Het eiland Texel in 1934.
lACHTIG MENSCHEN
HELDERSCHE COURANT VAN MAANDAG 31 DECEMBER 1934.
opgesloten
stalen
in een
gevangenis
i—
s 1
t
Leden van de Geref. Kerk stichtten een
studievereeniging voor mannen en een vrou-
wenvereeniging, die zich met liefdadigheids
werk bezig houdt.
Ds. S. H. Zuidema slaagde voor het Docto
raal examen Wijsbegeerte aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam.
Onderwijs.
De openbare school in Breezand en de
R.-K. school in de Spoorstraat moesten het
beiden met een leerkracht minder stellen.
Ouders en andere voorstanders van openbaar
onderwijs offerden voor een fondsje, waar
door. zij 't tegen een matige vergoeding,
wederom een onderwijzeres als „kweekelinge
met acte" aan de school te Breezand kon
worden aangesteld. De boventallige leerkracht
in de Spoorbuurt bleef voorloopig onderwijs
geven.
Ged. Staten keurden slechts goed, dat op
twee plaatsen vervolgonderwijs werd gegeven.
Toch bleef het onderwijs aan de drie scholen,
doordat de betrokken leerkrachten onderling
goedvonden het beschikbare salaris van twee
cursussen te deelen. Ook aan de R.-K. school
in de Spoorbuurt werd vervolgonderwijs ge
geven.
Kunst.
Zang-, muziek- en tooneelvereenigingen
gaven uitvoeringen, die we stilzwijgend voor
bijgaan. Als iets bijzonders herinneren we aan
de „Polderrevue", die de ontwikkelingsgang
van den polder schetste en grootendeels het
werk was van Pastoor Van der Eem.
De mandolineclub „Kunst en Eer" behaalde
op een nationaal concours te Utrecht in de
tweede afdeeling een tweeden prijs en de
Chr. muziekvereeniging „Soli Deo Gloria" te
Krommenie op een concours van den Chr.
Bond in Ncoord-Holland in de eerste afd.
Fanfare een tweeden prijs, zoowel in den
concert als in den marschwedstrijd.
De vereenigingen ondervonden over 't alge
meen ernstig den terugsiag van den minder
goeden tijd. De uitvoeringen werden meestal
maar matig bezocht. Dat blijkt uit de vermin
derde opbrengst van de vermakelijkheidsbe
lasting, die voor de jaren 1931, '32, '33 en 34
resp. ongeveer 2600, 2000, 1600, 1350
bedroeg.
De zangvereeniging „Vriendschap herdacht
haar 15-jarig bestaan.
Sport.
Ook aan de gewone sportgebeurtenissen
zullen we geen aandacht kunnen schenken en
alleen het bijzondere noemen.
B.K.C. I kwam voor het eerst uit in de 4e
klasse van den K.N.V.B.
R.C.B. overwon een inzinking in het ver-
verecnigingsleven en speelt nu weer geregeld.
D.O.K.E.V. verwierf op de wedstrijden van
den Turnkring Holl. N.kwartier verscheidene
personeele prijzen, de dames behaalden een
eersten en de heeren een tweeden vereeni-
gingsprijs. Ook de adspiranten wonnen eenige
prijzen. Te Julianadorp legde D.O.K.E.V. bij
athletiekwedstrijden op een tiental prijzen
beslag.
Memoreeren we nog, dat aan de Kleine
Sluis een biljartclub is opgericht, aan de ijS-
club „Eendracht Maakt Macht" een wedstrijd
om 't kampioenschap hardrijden voor Noord-
Holland is toegewezen, en dat de postduiven-
vereeniging „Altijd Verder" haar 10-jarig be
staan vierde en een eigen clublokaal kreeg.
Volksgezondheid.
De gezondheidstoestand van de bevolking
In 1934 was in het algemeen goed. Slechts
een enkel geval van roodvonk kwam voor,
doch de mazelen heerschten vrij sterk onder
de schoolkinderen te Breezand. Drie gevallen
van de gevreesde kinderverlamming werden
geconstateerd. Behandeling in het ziekenhuis
leidde gelukkig tot algeheel herstel van de
patiëntjes.
Jubilea.
We besluiten ons overzicht met de herden
king van de volgende jubilea:
De heer B. de Vries was op 1 Juni 40 jaar
bij het onderwijs werkzaam.
Veldwachter Teutelink ontving het kruis
voor 20-jarigen trouwen dienst.
Daar ook het aantal eieren terugloopt is
ook deze bron van inkomsten vrijwel opge
droogd.
Evenzoo was het met de bloembollenteelt. De
oppervlakte is door z.g. saneering tot onge
veer de helft ngekrompen. Hoewel zeer ver
schillend zijn de prijzen van goede Scins en
Spurren nog vry behoorlijk geweest, over het
geheel echter is de verdienste met de bollen
teelt zeer gering en vonden enkele jaren ge
leden velen in dezen tak van bedrijf arbeid,
thars is ook voor den werkman in de bollen
teelt weinig meer te verdienen.
