Amsterdamsche Brieven. Marine'brieven uit Indië T JUTTERTJE ZATERDAG 2 MAART 1935 PAG. 5 daar op 't Westplein wat moois komt hè. Die groote meneer van de krant zeg dat nou wel met mooie woorden dat ie er, l00r dat 't klaar is nog maar niks van Mg, dus as die groote meneer dat doet, dan za' ik voorloopig d'r maar heelemaal niks van zeggen hè. As d'r dan misschien wat aan zou komen, dan zou ik 't zeker weer gedaan hebben hè. Niks hoor. Weet u wat ik zoo graag lees in de krant. Dat van die meneer Heden. Da's 'n groote ontdekkingsreiziger hè, die zoo overal op ontdekking uitgaat. Niet zoo as ikke dat doe met die andere jongens in de duinen, waar we dan ook ontdekkingsrei zen houden en vredespijpen rooken, waar je zoo beroerd in je buikie van wordt Niks hoor, die is veel verder geweest, maar of-ie ook zoo'n akelig gevoel in z'n buikie gekregen heeft nhet het rooken van vredespijpen, dat weet ik niet Maar die zal wel betere vredespijpen gerookt heb ben. hè, want die van ons had een van de jongens uit de vullisbak gehaald, waar z'n vader die ouwe pijp in gegooid had. We worden toch een groote stad hè. Ja, Russische orders-...-. Dr. de Vlugt is. zou men kunnen zeggen, juist op het goede oogenblik van de twee de helft van zyn vac&ntie teruggekeerd. Ongeveer tezelfder tijd toch. dat de kapi tein van het Koggeschip de brug wederom beklom, werd het nieuws onder équipage en passagiers bekend, dat de „werf van Goed koop" twee mooie orders voor den bouw van houtschepen uit Moskou had binnenge kregen. Tevens werd, door middel van uit latingen van den uit Rusland teruggekeer den Goedkoop-directeur bekend, dat „Am sterdam" zeker nooit deze twee zeer wel kome orders, die voor een jaar lang min stens weer een 1000 man aan 't werk hou den, uit het vuur van den zeer feilen con- currentie-sfrjjd, daar in het land der Sov jets gestreden, had kunnen slepen, Indien de burgemeester niet in hoogst eigen per soon terechterttjd had ingegrepen en door zjjn aanvankelijk van vele zijden sterk be- critiseerde reis naar de communistische hoofdstad, get\olpen had de overwinning te - 'bevechten. Waarmede we maar zeggen wil len, dat de heer De Vlugt. nu de zaken -achteraf zoo gelukkig. gelukkig voor de stad als geheel! verloopen zijn, thans wel niet veel meer van die bovengenoemde critiek bemerken zal en hij veeleer zal on dervinden, dat het overgroote deel van zijn stedelijke onderdanen en daarenboven nog velen in den lande, zijn Russische reis als een wjjze, kloeke daad aanmerken. Wéér een tunnel-plan! Er bljjft dus, nu de werven van de Ned. Scheepsbouwmaatschappij voorloopig niet gesloten worden, ook aan den Noordelijken J-oever, waar deze industrie de laatste laren gevestigd is, „leven" genoeg. Helaas kan men dat niet zeggen van alle IJ-oevers. Meer naar het Oosten toe, in de buurt Van de gemeentelijke entrepots, blijft het h°g altijd, vergeleken met vroeger jaren, -engevolge van de nog steeds min of meer wijnende scheepvaart, stil, om niet te zeg- Sc" de dood in d.n pot. Druk, bovenmatig ■vk en levendig blijft daarentegen de "middenmoot", blijft het daar achter w Centraal Station, waar de verbinding gt tusschen Amsterdam benoorden het IJ, b ewel Amsterdam-Noord en Centrum; gezegd waar die verbinding eigenlijk daf ,moéten 'iggen! Het verkeer per pont, g, er nog steeds plaats heeft, mag toch genlijh dien naam „verbinding" niet om h" Het 18 cen tijdeiijke „ersatz", dat, jj et eens sterk te zeggen een schande denu°r de ti°°fclstad des lands. Men be- e' °ni het gerechtvaardigde van dezen 'n te zien, alleen maar het feit, dat is tTrdam-Noord langzamerhand