DE IN DE PIJP
Radio-programma
noch
In een halve eeuw
van grutterswinkel tot grootbedrijf
mCKInl 1©?
HELDERSCHE COURANT VAN OTNSDAG t. MAART 191-,.
£EAl +40ED
'T WATER
75
AAAAft....
Koning Leopold van België
ongesteld.
Een bezoek aan de fabrieken
van Albert Heyn
Wie zorgt een buisje Aspirin
bij de hand te hebben, maakt
zich over griep geen zorgen
meer. De griep dreigt en de
griep is een gevaarlijke vij
and. Maar enkele tabletjes
bij een opkomende onge
steldheid zijn in den regel
voldoende, om zich in kor
ten tijd weer fit te voelen
GEMENGD NIEUWS
Binnenland.
De reis van het s.s.
Costa Rica.
Nieuw licht in een oude
brandstichtingsaffaire
te Amsterdam.
Caféhouder en melkhandelaar
gearresteerd.
Verduistering
Sabotoge te Oss.
Een aantal pas gebouwde panden
onder water gezet.
Douw* Egberrs Echte Tnesche Heeten Baai en
Baai-Tabak Melange van rijpe tabaKKen.
MEVR. ROOSEVELT ARS SPREEKSTER
VOOR DE RADIO.
Een goed betaald werk.
De echtgenoote van ilen president der Ver-
eenigde Staten heeft in de afgeloopen 91/,
maand met radioredevoeringen 45.000 ver
diend, welke zij geheel heeft afgestaan voor
weldage doeleinden.
V.D. meldt uit Londen:
De koning en de koninging van België, die
Vrijdagavond incognito in Engeland waren
aangekomen, hebben zich naar Folkestone
begeven. Daar heeft Koning Leopold zich
Zaterdag in een kliniek aan een lichte ope
ratie onderworpen, naar verluidt aan een
van zijn oogen, doch met zekerheid is hier
omtrent niets bekend.
Het koninklijk echtpaar vertoeft voor de
eerste maal sedert den dood van Koning
Albert in Engeland en in officieele kringen
was men tevoren niet op de hoogte van het
bezoek, dat geheel als verrassing kwam.
De correspondent van de Daily Mail te
Folkestone meldt, dat Koning Leopold, die
lijdende zou zijn aan een tropische ziekte, in
een ziekenhuis te Folkestone, waar hfl Zater
dag vertoefde, onderzocht is door lord Daw-
son of Penn, den lijfarts van den koning van
Engeland.
Komt men met een der booten van de Alk
maar Packet van Amsterdam, dan arriveert
men na een prettig tochtje over de Zaan na
een kleine drie kwartier in het vriendelijke
Zaandam, met z'n molens, fabrieken, houtza
gerijen, enz. Het is bij half twee, per fiets en
te voet haasten de duizenden zich naar bun
werk, het krist en krast er door elkaar, 5, 10
minuten slechts, dan is het half twee en be
vindt een ieder zich ter bestemde plaatse.
Merkwaardig die rust plotseling! Zaandam in
van een brouhaha van menschen en geluiden
een dorado van rust en kalmte geworden
Een kleine wandeling maar, dan staan we
tegenover een der hooge muren van de fa
briek, het bezoek waaraan het doel van onze
reis is.
Merkwaardig, de historie van deze fabriek.
Merkwaardig, wijl dit geweldige complex
ontsproten ia uit de ontembare energie en
bet groote initiaUef van één man, die 48 jaar
geleden in Oostzaan nog maar een doodge
woon winkelierebedrflfje had. Die man is Al-
bert Heijn, thans 70 jaar oud; welk een bui
tengewone voldoening voor dezen ouden heer
om op z'n ouden dag door een fabriek van ca.
3700 ma oppervlakte te kunnen wandelen,
waar 450 menschen het werk van hem hebben
overgenomen.
In nog geen halve eeuw van winkel, waarin,
tot grootbedrijf, waarin ca. 2000 mensehen
hun brood verdienen, is dat geweldig of niet?
In de eerste jaren van den groei bleef het
alleen bij verkoop, waar mee men zich bezig
hield, 24 jaar later eerst zou de eerste zelf-
fabrikage plaats hebben. Interessant is het te
zien, dat deze eerste afdeeling, die van de
vervaardiging van den ontbijtkoek, nu nog be
staat, in tact gebleven is, en evenals 24 jaar
geleden, produceert.
