J. van de Witte
Keizerstr. 103
Valsche munters
in Den Helder
aangehouden.
gratis.
Stadsnieuws
Predikbeurten
Zij, die zich van
heden af, voor min-
fens drie maanden op dit
b!ad abonneeren, ontvangen
de tot 1 JULI verschijnende
nummers
Verhindering om te stemmen.
De aanstaande
gemeenteraadsverkiezingen
en de verdeeling der
zetels.
Huldeblijk K XVIII.
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 15 JUNI iq
Moderne
Pendules
reeds vanaf f UI.25
Waarom hebben de
Nederlandsche duikbooten
geen namen?
„Veilig verkeer"
ADM. HELD. CRT.
Op' en ondergang van Zon en
van hoog water (Texel)
tijd
Zomert qd.
Zon
Hoogwater
Juni
óp:
Imd?:
sm.
nam.
Z 16
4.39
21.22
8.59
9.23
M 17
4.39
21.22
9.42
10.07
D 18
4.39
21.23
10.29
1052
W 19
4.39
21.23
11.12
11.34
D 20
4.39
21/23
11.58
12.22
V 21
4.39
21.24
12.43
1.00
Z 22
4.39
21.24
1.12
1.33
Lichten op voor alle voertuigen.
Zaterdag 15 Jnni 21.51
Zondag 16 21.52
Maandag 17 21.52
Bij elke stemming komt het voor, dat kiezers
..afwezigbeiü of andere redenen
verhinderd zijn aan de stemming deel te nemen.
Het gevolg is, dat zij zich later daaromtrent
moeten verantwoorden, indien niet vooraf van
de verhindering is kennis gegeven.
ken gemakkelijke manier om hieraan tege
moet te komen is, de reden van verhindering
in het kort op de oproepingskaart te vermel
den en deze op het Raadhuis of het stem
bureau te bezorgen.
erbij is 7, ge-
erbij is 3, ge-
erbq is 1, ge-
De wijziging der Kieswet heeft een
nieuwe verdeeling gebracht van de
stemmen, welke ten nadeele is van
de kleine partijen en groepjes.
De Evenredige vertegenwoordiging heeft
tengevolge gehad, dat voor de toewijzing van
de zetels bij een verkiezing een vrij ingewilt
kelde procedure moest worden gevolgd, die
in de praktijk aanleiding gaf tot ontevreden
heid. Met name werd het onbillijk geacht, dat
vaak allerlei kieine partijen en groepjes een
zetel kregen, waarop strikt genomen, een
groote partr eerder recht zou hebbeii gehad.
In de Tweede Kamer is deze zaak breedvoerig
besproken en onder de oogen gezien; men kon
de kiezers niet beletten toch kleine partijen
en zelfstandige groepen te vormen, maar
men volede tevens, dat deze verbrokkeling
een rem was voor parlementairen arbeid.
Tenslotte kwam 4 Mei 1935 een wetswijziging
tot stand, die eenigszins aan dit euvel tege
moetkwam. Het is, in verband met de aan
staande raadsverkiezingen, wel aardig eens
na te gaan, tot welke verschillen in verdee
ling déze wijziging leiden kan, en wij kunnen,
liever dan de ingewikkelde uiteenzettingen
van die berekeningen hier weer te geven, niet
beter doen dan dit met een voorbeeld aan-
toonen. Wij zullen daartoe de cijfers nemen
van de raadsverkiezingen van 1931; de lezer
dient er rekening mede te houden, dat thans
het aantal kiezers ruim 3000 grooter is ge
worden en dat er in 1931 „slechts" 8, thans
niet minder dan 12 lijsten zijn ingediend.
