mm
ACHTIG MENSCHEN
Breezand
Anna Paulowna.
Wieringen.
Wieringerwaard.
Schagen.
Texel.
Julianadorp.
De Sint Nicoiaasmiddag
van de
Heldersche Courant
ie
/-\nna Paulowna
T^h Kt
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG
Sint Nicolaas te
v. Ewijcksluis.
Sint Nicolaas bij de jeugd
van Wieringen
Op verzoek van de
Heldersche Courant
Zaterdag a.s.
62ste JAARGANG
opgesloten in een
stalen gevangenis
Duizenden schildpadden.
AFSCHEID VAN DEN HEER SLIK.
Woensdagmiddag nam de heer Slik, hoofd
d« Chr. school te Koegras, afscheid van de
jeugd en gaf daarbij een afscheidsfeestje.
nkele kinderen moesten onder leiding der
onderwijzeres een paar versjes zingen, terwijl
enkele aanwezigen het woord voerden. Gepre
zen werden de w rkelijk ^oede resultaten van
het onderwijs en zijn onpartijdigheid. Geroemd
werd zijr samenwerking met hot bestuur en
personeel der scnool. Wie in Julianadorp
kende niet den heer Slik, die zic.'i enkel vrien
den wist te ver verven Bijna onherstelbaar is
het verlies, dat de Prot. Chr. organisaties
hjden door het vertrek van dezen sympathie
ken mat Jammer, dat dit niet door allen ge
waardeerd werd.
Een ontbode persfotograaf maakte vervol
gens een foto. Met mgang van 1 Dec. wordt
het scheidend hoofd, hoofd der Geref. school
te Elim (Hoogeveen).
ONDERWIJS.
heer C' v- Graft, onderwijzer aan
de Chr. school te Koegras, is met ingang van
1 Jan. '35 benoem 1 tot 7de leerkracht aar de
Ned. Hervchool c Wierden
De 3de onderwijzersbetrekking aan de «;,hr.
school te Koegras vervalt met ingagn van 1
Jan. '35, wegens vermindering van het aan
tal leerlingen.
OVERGANG ZAKEN
De lunchroom, noek Zwarteweg en Meer
weg, wordt thans geëxploiteerd door den heer
G. Dijkstra.
ST. NICOLAAS OOK BIJ DE JEUGD
IN BREEZAND.
Zaterdagmiddag om half drie.
Sint Nicolaas zal de kinderen van Breezand
Zaterdag niet vergeten. De Heldersche Cou
rant heeft teveel jeugdige vriendjes in Bree
zand om daar niet even te stoppen en de
zwarte knecnt van Sint Nicolaas handenvol
strooisel voor de jeugd van Breezand uit te
laten werpen. Om ongeveer half drie hoopt
de Sint met zijn knecht voor Café Borst te
zijn en zal de daar verzamelde jeugd begroe
ten en verrassen.
Dus Zaterdagmiddag om half drie, jongens
en meisjes.
STERKE TOENAME WERKLOOSHEID.
Stonden er op JO November 143 werkloozen
ingeschreven, veertien dagen later, aus j.1. Za-
tredag, waren het er 283. Hieronder waren
265 landarbeiders, 10 timmerlieden, 2 metse
laars, 2 schilder-, 3 opperlieden, 1 pannen-
legger. In ïjkswerkverschaffmg waren op
dien datum 70 man en in de plaatselijke werk
verschaffing (slooten) 37 man aan het werk.
Op 26 November .iijn nog 71 werkloozen in
geschreven, zoodat het aantal dus thans al
over de 350 is.
«VERKVERRULMING.
Wij vernemen, dat van gemeentewege, ter
verruiming var werkgelegenheid, bij particu
liere werkgevers word geïnformeerd of zij
genegen zijn tt laten diepspitten of slootwerk
te laten verrichten. Het is n.1. mogelijk, dat
de regeering, wanneer er voldoende werk be
schikbaar komt, en dit tegen werkverschaf-
fingsloon wordt uitgevoerd, een subsidie van
65 zal geven voor diepspitten en tusschen
de 60 en 70 voor het slootwerk.