Het ls de eerste afdeeling, welke men aan
doet als men zijn rondtocht door de fabriek
begint. Om het verschil goed te zien met de
modernere en de allermodernste machines,
waar we straks komen, begrijpt U wel
De heer H. Valk, de reclamechef der firma,
bad ons vriendelijk ontvangen, de heer P. W.
Jedeloo, de bedrijfsleider, vergezelde ons
mede op de excursie door de 5 verdiepingen,
die het bedrijf hoog is.
In een verwarmd vertrek wordt het deeg
gekneed, vervolgens plat geslagen en machi
naal in 54 bolletjes verdeeld. Deze komen op
een transportband, die door een kast voert,
waarin de warmte zóó geregeld is, dat het
deeg gaat rijzen. Aanmerkelijk grooter komen
de deegbolletjes aan den aanderen kant uit
deze rijskast, om vervolgens onder toevoeging
van olie geplet te worden. De bollen komen nu
in de z.g. doppen, waarvan er 45 op een ijze
ren plaat staan, en die met een ijzeren deksel
afgedekt wordt. Nu begint het eerste bak-
proces: de in de ijzeren platen opgesloten
deegbollen gaan weer per drflfband een door
gas verhitte kast binnen, waarin zij 1 uur
verblijven. De temperatuur ln deze kast is on
geveer 210 gr. Celsius. Als beschuithollen ko
men de deegbollen eruit, koude lucht blaast
erover gedurende 15 minuten en dan hebben
we bruikbare beschuit. Echter niet in de ge
daante zooals wij die thuis kennen. Daartoe
dienen de bollen eerst gesneden te worden en
het zal U duidelijk zijn, dat er thans opnieuw
gebakken dient te worden om het „ex inte
rieur" te harden. Daarvandaan ook de naam
biscuit (bis ls 2 en cuire kooken of bakken,
dus 2 maal gebakken).
Dat tweede bakproces duurt 16 minuten, de
beschuiten moeten daarna gedroogd worden,
dan pakken meisjeshanden ze beet voor de se
lectie, andere handen leggen ze b(j negental
len op een rijtje, weer andere doen ze ln een
zakje, dat vervolgens door meisje no. zooveel
van een zegel voorzien wordt enklaar is
kees. Aldus wordt een rol beschuit van ct.
vervaardigd; zóó worden tusschen de 16000
en 17000 rollen per dag afgeleverd, vla een
luchtdrukbuis worden die duizendtallen van de
vijfde naar de expeditieafdeeling op de eerste
verdieping gebracht.
Na deze uitvoerige behandeling van de be-
achult-fabrlkage, bezien wij een aantal afdee-
llngen wat oppervlakkig. Daar gaan we:
De etiketten-afdeeling.
Op een loopende band worden de flesschen
en blikken geplaatst, die van een etiket voor
zien moeten worden. Zfl verlaten die band
niet meer, voordat zij ln de expeditieafdeeling
gearriveerd zijn! De etiketten worden er op
Zooais gezegd, we begonnen onzen tocht bij
de oudste afdeeling, die van de ontbijtkoek.
We zullen natuurlijk niet alle afdeelingen ln
finesses bespreken, ons verhaal zou te droog
worden en bovendien veel te lang, want over
de fabriek van Albert Heijn zien we kans
deze courant heelemaal vol te schrijven! We
tippen er even het meest Interessante van aan
en zullen zoo af en toe ook met de vermel
ding van de naam moeten volstaan.
We bedoelen met dit overzicht dan ook niet
anders, dan een klein beeld te geven van het
groote bedrijf, dat de N.V. Albert Heijn heet,
wt) voor ons vonden het bezoek nJ. wel zóó
interessant, dat we een ieder, die de kans
daartoe krijgt, kunnen adviseeren: gaat er
eens heen, het is eenig.
Vla die oude koekafdeeling is men al spoe
dig in één, waar de geest der techniek reeds
danig rondwaart. Want hier worden zoo'n 8
A 9000 pond sprits per dag geproduceerd door
een installatie, die door slechts één man be
diend wordt. Qp een transportband van 34
meter wordt de koeksubstantie gespoten, die
vervolgens zjjn lange weg begint en door gas-
verhitting gebakken wordt. Aan het einde
van den transportband komen de sprits kant
en klaar uit den oven te voorschijn en gaan
ter verpakking, eveneens per transportband,
naar de daarvoor bestemde afdeeling.
Ongeveer op dezelfde wijze hebben we
Brusselsche Kermis zien geworden.
Het maken van beschuit.
