PAG.2
ZATERDAG 2 MAART 1935
'~1 JUTTERT.IR
Astronomische verschijnselen in Maart 1935.
iyk, verwaaid gezicht?
BravoI
beeldhouwen ontstaat. Al deze steensoor
ten zijn meestal voor de gezondheid veel
schadelijker dan het natuurlijke stof en
vuil. waarin b.v. de boer moet leven, of
schoon er tegenwoordig ook op het land
heel wat stofverwekkend werk wordt ver
richt, zooals het dorschen met groote
machines.
De grootste gevaren, die het stof met
zich mee brengt zrjn echter de veelvuldig
voorkomende stofexplosies. Bijna alle
brandbare stofmassa's staan aan explosie
gevaar bloot (kolenstof of stof van wol,
kurk of andere substanties). Het gaat er
slechts om, of er een voldoende hoeveel
heid lucht mee vermengd is.
Mengsels van stof en lucht komen,
wanneer zy met een vlam in aanraking
worden gebracht, tot explosie. Hierin
schuilt het gevaar van open lichtbronnen,
lucifers, brandende sigaren, pijpen, enz. in
ruimten, waar veel stof ontwikkeld wordt
en waar door toetreding van lucht de
juiste verhouding ontstaan kan.
Onze eeuw kent het stof als een van
zijn grootste vyanden en heeft den strijd
ertegen aangebonden, hoewel deze tot dus
ver nog weinig succesvol is geweest. Want
waar één stap wordt gewonnen, daar
brengt de moderne techniek ons- met
nieuwe stofverwekkende machines en ap
paraten er weer twee achteruit.
Het schijnt soms een onbegonnen strijd
te zijn tegen onzen eeuwigen vijand: het
stof
Zon:
De tjjdvereffening bedraagt:
I Maarf: I2m42s; 6 Maait llm éls;
II Maart: ±10m28s; 16 Maart ±9m06s;
21 Maart: 7m 39s; 26 Maart: 6m 08s;
31 Maart: 4m 36s.
Deze bedragen geven, opgeteld bij den
waren tijd (aangewezen door een zonnewy
2er), den middelbaren tijd (aangewezen
door een U" r». aan). De declinatie van
de Zon neemt toe van 8*0 tot +4*1.
Hierdoor neemt de middaghoogte der Zon
toe van 30*0 tot 42°1 en haar dagboog van
lOu 60m tot 12u34m (voor 62' N.Br.). Op
21 Maart begint de lente; de Zon treedt dan
in het teeken Ram(= Aries), of „lente
punt". Door het verschijnsel des precessie
bevindt het teeken Aries zich in het ster
renbeeld de Vlsschen.
Maan
5 Maart: N.M.; 12 Maart: E.K.; 20 Maart
V.M.; 27 Maart: LJC.
Planeten
Mercurius bereikt op 15 Maart zijn groot
ste westelijke elongatie. De planeet is dan
ochtendster, doch komt te kort voor de
Zon op om waargenomen te kunnen wor
den.
Venus is in de avondschemering zicht
baar. In het begin van Maart gaat zij 2
uren, aan het einde der maand bijna 3 uren
na de Zon onder. Haar helderheid be
draagt 3m 4.
Mars beweegt zich terugloopend in de
Maagd. In het begin van Maart komt hy
om ruim half tien 's avonds op en aan het
einde van de maand om zeven uur 's avonds
Mars Is dus bijna den gelieelen avond zicht
baar. Zijn helderheid neemt toe van Om4
tot lml. De planeet is goed geschikt
voor de waarneming en, ook voor kleine
kijkers, een aardig object.
Jupiter beweegt zich in de Weegschaal,
aanvankelijk tot 10 Maart, rechtloopend,
na dien datum terugloopend. Aan het be
gin van Maart komt de planeet om onge
veer half één des nachts op, aan het einde
van Maart om half elf 's avonds. Jupiter is
dus in den nanacht goed waar te nemen.