De graanoogst en de oogst van andere ge
wassen was in 1934 over het geheel zeer goed.
Opbrengst en kwaliteit lieten in de meeste ge
vallen weinig te wenschen over. De boeren
met overwegend bouwland en aangenomen dat
ze hun zaken naar den eisch behartigen, zul
len met winst het jaar kunnen besluiten en
van hun bedrijf kunnen bestaan, tenzij al te
hooge pachten of hypotheekrenten het maken
van winst onmogelijk maken.
Het voorjaar van 1934 liet zich met het oog
op den grasgroei zeer gunstig aanzien. Later
echter kwam er door gebrek aan water groote
schaarste. De weiden werden geheel kaal en
boden aan het vee niet meer het noodige voed-j
sel. De hoeveelheiü gewonnen hooi is niet
groot. Verschillende landbouwers hebben nog
gebruik gemaakt van de gelegenheid om jong
vee to te scharen in den Wieringermeerpolder,
Hierdoor konden ze hun bedrijf ontlasten en
kreeg het overige vee meer voedsel.
De gezondheid van den veestapel gaf in,
1934 geen groote zorgen. Behalve een enkel
geval van miltvuur, mond- en klauwzeer of
rotk-eupel onder de schapen, kwamen ern
stige besmettelijke ziekten niet voor.
De tuberculose onder het rundvee wordt
met kracht bestreden, ook met behulp van
een gemeente-ver ordening op den invoer. Vele
reactiedieren worden overgedaan aan de re
geering, zoodat de hoop bestaat, dat de Texel-
sche rundveestapel weldra vrjj van deze ge
vreesde ziekte za! zyn. Een prachtig resultaat
van onderlinge samenwerking. Moge deze sa
menwerking zich meer en meer uitbreiden tot
heil van den ooerenstand. Alleeen in Innige
samenwerking zal men, al is het ook met
zorgen en veel moeite het komende jaar weer
kunnen doorworstelen.
Overzicht Visschery.
Garnalen. De vangst op garnalen wordt
bijna niet uitgeoefend, een weinig nog voor
pellerij en garnalen drogerij. Doch slechts een
heel klein gedeelte van het jaar. Dit bedrijf is
voor Texel hopeloos verloren; ook trots de
Visschery Centrale te Den Haag.
Haring en Geep. Ook dit bedrijf geeft geen
Uitkomsten. De uitvoer-moeilijkheder en de
economische instorting drukken hierop haar
stempel van „tekort".
Noordzee-visschery. Het Noordzeebedrijf,
alhoewel ook lijdend, is nog het oeste; doch
daar in deze visscherij de beste krachten
werkzaam zijn en men gebruik moet maken
van le klas vischerij-middelen (prima sche
pen en goede motoren) kan geenszins gespro
ken worden van een rendabel beurijf.
Kreukels. De visscherij met vaartuigen op
kreukels behoort tot het verleden. Oorzaak:
het verdwijnen der zeegrasplaatsen. Wel wor
den nog door enkele personen kreukels ge
raapt, doch dit is van weinig beteekenis.
Zeegras. Dit is alom verdwenen. Voornaam
ste oorzaak: Afdijking Zuiderzee.
Wulken. Hiervan zijn goede vangsten te
Weder een ongunstig jaar; slechts
enkele lichtpuntjes.
A.ls wy ons bij de jaarwisseling de vraag
stellen: „Is 1934 voor de bevolking van Texel
gunstiger geweest dan droevig crisisjaar
1933?" Dan kan hierop helaas geen gunstig
antwoord worden gegeven. Wanneer men de
sterke toename van de werkloosheid nagaat,
dan zou men geneigc' zyn te zeggen: „Wij zyn
nog steeds dieper afgezakt". Dit is echter niet
geheel juist, er zijn gelukkig enkele licht
puntjes: de uitkomsten van de akkerbouw-
bedrijven o.a. zijn in 1934 beter geweest dan
in de laatste jaren, ook 't bloembollenbedrijf
heeft op Texel geen direct ongunstige resul
taten opgeleverd. Verder viel weder een toe
name van het Vreemdelingenverkeer waar te
nemen. Daartegenover staat echter, dat de
voornaamste bron van inkomsten, de weidery
(voornamelijk de schapenhouderij) geheel in
den put zit. Terwijl ook de visschery zeer on-
guns*"'-
levolking.