Dit geschiedt in de nieuwste afdeeling van
d* fabriek. ziX dateert van Augustus 1934,
geplakt, doch dienen spoedig gedroogd te zijn,
want spoedige aflevering ls altijd gewenscht.
Dus gaat de band door een ruimte, die extra
verwarmd ls, 12 minuten blijft het te drogen
onderdeel ln die ruimte, als het eruit komt ls
de zaak gezond.
EmbaUeercn.
Van 's morgens 6 tot 's avonds 8 zijn man
nen constant bezig het emballagewerk te ver
richten.
Koffie en thee.
Een handige, zeer correct werkende instal
latie zorgt voor het afwegen, vullen en dicht-
plakken van thee en koffie-zakjes van b.v.
een half pond. Nauwkeurig bepaalt de machi
ne het gewicht, een leeg zakje komt onder de
trechter, waaruit de koffie ln dat zakje valt
(typisch gezicht is het, als men het zakje
weghaalt. De machine stort dan de koffie
niet!), even verder wordt de zegel er op ge
plakt (alweer pakt de grijper geen zegel als
er geen zakje paseert, keurig gevonden, vindt
U niet?) en het half pond thee of koffie, ls
gereed.
De machine die dit doet, levert 30.000 van
die pakjes per dag en wordt bediend door één
man.
Vluchtig bezien we de fourageafdeeling,
waar groote hoeveelheden kippenvoer (ge
mengd en ochtendvoer) aangemaakt worden
en het eigen drukkerijtje van de firma, waar
het eenvoudige drukwerk gemaakt wordt. We
vertoeven even in de koffie- en pinda-brande
rij, waar in groote ketels het branden plaats
vindt en de afkoeling ln koude-lucbt-ovens..
Hagelslag.
De cacaomassa, waarvan de hagelslag ge-
maakt wordt, wordt tot lange dunne veters
geperst, een schaar knipt deze veters auto
matisch in vele kleine stukjes, waarna deze in
groote trachétrommels 10 uur lang om hun
eigen as draaien. Dan pas hebben we de f(jn-
vormige hagelslag verkregen, die onze boter
hammen zoo lekker kan doen smaken. De
glans wordt er op gebracht door even voor het
einde van het draaiproces wat suiker van
cacaoboter toe te voegen.
We vervolgen onzen weg, immer weiter.
Een dribbeltafel maakt een oorverdoovend la
waai het blijkt, dat er allemaal tabletten cho
colade op dansen. Op deze wijze wordt lucht,
die bij het vormen van de reepen er ln geko
men is, eruit gedreven. We zien in een sier-
afdeeling de meisjes bezig met vergulden en
het strikken van lintjes, in het teeken van
Paschen! Limonade wordt automatisch ln
flesschen gespoten, de machine houdt zelf op,
als de flesch vol is, hetwelk berust op het
principe van de communiceerende vaten;
meisjes doen op buitengewoon handige wijze
allerlei ingrediënten in zakjes, het gaat alle
maal even vlug en handig.
Interessant is ook te zien, hoe drop en der
gelijke lekkernijen ter wereld komen, we za
gen een machinetje 6 drops per seconde af
leveren! En zoo zouden we U nog veel meer
kunnen vertellen, doch houden er mee op.
Eenige algemeen hedeu.
Besluiten wij ons verhaal met het noemen
van eenige interessante bijzonderheden. De
fabriek beschikt over een wijnkelder, die eeni
ge meters onder het Zaanwater ligt en waar
het heerlijk koel is. Daar staat gemiddeld
150.000 Liter wijn opgeslagen. Het zal U niet
verwonderen, dat wij den wijn op zijn smaak
gecontroleerd hebben.
Wij maakten kennis met den heer Jan
Heijn, zoon van den oprichter, die met zijn
broer Gerrit en een zwager samen het beheer
over het bedrijf voeren. De heer Heijn bleek
een actief persoon en gaarne vertelde hfl ook
bijzonderheden. Zoo vernamen we van hem,
dat de grond in deze streek van 20.tot
25.per vierkante meter kost, wat ons ver
klaart, waarom de Zaansche industrieën alle
maal zoo hoog gelegerd z(jn!
Opmerkelijk is het, dat ln de heele fabriek
een zekere mate van rust heerscht. Lawaai is
er genoeg en tóch kan men er van rust spre
ken, daar is speciaal voor gewaakt, want
waar rustig gewerkt kan worden, daar werkt
men het hardst! Hoe praktisch is ook alles ge
bouwd. Er ls geen man, die men met een zak
of baal ziet sleepen, transportmiddelen zijn
dicht bij de hand, waarmede het vervoer van
de eene plaats naar de andere bovendien vlug
ger gaat!
