'T JUTTFRTJE
ZATERDAG 29 DECEMBER 1934
PAG. 3
De spijskaart op
Oudejaarsavond.
De oudejaars-keuken.
Symboliek in het Oudejaarsfestijn.
Korrelspijzen beteekenen goud!
Vischschubben voorspellen
U zilverl
door
DR. A. VARINGHAR.
Oudejaarsfeest een zeldzame bekoring
heeft die dag! Het is de dag, waarop onze
eerste voorvaderen meenden, dat de oude
goden van het oeroude heidendom over de
uoode aarde trokken, om de sluimerende
zaden en emen te zegenen: Winterzonne-
wendefeest
Het is de laatste dag van het jaar en in
geloovige verwachting ziet men het nade
rende jaar tegemoet. Nergens komt dat
sterker tot uitdrukking dan m de symbo
liek der spijzen, die men dien dag ter tafel
brengt! Daarbij heeft alles zijn beteekenis.
Met zorg zal de huisvrouw het maal samen
stellen en er voor oppassen, dat het spijzen
zijn, die volgens de oude opvattingen zegen
en vruchtbaarheid meebrengen. Weliswaar
heeft de tijd ook hier wel eenige verwarring
gesticht en heeft vooral in de groote ste
den de Sylvester-karper de oude spijzen
weten te verdringen, maar de „oliebol" en
het dampende glas punch laat men zich. niét
ontnemen. Hoewél feitelijk ook de oliebol
zich later heeft ingedrongen en de eiger.-
lijke Sylvester feestsp.js van de eettafel
heeft verdreven.
Deze bollen, die haast de heele wereld
veroverd hebben, zijn nl. als men van voor-
loopers afziet nog vrij nieuw. Maar zij
werden volgaarne aangenomen als ersatz
voor de tijdroovende pannekoek, die vroeger
de echte oudejaarstafel moest sieren. Daar
bij komt het meerdere malen voor, dat de
bollen nu niet precies „bol" uitvielen,
maar wel eenigszins langgerekt en met
aanhangsels uit de olie werden opgehaald
Dat is eigenlijk een ernstig vergrijp tegen
de symboliek, want de ronde vorm was een
afbeelding van niets minder dan de zon
zelf, wier terugkeer op het feest der „win
terzonnewende" door de oude Germanen
met vreugde gevierd werd, en dan met zon-
nekoeken, als een soort offer, werd begroet.
Om dezelf' reden zijn ook vele andere
koeksoorten van het Sylvesterfeest rond,
zooals b.v. de bruine en witte peperkoeken,
die in Mecklenburg, Pommern, Holstein enz.
worden gebakken.
Ook de „krans" en de voornamelijk in
Thüringen zoo geliefde „Brezeln" zijn over
blijfselen var de oudejaarsfeesten ml de da
gen vóór de Christenheid. De krans was bij
de Romeinen het teeken.dat de Oneindig
heid beteekent; de krans bezit immers nóch
een begin nóch een einde! Men vergeleek
deze oneindigheid met de opeenvolging en
aaneenrijing der dagen en jaren. De kerk
verwierp later dit heidensche teeken, maar
men wilde het niet los laten en voegde
daarom in de krans een kruis. Daaruit ont
stond dan later, na de noodige vereenvoudi
gingen, de Brezelvorm van Thüringen.
Nog in tal van andere feestkoeken vin
den we overblijfsels van het oude heiden
dom terug. Onder anderen in de Speculatius
van het Rijnland en in de peperkoekfiguren
van elders in ons land. Steeds is het weer
de figuur van Wodan, die we daar ontmoe
ten; /neestal in gezelschap van Bechtas, de
latere vrouw Holle en Sleipnir, het trouwe
paard, al hebben zich die figuren in den
loop van den tijd, onder invloed van het
Christendom, in détails veranderd. De
Oudejaarskoeken van Zweden hebben thans
nog een hoefijzer- of een paardenkopvorm
hetgeen maar él te duidelijk op Wodan's
prard betrekking heeft. Ook het heilige
zwijn van Perchta of van Freya, dat voor
den wagen van een dezer Noorsche god
heden gespannen is, vindt men hier en daar
nog terug in den vorm van geluksvarken-
tjes. Vooral op Nieuwsjaarskaarten speelt
b t gelukszwijntje nog een voorname rol.
Ook vindt men op de nieuwjg stafel der
Britten alsmede in Holsteir. vaak een
geheele varkenskop, terwijl i.lön op Sylt
aan varkensribbben de voorkeur geeft,
waarbij rijstebrei met suiker geserveerd
wordt!
