Amsterdamsche Brieven.
Marine'brieven uit lndiê
Wist je al
tjuttertje
zaterdag 16 februari 1935
pag. r
opgespannen en geduldig zitten de zieken,
dikwijls al van 's middags af, te wachten
op het invallen van de duisternis, totdat
zich de omtrekken van de eerste beelden
op het witte doek afteekenen. Ademloos
„eboeid volgen de toeschouwers de gebeur
tenissan. die zich daar voor hen afspelen,
,.c genieten als kinderen en vergeten voor
enkele uren hun droevig lot.
Ze zlin wel het dankbaarste filmpubliek
tcr wereld, deze ongelukkige melaatschen.
Tien, twaalf „hoofdfilms" worden achter
elkaar afgedraaid. Dikwijls duurt de voor
stelling tot zonsopgang, tot het aanbre
kende daglicht de beelden doet verflauwen.
Geen meter van de kostelijke film willen
ze missen en dikwijls als een episode bij
zonder in den smaak is gevallen, wordt
deze drie, vier maal gedraaid.
De lieveling van het Culionsche bioscoop
publiek is Charlie Chaplin; zijn filmhumo
resken behalen daar een grooter succes
dan waar ook ter wereld. Ze loopen meestal
acht tot tienmaal achter elkaar.
Het s.s. „Grant", dat begin September
van New-York vertrok met bestemming
naar Culion. heeft behalve 25.000 m film
band nog een speciale verrassing voor de
bewoners van het eiland aan boord: een
eigenhandig geschreven brief van Charlie
Chaplin, waarin hfl hun voor het volgend
jaar zijn bezoek aankondigt, om, zooals hfl
schrijft, „eens in levenden lijve tooneel voor
hen te spelen".
„Waarom heo je je engagement met dien
armen Tom verbroken?"
..Hij werd me te dik. Nou wacht ik maar,
dat het verdriet hem weer wat magerder
gemaakt heeft, dan zal ik hem terug
nemen."
Het .afgaan" van Mr. Romrae.
Een van de moeilijkste dingen, behoo-
rende tot het vak van den tooneelspeler,
is steeds een goede wijze van „afgaan";
vooral ook aan de wijze waarop een acteur,
na een scène gespeeld te hebben, vkn het
tooneel, achter de coulissen, verdwijnt, her
kent men den artist van routine en ta
lent... Het is vrere van ons den heer Rom-
me, voorzitter onzer R.-K. Raadsfractie,
met een tooneelspeler te gaan vergelijken;
daarvoor ia hij een veel te serieus, degelijk
politicus. Zeer zeker heeft hij niet bewust
gezocht naar een, min of meer, „schlagend"
afgaan van het Raadstooneel, waarop hij
de laatste jaren een der hoofdrollen speel
de en waarvan hij binnenkort, nu hfl
een hoogleeraarschap aan de Tilburgsche
Handels Hoogeschool boven het hoofdste
delijk raadslidmaatschap verkoos, zal
verdwijnen. Alleen kan men zeggen, dat,
had hfl dit Inderdaad wèl gedaan, moeilijk
een beter „afgaan" door hem zou kunnen
bedacht zfln! Hfl verdwflnt nu namelijk
van de Amsterdamsche Raadsplanken met
een groot gebaar, bestaande uit het indie
nen van een „groot" voorstel, een voorstel
dat deze week door de heeren op het Prin
senhof, met alleen de stemmen der com
munisten tegen, zonder bflster veel dis
cussie of geopperde bezwaren, vlotweg
werd aangenomen. Dit voorstel, waaraan
wij eenigen tfld geleden al eens enkele
woorden gewfld hebben, behelsde de uit-
noodlging aan B. en W. om een „onder
zoek te doen instellen naar de wenscheiflk-
heid en mogelijkheid van een duurzame in
schakeling der maatschappelijke organi
saties van gemeentenaren bfl het regelen
en besturen van de huishouding der ge
meente".