Wie een kijker (een goede tooneelkijker is
reds voldoende) bezit, verzulme niet ge
durende eenige achtereenvolgende nachten
het spel van de grootste vier manen waar
te nemen, die de planeet omcirkelen. Met
grootere kijkers zijn op de oppervlakte van
de planetenschijf vele bijzonderheden te on
derschelden. Er bevinden zich evenwijdig
aan den aequator lichteer ionkere banden
en soms donkere vlekken. Dit zijn waar
schijnlijk alle verschijnselen in de Jupiter-
atmosfeer. Een 2eer merkwaardige opper
vlakte-bijzonderheid is de zoogenaamde
roode vlek, een groote ovale plek op het
zuidelijk halfrond van de planeet 41000 km
lang en 14000 km breed, die dikwijls op
vallend rood gekleurd ls. Vele verklanngs-
pogi .gen zijn opgesteld oor dit belang
wekkende verschijnsel. Hoewel men dik
wijls overhelt naar de meening, dat dit
verschijnsel, dat zich over de oppervlakte
van Jupiter beweegt van vulkanischen
oorsprong is, blijft het raadsel van de roode
vlek nog steeds een onopgeloste puzzle.
Indien men naar een aardsche analogie
zou willen zoeken, dan moest men zich
voorstellen, dat een werelddeel als Austra
lië zich van het magna. waarin het veran
kerd ligt losmaakte en ging drijven op
den Grooten Oceaan.
Satumus en Uranus staan te dicht bij de
Zon om waargenomen te kunnen worden.
Neptunus bevindt zich terugloopend in
den Leeuw en is zichtbaar als een sterretje
van de achtste grootte. 4 Maart ls de pla
neet ln oppositie.
Sterrenbeelden
Tot de vaste sterren, die het eerst in ae
avondschemering zichtbaar worden, behoo-
ren o.a. de wit blauw en rood flonkerende
Slrius (=&lpha van den Grooten Hond) ln
het Z. en Capella (van den Wagenman) b(J
het zenith.
In het begin van Maart om 11 uur, ln het
midden van Maart om 10 uur en aan het
einde van Maart om 9 uur 's avonds, cul
mineert Regulus (=alpha van ien Leeuw).
Het schitterende sterrenbeeld de Leeuw
overspant een groot vak van den Zuide
lijken hemel en levert een majestueus
schouwspel op. De verbeeldingrijke geest
der Grieken heeft ln dit sterrenbeeld den
Leeuw gezien, die door Hercules ln de Ne-
meische wouden gedood werd. Regulus is
een dubbelster, haar licht heeft ongeveer
50 Jaren noodlg om ons te bereiken.
Een der fraaiste dubbelsterren van den
hemel ls de ster game van den Leeuw (ga-
ma Leo nis), (grootten 2m6 en 3m8; spec
trum K; afstand der componenten 4"); het
licht van gamma Leonls heeft 150 jaar
noodlg om tot ons te komen.
De ecliptica of schijnbare zonsweg vol
gende, vindt men rechts van den Leeuw
het sterrenbeeld de Kreeft. Op maanvrfle
avonden is ln dit sterrenbeeld reed» met
kunt u ons prachtig helpen, want we we
ten er niets van.
Bill trachtte zich krampachtig eenige
van Richards verklaringen te herinneren.
Welk paard wedt u? vroeg Mabel.
Ik kan niet wedden, bekende Bill. Ik
Zei u toch al, dat ik ook bestolen ben
geen cent heeft me die schooier gelaten.
O, maar u hadt toch een vriend by
uzoo'n fatterig mannetje met een lee-
Bill voelde plotseling spijt dat Richard
zoo ver weg was. Als hy dat eens had kun
nen hooren!
Die ben Ik gelukkig kwijt, zei hy
grimmig.
Zie Je wel...... ik zei wel dat het een
mispunt was, triomfeerde Mabel tegen
haar vriendienen.
Luister u eens, voegde ze er bij, na
een fluisterend gesprek met de anderen. Ik
heb het aan u te danken dat ik nu ook
niet 2onder cent rondloop. Mag ik nu niet
ook wat voor u wedden? Toe, ik zou het
zoo prettig vinden.