Het aan-ai uiwuucs van Texel bedroeg by
den aanvang van het jaar 7893, n.1. 4083 man
nen en 3810 vrouwen. Volgens ons verstrekte
opgaven van den burgerlyken stand werden
tot half December geboren 87 jongens en 66
meisjes, terwijl het aantal sterfgevallen 58
bedroeg, 40 mannen en 18 vrouwen. Gezien
deze cijfers zou 't aantal inwoners onzer ge
meente gestegen zyn. Daar vermoedelijk meer
personen vertrokken dan zich vestigden, bleef
het echter vrijwel stationnair. Het aantal hu
welijken bedroeg 47 volgens deze opgaven.
Het Bestuur der gemeente.
In net bestuur onzer gemeente kwam geen
Verandering. De Raad vergaderde 8 maal, n.1.
op 28 Febr., 10 April, 28 April. 16 Juni, 4
Aug.. 6 Oct., 29 Nov. en in December.
Raadsbesluiten.
28 Februari besloot de Raad, ter werkver
ruiming voor de werkloozen, een rijwielpad
aan te leggen van Koogerveld naar het Eier-
landsche huis. Hiertoe werd een crediet toe
gestaan van 22650.In den zomer kwam
i it werk gereed.
24 April werd besloten in de aandeelhou
dersvergadering van de T.E.M. te stemmen
vóór electrificatie van Zuid- en Midden-Eier-
land.
In dezelfde vergadering besloot de raad, een
vliegveld aan te leggen op daartoe aange-
koch ;e gronden in Zuid-Eierland. Hoewel later
getracht werd hier een vliegveld te krijgen In
Evertse Koog, besloot de raad 29 Nov. in
overleg met de K.L.M., dit besluit te hand
haven.
De aanleg van een rijwielpad te den Hoorn
van den witten weg naar het strand, waartoe
het besluit genomen werd, kon nog niet tot
stand komen, omdat in verband met het be
houd van natuurschoon, van hooger hand hier
toe nog geen toestemming werd verleend.
Voor af heining van een 15 M. breeden weg,
jorzien van tegeltrottoir te -e Koog, van den
mister Ruijsweg naar den Koogerweg werd
April een crediet verleend van 1250.
orschotten werden verleend voor het bou-
n van 3 arbeidersplaatsjes, 2 te Eierland en
n nabij den Koogerweg.
De begrooting voor 1935 voorloopig goed-
ekeurd in de raadsvergadering van 29 No
vember, sloot voor den gewonen dienst op
429.006,49 en voor den kapitaaldienst op
10931.98
Die van 't Alg. Armbestuur op 19.505.28
Het daarop uitgetrokken gemeente subsidie
werd gesteld op 16000.vorig jaar bedroeg
dit 15000.—
De opcenten op de personeele belasting wer
den gebracht van 75 op 150.
Volgens de in de raadsvergadering van 20
Juni overgelegde rekening bedroeg het winst
saldo van de T.E.M. 1933 j 35453.82.
Het electrisch net werd uitgebreid, waar
door ook Midden- en Zuid-Eierland van elec-
triciteit worden voorzien.
Werkeloozen.
De werkeloosheid kreeg in onze gemeente
een zoodanigen omvang, dat het bedrag van
80.000 op de begrooting 1934 uitgetrokken
voor werkverruiming lang niet toereikend was.
Voor 1935 werd dit bedrag gesteld op
120 090 r
De bij de arbeidsbemiddeling ingeschreven
werkloozen bedroegen vorig jaar half De
cember 360, thans staan reeds 450 ingeschre
ven.
Kerkelyk Leven.
In de leiding der verschillende kerken kwam
nog al eenige verandering.
Ds. Papineau-Salm nam 27 Mei de plaats in
van predikant der Ned. Herv. gemeente, te De
Cocksdorp, die Ds. Plug tot 12 Maart had ver
vuld.
Ds. Scholte werd 18 Febr. bevestigd als pre
dikant der N.H. Gemeente te Oudeschild, een
plaats, die langen tijd zonder predikant was.
Ds Van Petegem te den Hoorn nam 25 Nov.
afscheid van zyn gemeente. Ds. G. Moen, die
te den Hoorn beroepen was is daar nog niet
bevestigd.
Te Oudeschild maakte 10 Juni pastoor Ber-
kemeijer plaats voor pastoor Van Haaster.
Te Den Burg werd 16 Januari een uitste
kend geslaagde bijbeltentoonstelling gehou
den in de Ned. Herv. Kerk.
Den 10 Juni werd pater M. Witte, die na
een 12-jarig verblijf in Oost-Afrika weer in
zijn geboorteplaats aankwam, op feestlijke
wijze begroet door zijn vele vrienden.
Pastoor L. van Ruijven te Den Burg vierde
15 Aug. onder groote belangstelling zijn zil
veren priesterfeest.
De Ned. Herv. Kerk te Oosterend werd ge
restaureerd. Een in den nazomer te den Hoorn
gehouden bazar ten bate van de N.H. Kerk
bracht ruim 450.— op.
Landbouw en Veeteeelt.