Zaterdag a.s. komt dus Sint Nicolaas, in
de groote zaal van café S.ikker, bij de jeugd
van Anna Paulowna. De feestmiddag be
gint om twee uur. De zaal zal om half twee
worden opengesteld. Eerst zullen dan de
twaalf kinderen, met uw kinderen, gezame-
lijk eenige verzen zingen, waarna de meisjes
op het tooneel een paar verzen zullen zingen
en eenige leuke volksdansjes zullen uitvoe
ren En natuurlijk zullen tusschentijds de
noodige Sint Nicolaasversjes gezongen wor
den zoodat de Sinterklaas-stemming er ia
voor de „groote Kindervriend", om ongeveer
kwart voor drie, de zaal betreedt.
die Sinterklaas-stemming wordt er duec j
het begin al ingebracht, door de goede gaven
die dan door de jeugd wordcn ontvungem
Het zal een echte feestmiddag worden
Zaterdag en daartoe kunnen allen meewer-
kcn In de eerste plaats ook de ouders in de
S Het is nu eenmaal een feit dat kinde
ren die plezier hebben, spoedig tot baldadig-
hc-d overgaan. Een wenk van een oudere zal
dermiddagen in andere plaatsen g
seerd' oknnné's en nieuwe abonné's,
V°°r Tderen zullen vooraan in de zaal
met hun kindC^a n gereserveerd worden,
een aantal plaatsen s aanwezig
Wij verzoeken hen om ,aatsen ^zet
te zijn. Zij kunnen dan aeze p
<en. middag zal aan een
Aan het einde van den middag
van de kinderen va Nicolaas
van onze oude abonnésdoorS
een cadeautje worden uUgereil^
echter plaats h vertrouwelijk onder
zaal, omdat me tooneel, vanuit
de zaal toch niet e ieugdige bezoe-
Jicht zou gaan vervelem Dejeugd g^
ker3, die dus n tvaru^en! verlaten rustig
soonlijk w0^d®n eenige dames bij het
2.SS een aardde verrassing in ontvangst
hebben genomen. t voor
°nZe/£ralle bewoners van den Anna
Paulowna1" te bezoeken, zal daarin niet sla.
gen. Wij willen echter, zoo mogelijk, Zater
dag niemand te leur stellen en zullen dus
van hedenmiddag af, tot en met Zaterdag-
"1°'.gen' jvoor hen> die nog geen kaarten
hebben, deze gratis verkrijgbaar stellen aan
0- volgende adressen:
Café Slikker, Moienvaart.
C. .duntjewerf, Middenvlieet.
Het spreekt natuurlek vanzelf, dat men
Biet meer kaarten vraagt, dan men uiterlijk
aenkt te gebruiken. Kinderen jonger dan drie
jaar kunnen niet teogelaten worden.
LOOP DER BEVOLKING.
Ingekomen mej. E. Bulder van Scha-
gen, B. van den Hout van Ootmarsum; mej.
M. G. Velthof van Tubbergen; J. M. Fontijn
van Limmen; mej. G. Uilenberg van Enschedé;
D. P. Willig van Wieringen; A Keppel van
Zijpe; J Doef en echtgen. van Den Helder;
mej. J. C. Esseveld van Leiden; mej. A. Schol
ten van Giethoorn.
Vertrokken; G. Sluik en gez. naar Den
Helder; J. Kuiken naar Zuilen; C. K. van
Stipriaan-Blcm naar Baraingerhom; E. Ma-
tysik naar Sterkrader-Oberhausen (Dl.); mej.
V. Wijma naar Den Helder; A. Bcot en gez.
naar Den Helder.
BURGERLIJKE STAND.
GEBORENMieke, d. v. K. Schenk en E.
C. Bakker; Geertruida Maria en Johanna
Hendrika, d v. N. Koelewijn en M. G. Spruijt;
Klaas, z. v. C. Rezelman en A. P. Vergouwe.
ONDERTROUWD: H. Nauta en M. P. H.
Hooimeyer.
GETROUWD: J. K. van Waggendorff van
Rijn en M. Koeten; J. Bergman en H. E. den
Engelsen; J. R. van Stipriaan en C. K. Blom.
OVERLEDENC. Sehilderman, oud 5/ j.;
A. Kooiman, oud 92 j.
POLITIE.
Verloren: een rijwielplaatje.
Gevonden: een autoslinger.
BILJARDCLUB OPGERICHT.
Door --enige biljartliefhebbers is een biljart
club opgericht, die thans 16 leden telt. Als
bestuursleden werden gekozen de heeren W.
Alkemade, C. Slikker en P. Smit. De leden
zijn in vier groepen ingedeeld, die beginnende
met a.s. Dinsdag bij den heer Slikker en den
heer Alkemade zullen spelen.