Het personeel, dat in vasten dienst werk
zaam la, krijgt op 65-jarigen leeftijd pensioen,
zonder premieaftrek, terwijl de fabriek zorgt
voor het weduwe- en weezenfonds. De men
schen van de fabriek hebben een vereeniging
waarin men in zijn vrijen tijd sport en muziek
beoefent. Zoo bestaat het fanfarecorps dezer
dagen 10 jaar. Ter gelegenheid daarvan wordt
een groot nationaal concours gehouden, waar
aan 32 vereenigingen deelnemen.
De expeditie vanuit de fabriek geschiedt
hoofdzakelijk... te water, hetgeen menigeen
vreemd ln de ooren zal klinken. Het is natuur
lijk goedkoop, terwijl de booten grootere hoe
veelheden mee kunnen nemen dan b.v. auto
bussen. Twee vrachtbooten, onderhouden een
regelmatige dienst op Amsterdam.
Een tenslotte vermelden we nog een aar
dige bijzonderheid en dat la deze, die alweer
getuigt van het groote doorzettlngsvermoj
en inzicht van zaken der firmanten,
bekende restaurant „Formosa" in Amsterv
dam (Kalverstraat boek Spul) ls eigendom
van de N.V. Albert Heijn, wist U dat?
Wij zijn blfl eens in de gelegenheid te zjjrt
geweest een Hollandsche fabriek met Holland-
schen stichter, Hollandach kapitaal, Holland
sche leiders en arbeiders (stera) van nab(j te
leeren kennen, terecht kan men trots zijn een
onderneming te bezitten als deze.
jaagt de griep op de vlucht l
Het schip heeft het flink van den
storm te verduren gehad.
Zondag is het s.s. „Costa Rica" van de
K.N.S.M. uit de West te Amsterdam aange
komen. Het schip waarmede de gezagvoerder
van de „Snip", Hondong, naar het vaderland
is teruggekeerd heeft op zjjn reis nogal met
zwaar weer te kampen gehad.
Hieronder volgt het verslag van een onder
houd, dat een verslaggever van de „Nw. Rott.
Crt." met den kapitein had.
„Een beetje hooge zee".
Een oogenblikje, zegt kapitein J. ten
Klooster, mfln plicht nog even vervullen.
We staan, of liever zitten in de ruime ge-
zagvoerdershut en kapitein Ten Klooster tee
kent papieren, die de „kap van de sleep" hem
voorlegt.
- Nu ben ik tot uw beschikking!
Vertelt u maar, kapitein!
Er is bitter weinig te vertellen. Een beet
je hooge zee, that is all!
De grijze zeemansoogen schitteren ondeu
gend.
Er waren hier verschrikkelijke berichten
van overboord-gealagen-piano's, gewonde pas
sagiers, enz.!
Overdreven, is het korte antwoord. Maar
als u meegaat, laat ik u zien, wat er gebeurd is.
lOnze onwennige voeten klimmen bet steile
trapje af, dat van de commandobrug naar het
sloependek leidt.
Hier ls een sloep lek geslagen. Er kwam
een golf tegenaan!
Door verschillende gangen en trappen komen
we dan achter de breede kapltelnsbrug
op het promenadedek.
Kijk zegt de gezagvoerder hier was
eens glas!
In de schotten, die de wandelende passa
giers voor den guren wind moeten beschutten,
to geen ruit meer te bekennen!
WOENSDAG 6 MAART.
Hilversum, 1875 m.
VARA-uitzending.
8.00 Gramofoonpl.
9.30 P. J. Kers: Onzt keuken.
10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Voor Arb. in de Continubedr.: Lezing,
solistenconcert en voordracht.
12.00 Gramofoonp;
12.15 „Orvitropia", o.l.v. J. v. d. Horst en
gramofoonpl.
I.45 Zendervcrz.
2.00 Voor de vrouw.
2.15 Knlples.
3.00 Voor de kinderen.
5.30 Masar. k-uitzending Lezing en gram.pl.)
0.30 RVU. Dr. Th. Schelven: Moeilijkheden
met menschen.