Vroeger, d.w.z. vóór de wetswijziging, was
de berekening aldus: de kiesdeeler werd ge
deeld op het aantal uitgebrachte geldige
stemmen van iedere lijst. Hierbij werd de
partij die niet tenminste 3/4 van dien kiesdee
ler behaalde, al direct uitgeschakeld. Bij die
eerste verdeeling bleven dan meestal nog
enkele zetels onbezet, die werden verdeeld
naar de grootste overschotten. Aldus:
Aantal geldige stemmen in 1931 uitgebracht
was 11955; er waren 21 zetels te verdeelen,
zoodat dus de kiesdeeler werd 11955 21
569"/ai. Drievierde hiervan of 75 bedraagt
426.7. De stemmenverdeeling was nu in eerste
instantie als volgt:
Chr.-Dem. 862 stemmen, kreeg 862 5696ki
1 zetel, restant 293 stemmen.
Gemeentebel. 1168 st., kreeg 1168 569,!/'2i
2 zetels, restant 30 st.
Oppositiepartij 1024 sL, kreeg 1 zetel, res
tant 455 st.
Vrijz.-Dem. 1866 st., kreeg 3 zetels, restant
159 st.
Soc.-Dem. 3891 st., kreeg 6 zetels, restant
477 st.
Anti-Rev. 1247 st., kreeg 2 zetels, restant
109 st.
Chr.-Hist. 437 st., kreeg 0 zetels, restant
437 st.
Roomsch-Kath. 1460 st., kreeg 2 zetels, res
tant 322 st.
Er waren dus, bij deze eerste verdeeling,
reeds 17 zetels, die bezet waren, 'zoodat nog 4
ter verdeeling overbleven. Hiervoor kwamen
dus in aanmerking de partijen met de groot
ste overschotten, zijnde de S.D.A.P. met 477,
de Oppositiepartij met 455 (hierbij dient te
worden opgemerkt, dat in 1931 de heeren
Schoeffelenberger en Tiessen samengingen en
tezamen in den Raad kwamen), de Chr.-Hist.
met 437 en de Katholieken met 322 st., zoo
dat 4 partijen ieder nog een zetel kregen toe
gewezen.
Door de Kieswetwijziging is de berekening
ingewikkelder geworden. De bepaling, dat
men 75 van den kiesdeeler bij eerste ver
deeling moest halen, is vervallen, hetgeen
voor alle partijen billijker is, daar ze nu alle
dezelfde kansen hebben ook dus de kleine.
Maar nu wordt, als de eerste verdeeling ge
maakt is, de verdeeling van de restzetels ge
heel anders. Voor gemeenten boven de 20.000
inwoners, waar Den Helder dus onder valt,
wordt die verdeeling aldus: bij het eerste
cijfer van het aantal zetels wordt voor iedere
partij of groep 1 bijgeteld, en dit cijfer ge
deeld op de uitgebrachte stemmen. Hierdoor
wordt een gemiddelde verkregen voor iedere
partij, en de hoogste gemiddelden krijgen nu
een van de restzetels toegewezen. Hierbij heb
ben de gróótste partijen de grootste kansen,
hetgeen billijk is en ook de opzet is geweest
van de regeling. Wij zullen nu de indeeling,
op dezelfde cijfers van 1931, en dus voor de
zelfde partijen, opnieuw maken.
We behouden dus de eerste toewijzing van
17 zetels als hierboven is aangegeven. Maar
we krijgen nu het volgende:
Chr.-Dem. heeft 1 zetel; 1 erbij is 2, dit
gedeeld op het aantal stemmen, geeft dus een
gemiddelde voor die partij van 431.
Gemeentebelang heeft 2 zetels; 1 erbij is 3,
gemiddelde 1168 3 3891 /a-
Oppositiepartij heeft 1 zetel; 1 erbij is 2,
gemiddelde 1024 2 512,
Vrijz.-Dem. heeft 3 zetels; 1 erbij is 4 ge
middelde 1866 4 466%.
Soc.-Deni. heeft 6 zetels;
middelde 3891 7 555«/7
Ahti-Rev. heeft 2 zetels;
middelde 1247 3 4152/3.