Rijst is erg gezocht, daar het een kor-
relspijs is, hetgeen beteekent, dat men het
geheele jaar géén gebrek aan geld zal heb
ben. In tal var. plaatsen behoort rijgt offi
cieel tot de oudejaarsspijzen en de Scandina
viër zet zijn gasten grutten en erwten voor.
Rijst, gerst en maankop en de kuit der vis-
schen zijn korrelig. Daarom eet men in tal
van streken pp S lvesterdag gerstebrei, die
om mooi goudgeel te zijn met saffraan
is geverfd, want de gele kleur beteekent
veel goud in het volgend jaar. Om die
goudkleur was ook. hutspot of een andere
wortelspij s zeer gezocht.
Terwijl men hier en daar bij de gerstebrei
worst kookte, was de haring in andere stre
ken meer in. zwang. De zilverm geschubde
■"isch beteekent n.1. zilveren rijkdom in het
volgende jaar, de reden ook, waarom
karper zoo nauw met de Sylvester-viering
verbonden is. Die schubben doet men in de
portemonnaie, opdat men nooit geldgebrek
zal hebben. H-t beste is kuitschietende kar
per, 'egt men in Noordelijke streken. De
maankopkorrels worden verwerkt in
k- 'ken.
Maar ook kool was een geliefkoosd oude
jaarsavondgerecht. Boerenkool, zuurkool
met varkenskop, witte kool, enz. zijn over
bekende oudejaarschotels. Peulvruchten
echter, die mer op iedere Scandinaafsche
oudejaarsavondtafel zal aantreffen, ver
smaden de Zuidelijker volken, omdat het
bijgeloof gaat, dat zij zweren veroorzaken.
Eveneens mag men op oudejaarsnacht geen
appels eten; ziekte en ellende zouden er in
het volgende jaar het gevolg van zijn. Om
geen anderen dag irt het jaar is zooveel
bijgeloof en geheimzinnigheid geweven, als
om den oudejaarsdag. Het is ook verkeerd
rrret champagne op het niéuwe jaar té
klinken: roodè wijn of portv yn is het
juiste. Rood *- de kleur van het bloéd, dat
kracht en gezondheid, energie en succes be
lichaamt. Daarom moet de Sylvesterbowl
ook róód zyn en geeft men punch de voor
keur. De punch is overigens ook weer niets
anders dan een vervanging van het Joel- of
Jolebier, waarmede de Germanen de goden
welkom heetten, als zij na een feestelijke
offermaaltijd de goden in hun midden
meenden te hebben. Zoo spelen overblijfsels
uit oeroude, heidensche tijden nog steeds
een rol in ae oudejaarsviering en zijn veel
van de oudejaarsgebruiken slechts met be
hulp dier heidensche riten te verklaren.
Het dinertje en hoe wij het
klaarmaken.
door
Mevr. G. C. Meyer-Schwenke
OUDE J AARSVIERIX G
Als straks de klokken het midddemach-
telflk uur aankondigen op den laatsten dag
van het jaar, zullen velen met familie en
kennissen denken aan wat voorbij is, lief
zoowel als leed.
Hoopvol ziet men de toekomst tegemoet,
die toch ondanks den druk der tijden voor
ieder, die het zien wil, nog wel lichtpunten
in zich houdt.
De traditie wil het nu eenmaal, dat zoo'n
oudejaarsavondviering iets extra s met zich
brengt en al naar gelang van de geldmid
delen zal men zich aan een min of meer uit
gebreid soupertje om den disch scharen.
Velen zullen er de voorkeur aangeven
gasten een koude tafel aan te bieden,
terwijl anderen deze iets meer uitgebreid
willen zien. Wij geven eerst een overzicht
van een koud souper, waarbij de tafel ge
zellig gedekt wordt en in het midden een
hors d'oeuvre schaal wordt geplaatst, waar
van de bakjes gevuld worden met zalm.
kreeft garnalen en haringreepjes, alles op
een bedje van sla, bedekt met een laagje
mayonnaise. Verder zien we allerlei kleine
rlazen schaaltjes, waarin tomaten, kom
kommer. gemengde en aardappelsla, aan
gemaakt met mayonnaise of olie en azijm
peper en zout. Een paar langwerpige schaal
ties met huzarensla mogen niet ontbreken
evenmin als toast of Weerter beschuitjes.
balletjes boter en verschillende kaassoor
ten. We geven hieronder enkele recepten
o.a. van mayonnaise en huzarensla.
Mayonnaise.