Natuurlijk is het voorstel zooals het
laar ligt cn zooals het 'thans aanvaard
werd nog zeer vaag. Het wijst, dit la
•oorloopig al wat men er van zeggen kan,
- zeer zeker in de richting van een soort
.ordening", maar dan van een ordening,
lie niet van bovenaf wordt opgelegd,
iet soort waartegen dr. Colfln in zfln he
tende Amsterdamsche rede zoovele be
twaren bleek te hebben, maar die „van
mderaf opkomt". Wethouder Kropman,
Ue. nu dr. De Vlugt het tweede deel
'*en zfln vacantle op het oogenbllk in Zuld-
f'r&nkrflk doorbrengt, den Voorzitters-
ttoel innam, merkte, bfl zfln verklaring,
lat het College geen principleele bezwaren
leeft tegen het voorgestelde onderzoek,
10f? op, dat B. en W. In dit verband nooit
jedacht hebben aan een verordende be-
'oegdheid. maar aan adviseerende bevoegd-
'eid van de maatschappelijke organen. Dat
"i' op zfln beurt, ook het voorstel nog als
vaag" zag, bewflst wel zfln uitlating, dat
3 en W. bereid zfln, om te beginnen, een
onderzoek in te stellen naar wat het voor-
ilel-Romme wil" (waarin ligt opgesloten,
1&t men zelfs dat, op het oogenbllk, nog
•tet met eenige zekerheid weet!). De voor
eer zelf drong er tenslotte op aan de
lachte, In het voorstel neergelegd, eerst
'oor te leggen aan de betrokken organi-
'at'ea, met de vraag wat ze er van den-
ten. Daarna dient de zaak dan, volgens
lem' aan de orde gesteld in een centrale
onimlsaie, welke weer subcommissies zal
voor de onderdeelen als de ccntra-
"atie. Een en ander belooft dus wel een
^Sdurige geschiedenis te worden en
"jnsvolgens zal het „afgaan" van mr.
^IUne in de hoofdstad nog lang in her
innering blflven, wat overigens ook weer
bfl een „goed" afgaan past
„Inschakeling".
Voorbeelden van een zekere inschakeling
van „maatschappelijke organisaties van
gemeentenaren" kennen we eigenlijk ook
nu al. Een goed voorbeeld is b.v. de z.g.
Levensmiddelenraad, die reeds belangrijk
werk verricht heeft, b.v. ten aanzien van
de beperking van winkels en de actie tegen
misleidende publicaties.
Van overleg met bovenbedoelde organi
saties vielen daarenboven juist ook de
laatste dagen verschillende gevallen te
constateeren. Zoo werden deze week ten
stadhuize besprekingen gevoerd met alle
bfl de hangende kwestie van het loongeachil
in het bakkersbedrijf betrokken partflen.
Wat de geheele „bakkers-kwestie" betreft,
is het gemeentebestuur overigens al zoo
ver. dat een conceptvoordracht inzake de
„ordening" in het bakkkersbedrflf en het
betreffende vergunningsstelsel voor win
kels ln levensmiddelen in de jongste ver
gadering van het College werd vastgesteld,
zoodat spoedige publicatie in het Gemeen
teblad nu te wachten is.
Om nog even terug te grflpen naar de
werkzaamheden van den Levensmiddelen-
raad: naar men weet zal binnenkort met
de distributie van groenten voor de werk-
loozen een aanvang worden gemaakt en de
meergenoemde Raad heeft verzocht om den
particulieren handel hierbfl in te schake
len. Zoover mogelflk zal, naar thans van
officieele zijde wordt medegedeeld, aan dit
verzoek worden voldaan en werd de vol
gende regeling getroffen: Maatschappelflke
Steun zal eens per maand de bons ver
strekken, waarop tegen betaling van een
zeer matig bedrag groenten worden ver
strekt en vrel tot een hoeveelheid, welke
verband houdt met de samenstelling van
het gezin. Het is niet uitvoerbaar geble
ken de groenten iedere week naar onge
veer achthonderd kleine en groote groen-
tenwinkels te zenden. Daarom zal in een
10- 15-tal lokalen, als leegstaande scho
len, enz., de distributie geschieden en wel
onder leiding van te Amsterdam geves
tigde groentenhandelaren, die dit werk
tegen een geringe vergoeding op zich zul
len nemen. Van gemeentewege zal de admi-
nisratie en de contrdle geschieden.
Ons nieuwste „paradepaardje".