Chr.-Hist. heeft 0 zetels;
middelde 437 1 437.
Roomsen-Katholieken kregen 2 zetels; 1 er
biJ is 3, gemiddelde 1460 3 4862/-a.
We krijgen nu als eerste partij, aan wie een
extra-zetel wordt toegewezen, de S.D.A.P.
met haar gemiddelde van 555«/7. Deze krijgt
er dus een zetel bij. Maar daardoor is zij, bij
de verdere vergelijking van gemiddelden, uit
geschakeld, en moet voor haar een nieuw ge
middelde worden bepaald. Immers, haar op
volgster, wat het gemiddelde betreft, is de
Oppositiepartij met het cijfer 512, en wij
weten niet of dit grooter of kleiner is dan het
nieuwe gemiddelde, dat thans aan de S.D.A.P.
met haar 1 zetel meer toekomt. Aldus wordt,
vóórdat men overgaat tot verdere verdeeling
der zetels, voor elke partij, waaraan een rest
zetel is toegewezen, opnieuw een gemiddelde
gemaakt, namelijk door het aantal toege
kende zetels thans met 2 te verhoogen en dan
op het aantal stemmen te verdeelen. We krij
gen dan voor de S.D.A.P. het nieuwe gemid
delde van 4683/s.
We gaan nu de restzetels toewijzen als
volgt:
S.D.A.P. met een eerste gemiddelde van
5558/7 krijgt er één zetel bij; haar tweede ge
middelde wordt thans 4863/g, en dit is kleiner
dan de (eerste) gemiddelden van Oppositie
partij, 512, en R.-K. 4862/3, die dus ieder een
zetel erbij krijgen. We hebben dus 20 zetels
verdeeld, en de 21ste blijft over voor de S.D.
A.P., die in tweede instantie het grootste ge
middelde heeft, n.1. 4863/8.
Dan wordt een tweede gemiddelde vastge
steld door nogmaals één zetel te tellen bij het
aantal dat is toegekend, en dat wederom op
het aantal stemmen te deelen.
We krijgen nu tenslotte de volgende zetel-
verdeeling: Chr.-Dem. 1931 1, 1935 1; Ge
meentebelang 1931 2, 1935 2; Oppositiepartij
1931 2, 1935 2; Vrijz.-Dem. 1931 3, 1935 3;
S.D.A.P. 1931 7, 1935 8; Anti-Rev. 1931 2,
1935 2; Chr.-Hist. 1931 1, 1935 0; Roomsch-
Kath. 1931 3, 1935 3. Volgens de nieuwe be
rekening krijgt dus de S.D.A.P. thans 1 zetel
meer ten koste van de Chr.-Hist. Nu zijn de
verschillen hier niet sprekend. Maar onze
cijfers zijn, zooals wq al zeiden, onjuist, om
dat wij zonder meer den toestand en de cijfers
van 1931 namen en een en ander, ook de in
deeling van partijen, enz., thans geheel ver
anderd is. Toen, in 1931, gingen bijvoorbeeld
de heeren Schoeffelenberger en Tiessen sa
men, thans gaan zij afzonderlijk. Omgekeerd,
hebben zich thans de a.-r. en chr.-hist. partij
vereenigd.
Echter zijn de cijfers, ook van ons voor
beeld, sprekend genoeg. Want duidelijk toonen
zij aan, hoe, tengevolge der nieuwe indeeling;
de gemiddelden voor de kleine partijen ster
ker achteruitgaan dan voor de groote, zoodat
de groote in het voordeel zijn. Een vergelij
king van onze cijfers laat bijvoorbeeld duide
lijk zien, dat maar een fractie van een ge
middelde oorzaak is, dat in ons geval een
meerder zetel aan de R.-K. toekomt ten koste
van de S.D.A.P., die dus met slechts enkele
stemmen meer een 9den zetel zou krijgen.
Zoo werken de kleine partijen indirect in het
voordeel der groote.