Bill verzette zich hardnekkig, maar de
meisjes drongen lachend om hern heen en
vroegen zoolang, totdat hy toegaf.
Op welk paard wilt u dan zetten?
Bill aarzelde, wilde niet graag zyn vol
komen onwetendheid bekennen. Daar hoor
de hy roepen: BeautyWie wedt op
Beauty
Op Beauty, zei hy, en keek Mabel
aan, die plotseling bloosde.
Van dat moment af leerde Bill de ver
wachte, prettige spanning kennen. Hy amu
seerde zich nu ook prachtig en had maar
een angst: dat Richard hem zou terugvin
den.
Ik kan niets zien, klaagde Mabel
Was ik maar zoo groot als u!
Ik zal u optillen, bood hy aan.
Weineenstel Je voor!
Maar de vriendinnen drongen lachend
aan.
Ja doet u dat
En Bill, plotseling overmoedig, tilde haar
ranke figuurtje omhoog. Zyn hart bonsde,
het liefst zou hy haar in zyn armen heb
ben gesloten maar hy hield zich goed.
O, ik zie ze, ik zie ze! juichte het
meisje.
meisje.
Flying bird is gevallen; schreeuwde
iemand.
Bill dacht opeens aan Richard. Hy
wenschte vurig, dat die by tyn plan was
gebleven om op Flying bird te zetten. In
de algemeene spanning was hy zyn eigen
weddery byna vergeten, toen hy zich plot
seling voelde duwen door zenuwachtige
meisjeshanden. Hy had Mabel weer neer
gezet en zy riep hem ook toe: Vlug, u
heeft gewonnenBeauty, Beauty heeft
gewonnen, wat een geluk.
Bill geloofde er niets van. Dat de for
tuin hem plotseling zoo ontstellend gunstig
zou zijn, kon hy zich niet voorstellen. Hy
geloofde 't pas, toen hy 't geld ln zyn hand
had, en toen dacht hy nog maar aan één
ding: Nu kan ik de meisjes inviteeren.
Een half uur later zaten ze ln een ge
zellige tearoom en terwyi de meisjes opge
wonden napraatten over den Derby, zat
Bill in gelukkig gepeins verzonken naar
Mabel te kyken.
Van den heelen wedstrijd had hy eigen-
ïyk niets gezien.
Het was pas den volgenden dag dat hy
bemerkte uit het krantenverslag, dat hy,
nomaal gesproken, niet dwazer had kun
nen doen dan op Beauty te zetten, een
paard, waar geen enkel kenner zelfs maar
over zou hebben gedacht en dat alles ver
blufte door te winnen, nadat drie van de
beste paarden waren gevallen.
Richard was ln de algemeene emoties
heelemaal vergeten. Bill sprak hem pas
weer den volgenden dag, toen hy zyn neef
met verwyten overstroomde. Hy had heele
maal naar huis moeten loopen, want hy
had al zyn geld verloren en het beetje
kleingeld dat hy nog bezat, in het gedrang
kwytgeraakt.
Je moet een kindermeid meenemen de
volgende maal, zei Bill
Bonjour
Waar ga je heen? vroeg Richard.
Ik ga uitmet MabelJe weet
we'd*t allerliefste meisje, waar Je
zooveel chanche by had. Saluut! Fn beter
schap.
KIN». E
het bloote oog een lichtend wolkje zich»
baar, dat zich reeds ln een tooneelkijc
ontpopt als een prachtige open aten-!*
hoop: de Krib of Praesepe. Deze groepVtZ
ren, die gezameniyk op reis zyn door <j
wereldruimte, zyn zoo ver verwyderd s.!
het licht (met een snelheid van 300.000 km
per sec.) 200 Jaren noodig heeft om on
een boodschap van dit reisgezelschap ov»
te brengen. Een sneltrein, die zich met ee
vaart van 120 km per uur dag en nacht tou
voortspoeden, zou na 30 millioen jaren a.
Krib bereiken. Indien men om de 10.000 kni
een cent als „myipaal" zou men daartoe
vyf-zesde van onze geconsolideerde staatj.
schula van 3 mllliard noodlg hebben.