1 eierdooier wordt schuimig geklopt in
een verwarmde kom met 3 eetlepels azijn,
mosterdpoeder, peper en zout. Hierbij voegt
men in den aanvang druppelsgewijze beste
saolie, terwijl men steeds blijft kloppen. De
massa wordt nu langzamerhand flink dik en
mocht ze te dik worden, dan klopt men er
een eetlepel azijn door, terwijl telkens een
scheut slaolie wordt bijgevoegd, totdat 3 dL
is verwerkt.
Huzarensla
10 aardappelen (gekookte), 300 gr. vleesch-
resten, liefst van kalfs- of varkensvleesch,
1 gekookte biet, 1 zure appel, 1 uitje, 4
harde eieren, ingemaakte uitjes en augurk
jes olie, azijn, peper en zout, eenige eetle
pels mayonnaise.
De aardappelen, het vleesch, 2/3 van de
schoongemaakte biet, de goed gewasschen
appel en 2 eieren worden aan kleine blokjes
gesneden en in een slabak gedaan, daarna
vermengd met peper, zout, olie en azijn.
Met het sla-couvert worden alle ingrediën
ten goed dooreengemengd, tenslotte doet
men er het fijngehakte uitje, eenige au
gurkjes en eenige eetlepels mayonaise bijn,
schept alles nog eens dooreen en laat de
sla mistens een halven dag staan, opdat
alle smaakjes zich goed vermengen.
Op een paar platte schalen of op een
groote wordt een bedje van sla gelegd, hier
op komt de huzarensla, die naar het mid
den toe opgehoogd wordt en plat gestreken
met een breed mes. Een der harde eieren
wordt aan plakjes gesneden om met de aan
waaiertjes gesneden augurkjes en uitjes als
garneering te dienen, terwijl van het andere
het wit zeer fijn gehakt wordt en over den
bovenkant van de huzarensla wordt ge
strooid/terwijl hier overheen het geel komt,
dat door een fijne zeef wordt gewreven..
Warm souper
Kop bouillon met cheeselets, patrijs niét
croutons, oranje saus, ingemaakte kersen-
en zacht gebak met gele room, beschuit
met diverse ;aassoorten, zoutjes en kaas
koekjes, vruchten en nooten.
Patrijs met oranje saus.
4 patrijzen, 200 gr. boter, zout en spek-
De patrijz wenorden gewasschen, gezou
ten en omwonden met een reepje spek,
daarna wordt de boter verwarmd en de vo
gels licht bruin gebraden. Van tijd tot tijd
de boter overgieten en ongeveer I uur
zachtjes braden, nu en dan een half kopje
water bijvoegen.
De patrijzen worden gewasschen, gezou-
en op een schaal in den oven warm gehou
den.
Veertig gram boter en veertig gram
bloem worden verwarmd en met 2 dL. van
de gezeefde jus en een fijngesnipperd sja
lotje 5 minuten doorgekookt, daarna wordt
de rest van de jus bijgevoegd, zoodat er
ongeveer 5 6 dL. vloeistof bij de bloem
is, anders -anvullen met water, zout, peper
wijnglas sherry bijvoegen en 10 minuten
heel zachtjes koken, daarna de sap van een
sinaasapepl bijvoegen en de helft van de
zeer dunne schil (zonder wit) die aan smal
le reepjes is gesneden.
De patrijzen worden met een scherp mes
gehalveerd op een verwarmden schotel ge
legd en overgoten met de saus. Goed warm
opdienen met croutons. Voor de croutons
snijden we drie-hoekjes en rondjes uit dun
ne reepjes oud brood (1 cm.) die in boter
of delfrite aan beide zijden goud-geel ge
bakken worden.
OLIEBOLLEN-
Oliebollen worden tegenwoordig op zoo
veel verschillende manieren gemaakt, dat
het waarlijk geen sinecure is, daarvoor een
algemeen recept te geven,
Maar het oude recept, met de vele kren
ten, rozijnen, enzoovoorts, hebben we ech
ter ook nog bewaard en dat willen we hier
onder navertellen: Voor oliebollen maakt
men een beslag van 5 ons tarwebloem, 1%
ons krenten, 114 ons rozijnen, 2 lood snip
pers, 6 lood sucade, evenveel gepelde aman
delen en 8 eieren, benevens 4 lood gist en
wat zout. Volgens een ander voorschrift
kan het beslag bestaan uit 1 pond bloem,
4 ons rozijnen, 2 ons boter 7% maatjes
melk, 4 eieren, theelepeltjes zout en 8
lood gist. In beide gevallen maakt men van
deze zelfstandigheden een niet te dun be
slag, dat men behoorlijk laat rijzen Men
kan de oliebollen bakken in raapolie, die
met een snede roggebrood is gekookt of in
half raapolie, half reuzel. Met een ronden,
ijzeren lepel, die men eerst even in de heet.e
olie gedompeld heeft, neemt men een
schepje beslag en met een tweeden lepel
fatsoeneert men het beslag tot een bol. die
men dan in de olie legt. Men doet er nu
zooveel tegeljjk in, als de pot zal kunnen
bevatten, duwt ze naar onderen, als ze bo
ven drijven, keert ze om en neemt ze er uit
zoodra zij een fraaie kleur hebben aangeno
men. Men bestrooit ze met bastaardsuiker."