We raken langzamerhand aan het einde
van onze actie. Dat wil niet zeggen, dat het
bedrag, benoodigd voor het aankoopen van de
plaquette, al heelemaal bijeen is, doch op
verschillende wijzen heeft de Heldersche bur
gerij al gelegenheid gehad haar penninske voor
het sympathieke doel te offeren. De meeste
inteekenlijsten hebben we weer ingenomen,
nadat de verantwoording daarvan op deze
plaats gepubliceerd was.
Nog enkele collectebussen staan in de za
ken ter plaatse opgesteld voor hen, die nog
verzuimden of nog niet eerder in staat wa
ren aan het huldeblijk daadwerkelijk mede
werking te verleenen. Ongeveer 400.—t
moet er bijeengebracht worden en wij mee-
nen, dat dit zal lukken, gezien de twee on
derdeden van het programma, die nog niet
afgewerkt zijn. Daar is allereerst de actie
onder de schoolkinderen, die ieder een cent
zullen meebrengen „voor de K XVHI" (on
geveer 4000 kinderen ongeveer 40.
en voorts de plaatselijke vereeniging, die wij
juist dezer dagen aangeschreven hebben. Wij
vertrouwen, dat de vereenigingen vastbera
den achter onze actie staan en ervoor zullen
zorgen, dat het resteerende bedrag volge-
gemaakt wordt.
De fabriek, die de plaquette levert deelde
ons mede, dat zij 28 Juni a.s. gereed zal zijn,
waaruit blijkt, dat het huldeblijk per K.L.M.-
vliegtuig naar Indië gestuurd moet worden,
wil het op tijd (vóór 11 Juli) op de plaats
van bestemming zijn. Over de zending is in-
tusschen in overleg getreden met de K.L.M.
Wie de plaquette namens de Heldersche
burgerij zal aanbieden is nog niet bekend,
doch we hopen, dit nog bijtqds te kunnen
mededeelen. En nu maken we ons op voor de
laatste ronde. Met vertrouwen wachten wij
de komende dagen af. Spoedig zullen wij ons
plan verwezenlijkt zien.
Een welverdiende hulde aan een kranige
bemanning is aanstaande!
bool, dat uitdrukking geeft aan de gevoelens
van gehechtheidvan den opvarende aan zijn
schip. Moge de waarde van dit symbool in
de toekomst weder worden erkend en be
grepen."
14-daags Uurwerk
Bim-Bam
EINDEXAMEN HOOGERE HANDELS
SCHOOL DEN HELDER.
Geslaagd: de dames Cl. Klijn, A. M;
Leqdeckers. C. M. van Nimwegen, allen Den
Helder, T. Schoorl te Schagen, en de heeren
R. Baarda, J. C. Boomsluiter, S. Botter, Tj.
K. de Jong, C. Koorn, A. v. d. Meulen, P. de
Ridder, J. ter Wal, allen Den Helder, P. Glas,
Westeinde en P. Crum te Anna Paulowna.
APOTHEKEN.
Van hedenavond 10 uur tot Maandagmorgen
is alleen geopend de apotheek van H. J. Root-
lieb Binnenhaven.
Van Maandag 17 Juni tot 24 Juni wordt
avond- en Zondagsdienst waargenomen door
de firma SmeetsSnel Weststraat.
VOOR JEUGDIGE WERKLOOZEN.
De geldinzameling, welke is gehouden door
den Chr. Besturenbond, onder het motto:
„Jong Holland snakt naar werk", ten behoeve
van de werkkampen voor jeugdige werkloo-
zen, heeft opgebracht de som van 460.32%;
Na aftrek van de gemaakte onkosten kon
voor bovengenoemd doel een bedrag opgezon
den worden van 444.37%.
Alle gevers en geefsters hartelijk dank.
DANKBETUIGING VAN „MOED, VOLHAR
DING EN ZELFOPOFFERING".