Van groenten en het distribueeren ge
sproken... We hebben nog niet lang geleden
wel, met een geslaagde tuinbouwtentoon
stelling en vele huldigende redevoeringen
onze nieuwe centrale markthallen in ge
bruik gesteld, maar men kan niet zeggen,
dat dit nieuwste gemeentelijke parade
paardje tot nu toe veel applaus bfl de me
nigte geoogst heeft. De betrokken hande
laren. die daar ter veiling gaan, klaagden
over de dure marktgelden en andere ge
meentenaren uitten al meerdere malen hun
vrees, dat we hiermede wederom opge
scheept zullen komen te zitten met een
duur gemeentelijk houpaardje.Nu is het
raadslid Franke onlangs gekomen met een
voorstel ora de waarde der terreinen van
de oude, thans verlaten, groentemarkt aan
brengen op het bedrag van drie en een
cn achter de Marnixstraat in mindering te
half millioen, waarop de terrelnwaarde der
nieuwe Centrale Markt is bepaald. B. en
W. hebben in eerste instantie geadviseerd
dit voorstel niet aan te nemen, maar de
heer Franke wenschte het alsnog te hand
haven. Toen deze zaak wederom in den
Raad kwam, merkte men van verschillende
zijden op, dat het niet aanging de nieuwe
markt door „kunstmiddelen" goedkoopcr
te maken; dat die nieuwe Marktcentrale is
opgezet als bedrijf en aldus geëxploiteerd
wordt en het onjuist is de grondwaarde
van de oude markt daar in tc brengen:
alle kosten, ook van den grond, moeten op
het bedrflf rusten, dan krijgt men een
zuivere bedrflfsrekentng, opmerkingen
die, o. i. volkomen hout sneden. Er waren
zelfs tegenstanders, die in dit voorstel een
soort listigheldje zagen van den sociaal
democraat Frank, om de ongunstige re
sultaten van de nieuwe markt, die hfl
vreesde, bfl voorbaat eenigszins op te van
den... Zoo ver gaan wfl nu weer niet!...
Taxi - „orden! ng".
Over „regeling", „ordening" als men
wil, zfln wfl dit keer niet zoo gauw uit
gepraat... Zoo maken wfl in deze dagen
weer eens de zooveelste poging mee om te
komen tot een „uniforme regeling inzake
tarieven, werktijden en loonen voor het
taxi-bedrflf in zfln geheelen omvang"...
Binnenkort zal er weer eens een bijeen
komst ten stadhuize gehouden worden van
werkgevers en werknemers in genoemd
bedrflf en dat wel niet alleen van hen, die
tot de z.g. „blokbanders" behooren, maar
van allen, die „betrokken" zfln bfl het ver
voer van passagiers per auto"... Aan po
gingen om de nog steeds heerschende
anarchie in het hoofdstedelijk taxi-bedrflf
te vervangen door een regeling, die voor
allen, ook voor het publiek, meer bevredi
gend is en het bedrflf tevens meer loonend
maakt, heeft het de laatste jaren zeker
niet ontbroken. Men heeft thans de eenigen
tfld te Roterdam werkende regeling voor
oogen, een regeling, die zoo bevredigend
werkt, dat men trachten wil te Amsterdam
met behulp van de stedelijke overheid ook
een dergelijke regeling ingevoerd te krij
gen. Moge de poging slagen!
Geen geklodder meer!
Er zfln weer. met dit punt willen wfl
dan ditmaal besluiten, verkiezingen ln
aantocht, n.1. die voor de Provinciale Sta
ten in April a.s. en ware het niet, dat on
langs een betreffende nieuwe bepaling te-
goeder ure, in onze Algemeene Politie
verordening werd opgenomen, we zouden
al weer. op straten en trottoirs, muren en
kaden, de „voortroepen" ontwaren van de
klodder-invasie, die in de afgeloopen jaren
verkiezingen steeds met zich mee brach
ten. We blflven daar dit keer gelukkig
van verlost. De politie, dit is in de af
geloopen maand al reeds door middel van
enkele processen-verbaal gedemonstreerd,
zal ongetwflfeld aan de nieuwe anti-
plak en klodder bepaling streng de hand
houden en de a.s. weken krflgen onze poli
tieke „werkers" met emmer en witkwast
dan ook, nogmaals gelukkig! geen
kans... B. en W. zullen echter wel, zoo
als al eens bfl een vorige gelegenheid ge
schiedde. aan de politieke partflen gelegen
heid geven om op een aantal punten van
de stad, ditmaal nagenoeg uitsluitend aan
de brugleuningen, verkiezingsreclame aan
te brengen in den vorm van borden en
doeken. Die gelegenheid is, gezien onze
water- en brugrflke stad, overigens op
zichzelf nog niet zoo gering. Niet minder
dan 2500 plaatsen op 300 bruggen komen
beschikbaar om de verdiensten van de
diverse candidaten uit te bazuinen. Dat is,
oordeelen B. en W. voldoende. Wat we
gaarne met een „ruimschoots!" beamen.
„Het is verrukkelijk in 't geheim geën
gageerd te zfln."
„Vind je."
„Ja, je kan met verschillende jongens
tegelflk verloofd zijn."