Op den terugweg van Wieringen naar
Breezand (zie het bericht onder Wieringen),
hoopt Sint Nicolaas, op verzoek van de
directie van de Heldersche Courant, nog
een bezoek te brengen aan de jeugd van v.
Ewijcksluis. Om ongeveer twee uur hoopt
de Sint en zijn zwarte knecht, daar te zijn.
Zwarte Piet, zal uit de voorraadschuren van
Sint Nicolaas, voor de jeugd strooien.
Hippolytushoef.
j OPENBARE VERGADERING.
In het „Eigen Gebouw" der S.D.A.P. en
N;V.V. werd door de vereeniging „Proviciale
Samenwerking op anti-mil. gebied'' een lezing
gehouden door den heer Jo de Haas uit Am
sterdam over het onderwerp „Heil Fascisme",
met ondertitel „Waarom zijn komst mij ver
blijdt". Een 70-tal personen woonde deze
vergadering bij.
POLITIE.
Verloren; een blikken tabaksdoos,
waarin een bedrag van f 16.95 (weekloon van
een arbeider). Inlichtingen of teruggave bij
den Gemeentebode.
EEN FEESTAVOND IN HET EIGEN
GEBOUW DER S.D.A.P. EN N.V.V.
De Wieringer Bestuurderbond houdt Zater
dagavond 1 Dec. a.s. te 7.30 een feestavond,
in voornoemd gebouw, waarin o.a. medewerkt
de arbeiderstooneelvereen. V.I.O.S.
Opgevoerd zal worden „Uitgediend" dra
matische schets uit het fabrieksleven en „De
Weddenschap, Klucht in een bedrijf.
Den Oever.
INSLUIPER GEVAT.
Dinsdagochtend heeft een marskramer ge
tracht op ongewone wijze zijn slag te slaan
in den winkel van mej. Klip in de Zeestraat
alhier, handel drijvende in aardappelen, groen
te, fruit, vischwaren en wat dies meer zij.
Terwijl de moeder ziek te bed lag en een
dochter zich even naar het tegenover ge
legen postkantoor had begeven, hoorde de
vrouw iemand in den winkel zich bewegen
en vond dit verdacht, omdat zij aan een ram
melend geluid meende te hooren, dat de geld-
lade bij dat bezoek werd betrokken. Dies zette
zii het op een gillen en buren snelden hierop
toe, die den insluiper, want het bleek inder
daad ongewenscht bezoek te zijn, grepen en
hem aan de politie overleverden, voordat de
snoodaard zijn lage plannen had kunnen ten
uitvoer brengen. Na aanvankelijk een valschen
naam te hebben opgegeven, iets wat altijd
verkeerd is, bleek de juiste naam uit een
document,, hetwelk de man op de borst droeg
en n.b. niets minder was dan een ontslag-
bewijs uit de gevangenis, welke hij sedert
kort had verlaten om er nu met dezelfde
vaart weer in te wandelen. Ook bleek, dat hij
reeds meer dan éénmaal voor hetzelfde deliet
met het bekende hotel had kennis gemaakt,
waaruit moet worden afgeleid, dat de behan
deling aldaar hem niet moet zijn tegengeva -
len Tenslotte bleek de recidivist geen vent
vergunning te bezitten. Er zijn menschen die
het nooit leeren en zoo zal deze verstokte
zondaar weder voor de zooveelste keer moeten
boeten voor het bedrijven van een niet om
baar feit, waarvan de consequenties hem toch
langzamerhand bekend moeten zijn geworden.
VISCHDIEFSTALLEN.
Door de Rijksveldwacht te Den Oever is
proces-verbaal opgemaakt tegen M.dB.en
M v d. K. wegens vermoeden van diefsta
van visch uit een aan derden toebehoorend
want. Wij berichtten reeds, dat na een nacht
sun/eilleeren het tweetal door de politie
dienaren werd aangehouden, nadat het zich
'8 nachts op verdachte wijze bg een bootje
nabij de sluis had opgehouden. Men moest
hen echter laten gaan, omdat niet kon wor
den aangetoond, dat de zich in het bootje be
vindende visch van diefstal afkomstig was.