De Voorzitter van de Vereeniging „Moed,
Volharding en Zelfopoffering", de heer Van
Dok, ontving van den heer De Booy, secre
taris der N. en- Z. H.-Holl. Reddihgmaat-
schappij het navolgend schrijven:
Weled. heer,
Hierbij willen wij u namens de bemanningen
der motorreddingbooten op 4 Juni 1935 te
Den Helder aanwezig, onzen hartelijken dank
uitspreken voor de buitengewoon hartelijke
ontvangst hun bereid op den feestavond van
uwe Vereeniging.
Van vele kanten hoorden wij, dat dezefi
avond op bijzonder hoogen prijs is gesteld. Ooli
zeggen wij u dank voor het beschikbaar stel*
len van het model van de „Dorus Rijkers" voor
de stand Reddingwezen op de tentoonstelling
„Remavi".
Hoogachtend,
N.- en Z.-H. Redding Mi).
H. Th. de Booy.
Secretaris.
BIJEENKOMST A.R. EN C.H.U.
A.s. Dinsdagavond zullen voor de Anti-Re-
volutionnaire en Christelijk Historische Kies-
vereeniging als sprekers optreden Ds. Bik
van Enkhuizen en Ds. Joh. Meynen. Voor bij
zonderheden vestigen wij de aandacht op de
advertentie in deze courant.
NEDERLANDSCHE REISVEREENIGING.
De afdeelingen in Noord-Holland der
N.R.V. organiseeren een stertocht naar de
Zaanstreek. Eenige jaren geleden is deze
tocht een groot succes geweest. De tocht zai
plaats hebben óp Zondag 23 Juni. De afdL
Den Helder gaat per touringcar daarheen;
Programma: Ontvangst door de af deeling
Zaanstreek, aanbieding van koffie, zoo moge
lijk een praatje door den oudheidkundige, den
heer G. J. Honig over de Zaanstreek; bezoek
aan 't Czaar Peterhuisje, en aan eenige Zaan-
sche huisjes, per auto naar Koog d. .d Zaan en
vandaar wandelen naar het Heerenhuis, op
het terras gelegen aan de Ringvaart gelegen
heid de boterham te nuttigen. Vervolgens
wandeling naar het typisch Haaldersbroeli en
verder over het veer naar Zaandijk. Bezoek
aan het Zaanl. Oudheidkundig Museum en
Molenmuseum, waarna terug naar Zaandam.
Het belooft een aardig uitstapje te worden
en de opgave voor deelneming is reeds groot.
Zie verder de advertentie in dit blad.
CONCOURS HENGELSPORTVEREENlGING
De Hengelsport vereeniging Den Helder houdt
op Zaterdag 15 Juni een vischconcours voor
hare leden. De wedstrijd wordt gehouden in
de Middenvliet, gem. Anna Paulowna, hier
voor zijn mooie prijzen beschikbaar gesteld.
De deelnemers vertrekken om 3 uur van het
Koningsijlein, middels autobussen, terug pl.m.
7 uur.
Een pleidooi van luit. ter zee 1ste;
klasse C. J. W. van Waning; de reis
van de K XVIII wellicht een goedé
aanleiding.
In het jongste nummer van het Marineblad
wijst luitenant ter zee der 1ste klasse C. J. W.
van Wahing op het onwenschelijke van de inj
onze vloot meer en meer burgerrecht ver
krijgende gewoonte om aan de schepen geen
naam, maar een nurpmer toe te kennen
Voornamelijk geldt dit de voor het moeder
land bestemde duikbooten, die aangeduid
worden met de letter O, en die voor de kolo
niën met de letter K genoemd worden, beide
gevolgd door een Romeinsch cijfer als chro
nologisch nummer. Schrijver dringt er op
aan, dat ook de onderzeebooten, evenals krui
sers en torpedo-jagers, bij het te water laten
gedoopt zullen worden met een naam, waar
aan de bemanning zich kan hechten. „Er is in
de geheele wereld" zoo betoogt hij een
streven waar te nemen tot weder-erkenning
van haast verloren tradities, tot het herstel
van juiste vormen, waarvan lang de waarde
werd miskend. Ook ten aanzien van onze
naamlooze oorlogsschepen is in dit opzicht
nog veel goed te maken. Er komt mischien
een goede gelegenheid, wanneer Hr. Ms.