gegroeid n stad van tegen de 50.000 inwo- (I 3, hebben „tijdelijke ersatz"-toestan- Pal i °ns' zie het Damplantsoen, zie het v v°or Volksvlijt-terrein en nog zoo- k m"er, helaas de neiging permanent entlT0rden 611 waren er n'e* steeds weer thousiasten en idealisten, die maar weer is met een nieuw plan voor der dag. kwa- (jj6*1, rnen ou niet beter weten en zich bij a beataander gestand neerleggen, wat din geval van de IJ-oevsr-verbin- a, g wiI zeggen, dat men het pontvcrKeer lev 661 on£err'ak des hoofdstedelijken rii^Pns zou beschouwen, waar men „nu een- txaal mee zit", maar waar „toch niets aan pe doeu Is"... Dezer dagen nu stond er weer eens een idealist op, die het °Ude probleem „vaste IJ-verbinding" aan te orde stelde en de goegemeente opnieuw échtte wakker te schudden en tot 't besef e brengen, dat het toch inderdaad wel hders kan en anders moet! Wij hebben olPr bet raadslid Gulden op het oog, dat timatleen lans brak voor een nieuw ""nelpian, dat weldra döór zijn fractie dat heb ik al eens meer gezegd. As je zoo in de Spoorstraat loopt, dan gaat 't daar toch allemaal veel veranderen, dus 't is toch maar goed, dat de burregemeester gezeg heeft, dat ze niet meer met de var- rekens over straat moge loopen, hè, an- derrs zou al dat mooie nog voor niks zijn. Eindelyk zijn ze dan «toch eens gaan doen wat Wimpie gezeg heeft met die col lecte voor 't Crisis-comité hè. Nou, ik vind 't mooi van die opoe Ester de Boer, die niks anders doet as op 't tooneel spelen, er nog zoo extra wat voor gezeg heb en toen hebben ze 'n hoop opgehaald in Kas- sienoo. Dat moesten ze nou overal doen hè, waar wat te doen is, dan zullen alle arreme meschen goed geholpen worden. En dat moet ook hè. Nou. voor deze week is m'n brieffie al weer vol en dan zeg ik maar weer saluut, tot de volgende week hè. Daaag. de S.D.A.P.-sche, ook op den voorgrond zal worden gebracht, mede als object voor werkverschaffing. Plannen voor vaste bruggen, dan wel tunnels over of onder het IJ, zijn er in den loop der jaren al talloo- ze geweest en zij die deze plannen opper den zijn, gelijk een der jongste Amsterdam- sche geschiedschrijvers het uitdrukte, „ge storven of oud en grijs geworden" en ver moedelijk, voegde deze ontmoedigde histo ricus hier aan toe, „zullen nog vele ont werpers oud en grijs worden, alvorens er een vaste verbinding is van oever tot over"... Laat ons hopen, dat den heer Gulden en zijn plan een beter lot beschoren moge zijn en dat dit nieuwe tunnel-initiatief van h*m en de zijnen ons dan toch eindelijk eens zul len afhelpen van die... „platluizen"plaag op het IJ... („platluis" zijnde de volks mondbenaming van onze IJpont in zyn oude gedaante van kettingboot „Rat ten - week". Overigens heeft men op het Prinsenhof zoo juist besloten een andere dierenplaag op en in het water, namelijk de ratten- plaag, fiks te gaan bestrijden. Het ge meentebestuur vroeg en verkreeg een cre- diet van niet minder dan 30 mille om een krachtdadig offensief in te zetten tegen deze ongewenschte watergasten en koes tert zelfs plannen om de geheele burgerij in dit offensief te betrekken door middel van een, te organiseeren „rattenweek", die dan, naast licht-, veiligheids- en meer der gelijke „weken" een attractie voor het pu bliek zal moeten worden! De meeningen over de vraag of zulk een anti-ratten-actie nu wel bepaald noodig is en ook of een dergelijk offensief wel veel zal uit-muizen, wat in dit geval „uit-ratten" zou kun nen luiden, zijn, dit mag er nog wel even worden bijgezegd, sterk verdeeld. Velen onderschrijven de meening van prof. Van Loghem, die als hygiënist