Nadat echter bij de Rijksveldwacht aangifte
was gedaan van vischdiefstal in denzelfden
nacht en te zelfder plaatse waar de hierboven
genoemden werden aangehouden heeft deze
thans termen gevonden tot het opmaken van
een tweetal processen-verbaal. Hopenlijk zul
len de vischdiefstallen hiermede tot het ver
leden behooren.
Jongens en meisjes van Wieringen!
Sint Nicolaas, die op verzoek van de
directie van de Heldersche Courant, Zaterdag
a.s. een bezoek brengt bij de jeugd van
Anna Paulowna, in de zaal van café Slikker,
zal ook nog tijd vinden, bij goed weer ten
minste, om jullie te bezoeken. De Heldersche
Courant, die immers niet alleen de huisvriend
van vader en moeder is, maar die ook jullie
vriend wil zijn, heeft „den grooten Kinder
vriend" verzocht ook jullie op Wieringen te
bezoeken. De Sint trok eerst een beetje be
denkelijk gezicht. Je begrijpt dat zoo'n oude
heer een beetje tegen zoo'n grooten tocht en
drukken dag opziet, maar nadat de directie
en redactie nogmaals verzochten, om als het
eenigszins mogelijk was, de jeugd van Wie
ringen niet voorbij te gaan, heeft de goede
Sint toegestemd, onder voorwaarde dat het
natuurlijk een beetje goed weer moet zijn.
Laat ons daarop dus hopen.
Sint Nicolaas met zijn zwarten knecht,
hoopt dan a.s. Zaterdag om 12 uur te zijn
op den Poelweg te Westerland, voor den
winkel van Nan Kat. Zwarte Piet zal daar
voor de jeugd van Westerland, met handen
vol uit „de zak van Sinterklaas", zijn strooi-
goed over den weg doen regenen. Vandaar
wordt vervolgens gereden naar de Haukes,
waar halt gehouden wordt voor het café
Halfweg en weer zal de zwarte knecht van
den goeden Sint, met royaal gebaar voor de
jeugd van de Haukes, zijn zakken leegstor-
ten. Nu gaat de open auto terug over Wes
terland, naar Hippolytushoef, waar Sint
Nicolaas om ongeveer half één hoopt aan te
komen, voor den winkel van Minnes, waar
eveneens gestrooid zal worden, nu voor de
jeugd van Hippolytushoef, Dan wordt, in
langzaam tempo, naar Oosterland gereden,
waar de Kindervriend om ongeveer 1 uur
hoopt te zijn. Op het schoolplein, hij de
smederij van Lont, zal Piet weer zijn goede
gaven uitstrooien en weer gaat het verder
nu naar Den Oever, waar voor de slagerij
van Kaan zal worden gestopt en als laatste
pleisterplaats, weer voor de jeugd het strooi-'
sel regenen zal.
Op den terugweg zal waarschijnlijk nog
even gepauzeerd worden in hotel de Haan,
waarna over v. Ewijcksluis en Breezand,
naar Anna Paulowna gereden wordt, waar
Sint Nicolaas en zijn knecht om ongeveer
kwart voor drie zullen zijn, om den feestmid
dag van de Heldersche Courant daar verder
bij te wonen.
i Alleen bij ongunstig weer gaat de tocht
van den Sint niet door. Als het bezoek niet
door kan gaan, zal dat worden gebullitineerd
bij Kat te Westerland, bij onzen hoofdagent
te Hippolytushoef, den heer Mostert, en bij
onzen correspondent te Den Oever, den heer
Buma.
ZUIDERZEEWERKEN.
De volgende onderhoudswerken in den Wie-
ringermeerpolder gedurende het jaar 1935,
zullen 19 December worden aanbesteed (ra
mingen tusschen haakjes)
a. in en langs het noordelijk en westelijk
gedeelte van de Wieringermeer:
1. het gemaal „Leemans" met de Stonteler-
sluis 2500)
2. de vaarten en tochten (ƒ10.000);
3. de Slootsiuis 125)
4. de straatwegen 32.500);
5. de gewalste wegen 5.000);
6. de vaste en beweegbare bruggen 1.375)
7. kanalen, waterkeeringen en kunstwerken,
tot den Amstelmeerboezen behoorende
7.000).
Totaal in massa 58.500.
b. in het oostelijk en zuidelijk gedeelte van
de Wieringermeer, te Meclemblik:
1. het gemaal Lely 2.000);
2. de vaarten en tochten 6.550)
3.' de Hoekvaartsluis 300);
4. de straatwegen 49.000)
5. de gewalste wegen 6.900)
6., de vaste en beweegbare bruggen 1.700);
7. het Overleekerkanaal te Medemblik met
de kunstwerken 500)
8. het gemaaltje en arbeiderswoningen in
den proefpolder te Andijk 500).