In groote moeite en zorgen is het jaar 1934
voor den landbouwer in het algemeen en voor
den Texelschen boer in het bijzonder weer ten
einde gespoed. De Texelsche schapenboer toch
heeft wel een zeer moeilyken tijd door te ma
ken, want de schapenhouderij wordt op geen
enkele wijze van regeeringswege voortgehol
pen. Wel is van de zijde der belanghebbenden,
gesteund door de hoofdbesturen van de ver
schillende landbouw maatschappijen, gepoogd
in de een of anderen vorm steun te verkrijgen
maar gelukt is dat tot nog toe niet.
Zelfs het fonds, in 1933 gevormd bij den
uitvoer naar Frankrijk, is nog niet verdeeld,
hoewel ieder schapenfokker met groot ver
langen uitkijkt naar deze tegemoetkoming. De
nood onder deze groep boeren is inderdaad
hoog gestegen. De ontvangsten zyn van dien
aard, dat onmogelyk aan alle verplichtingen
kan worden voldaan, naast goede zorg voor
land en vee.
Veel werk, dat noodig is, blyft ongedaan,
niet omdat men er de noodzakelijkheid niet
van inziet, maar omdat de noodige contanten
ontbreken om den arbeid te betalen.
De werkloosheid onder de landarbeiders is
dan ook schrikbarend groot.
Dat de ontvangsten laag zijn blijkt uit de
volgende gegevens. Een boer verkocht 131
lammeren samen voor 630, wat gemiddeld
ongeveer 4.75 per stuk is. Een ander echter
123 lammeren voor 1075.—, wat 8.75 per
stuk is, maar deze laatste heeft ook het neusje
van de zalm. De eerste heeft geen, de laatste
wel gecontroleerde fokschapen, waarmee niet
gezegd is, dat lammeren van ongecontroleerde
schapen altijd minder opbrengen, maar het
voora'eel van het schapenstamboek is bij dezen
boer zeer tastbaar. Bij zeer vele fokkers zijn
de prijzen aanmerkelyk lager.
Op de vijf grootste lammerenmarkten wer
den in totaal aangevoerd 21768 lammeren. De
prijzen beliepen van 5.tot 12.50.
Het is evenwel onmogelijk, dat een boerderij
loonend is te maken met dergelijke lammeren-
pryzen, wol van 55 c. per K.G., oude scha
pen van ruim 10 en melk van een een* of
drie per liter.
Het schapenbedrijf gaat niet meer. Verschil
lende boeren zien dit ook in en trachten het
roer om te gooien door een deel van het wei
land te scheuren, om zodoende te kunnen pro-
fiteeren van de tamelijk loonende graanprijzen
Dit scheuren geeft natuurlijk voor boeren, die
voor bouwland niet zijn ingericht eigenaardige
bezwaren, maar de nood dwingt tot verande
ring van het bedrijf.
Vroeger was voor menigeen de kippenhou-
derij een bron van vrij aanzienlijke nevenin
komsten. Ook de Kip laat den boer in den steek
De achteruitgang kan blijken uit het volgende
staatje: de gemiddelde eierenprijs per 100
stuks was in de jaren 1925 tot en met 1934
achtereenvolgens: 7.15; 6.60
6.30; 6.64; 5,44; 4,45
2.67.
6.24;
3,06; 2,83 en
boeken. De pryzen zyn uiterst laag. e
schikking der prijzen berust bijna bij één per
soon in Brussel, zoodat concurreerende wry-
ving in den handel in wulken ontbreekt. By
de Ned. Regeering is echter aangedrongen op
maatregelen hiertegen, n.1. door het stellen
van minimum-prijzen; op deze wijze hoopt
men ook dezen tak van het visscherij-bedryf
voor ondergang te behoeden.
Paling. Voor enkelen en voor korten tijd,
heeft deze visschery nog iets beteekend, doch
over het algemeen, gezien de groote bedrijfs-
onkosten door de visschers aan de paling
vangst verbonden, kon ook deze tak van het
visscherij-bedrijf niet bogen op goede resul
taten.
Onderwijs.
Den 3en Januari werd de voormalige Zee
vaartschool als U.L.O. school in gebruik ge
nomen.
1 April werd de O. L. School te Oost ge
sloten.
Den 2en Juli trad de heer J. P. Rond in
functie als hoofd der school te De Koog, en
met denzelfden datum de heer Zondervan als
zoodanig te De Cocksdorp.
Te Den Hoorn werd mej. Lagendijk vervan
gen als onderwijzeres door mej. J. de Jong,
en te De Cocksdorp mej. Van Ooijen door mej.
G. Zwart.
Aan de onderwijzers Brinks te De Cocks
dorp, Warner te Den Hoorn en Elion te Oude
schild moest 6 Oct. wegens bezuiniging bij het
onderwijs met 1 Jan. ontslag worden verleend.