...het hardworden in vele gevallen voor
komt als zfl het goed in niet te vet lauw
vlokkensop wascht en herhaaldelflk in lauw
water naspoelt, drogen als bovenomschre
ven;
...wolletjes, die door het vele wasschen
hard geworden zfln, een kwartier in 4^ L
water moet weken met een kleine beker a-
zfln, daarna in schoon lauw water nage
spoeld, in een badhanddoek stevig opge
rold en op een niet warme plaats gedroogd;
als zfl droog zfln, worden zij zachtjes met
de handen gewreven;
Beste Klaas,
Nu, deze week is er wel weer het één en
ander te schrijven hoor, kerel. In de eer
ste plaats kwamen de jagers uit Holland
binnen. Eerst hadden ze 's morgens nog in
spectie van den Commandant der Marine,
te Soerabaja, welke autoriteit zich door
een mijnenveger naar den ingang van het
Westgat liet brengen, om aldaar aan boord
van de jagers te gaan. Tegen twee uur
's middags kwamen ze binnen. Het was vol,
zoowel stuurboords- als bakboordszflde van
den haveningang, terwfll ook op de Noord
punt van het schiereiland een bende men-
schen van de „Java" stonden. De stafmu-
ziek en de autoriteiten stonden aan den
kant van de Conservatie. Het was een
grootsch gezicht toen aan de jagerstflgers
6 van onze torpedobootjagers naast elkaar
lagen, vooral den volgenden dag toen er
vier stoom op hadden. Gisteren zfln de
„Kortenaer" en de „Van Ghent" vertrok
ken. Weer een groote menigte zoowel aan
de steigers als op Conversatie en Modder-
lust; thans stonden de autoriteiten aan den
Westkant van het basin, evenals de mu
ziek. Op Modderlust was het natuurlflk bei
de keeren stampvol. Zichtbaar groot was
de vreugde van onze jongens, dat ze naar
het moederland terugkeerden. Leuk ook,
voor ze, dat o.a. Athene aangedaan wordt,
een plaats waar we als regel niet met onze
schepen komen.
Verder hebben we deze week bezoek ge
had van de Engelsche „sloop" „Folkstone",
zoodat de Conservatie weer getrild heeft
onder het gedaver van haar saluutbat-
terfl. Tot tweemaal toe heeft een elftal van
dit Britsche schip gevoetbald tegen onze
marine-mannen. Eerst een wedstrijd tegen
het tegenwoordig zoo erkend sterke Zee
macht. Onze gasten dolven met 24 het
onderspit. Den volgenden dag werd nog een
wedstrfld gespeeld tusschen hetzelfde En
gelsche team en een vertegenwoordigend
elftal van de thuisvarende jagers. De thuis
varende groepscommandant, de overste
Van Asbeck, had voor deze match een be
ker uitgeloofd, die ditmaal in Engelsche
handen kwam, doordat de gasten met 21
van de Nieuwedieper Lloyd-menschen won
nen.
Op de Marine-societeit „Modderlust"
had nog een afscheids- en een ontvangst
avond plaats, ter gelegenheid van de komst
der Hollandsche en het vertrek der Indi
sche jagers. Thans waait de divisie-wimpel
van de groep 1 torpedobootjagers weer bfl
de „Van Nes" Dc overste Verwflnen is
thans groepscommandant, terwijl de luite
nant ter zee Bozuwa Commandant van de
„Banckert" is geworden.
De stafmuziek gaat eenige concerten op
Malang geven. Ik heb reeds dlkwflls de lof
van dit corps bezongen en twflfel er dan
ook niet aan of zfl zullen een uitstekend
figuur maken daarin ons herstellingsoord.
Je weet toch, Klaas, dat we tegenwoor
dig hier als we willen en vrij hebben teder-
weekend daar in het Kampement mogen
logeeren. Man dat is een uitkomst, want
je begrijpt je hebt daar alleen je eten en
je wasch te dokken en de kamer van de
Kompenie heb je vrij. Er wordt zeer veel
van gebruik gemaakt. Nu de stafmuziek
wordt er natuurlijk ook onder gebracht,
denk ik.
De „Sumatra" is weer in het dok ge
weest in Perrak. Die hebben we dus een
poosje moeten missen in het basin van het
M. E., maar thans ligt ze weer tegenover
gebouw B aan den steiger.
Hr. Ms. „Soemba" ligt in het kleine dok,
je weet wel daar tegenover de debarque-
mentsgebouwen. Dat schip ligt uit te rus
ten van zfln diverse groote reizen die het
in het afgeloopen jaar door de Oriënt ge
maakt heeft.
Nu, Nicolaas, nu weet je weer alles wat
er ln de afgeloopen week geweest is en
moet je je nieuwsgierigheid weer opschor
ten tot over 7 dagen.
't Beste dus maar verder, je vriend,
HENK.