Massa 67.000.
ONDERWIJS.
Tot tijdelijk onderwijzeres aan de O. L.
School te Den Oever (vacature mej. A. Diep-
grond) is benoemd mej. L. van Hoboken te
Amsterdam.
1JSSPORT.
Naar wij vernamen is door het bestuur der
IJsclub alhier bericht ontvangen van het
hoofdbestuur IJ N. H. dat de bekerwedstrijd
schoonrijden is toegewezen. Ook het vorige
jaar waren er pogingen in die richting aan
gewend, doch zonder resultaat.
ZAKENNIEUWS.
Door den heer K. Zander is te Heiloo uit
de hand gekocht de garage, annex autohandel,
in eigendom van den heer van Gemeren,
thans in huur bij den heer van Eijk.
Het bedrijf zal worden uitgevoerd door den
heer Js. Zander Jr„ alhier.
NIEUWS VAN D.E.V.
Naar men ons meedeelde heeft de propa-
propagandaclub D.E.V. in studie genomen het
tooneelstuk „Er staat geschreven". De op
voering zal waarschijnlijk in Februari plaats
vinden.
BOND VAN STAATSPEN
Volgens het plan zal in begin Dec. door de
afdeeling van den Bond voor Staatspensio-
neering nogmaals plaatsvinden de opvoering
van „Jasper en Meraike" de bekende West-
friesche-Voordrachtkunstenaars.
KONIJNENDIEFSTAL.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
werden bij den heer F. een zevental konijnen
en bij den heer K. een vijftal konijnen gesto
len, terwijl nog twee andere bewoners aan
gifte hebben gedaan eveneens eenige konijnen
te missen. Tot nu toe werd geen spoor van
de daders gevonden, doch men meent deze
diefstal in verband te moeten bregen met een
diefstal, die onlangs te Barsingerhorn plaats
vond en waarbij een twintigtal konijnen ont
vreemd werden. Nu het weer tegen Kerstmis
aan begint te loopen, schijnen de heeren het
vooral op konijnen gemunt te hebben.
De ILLEMERT.
I
Ondanks den lagen waterstand is het ge
lukt de ijsbaan „de Illemert" geheel onder te
pompen, 't is thans een plas van behoorlijke
afmeting.
OOK TE DEN BURG VEEL RATTEN.
Als een bewijs, dat de rattenplaag dit jaar
Op Texel groot is kan dienen, dat men dezer
dagen, alleen op de gemeente-mestbelt te Den
Burg ruim 90 ratten heeft onschadelijk ge
maakt.
I
EEN FLINK SALDO
Naar de voorzitter van U.D.I. ons mede
deelt, bedraagt de netto-opbrengst van de uit
voering, ten bate van de Nutsbewaarschool,
Vrijdag gegeven in het Bioscooptheater v. d.
heer Pen, f 218. Een flinke stijving van de
kas.
Vanwege het succes, dat men met de op
voering van „Tropenadel" heeft gehad, be
sloot U.D.I. op den tweeden Kerstdag dit
stuk opnieuw op te voeren.
i
mundjeinbelasting.
Heden zal aan den gemeenteraad een voor
stel worden gedaan tot verhooging der hon
denbelasting, en wel van de le klasse van
f 4.op f 10.en voor de 2e klasse van
uttJj Vv --j
gere belastingopbrengst
om het aantal honden in deze gemeente, met
de vele schapenboerderijen, te beperken. In
1904 bedroeg 't aantal honden in deze ge
meente 167, in 1914 277, in 1917 284, en
thans bedraagt het plm. 425.
HERZIENING SALARISSEN.
Bij de nieuwe regeling der jaarwedden, die
Ged. Staten voornemens zijn vast te stellen,
zou de gemeente Texel, den 1 Jan. j.1. 7893 zie
len telde, tot de 6e klasse behooren. Ged.