De L. Landbouwschool begon 1 Sept. den
nieuwen cursus met 43 leerlingen, waaronder
14 nieuwe leerlingen.
K13
HOOFDSTUK V.
(Vervolg).
Het was wel een wanhopige poging, die
de commandanten wilden doen voor de red-i
ding van hun makkers.
Het was wanhopig, maar ook heldhaftig, i
U moet niet vergeten: Er moest gehandeld
worden, een daad gedaan! Langer wachten
beteekende absoluut den dood ingaan. Een
commandant moet juist op het oogenblik,
wanneer het gevaar het grootst is, weten te
handelen en daarbij tevens te denken voor
anderen.
De commandanten voelen zich verantwoor
delijk voor de vele menschenlevens in die hel-
sche gevangenis, op den bodem van de zee.
De eenige poging tot redding, hoe gevaarlijk
ook, moesten zij ondernemen. De verteller
zwijgt een oogenblik. Dan vervolgt hij:
De bedoeling van de commandanten was,
dat zy beiden in den toren zouden gaan en
het onderluik sluiten,
Van beneden zou dit vastgedraaid worden,
terwijl het boventorenluik losgedraaid, en de
klep die de lucht uitlaat met brandstoftanks
(c) geopend worden. Hierdoor zou de toren
langzaam volloopen tot dat de druk van de
lucht, die boven in den toren werd samenge
perst, gelijk zou zijn, aan die van het zee
water op den bovenkant van het luik. Dit
laatste zou dan in evenwichtstoestand komen
en gemakkelijk geopend kunnen worden door
de commandanten, die hierbij met hun hoofd
in de koepel (waaruit de lucht nu kon onsnap
pen) zouden blijven staan.
Volgens berekening zou het water in de
commandotoren ongeveer negentig centimeter
hoog komen te staan. Zoo gauw echter het
luik geopend werd, zou de lucht boven het
water (behalve die uit de koepel) ontsnappen
en de plaats hiervan zou worden ingenomen
door zeewater. Op dat oogenblik zou hooge
luchtdruk worden toegelaten, en zou com
mandant Goedhart, geholpen door de uit
stroomende lucht, door het luik naar boven
klimmen, probeeren door het boven de com
mandotoren gebouwde stuurhuis naar buiten
te komen, en dan naar de oppervlakte te
zwemmen. Zoodra commandant Goodhart uit
het luik was, zou commandant Herbert dit
dichtdraaien, de bovenste luchtklep sluiten,
daarna zou hij heel hard op den grond stam
pen met een ijzeren staaf.
„Waartoe was dat stampen noodig'"
't Was 't teeken voor de menschen binnen
boord, om den compaskoker te openen, waar
door het water weer uit den commandotoren
zou wegstroomen.
Commandant Herbert, zou dan voorts een
weinig samengeperste lucht in den toren toe
laten, om de plaats van het uitstroomende
water in te nemen en het wegvloeien hiervan
te versnellen. Zoodra er geen water meer
uit de pyp zou komen en dus de commando
toren leeg was, zou het onderluik geopend
worden, om commandant Herbert weer in de
Centrale te laten.
HOOFDSTUK VI.
De afscheidsbrieven van ten doode
opgeschrevenen.
Terwijl men met deze voorbereidselen bezig
was, aldus vervolgde de verteller zijn span
nend verhaal, (ten einde ongerustheid te
voorkomen, herhalen wy hier nogmaals, dat
de K 13 waar het hiér over gaat, niét tot de
Nederlandsche Marine behoorde! Bezorgde
lezers, verzochten ons dit nog even te herha
len) werd een kleine bus van stevig blik, die
een der opvarenden van deze ongelukkigen
onderzeeër, had meegenomen, om er een
hydrometer in te bewaren, gereed gemaakt
om een boodschap naar boven te zenden, in
geval de pogingen van Commandant Good
hart mocht mislukken. Vele leden der be
manning schreven afscheidsbrieven aan hun
nabestaanden en deze werden vervolgens in
deze zonderlinge brievenbus gedaan. Ook een
lijst van den overlevenden werd er bijgevoegd.
Te twaalf uur werd met de uitvoering van
deze heldendaad aangevangen, maar helaas,
als men zoo menig goed opgezet plan, mis
lukte het schromelijk!
Eerst later zouden de opvarenden verne
men, dat de twee commandanten, de klep der
vulleiding hadden geopend en gewacht had
den, tot het ijskoude water tot hun middel
was gestegen.
„Ze bevonden zich in een vreeslijk hache
lijke positie, dat kunt zelfs u, als leek wel
indènken, vervolgde de heer Wichers. Het
was alsof het in hun ooren bonsde. De hoo
ge druk van ue lucht, had hun als het ware
verdoofd. Een dichte mist hing in de boven
ste ruimte, en maakte het electrische licht
nutteloos. Het luik werd opengedraaid, lucht
werd toegelaten, en Goodhart ging hierdoor
naar buiten.