7.00 Sportuitzending.
7.15 W. v. Dok: Voor het platteland.
7.35 VARA-orkest o.l.v. H. de Groot.
8.00 Herh. SOS-Der.
8.03 „Schandaal om Tannhftuser, spel met mu
ziek van Lustig en Welsz. M.m.v. het
VARA-Tooneel o.l.v. W. v. Cappellen.
9.30 Report, v. d. Zesdaagsche te Antwerpen.
9.50 Uit Londen: BBC-Symphonle-orkest o.l.v.
Slr Hamilton Hart} m.m.v. W. Backbaus
(plano).
II.00 Vaz Dias en VARA-Varia.
11.10 Orgelspel C. Steyn.
11.20 Vervolg reportage.
11.35 Orgelspel J. Jong.
Huizen, 301 m.
NCRV-uitzending.
8.00 Schriftlezing en meditatie.
8.159.30 Gramofoonpl.
10.30 Morgendienst o.l.v. Ds. H. M. Ploeger.
11.00 Ensemble v. d. Horst en grampl.
I.15 Gramofoonpl.
2.00 Orgelspel G. Snijders,
3.00 Chr. lectvur.
3.30—3.45 Gramofoonpl.
4.00 Kamermuziel door E. Nolthenius (plano)
en J. v. Helden (viool).
5.00 Kinderuur.
6.00 Landbouwhalfuur.
6.30 Afgestaan.
7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7.15 Gramofoonpl.
7.30 Technische causerie.
8.00 Vaz Dias.
8.05 Orgelconcert M. E. Bouwmeester.
9.00 H. G. W. Munnik: De Chlneezenkolonle
te Katendrecht.
9.30 H&ndelconcert door de Hollandsche Ka-
mermuzlekvereeniging (Om 10.10 Vaz Dias).
II.0Q—12.00 Gramjl.
DONDERDAG 7 MAART.
Hilversum, 1875 m.
Avro- uitzending.
8.00 Gramofoonpl.
9.00 Omroeporkest o.l.v. N. Treep,
10.00 Morgenwijding.
10.15 L-amofoonpl.
10.30 Vervolg Omroeporkest.
11.00 Knipcursus Klnderklecding.
11.80 Ensemble Ltsmonde en gramofoonpL
I.30 Gramofoonpl.
2.00 Kamermuziek door het St. rallen-kwar
tet.
3.003.46 Naaicursus.
4.00 Voor zieken en ouden-van-dagen.
4.30 Gramofoonpl.
4.45 Hoorspel voor de jeugd.
5.30 Omroeporkest o.l.v. N. Treep.
0.30 Sportpraatje H. Hollander.
7.00 Radio-Volkszang o.l.v. P. C. Poortman.
7.30 Engelsche les rred Fry.
8.00 Vaz as.
8.05 Gramofoonpl.
8.15 Concertgebouw-orkest o.l.v. Prof. Dr. M.
Mengelberg m.m.v. C. Flesch (viool). In
de pauze: Pianospel door E. Petry,
10.30 Disco-nieuws.
II.00 Vaz Dias.
11.10—12.00 Majo nïarco en zijn dansorkest.
Huizen, 301 m.
8.00—9.15 Kro. 10.00 Ncrv. 11.00 Kro. 2.00
—11.30 Ncrv.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonpl.
10.15 Morgendienst o.l.v. Ds. G. Ubbink.
10.45 Gramofoopl.
11.3012.00 Godsdienst, halfuur.
12.15 Orkestconcert en Gramofoopl.
2.00 Handwerkcursus.
3 00 Vrouwenhalfuur.
3.303.45 Gra nofoonpl.
4.00 Bijbellezing door Ds. C. J. v. Paassen
m.m.v zang en orgel.
5.00 Handenarbeid v. d. Jeugd.
5.30 Concert door het Utrechtsch Piano-kwar
tet.
0.43 Causerie A. Stapelkamp.
7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7.15 Gramofoonpl.
7.30 Journ. weekoverzicht door C. A. Crayé.
8.00 Vaz Dias.
8.05 Ned. Herv. 3em. Zangkoor „Hei Lied"
en de Chr. Muziekvereenlging „De Bazuin".
Leiding: G. Akkerman. Om 9.00 uur Cau
serie Ds. C. J. Koningsberger en om 10 05
Vaz Dias.