ten dezen wel bij uitstek deskundig is, dat directe be strijding van dit ongedierte, zooals hier be oogd wordt. ..hopeloos" is en dat alleen „indirecte" bestrijding, door middel van be tere technische constructie der woningen en een betrachtten van openbare zindelijk heid, op den duur iets vermag. Intusschen zullen we het dan toch maar in alle geval eens probeeren met dezen front-aanval... Een nieuw „diamant-plan". Terwijl het Gemeentebestuur zich dan, blijkens deze „ratten-voordracht" den laat- sten tijd onledig houdt met het indienen van voordrachten, waarvan de urgentie iet wat in twijfel mag getrokken worden, maakt het „particulier iniaa' ef" zich in de hoofdstad de laatste dagen allerwege op om de grootere, meer urgente problemen zélf aan te pakken. Misschien, dit even vooraf, mag hier een aanwijzing in ge zien worden, dat de tijd inderdaad rijp is om, gelijk mr. Romme wil, de burgerij als zoodanig meer van nabij te betrekken In bestuurs- en ordenings-kwesties van het gemeene best... Maar dit dan terzijde... Om een eerste voorbeeld te noemen: heeft zich een commissie uit de burgerij gevormd, onder den naam „Het Comité tot Herstel van dc Amsterdamsche Diamant industrie", dat zich voorstelt, met behulp der Regeering onze eertijds bloeiende diamant-industrie uit het moeras te halen, waarin zij de laatste jaren verzonken is. Het Comitté gaat, naar op de eerste ver gadering dezer dagen onder leiding van mr. Kappcijne van de Coppello gehouden, ge zegd wordt, uit van het feit, dat er in de wereld nog wel degelijk vraag naar dia mant is en van zijn opvatting, dat het wel degelijk mogelijk is door een z.i. betere loonregeling (aangevuld met een kleinen steun der Regceririg) dc Amsterdamsche industrie weer concurreerend te maken met de Belgische en Duitsche, waardoor hier minstens nog een 2000 arbeiders in het diamantvak aan den slag kunnen komen. Naar men weet zijn hier reeds zoowel door het gemeentebestuur als door de z.g. combinatie-Asscher „plannen" in werking gesteld, die een zelfde doel beoogden als thans dit comité. Echter: dat z.g. plan- Douwes, zoowel ais het Asscher-plan wer den opgesteld in overleg en samenwerking met de „bestaande vereenigingen" in de diamant-wereld. Groot suces heeft een en ander evenwel niet gebracht en de boven genoemde voorzitter zeide dan ook: „Wan neer wij ons niet gewend hebben tot een of een aantal der bestaande vereenigingen, dan dit, omdat wy moe geworden zjjn van de vele en nuttelooze bespekingen, welke zeker alle ten doel hebben een goede zaak te dienen, doch door belangenstrijd, na ijver en eerzucht tot niets tebben geleid." Het is hier de plaats niet het geheele „plan-Kappejjne", dat voornamelijk, zooals gezegd met zekeren Rjjksteun, een nieuwe loonschaal wil invoeren, in den breede te gaan uiteenzetten. De initatief- nemers, die men voor het overgroote mee- rendeel gevoeglijk als geheel belanglooze buitenstaanders mag betitelen, verzekeren met nadruk, dat, zoodra er een loonschaal Is volgens hun „plan", het werk naar Am sterdam zal stroomen! Zelfs komt er dan wel, zeggen zij, uit België, vanwaar vele Nederlanders, die daar nu laten werken, naar Amsterdam zullen terugkeeren, werk naar hier. En afzet zal er ongetwijfeld zijn, omdat, ook dat meenen zjj met recht te mogen zeggen, thans veel vraag is... Dat men hier te doen heeft met een in derdaad belanglooze poging van „particu liere zijde", die het goed met onze stad meent, om onze diamantindustrie weer te doen herleven en hier wederom mogelijk te maken wat op het oogenblik blijkbaar in België zoowel als Duitschlar.d kan, meenen