Op dat moment ging Herbert naar het
luik om het te sluiten, maar de kracht van
deze toegelaten en nog steeds uitstroomende
lucht, was zoo sterk, dat hy tegen zijn wil
door de opening naar. buiten werd gesleurd,
tot in het stuurhuis en daarna zuiver en al
leen door een toeval, naar achteren werd
meegenomen en omhoog werd geheven door
het luik, in het achterste gedeelte van het
stuurhuis. Gedeeltelijk zwemmende, en ge
deeltelijk gedragen, door de opstijgende lucht,
bereikte hij de oppervlakte, het grootste ge
deelte van de tyd ademhalende, terwijl hij de
draden van de antenne onder het voorbijgaan
opzij duwde. Het toeval wilde dat hij dicht
bij de duikeraloep boven kwam en de duiker,
die op de ladder stond met de helm af, greep
hem vast en hielp hem aan boord.
„Alleen commandant Herbert slaagde er
dus in, hoewel dit oorspronkelijk niet in de
bedoeling had gelegen, aan de oppervlakte van
het water te komen. „Waar was de comman
dant Goodhart dan gebleven?"
„Niemand kon op dét oogenblik nog be
vroeden wat er eigenlijk met den heldhaftigen
commandant van de Engelsche duikboot
K 13 gebeurd was.
Herbert scheen in de meening te verkeeren.
dat Goodhart reeds vóór hem boven was ge
komen, want zyn eerste woorden waren:
„Waar is Goodhart?"
Men kan zich zyn ontzetting voorstellen
toen hem verteld werd, dat deze niet ver
schenen was. Evenmin was de blikken bus
aan de oppervlakte gekomen. Alleen Her
bert was. als door een wonder aan die vree-
selijke hel op de bodem der zee ontkomen.
(Wordt vervolgd).
?ÜJL
/f
C E N
RAL
y- '~r r C *nd t Good h
- Herbe-t
De Texelsche kust.
Het strand nabij den vuurtoren te De Cocks
dorp heeft het dit jaar weer zwaar te verant
woorden gehad. Groote stukken werden weg
geslagen. Den 8en Februari bezweek het
dijkje dat de Eyerlendsche Huispolder moest
beschermen, zoodat deze polder gedeeltelijk
onder liep. Bij de stormen in Sept. werd nabij
Cockdorp opnieuw veel van de duinen wegge
slagen. Een kabel van de telefoon kwam ge
heel bloot te liggen. Hoewel reeds meermalen
op den gevaarlijken toestand werd gewezen,
werd tot dusver van hoogerhand geen hulp
in het vooruitzicht gesteld.
In Juli werden te Haarlem aabesteed de
werken van den stuifdrjk aan de Hors, welke
werden aangenomen voor 42889.—.
Poldernieuws.
Personalia.
7 Juni werd de heer J. Eelman herbenoemd
als Dijkgraaf van Waal en Burg. 3 Juli de
heer W. Zegel tot Heemraad van den P. H.
Polder. 1 October de heer A. Garriten tot
Heemraad van den polder Eijerland.
Bij de verkiezing op 12 November werden
de heer Jb. Boogaard en Joh. Roeper herbe
noemd tot Hoofdingelanden van 't Water
schap „De 30 Gem. Polders op Texel".
Den 5 Dec. nam de heer J. S. Dijt, die meer
dan 30 jaren als Dijkgraaf van de 30 polders
had gefungeerd, afscheid als zoodanig, wegens
het bereiken van den 70-jarigen leeftijd. Bij
deze gelegenheid werd den heer Dijt warme
hulde gebracht. Ook de heer J. Jzn. Rab nam
om dezelfde redenen ontslag als penningmees
ter van dit waterschap, waarin mj vele jaren
zijn diensten had bewezen. Ook de heer Rab
werd bij dit afscheid gehuldigd.
Bij Koninkl. besluit werd de heer C. Keyser
Hz. tot Dijkgraaf van de 30 Polders benoemd,
en bij gehouden bestuursstemming de heer J,
Kager tot penningmeester.
Wegen, enz. 30 Polders.
Dit jaar is wederom 4,5 km steenslagweg
geasphalteerd, w.o. Oosterweg en wegen naby
Den Hoorn.
In Everste koog is aangelegd een aarden
baan voor een meuwen weg breed 8 4 10 m,
lang 800 m.
Bruggen en duikers.
Zes bestaande steenen en houten duikers
werden vervangen door duikers van gewapend
beton, met doorstrooming 100 X 140 cm, op
een diepte van 1.60 m v.z., voorts nog
20 duikers van betonbuizen van 80 cm voor
zien, welke alle dieper zijn aangelegd.