Staten vragen hierover het oordeel van den
raad. Door deze regeling zou de jaarwed
de van den Burgemeester verlaagd met f 95
per jaar en van den secretaris met f 123, en
van den gemeente-ontvanger met f 66. Met
inbegrip van het ingevoerde wettelijke pen-
sioenverhaal zullen de sinds 1932 getroffen
maatregelen beteekenen voor den burgemees
ter 13,9 pet., v. d. secretaris 15 pet., en voor
den gem.-ontvanger 15,8 pet. B. en W. stel
len voor deze regeling goed te keuren.
SUBSIDIE BLOEMENTENTOONSTELLING
HEEMSTEDE.
Gezien het groot belang dat Texelsche bol-
lenkweekers hebben bij de groote bloementen
toonstelling >lie in 't voorjaar van 1935 te
Heemstede zal worden gehouden, stellen B.
en W. den raad voor een subsidie van f 50.
te verleenen, zijnde dit het bedrag, dat de
Alg. vereen, voor Bloembollencultuur van de
ze gemeente vraagt.
BRANDSTOFFENTOESLAG AAN
WERKLOOZEN.
De regeering heeft zich, blijkens een bjj
't gemeentebestuur ontvangen circulaire, op
het standpunt geplaatst, dat de werkeloozen-
kassen alleen d a n in werking mogen wor
den gesteld, als de betrokken werkelooze le
den bij de werkverschaffing geen arbeid
kunnen vinden. De werkgelegenheid bij de
werkverschaffing zal, naar 't zich laat aan
zien, op ruimer schaal worden opengesteld
dan den vorigen winter, toen de leden van
een bond beurtelings een week werkten, en
een week uit de kas uitkeering ontvingen. B.
en W. stellen zich voor, dat in dezen winter
de bondsleden in plaats van 6 dagen, gedu
rende 8 dagen van de 12 dagen gewerkt kan
worden, waardoor loon en toeslagen bij een
gemiddelde werkweek van 45 uur f 1.13 meer
zullen bedragen. Daar bovendien de winter
hulp die van de regeering te wachten is rui
mer belooft te worden, stellen B. en W. voor
niet op het verzoek om brandstoffentoeslag
in te gaan, daar in deze kosten door 't Rijk
niet wordt bijgedragen.
ui.
i „Zelfs u, als leek zult reeds begrijpen, dat
de toestand waarin de „K 13" zich bevond,
een zeer hachelijke was, aldus vervolgde de
heer Wichers zijn verhaal."
„Het lijkt mij afschuwelijk, opgesloten te
zijtten in een stalen gevangenis! Overal weet
jci om je heen, een eindelooze watermassa!
Njergens heen te kunnen! Als niet spoedig het
onmogelijke gebeurt, hulp komt opdagen, is
een vreeselijke verstikkingsdood het einde.
Djat vind ik vreeselrjk zeg ik huiverend. Je
weet het, terwijl je bij je volle verstand bent."
wiset het, terwijl je bij je volle verstand bent.
j„Dienst is dienst, herneemt de heer
Wichers kort. De mannen van den Onderzee
dienst hebben slechts hun plicht te doen.
keibord en veroorzaakte aldaar een hevige
kortsluiting, het doorslaan van de zekerin
gen en het verbranden van kabels. De ge-
heele centrale werd daardoor in een witte,
verstikkende rook gehuld. Eenige lappen
werden haastig in de spreekbuis gestopt om
dit water te keeren totdat de klep gesloten
kon worden.
„Zonk de boot direct, mijnheer Wichers?"
Neen, dat geschiedde niet. De „K 13" zonk
niet zooals u wellicht denkt als een steen,
die in het water gevallen is, onmiddellijk
naar den bodem, maar toch ging het alles
tamelijk vlug in zijn werk, want in snelle op
eenvolging zag men, hoe de dieptemeter 6
meter, 9 meter, 12 meter en 15 meter aangaf.
Bij 17 meter bereikte de onderzeeboot den
bodem. Zachtjes raakte ze den grond met een
Wanneer echter de voorzorgen goed worden
genomen, geen domme dingen gebeuren, zoo-
aljs op deze ongeluksboot, dan is de kans op
een ongeluk, als de „K 13" overkwam, vrij
wel uitgesloten. De Nederlandsche Marine
heeft, wat dit betreft een goede naam. Wij
zijn een secuur volk. Overal gebeuren onge
lukken! Veelal is het logisch gevolg van een
fout. Wie garandeert de Heldersche pleizier-
réizigers, die op Woensdag met de goed-
koope trein naar Amsterdam vertrekken, dat
ze daar zonder kleerscheuren zullen aanko
nden? Hun leven hangt van een kelinigheid
af. Een verkeerd sein, een kleine onoplettend
heid van den machinist, en er gebeurt een
cathastrophe! Op 't land, in de lucht, boven
water en ook er onder is het parool opletten!