10.30—11,30 Gramofoonmuziek,
Wanneer is het eigenlijk g<'b< uid
Laatstleden Dinsdag om uur,
het eerste zeetje over v Dat nam de
van Flores, een van railing. Geen
piano op en sloeg tegen de «iUng.
spaan meer van over. Aan toetsenbord
staan de overblijfselen. Alleen bet toetsenbord
en de pedalen waren nog goed^
Stormde het zoo verschrikkelijk, kap
tC'_n. wel nee! Dat was wat wij zeelui noemen,
een „verkeerde zee"! Maandagnacht was de
wind op komen zetten! Toen die eerste golf
kwam, was de bemanning juist bezig alles
stormklaar te maken. IJzeren kleppen voor de
patrijspoorten in alle hutten enz. Kflk eens
hier hebben zulke zware deuren gezeten, als u
daar ziet! Er is niets meer van te zien. Voor
ons lijkt het, of op de aangewezen plaats nooit
deuren geweest zijn.
Passagiers gewond.
Hoe zijn de passagiers eigenlijk gewond?
Dat gebeurde 's avonds om tien uur. Toen
sloeg er een golf van bakboord door de rook-
salon en de serre. Alle meubelen werden opge
nomen en tegen de overliggende muur ge-
kwakt. Daar zfln verschillende passagiers bij
gewond. Een dame een Engelsche toeriste
die ln Plymouth debarkeerde, was zoo
blauw, dat ze een negerin leek. Zelfs haar fa
milieleden die haar kwamen afhalen, herken
den haar niet. Een sofa, stoelen en tafels, gin
gen met de deuren naar buiten. Daarbij moet
u weten, dat de tafels aan den grond vastge
maakt zijn.
Kapitein Ten Klooster lacht even, nu de
„schuit" weer veilig aan de Surinamekade ge
meerd ligt, lijkt alles een booze droom, die
voorbij ls.
Hoe lang hebt u dat slechte weer gehad
Zooals lk al vertelde, begon het Maan
dagnacht te waaien. Donderdags was het weer
bedaard.
Veel S.O.S.-seinen gehad
Heel veel, o.a. van een Zuid-Slaaf, die
stuurloos ronddreef. We kregen ook het be
richt van de „Blalrgowrie" door, dat daar
niets meer van te vinden was.
Een oogenblik stilte.
Meer is er nu niet te vertellen; nu weet
u toch alles.
Een blik naar den wal, doet ons begrijpen,
dat er familieleden staan te wachten.
Kapitein Ten Klooster, volgende reis een
betere reis. Wanneer gaat de „Costa Rica"
weer weg?
Woensdag naar Hamburg, maar ik ga
niet mee. Als we den 2lsten Maart de groote
reis opgaan, ls het mijn beurt weer!
Een vroolflk handgewuif en dan stapt de
stoere zeemansgestalte de plank af. Naar huis
toe!
Diefstal aan boord.
Uit Amsterdam wordt verder nog gemeld:
De reis van de „Costa Rica" is in meer dan
één opzicht avontuurlijk geweest, want behal
ve het zware weer en de aanwezigheid van den
vlieger Hondong, valt ook nog een vrij be
langrijke diefstal in het kantoor van den pur-
ser te vermelden. Op de heenreis is n.1. ln den
nacht van 21 Januari op 1 Februari een be
drag van f 2000.— aan Nederlandsch en ander
geld ontvreemd. Op onnaspeurlijke wijze was
de puraer zijn sleutel kwijt geraakt; wellicht
had men hem het ding ontstolen. Hoe het ook
zij, ln den morgen van 1 Februari kwam hij
tot de ontdekking, dat men zich met behulp i
van zijn selutel toegang had verschaft tot het;
kantoortje en dat een bedrag van ca. 2000.
was gestolen. Een uitgebreid onderzoek lever
de geen resultaat op.
Te Havre stelde de Franache politie even
eens een vruchteloos onderzoek in.
Zondagmiddag, toen de „Costa Rica" bin
nenliep, werd het schip wederom opgewacht
door een sterke politiemacht, onder leiding
van hoofdinspecteur Keyser. Ook was een
overvalauto op het terrein van de K.N.8M.
aanwezig. Nauwelijks was het schip gemeerd,
of de politiemannen kwamen aan boord om
een onderzoek in te stellen in de bagage van
de bemanning. Dit leverde echter geen resul
taat op.