Tochtslooten.
Met de excovateur zijn verschillende slooten
vergraven als tochtsloot achter Oudeschild,
Schildsloot, kanaal P. H. Polder, en kanaal
bij Waaldersluizen, totale lengte 2500 m,
diepte 1.602.50 m V.Z. Overigens nog
7000m tochtslooten vergraven, diepte 1.40
tot 1.60 m V.Z.
Zeewering.
Verschillende vakken steenglooiing zijn her
zet geworden. Nieuwe glooiing van beton
blokken op diverse plaatsen aangebracht.
Bermstorting was dit jaar niet noodig.
Afwatering.
Waterbezwaar in de polders is dit jaar we
gens groote droogte niet voorgekomen.
Molens.
In den polder Waalenburg werd een water
molen geplaatst ter bevloeiing van een ge
deelte van dien polder ter bescherming van
de broedplaatsen der vogels. Den 12en Sept.
had de overdracht hiervan plaats.
Bootdienst TexelDen Helder.
Hoewel het begin slecht was, daar de Mars
diep 1 Jan. aan den grond raakte, werd ver
der onafgebroken de dienst vanuit de Haven
te Oudeschild onderhouden. Slechts een enkele
maal moest om den lagen waterstand een
dienst uitvallen.
Van 1 Februari tot 5 November werd 5
maal per dag gevaren, gedurende de overige
maanden 4 maal.
Tex. Eig. Stoombootonderneming maakte
weer goede zaken. De in de vergadering van
21 Febr. overlegde rekening en balans hadden
een winstsaldo van 25941.24
De heer W. H. Lap werd tot voorzitter ge
kozen, ce heer G. J. B. Mulder, die 21 Febr.
als bes'uurslid was gekozen, werd tot vice-
voorzitter benoemd.
Vreemdelingenverkeer.
Schreven we vorig jaar, dat het bezoek aan
Texel in 1933 grooter was dan ooit te voren,
het jaar 1934 verslaat hierin zijn voorganger
nog aanmerkelyk. Vooral in de laatste helft
van Juli en gedurende Augustus vertoefden
ongekend veel gasten op Texel.
Door de booten van T.E.S.O. werden, allee#
in de maanden Juli en Augustus vervoerd;
49721 passagiers, 20480 rijwielen en 1263
auto's, dit is 3058 personen, 2504 rijwielen en
202 auto's meer dan in dezelfde perode van
1933.
Toch waren ook bij het bezoek aan Texel
de moeilijke tijdsomstandigheden duidelyk
merkbaar. De goedkoopere pensions, de club-
huizen en jeugdherberg waren steeds goed
bezet, doch in de hotels en betere pensions
was meestal nog plaats over, terwijl ook da
uitgaven der gasten belangryk minder waren.
Het vreemdelingenverkeer bepaalde zich dit
jaar niet alleen tot De Koog en Den Burg.
Vooral ook te De Cocksdorp en Den Hoorn
had men een druk bezoek. De Texelsche vuur
toren en een kijkje naar het wrak van da
Oakford stond ditmaal bij de meeste gasten
op het programma.
Te Den Burg en te Oosterend werden onder
af deelingen opgericht van de V.V.V. „Mooi
Texel".
Strandingen en Ueddingswezen.
Met droefheid moeten we gedenken, da
groote ramp, die reeds in 't begin van t jaat
op onze kust plaats had, toen den 17en Ja-
uari het Engelsche stoomschip „De Oakford"
op de Eierlandsche gronden strandde en waar-
bij de geheele bemanning, bestaande uit 10
personen het leven liet. Te meer bedroeft ons
dit ongeval, daar de moedige bemanning van
„De Eierland" nog bij het schip geweest is, en
de bemanning van de „Oakford" het niet wilde
verlaten. De angst aan den wal, toen men
meende, dat ook de reddingboot was vergaan,
zal door velen nooit vergeten worden.
Den 23en Januari geraakte, weer nabij De
Cocksdorp de „Chr. Mathiessen" aan den
grond, doch dit schip kon los gesleept worden.
De heer D. C. Dros, die zeer vele jaren lid
van de plaatselijke commissie was. trad in
Juli als zoodanig af.
De motordrijver van de reddingboot Eier
land, de heer G. v. d. Kooij, die in November
als zoodanig aftrad, werd door de Redd. Mij.
gehuldigd op 1 November. De heer J. Nieboer
werd als motordrijver benoemd.
Sport.
Op het gebied van de sport heeft op Texel
in 1934 geen crisis geheerscht; integendeel,
korfbal en voetbal hebben een bloeitijd mee
gemaakt als nimmer te voren. Allereerst wil
len wij dan het korfbalspel noemen. Bijna al
de dorpen van Texel hebben hun club en vor
men samen den Texelschen Korfbalbond,
waarin ook een rield. club, „Elto I", uitkomt.