Maar wij dwalen af van ons onderwerp.
„Revenons a nos moutons onderbreekt de hr.
Wichers zich zelf, dan duiken wij weer on
der, om te zien, wat zich op de ongeluksboot
verder afspeelde.
Drie spreekbuizen leidden van de centrale
naar het achterschip. De kleppen hierin
werden zoo gauw mogelijk gesloten, maar
vóór dat dit had kunnen geschieden, spoot
eén krachtige waterstraal tegen een scha
fte s
weinig slagzij aan bakboord en een helling
van 4 graden achterover.
Naderhand bleek de diepte 19.5 m te zijn,
hetgeen gelijk staat met een druk van 1.95
atm. Een diepte van 17 m staat gelijk met
1.7 atm. Het verschil in aanwijzing ontstond
door een overdruk van 0.25 atm. die in de
boot heerschte.
HOOFDSTUK III:
Nog slechts 8 uur lucht. Dan
de verstikkingsdood
„Het ergste lijkt me, dat er al direct ge
brek aan frissche lucht was, merk ik op."
„In een gewone gevangenis kan een ge
vangene tenminste nog eens luchten, maar
hier op den bodem der zee, moet de ingeslo-
tenen te moede zijn geweest, alsof ze levend
in één groote, gemeenschappelijke doodkist in
een graf neergelaten waren. De verstikkende
rook, die ontstond, door het verbranden der
rubber kabels, moet de atmosfeer, die niet
normaal gezuiverd kon worden, ondragelijk
gemaakt hebben.
Inderdaad het was ellendig, vervolgt de
heer Wichers. Een noodlottige samenloop van
u terec-JBP^*
de brandende ru0uê.~7 - uhü
geheele centrale, prikkelde in de keel en
de oogen tranen; een ieder was versuft door
de overdruk en men kon slechts met de groot
ste moeite de gegeven orders verstaan. De
brandende kabels zaten achter het schakel
bord en alle pogingen om de vlammen met
natte lappen te dooven, werden beloond met
heftige electrische schokken. Een kaarten
tafel werd vlug in stukken geslagen en na
eenigen tijd gelukte het om met natte lappen
aan stukken hout de brandende kabels te
dooven.
Eerst ïu kon men beginnen met den toe
stand der boot vast te stellen.
Op het herhaaldelijk telefonisch oproepen
naarhet turbinecomp. werd niet geantwoord,
zoodat men het ergste voor de Kameraden in
dat gedeelte vreesde. Een belangrijke hoeveel
heid samengeperste lucht werd verbruikt om
het water uit de voorhoofdballast tanks (1)
te persen, maar de luchtbel in de helling
meter bewoog zich niet en daar de restee-
rende hoeveelheid samengeperste lucht, die
reeds grootendeels opgebruikt was geworden,
bij de vorige onderwatervaart en deze nood-
maoeuvre, erg klein begon te worden, werd
hiermede opgehouden. Gelukkig was de accu
batterij geheel volgeladen, waardoor men in
de gelegenheid was zooveel stroom te geDrui-
ken als men wilde voor licht en electrische
zuig- en perspompen. De luchtpompen werden
een tijdie te werk gesteld om de overdruk in
de boot naar de luchtflesschen te pompen en
zoo de druk op de ooren te ontlasten. Hier
tegenover ontsond echter het bezwaar, dat
daardoor de druk op het schot aan den ach
terkant van het midden torpedocomp. (5)
evenveel toenamen, maar gelukkig weerstond
dit schot de extra belasting. Men was helaas
niet in staat, om water of olie lit de achter-
ballasttanks (11) naar buiten boord te per
sen, daar de kleppen van deze tanks zich
allen in de machinekamer bevonden, dus bui
ten ieders bereik. Evenmin kon men de ach-
tervalkiel laten vallen.
Waren er geen schepen in de buurt, toen
de onderzeeboot verdween? Het lijkt mij on
verantwoord, dat een duikboot, die zijn eer
ste officieele duikproef deed, niet gecontro
leerd werd door een ander schip. Mischien
zeg ik iets doms, maar waarom ha'1 The
„Cornet" zooveel haast, om weer terug te kee
ren. Ze hadden wel een kwartier later ook
kunnen lunchen.