wjj zonder meer te mogen verkla ren. Al ontveinzen wjj ons niet, dat de zaak zeker niet zoo maar ineens in kruiken en kannen zal zjjn en men b.v. in de allereerste plaats de aantijging, dat het hier om niets anders gaat dan om een „verkapte en slink- sche en omtrekkende beweging, voerende in de richting van („principieele") loons verlaging", zal moeten ontzenuwen... Dit staat in alle geval vast: indien het dit Co mité inderdaad gelukt weer lever, in de Amsterdamsche diamantbrouwerij -e bren gen. dan verdient het evenzeer lof als... dr. de Vlugt dat verdient voor zijn „Russi sche reis"!..™. Een tweede voorbeeld van het mobiel Best Klaas. Dezen brief krijg Je nu eens niet uit Soe- rabaja, maar uit Malang, waar ik een weekend vertoef. Ik was er mijn geheele term nog niet geweest, hetgeen je begrij pelijk zal voorkomen als je weet dat ik sedert onze vorige term me in den hou- weltjken staat heb begeven en dan pleeg je weinig meer op Malang en nog minder in het Kampement te komen, omdat je veelal je verlof op andere plaatsen mag doorbrengen. Maar nu ik dan toch voor een paar dagen in de Indische „rivièra" of het „Oost-Javaansche Gooi" doorbreng ben ik natuurlijk ook even op ons kampe ment gaan kijken. Wat is dat daar toch een heerlijk rustig oord. Het was er nog maar weinig veranderd, alleen zijn alle paviljoens nu aan een stuk gebouwd, zoo dat er meer kamers beschikbaar zijn ge komen. De rijsttafel lederen dag moet er nog steeds even goed zijn en in dit heerlijke klimaat slaap je op de ruime frissche omgeving onder een dekentje zoo wel 's middags als 's avonds overheerlijk. Ja het is al heel wat jaren dat een groot deel van de Marine daar zijn verlofdagen slijt, „Malang tijd" is over het algemeen een hooggewaardeerde tijd die we jaar lijks hebben. Het was dan ook, omdat de gemeente Malang reeds zoovele jaren gastvrijheid aan onze Marine contingen ten verleende, dat de stafmuziek er eenlge uitvoeringen heeft gegeven. Natuurlijk ook in de sociëteit. Het Kampement ligt er nog steeds even luchtig en vrij 3-0-11 den stadsrand, temidden van alle mogelijke ge bouwen der Landmacht. De brandspuit is er nog steeds en de periodieke oefeningen daarvan hebben nog steeds plaats. Je weet nog wel, dat was een van de vele evennementen die we daar in het kampe ment beleefden. Ik ben ook nog even naar Wendit geweest. Ik zag maar een luttel aantal apen, veel minder dan vroeger, maar wel veel meer hinderlijke kinderen die je trachtten voer voor die beestjes te verkoopen. Ik heb er natuurlijk een biertje op het terras gedronken en zelfs nog even in een bootje over het meer gevaren, en het was of we weer net als vroeger bij elkaar zaten. Maar zoo alleen is Malang worden van hei particulier initiatief inzake de belangen van het hoofdstedelijk ge- meenebest, kan men zien in de vorming van een „kleine commissie uit de burgerij", die de mogelijkheid gaat onderzoeken vaa het oprichten van een z.g. Amsterdamsch Werk-fondr dat in samenwerking met het Werkfonds 1934 speciaa' in de hoofdstad werken zou doen uitvoeren. Een geheel zui ver voorbeeld is dit tweede niet, in zoo verre deze .kleine commissie" op verzoek van het gemeentebestuur bijeenkwam. Wél is het de bedoeling, dat de gemeente als zoodanig geen leidende positie in dit even tueel te stichten Werkfonds zal innemen, maar het „particuliere initiatief' voorop zal staan. Ruggegraat-ope ratio! Zoowel de „particulieren" zelf als B. en W. laten dus in zekeren zin dat „particu lier initiatief" den laatsten tyd wel hoogtij vieren. Anderzjjds blijken, dit mag er, als slot-accoord tenslotte nog