In de competitie, die voorjaar 1934 eindigde,
behaalde „Verdo Nigro" het kampioenschap,
thans heeft deze club twee twaalftallen ge
vormd, waarvan het eerste uitkomt in de
competitie van den „N.H.K.B."; een ongunstl-
gen indruk maakt V.N. daar niet op het mo
ment dat wij dit schrijven staat deze club no.
3 in haar afdeeling. In de competitie van den
Tex. Korfbalbond, die thans nog loopt, staat
„De Zwaluw" er het gunstigst voor.
Het voerbalspel maakte hier in het voorjaar
een inzinking mede: „Texel I" sloeg in de
competitie 1933'34 nu juist geen schitterend
figuur; men moest zich tenslotte met de 6de
plaats in de 4e kl. K.N.V.B. tevreden stellen.
Geen wonder dat, toen de competitie 1934'35
begon, hier de verwachtingen lang niet hoog
waren gespannen. Het bleek echter al spoedig
dat men de krachten van het Tex. elftal al te
laag had aangeslagen; bijna al de wedstrijden
werden gewonnen en nu we dit schrijven staat
Texel II eindigde in het voorjaar als no. 3 in
gunstig voor het te behalen kampioenschap
(er moeten voor de jaarwisseling nog enkele
wedstrijden gespeeld worden, die in den stand
nog enkele wijzigingen kunnen brengen).
Texel II eindigde in het voorjaar als no. in
de 2e klasse F van den N.H.V.B. en staat mo-
men.eel no. 4.
„Texel 3" eindigde op de 4e plaats van de
4e kl. H en heeft nu de 3de paats bezet. De
„Texelsche Boys" en „Cocksdorp I komen
voor het eerst uit in den N.H.V B., beide ook
in de 4de klasse H; deze clubs maken geen
direct ongunstigen indruk, doch hebben geen
kampioenskansen.
„Oudeschild I" maakt dti jaar een goed
figuur; deze club heeft nu de eerste plaats
veroverd in de 3e klasse E. Het tweede van
deze club maakt het in de 4e Klasse H lang
niet zo<- goed.
De wandelsport is in het afgeloopen jaar
wel niet zoo druk beoefend als in 1933, toch
heeft nog een 35 km afstandmarsch plaats
gehad op den 2en Paaschdag, waaraan niet
minder dan 125 personen deelnamen, hiervan
ruim 60 pet. uit andere gemeenten van ons
land.
De Paardensport maakt hier door de slechte
uitkomsten van de boerenbedrijven, nu direct
geen bloeiperiode door, de prestaties, die ech
ter door de leden van de Tex. Ry vereen, worden
verricht, zijn buitengewoon. Op den Paarden
sportdag, ge.iouuen 17 Sept., werden num
mers gegeven, die '-ooral bij de leden van de
van elders medewerkende rijvereen. het hoog
ste respect afdwongen. Het aantal belangstel
lenden was op dezen Paardensportdag echter
zoo gering als wij op Texel nog niet hebben
meeegmaakt.
Rest ons nog iets te zeggen over het dam
spel, ook dit spel rangschikt men gewoonlijk
onder de rubriek sport. Bizondere zaken zijn
op dit gebied op Texel niet gepasseerd in 1934.
Dat Texel echter vele goede dammers bezit,
bleek wel uit den onlangs te Den Helder ge
speelden wedstrijd, waarby tegen de uitne
mende Held. Damclub een gelijk aantal pun
ten werd behaald.
Diversen.
6 Jan. Brand in het woonhuis van den
heer P. Dros te Den Burg, waarbij dit fraaie
gebouw grootendeels verwoest werd.
14 .„aart. Opening Leeszaal te Den Burg
en heropening Tex. Museum in een ruimer
gebouw.
19 April. Duinbrand naby den vuurtoren.
28 29 April. Huisvlijttentoonsteling te Den
Burg.
8 Mei. De Heeren G. Bakker te Den Burg
en B. v. Heerwaarden te Eierland ontvangen
voor hun moeilyke redding op 6 Aug. '33 resp.
een bronzen eerepenning van de Koningin en
een bronzen medaille van het Carnegie-Hel-
denfonds.
22 Mei. De neer S. Vlessing te IJmuiden
overleden.
29—30 Mei. Tentoonstelling voor slecht-
hoorenden te Den Burg.
21 uni kwam de heer B. Graaf by een auto-
aanrijding op den Koogerweg om het leven.
2 Juli. Oud-burgemeester Buysing-Dam-
sté te Oostvoorne overleden.
17 Juli. Te Den Burg werd een Oranje-
vereeniging ogericht.
24 Aug. Duinbrand nabij Den hoorn.
1 Sept. Inplaats van den heer H. Boer
;ot dlrecteur van „De Eendracht" benoemd da
heer A. H. L. Ens.