BERLINER BOLLEN.
Voor Berliner Bollen maakt men een
deeg van 2(4 maatjes melk, 12% lood bo
ter. 6 eierdooiers en 1 wit van een ei, 5 lood
gist, 5 lood suiker en een voldoende hoeveel
heid bloem om al deze ingrediënten tot een
luchtig dee; te verwerken. Om dit te doen
rjjzen, legt men het op een met meel be
strooide bakplaat, waarna men het tot de
dikte van een vinger uitrolt Uit deze lap
steekt men schijven, die men met de een
of andere vruchtengelei bedekt, een kleinen
rand openlatende, die men met geklutste
eieren bestrijkt. Op elk met gelei bedekt
plaatje legt men nu een even dik deeg-,
plaatje en drukt dit aan den rand op het
onderste vast, Daarna zet men ds.bollen op
een met meel bestrooid papier om ze nog
wat te doen rijzen, waarna men ze in ko
kende (bereide) boter, 3 a 4 tegelijk, bruin
laat bakken! Ze worden met kaneel en spir
ker bestrooid!
Voor de dorstige Oudejaarevierders:
SLEMP.
Men trekt wat beste thee, saffraan, zoo-
veer als men tusschen vinger en duim kan
nemen, 6 kruidnagelen en kaneel üj water
op wat vuur in een trekpot, gedurende 1,
uur af! Daarna giet men het door een,
zeef je. in de kokende melk, bindt deze met
wat' sago, die men met een weinig koude
melk of eierdooiers aangemengd heeft, laat--
de melk nog eens goed doorkoken en doet. -
er dan de suiker bij.
.WARME WTJX.-
In een'ketel dóet mén I flesch rooden,
wijn met 1% ons suiker en 1 lood pijpka
neel. Na de tuit van de ketel met een prop
papier dichtgemaakt te heben, laat men
den wijn kokend heet worden.
BISSCHOPWIJN.
Bh een flesch rooden wpn doet men
flesch kokend water Men laat haar nu
goed heet worden en doet er vervolgens
suiker naar smaak en 1 lepel vol gemaakte
bisschop bij.
PUNCH.
Punch vaa Arak.
Deze bestaat uit 1 deel citroensap, 4 dee
len Arak, 2 deelen suiker met 8 deelen ko-
kend water.
Een ander voorschrift is 't volgende: men
laat een lood groene thee met een kan ko
kend water trekken en toegedekt staan. In
een soepterrine doet men nu 5 ons witte
suiker, waaraan men de schil van een
sinaasappel heeft afgewreven. De afgetrok
ken thee giet men nu door een doek op de
suiker, perst drie sinaasappelen en twee ci-
tröenen uit en giet dit sap bij de thee. Ten
laatste doet men er een flesch rum of arak
bij, giet het daarna in een ketel om goed
heet te worden, doch koken mag het niet!
Eierpunch.
Men laat een weinig thee, notemuskaat
en nagelen in een halve kan kokend water
aftrekken, giet dit door een doekje en ver
volgens bjj 1% flesch goeden, rooden wijn.
2% ons suiker, waarop een citroenschil is
afgeraspt, het sap van 2 citroenen en S
eieren. Men zet dit nu op het vuur en slaat
het met de garde tot schuim, doch zorgt,
dat het niet kookt. Nadat men de pan van
het vuur heeft genomen, gaat men voort
met den drank nog wat te slaan en giet er
intusschen wat arak bjj.
Grog.
Men neemt 1 deel rum. arak of cognac,
2 deelen kokend water en suiker naar
smaak.
Met wie heeft je vrouw eigenlijk gister
avond zoo'n helsche ruzie gemaakt?......
M\jn vrouw ruzie? Oooooch...... niets
bijzondersdat is natuurlijk tegen den
hond geweest!!!
De arme hond! Wij hoorden duidelijk, dat
zrj het arme dier dreigde het nóóit vier
den hutssleutel te geven......
