van den door agenten omringden auto, waar
in zich het stoffeigk overschot van den ver
moorden koning bevindt.
In de film van de Amerikaansche maat-
schappy ziet men nog even het latere moment,
waarin deze auto in snelle vaart doorrgdt, en
bereden politie en militairen de trottoirs
schoonvegen.
XIII.
Schgn kan bedriegen.
Op een van onze autoklimpartijen langs d
bergbalcons van Madeira waren wij langs een
visschersdorp geraasd, op een half uurtje af
stand van Funchal. Camara en Lobos heet het
dorp. Een mooie naam, en als je weet wat
het beteekent is het mischien nog veel mooier
Helaas zgn we daarover in het onzekere gel
bleven. Men krijgt nameigk niet de minste
kans, een woord Portugeesch op Madeira te
leeren. Als Madeira niet een Portugeesche
provincie was (noem het niet een kolonie
want dan leert u héél leelijke Portugeesche
woorden kennen!) zou het een Engelsche do-
minion kunnen zijn. Alles spreekt Ëngelsch
van den bedelaar af tot den gouverneur toe.
Van dengouverneur neem ik het tenminste
aan; van de bedelaars heb ik het persoonlijk
ieder kwartier van den dag gehoord.
Ja, schijn kan bedriegen. Camara de Lobos
het liefelijke vischersdorp, met zijn grappigs
strandje, bedekt met visschersbootjes, niet
grooter dan overzet jollen; het dorp met zijn
beroemde drakenboomen, die ons al ver
trouwd waren geworden van de vele foto's-
met zgn bananenplantages vlak aan zee; met
zijn potsierlijk-primitieve vierkante huisjes,
wit-schitterend in de zon; toen wij het
beneden zagen liggen, zwoeren wij, er eens
de bus heen te zullen nemen.
En op 'n Zondagmorgen wandelden wg
er door de straatjes. En voor de huizen van
het idyllische dorp zaten vrouwen, twee aan
twee. Enmag ik het zeggen?zg
zochten de luizen uit elkanders ravenzwarte
haar.
Maar men moet een ander land nooit den
maatstaf van het eigen land aanleggen. Het
is in vele opzichten ook goed, dat Madeira
ons iets anders schonk dan ons eigen land.
De kranten uit Europa kwamen eens of
tweemaal per week aan, en zoo werd de
vacantie pas vacèntie. Het eenige bioscoop
theater op het eiland, dat van Funchal, gaf
driemaal per week een vertooning van de
gloednieuwe film „Der Blaue Engel", en zoo
hadden wij zelfs bioscoopvacantie.
En éénmaal per week kwam de hotelpor
tier ons vertellen, dat er post voor Neder
land wegging. Dan kochten we vijftig prent
briefkaarten en schreven aan vijftig men
schen hetzelfde in andere woorden, hetgeen
zonde is van de variatie, want de ééne prt-
lenmand vertelt toch niet aan de andere
wat voor lyrische ontboezemingen je hebt
gewrocht!
En waar vindt men, in ons land, de ge
moedelijkheid van den Monte-spoorweg wg
zaten in het Hotel Belmonte, en genoten op
het terras van een uitvoerig ontbijt. Straks
zouden we een taxi of de omnibus naar
Funchal nemen. Want als goed gediscipli
neerde Europeanen hadden wij, ons aan
tafel zettend, met het horloge in de hand
geconstateerd, dat we de bergspoor, die over.
5 minuten van boven voor het hotel zou
arriveeren, tóch niet meer konden halen.
Maar het bergspoortje bleek 10 minuten ta
laat. En toen we ons tweede eitje openpel-
den, en tegen den ober zeiden, dat het nu
eigenlijk wel jammer was dat we niet meet!
hadden voortgemaakt, zei de goede man:
„Zal ik den conducteur vragen, of hij 10
minuten wacht? Dat doet hij met plezier."
Ons goede gesternte dankend, dat niet in
ólle dictatoriaal geregeerde landen de treinen
op tgd vertrekken, aanvaardden wij zijn
vriendelijk aanbod. Toen we' tien minuten
later, nog steeds als goed gedisciplineerde
Europeanen, met roode hoofden kwamen
aandraven, stond het heele personeel van
hotel en trein met de handen te wenken:
„Keine Eüe! Keine Eile!"
Een Engelschman, die ook meemoest, maar,
het land kende, was juist aan zgn grape
fruit begonnen
De films van den moord te Marseille zgn,
zoo verneemt de Nw. Rott. Crt. nader, niet
toegelaten wegens strgd met de goede
zeden.
Een groot aantal plannen in totaal
tot een bedrag van
f 191 millioen ontworpen.
Uit het driemaandeigksch verslag van
het Werkfonds 1934, dat tot 15 Septembre
loopt, bigkt, dat bg de leiding van dit fonds
door provincies, gemeenten, waterschap
pen en particulieren totaal 646 plannen tot
werkverruiming zijn ingediend. Het totaal
benoodigde bedrag voor de uitvoering van
deze plannen zou een kapitaal van
191,221,000 eischen.
Van dit bedrag betreft ruim 154,000,000
de uitvoering van openbare werken en ruim
36,000,000 industrieele plannen.
Ruim 48,000,000 zou de voorgestelde aan
leg van kanalen, havens en kanalisatie van
rivieren vorderen. Voor landaanwinning, aan
leg van vliegvelden en plantsoenen zou totaal
bijna 16,000,000 noodig zijn.
Voor bruggenbouw zijn plannen ingediend,
die totaal de 4,000,000 overschrijden,
verbeteringen, als de aanleg van tunnels, via
ducten, enz. zou een kapitaalsuitgave van
ruim 23,000,000 vragen.
Voor rioleerign wordt ruim 3.000,000
voor utiliteitsbouw ruim 10,000,000 noodig
geacht.
Wat de industrieele plannen betreft, voof
de uitbreiding van de gas-, water- en electri
citeitsnetten werden plannen tot een tota
van 19,500,000 ingediend.
Daarenboven zou voor de vestiging van
nieuwe industrieën 'n bedrag van 12.000,000
beschikbaar dienen te worden gesteld.
Scheepsbouwprojecten tot een beloop v
2,641,000 werden eveneens ingediend.
Ten slotte werd aan steun voor bestaan
industrieën een bedrag van 2,165,000 g®*,
vraagd.