Ik kan me uw gedachtengang volkomen
indenken, herneemt de eerste officier van de
Heldersche Onderzeedienstkazerne, maar al
hoewel de „Cornet" was weggevaren, had
men toch van andere zijde het ongeluk gezien.
Het toeval wilde, dat de Commandant van
de onderzeeboot „E 50", die bezig was duik
proeven te doen in de Garelock, de duikma-
noeuvre van de „K13" van zeer nabij gevolgd
had, en dat deze manoeuvre hem zeer
verdacht was voorgekomen. Hij wierp voor
alle zekerheid een boei op die plaats om aan
te duiden waar de „K 13" ondergegaan was
en waarschuwde de „Cornet", die hierop on
middellijk terugkeerde om eventueel te assi-
steeren.
Korten tijd nadat de boot op den bodem
was gekomen opende men de waterdichte
deuren weer om meer ruimte en lucht te ver
krijgen. Ook de waterdichte deur naar het
middentorpedocomp. werd voorzichtig Ge
opend, waarna de twee menschen, die daar
opgesloten waren, werden verlost. Het com
partiment was practisch vrij van water hoe
wel het achterschot, dat beproefd was op een
druk van 1 kg per cm2 en nu onder een druk
van 1.7 kg stond, nogal lekte. Tevens kwam
tametlijk veel water binnen door de spreek
buis en langs de schotdoorvoeringen van ka
bels, telegraafoverbrenging enz. Het bleek dat
het compartiment ongeveer m3 water per
uur maakte en zoo nu en dan moest de elec
trische lenspomp te werk gestetld worden om
dit water te verwijderen.
In het middentorpedocompartiment (5) en
de centrale (4) bevonden zich nu in het ge
heel 48 man, n.1.: De Commandanten Herbert
en Goodhart, de Oudste Off. Singer van de
„K 13", de Chef machinkamer Lane van de
„K 14", 26 onderoff. van manschappen, 10
leden van de overname-commissie der Admi
raliteit en 8 man van de werf. Voor deze 48
personen was 340 m3 luchta anwezig, dus
per persoon 7200 liter. Normale lucht be
vat ongeveer 20 zuurstof. Indien deze hoe
veelheid is verminderd tot 16 stik tmen
door gebrek aan zuurstof. Voor ieder van de
opvarenden was er dus een hoeveelhedi zuur
stof gelijk aan 4 van de voor hen aanwe
zige lucht, dus 280 1. Nu gebruikt een
mensch die geen arbeid verricht ongeveer
18 1 zuurstof per uur; hiernaar gereken zou
men dus 280 gedeeld door 18 d.w.z. 15 uur
kunnen blijven leven. Moest er gewerkt wor
den dan zou het zuurstofverbruik veel grooter
wroden, daar iemand die zwaar werk verricht
wel 9 maal zooveel verbuikt als in rust, dus
±160 1 per uur. De meesten van de aanwezi
gen hadden niets te doen, zoodat men het
zuurstofverbruik per hoofd ongeveer op 35 1
per uur kan stellen. Indien de lucht niet ver-
verscht of geen zuurstof toegevoegd werd,
zou men dus op zijn hoogst nog 8 uur kunnen
leven.
In werkelijkheid hebben de overlevenden
het ruim 42 uur uitgehouden. Dit was alleen
mogelijk doordat men nu en dan een weinig
samengeperste lucht in het torpedocomp. liet
on' tnappen na van te voren de bedorven lucht
in andere luchtflesschen te hebben gepompt.
Dinsdag was de lucht zóó slecht, dat een aan
gestoken lucifer slechts een weinig rook en
veroorzaakte, doch geen vlam meer.
(Wordt vervolgd).
(Het vorige artikel werd gepubliceerd in
het nummer van Zaterdag 10 November.)
Volgens de Chineesche bladen is het nabij
Tientsin gelegen dorp Tzehsien in rep en roer
gebracht door de verschijning van duizenden
reusachtige schildpadden. Des morgens krui
pen de dieren in volkomen ordelijke rijen uit
een hol en bjj het valien van den avond keeren
zij in dezelfde orde terug.
Bijgeloovige boeren branden wierook en
bidden, dat de schildpadden, die volgens de
Chineeschen de goden zijn, die de macht
hebben over droogte en regenval, voor een
goeden oogst zullen zorgen.