o
Op 17 December 1933 is onder zeer ver
dachte omstandigheden brand uitgebroken in
de woning van den melkhandelaar G. te Am
stelveen. De achterkamer stond plotseling ln
licht laaie. Uit het onderzoek van politie en
brandweer bleek, dat een keteltje met ben
zine op de kachel was geplaatst en men dus
opzettelijk brand had gesticht Het laatst
was de woning verlaten door den jeugdigen
knecht van den melkhandelaar en hij werd
den volgenden dag gearresteerd. Tegen zijn
gewoonte ln was hij den bewusten nacht niet
thuisgekomen, maar had hij geslapen in de
woning van een caféhouder in den Haarlem
mermeer. De melkknecht werd wegens brand
stichting door het Amsterdamsche gerechts
hof veroordeeld tot anderhalf Jaar gevange
nisstraf. Zoowel ln eerste Instantie als In
hooger beroep had hfl volgehouden volkomen
onschuldig te zijn, doch verder wenschte hij
geen mededeeling te doen, omdat hfl zoo
als hfl zeide geen twee gezinnen ln het
ongeluk wilde storten.
De verdediger had ln een uitvoerig plei
dooi verdachtes onschuld bepleit, doch ook hfl
was door de zwijgzaamheid van verdachte ge
bonden in zijn nadere mededeelingen. Voor
het Hof werd de melkknecht iets spraakza
mer en hfl beschuldigde zfln patroon, Iemand
niet hem te hebben overgehaald. Deze
ontkende echter hardnekkig en hfl voerde o.m.
aan dat hfl dien dag met zfln vrouw een
tocht op schaatsen had gemaakt. De caféhou
der was eveneens als getuige opgetreden en
ook hfl had ontkend, Iets met de zaak te
maken te hebben, zoodat het Hof in weerwil
van de ontkentenis tegen den melkknecht een
veroordeelend vonnis uitsprak
De verdediger liet de zaak echter niet nis
ten en ln overleg met de autoriteiten stelde
de opperwachtmeester van de marechaussee
een uitgebreid onderzoek in. De gangen van
den melkhandelaar werden nauwkeurig na
gegaan en ook tegen den caféhouder ln den
Haarlemmermeer werden de vermoedens
steeds sterker.
Zoowel hfl als de melkhandelaar zfln dezer
dagen gearresteerd en Vrfldag voor don sub-
stituut-offider van. justitie te Amsterdam,
mr. Wuacnlbergh, geleid. De melkhandelaar
heeft in verschillende ópzichten een bekente
nis afgelegd. Belde personen zfln ln het Huls
2 Maart.
De stam der Hollandotten was bek»»*
om
zfln vele goed., eigenschappen' -,n„
vendheld, nuchterh.id en andeiijkh<!*1edc.Ue~
elgenschappen, die voor de Holton'. dne
„„wvobwnordeltik waren eewnr,i„„ u°tten
spreekwoordelijk waren geworden.
Maar de Hollandotten waren bovendien
dernemende en voortvarende lieden. °n"
Dat blflk! uit de volgende geschiednis'
De Hollandotten dreven een ultgebreii
handel in vflgen, dadels en palmpitten n*!"
werden dagelflka door het land vervoerd i
duizenden ossenkarren, welke iedei kwarti
of half uur van de eene stad naar je
vertrokken. De os8enkar-maatschappfli
den duur (wat wfl ln onze westersché tenn?
bedrflf geworden was, had inderdaad een uit"
bedrfl geworden was, had Inderdaad evn uit
stekenden dienst georganiseerd. Haar p,,,."'
neel bestond uit bedreven kam-voerders, dl
een menschwaardlg bestaan leidden. Het bT
drijf bloeide. De handelsbetrekkingen tusschen
de steden en dorpen hadden allengs geleld tot
een levendig personenverkeer en behalve vtt.
gen, dadels en palmpitten vervoerde de Ogl
senkar-Maatschappfl ook duizenden Hollan
dotten, die nu en dan behoefte voelden, hun
vrienden en verwanten naar hun gezondheid
te gaan vragen.
Maar op een kwaden dag werd het land
bezocht door een ernstige en langdurige cri
sis. Vele nflvere Hollandotten gingen daaraan
ten onder. Handel en Industrie kwijnden weg
en de werkloosheid nam een verschrikkelflken
omvang aan. Vooral voor de stamkaa was dit
een ramp, want ln het hoog beschaafde land
der Hollandotten bestemd de nobele traditie,
hen die werkloos werden niet te laten sterven,
doch Integendeel aan de noodlge middelen te
helpen om ln leven te blflven.
Vele werkzame mannen trachtten lntus-
schen voor hun energie een nieuw terrein te
vinden.
En zoo zag de stam der Hollandotten op
een dag een vervoermiddel op de landelflke
wegen verachflnen, waarmede een onderne
mend stamgenoot geld hoopte te verdienen.