Rechts van de Kreeft bevindt zich het
sterrenbeeld de Tweelingen met Castor
Pollux. Daaronder Orion, welk sterrenbeeld
steeds vroeger onder de Westerkim duikt
Wanneer Orion onuctgegaan is. komt dia!
metraal er tegenover de Schorpioen op ei
wanneer de Schorpioen ondergaat komt
Orion op, zoodat het is alsof zy elkander
eeuwig achtervolgen.
Naby het zenith culmineert de Groote
Beer, waarin de mooie spiraalnevel Messier
81 (Rechte Klimming: 9u47m3; Deel X 3
+69*32'), welke zich ln een kleinen kjjker
als een elleptisch wolkje voordoet De af
stand van dit verre sterrenstelsel ls onge
veer 2 millioen lichtjaren; ln vergelijking
tot andere splraalnetvels is dit een der
naaste buren van „ons" melkwegstelsel
In het midden van de maand, te 10 uur
's avonds loopt de Melkweg van het NN.0.
naar het Z.Z.W.
Het Zodlacale Licht is aan den avond
hemel (helling van 60* op den horizon).
Aan den morgenhemel ls het wegens de
geringe helling van de ellptica op den ho
rizon, niet waar te nemen.
Copyright Redactie „Hemel en
Dampkring" en „De Jutter".
door
GUUS BETLEM Jr.
Naar wy vernemen, is de regee
ring voornemens een internes-
ringslnrichting ln het leven te
roepen, waarin de vreemdelingen,
die voor de openbare orde en vei
ligheid hier te lande gevaarlijk
geacht zullen worden opgenomen
Bravo, dat ls nou wat je noemt
Een goed en wys besluit
Zoo biyft dat ongewenschte goed
Ons land tenminste uit
Zoo houden we ons vaderland
Van vreemde „smetten" vry,
Want... dit soort menschen werkt niet
graag
Op 't land of ln de klei...
Zóó biyven we ln Nederland
Van narigheid verschoond.
En worden we door 't buitenland
Niet langer meer gehoond.
Het werd ook waariyk al te bar,
Steeds grooter werd de trek,
En ai te goed U kent het woord
Nietwaar? ls buurman» gekl
Gastvryheld, zeker, ls héél mooi
Maar heusch... niet élke gast M
Waardeert het warm tehuis, en... wvW
Z'n gastheer zelfs tot last!
O, gasten zyn ln Nederland
Gevestigd, zonder tal,
En welkom zyn ze alleméal
Géén die 't ontkennen zal
Maar... dat, wat elders werd geweerd
Als ongewenscht bezoek.
Dat slikten wy in Nederland
Erbij als zoete koek!
Wat elders nog geen stukje brood,
Geen woord ten goede vond,
Dat broedde hier z'n plannen uit.
En liep maar vry-uit rond.
Maar... nu ls het ook hier gedaan.
Met ongewenscht gespuls,
't Wordt werken ln een Inrichting
Of anders.,, weer naar huis!
't Wordt werken ln een inrichting,
Of anders... vórt, eruit...!
Bravo, daarginder in den Haag
Bravo voor dit besluit
HOE DE STOFNAMEN ONTSTOND®*'
Dat het woord Damast en
samenhangt valt niet te ontkennen. O®
veel andere stofnamen wyzen op Oo»
schen oorsprong, Mousseline dankt
naam aan de stad Moessel (TIgri»)'
wyi katoen komt van het Arabische woo
„Goetoen". Eveneens van Aarablschen
sprong ls het woord „Atlas" dat
1» van „talasa", dat vertaald kan
door „wegwlsschen". De stof
glad. Taf is afgeleid van 't Perzische woo
taften" dat „glanzen" beteekent.
komt van de stad „Gaza", terwyi zöde gtf
geleid is van de Latynsche woorden
serlca", welke „chineesche haar" ,je'iu
Moiré komt van het Indische w
Maghara", dat laken beteekent. Van
Indische woord maakten de Turken
car".
A