welaan wor den toegevoegd, B. en W„ allerminst blind vcor de uitwassen en de gevaren van het ongebreideld... uitschieten van meerge noemd „initiatief", iets waar, om een spre kend voorbeelo te noemen, de Amsterdam sche... winkelstand vooral de laatste Jaren hevig aan is gaan lijden. Vandaar dan ook de betreffende conceptvoord- chten ver schenen reeds in het gemeente-blad, dat men op het Prinsenhof van plan is, indien de Raad daarin kan meegaan, vrij ver „ordenend" in te grijpen in dat winkel bedrijf. De slechte toestand in ons winkel bedrijf is, zooals wethouder Kropman nog onlangs uiteenzette, zeer zeker niet uit sluitend te wflten aan de crisis. Ook zonder deze zou het winkelbedrijf eer slechten tirjd doormaken ten gevolge van reeds lang voor de crisis werkende oorzakende invoe ring van het merk-artikel, de concurrentie van personeelsvereenigingen, agenten en agentessen, de zucht om liever en „eigen zaakje" te drijven dan een ondergeschikte betrekking te vervullen, vooral indien voor een dergelijke betrekking een veel-eischende voor-opleiding noodig is, enz., enz. „De middënstand is de ruggegraat der natie", wordt wel eens gezegd en nu on ze stedelijke overheid plannen koestert die ruggegraat vrij ingrijpend te gaan ope- reeren, is het zeker niet van belang ont bloot een volgenden keer eens wat meer in détails op deze voorgenomen „kunstbewer king" van overheidswege in te gaan Het Geloof is een stok om op te steu nen, n'et om anderen mee te slaan. E. Laurillard. toch iets anders dan wanneer Je me* „Jantje Kaas" gaat In de eerste plaats heb je al niet meer die middernachtelijke voorbereidingen zooals vroeger. Er be staan tegenwoordig 5 sneltreinen naar dit bergstadje vanuit Soerabaja en ook 5 terug. De z.g. „snelle vijf' die een succes voor de S.S. zijn, temeer waar het reizen daarmee zeer goedkoop is geworden. Voor één vijftig ben je al op Malang. Je hebt natuurlijk geen wacht maar aan den an deren kant kun je ook nimmer onder een biertje of een borrel over dc Marine pra- ten. Taxi's zijn er nog steeds niet te krij gen, een hoogst enkele aan het station met een uurtarief, dus geheel andere als te Soerabaja waar je afstanden hoe klein ook, evenredig betalend met een taxi af kunt leggen. Demmo's en dogkarren, die te Malang een zeer goed vervoermiddel zijn, gebruik je in Soerabaja alleen als het moet. (In een dogkar trouwens kruip je in Soerabaja nooit meer). Je hebt hier een pracht van een stadion, renbaan, zwem bad, tennisbanen en vliegclub. Ook zijn er veel meer gelegenheden tot uitgaan dan in onze vorige term. Van Soerabaja weet ik weinig nieuws të vertellen. De Marine Commandant hield ten tweede male receptie, waar onder vele andere autoriteiten, ook generaal Beumer uit Malang aanwezig was. De So ciëteit „Concordia" gaat verdwijnen dat schreef ik trouwens reeds (je weet wel hij staat tegenwoordig tegenover Tutti Frutti). Weliswaar zal hij in kleineren vorm en onder anderen naam nog een voortbestaan hebben, maar dc sociëteit Concor verdwijnt. Op de plaats daarvan komt vermoedelijk een zwembad. Midden in de stad, dat is wel iets bijzonders. Weliswaar hebben wij Marine-menschen ons zwembad aan de Oedjong. Maar de beide andere gelegenheden. Brantas en Perak liggen wel een heel eind uit de buurt, dikwijls ook voor Soerabajanen. Nu krijgen ze een „tampat mandie" in het centrum van de stad. Nu Klaas, dat laatste wist je weer niet, hè? En dat terwijl je nog maar zoo kort geleden uit de Oost vandaan gegaan bent. Saluut hoor, tot de volgende week. HENK.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1935 | | pagina 21