Het was een vlugge ponywagen, die, net als
de karren van de O.K.M., vflgen, ladela en
menschen vervoerde. Maar de ponywagen deed
het voor een tarief, dat slechts de helft be
droeg van die der O.KM. Het nieuwe vervoer
middel burgerde dan ook snel in. Weldra wa
ren er vele ponnywagens, die over de landelflke
wegen rolden. En de st&mgenooten lieten de
dure O.KAf.-karren ln den steek...
Dit verdroot natuurlijk de hoofdmannen van
de O.KK. zeer. Zfl togen naar den Kadi en
deze zeide:
„Als gfl ej schade van ondervindt, zal ik de
ponnywagens verbieden, want wfl zfln een be
schaafd stam en niemand mag hier benadeeld
worden."
Doch nu kwamen de hoofdmannen van de
Ponny-Maatschappfl bfl den Kadi en zeiden:
„Hoe kunt gfl ons zoo ten gronde richten t
Ons voortbestaan ls een putüek belang."
.Dwaasheid," zeide de Kadi, „ik wil dat er
alleen ossenkarren zfln."
„Wfl vragen van de stamgenooten slechts
de helft vso- den vroegeren prfls en vervoeren
hen even behagelflk."
„Dat ls Juist wat ik u verwflt", zeide ds
Kadi. De prijzen mogen niet omlaag, anders
wordt de OJtM. bedreigt,."
Maar wfl helpen honderden brave ponny-
drivera, die anders zouden verhongeren, aan
werk."
„Ik zal hun genadebrood laten geven. Maar
lk wil niet, dat de O.KAf. beconcurreerd wordt,
want dat is niet fatsoenlijk."
Het gevolg was, dat de ponnydrivers voor
taan genadebrood kregen, dat de ponnywagens
voor oud-roest werden verkocht, dat het volk
den dubbelen prfls bleef betalen en uit boos
heid daarover ook de O.KAf.-wagens leeg liet
Aldus geshiedde ln den jare 1935 in het land
der nflvere Hollandotten.
van Bewaring opgesloten.
Ten aanzeni van den melkknecht, die slechts
een zeer geringe rol ln dit landelijk drama
heeft gespeeld, heeft de verdediger een re-
quest tot revisie bfl den Hoogen Raad Inge
diend. De datum van behandeling daarvan is
echter nog niet vastgesteld.
Zaterdag is in opdracht van den burge
meester te Huizen door de gemeente-politle
naar Amsterdam geleid ter beschikking van
den officier van justitie aldaar J. 8., penning
meester van de Ziekenkas Eigen Hulp vad
de Huizer visch- en kaasventersvcrcenigtal»
verdacht van verduistering van gelden van
deze vereeniging. Het tekort bedraagt onge
veer 2000. De boeken en bescheiden z>jn
door de politie in beslag genomen.
De fraude ls aan het licht gekomen, door
dat zieken, die ultkeering moesten hebben,
van den penningmeester bericht ontvingen,
dat er geen geld meer ln kas was. Deze l«ien
waarschuwden daarop het afdeclingsbestuuf,
dat aangifte heeft gedaan bfl de politie.
Nader wordt gemeld, dat 8. het spaarbank
boekje, dat de vereeniging bfl de Boerenleen
bank heeft, heeft opgevraagd, zflnde een
drag van ongeveer 1800. Het boekje bij <»s
rijkspostspaarbank, dat hfl onder zfln hcru»*
ting had, ls verdwenen.
Het ls reeds eenige malen voorgekomen.
bfl een ln aanbouw zflnd blok huizen aan
Nieuwe Brouwerstraat te Oss, sabotage 9
pleegd. Nadat onbekend gebleven Per8onee(jen
touwen van de steigers hadden doorgej>?JjJ
en de boomen ln den omtrek hadden v''n7x)lJ.
heeft men in den nacht van Zaterdag op
dag kans gezien het vernielingswerk |ieej
zetten. Eb- werd ontdekt, dat de Pand®™f{
onder water waren geloopen. Men h waUf"
kranen van de huizen, welke juist op 1 ^gp,
leiding waren aangesloten, weten .^-crk
met voornoemd gevolg. Het nieuwe m( ^.„ter-
heeft door het water veel geladen. 1 ebeUp
schade ls dan ook aanzienlflk. Van hr
de Is opnieuw aangifte bfl de politie a0g
doch tot dusver heeft men de daders
gevonden.