K XVHI haar wereldreis heeft volbracht.
Wellicht zou geen onderscheiding zoo wor
den gewaardeerd als het geven van een pas
senden naam aan de boot, die bezig is zulk
een groote plaats te veroveren in het hart
van het Nederlandsche volk. De geschiedenis
van onze zeevaart is zulk een arsenaal van
mooie en roemrijke scheepsnamen, dat het
vinden van een geschikten naam voor Hr. Ms.
schepen toch werkelijk geen bezwaren kan
opleveren. Namen of nummers, het zi) dan
niet langer een vraag: het nummer kan nut
tig zijn als onderscheidingsteeken; het kan
nimmer den naam vervangen als het sym
Film van de K.N.A.C. over veilig
verkeer.
Zooals onze lezers weten althans weten
kunnen, want groote billetten vermelden het
over dé geheele stad - wordt deze week,
d.w.z. van 11 tot 15 Juni, een „verkeersweek"
gehouden, namelijk een week van intensieve
propaganda voor veilig verkeer. Deze actie
gaat uit van het Verbond van Vereenigingen
van Veilig Verkeer, waarvan ook hier ter
stede een afdeeling is gevestigd. Voorzitter
hiervan is de heer S. Jaring, Dijkstraat,
secretaris de heer F. Grunwald. Dank zij het
werk dezer heeren was het mogelijk de
groote „Verkeersfilm", vervaardigd voor de
Kon. Ned. Automobielclub, (de K.N.A.C.),
hier ter stede te vertoonen, en de heer van
Twisk bood daarvoor geheel belangeloos zijn
Tivoli-theater aan, teneinde aan alle school
kinderen van Den Helder de gelegenheid te
geven deze film te gaan zien. De heer In
specteur van het Lager Onderwijs hier ter
stede, C. Feringa, verleende, evenals het
Heldersche Gemeentebestuur, zjjn medewer
king, en zoo kon, dank zij aller samenwer
king, aan eenige duizenden schoolkinderen
Donderdagmiddag de film worden vertoond!
De firma van Koningsbruggen harerzijds nam
op zich de Julianadorpsche school gratis te
vervoeren, en deze Donderdagmiddag stond
alzoö geheel in het teeken van zingende en
joelende schoolkinderen, die zich' in de bios
coop van den heer van Twisk, een uurtje uit
stekend vermaakt hebben.
Al des morgens was deze intocht begon
nen; bij de namiddag-voorstelling, die te half
twee aanving, waren verschillende autoritei
ten, de Burgemeester, 'wethouder Smits, de
secretaris, de heeren Maas, directeur der
Reiniging, Daalder, chef van de afdeeling
Onderwijs Gemeente-secretarie (die de ge
heele regeling verzorgde) en natuurlijk het
bestuur van de Heldersche afdeeling, tegen
woordig. De Burgemeester van Texel had be
richt gezonden van verhindering, evenals de
Inspecteur van het L. O., de heer Feringa, dié
evenwel, zooals we zeiden, zijnerzijds alle
medewerking had verleend om deze voorstel
ling te doen slagen.
Zingende en opgewekt mareheerende was
ons op onze wandeling naar de Vlamingstraat
reeds zoo'n school vol gepasseerd; ze werden
hevig en uitbundig begroet door goede ken
nissen, maar een hond op dé Loodsgracht
wist met zooveel jongens en meisjes blijk
baar geen raad. Met groote oogen stond hij
ze aan te zien en gaf daarna uiting aan zijn
verbazing door luid blaffen. De voorbijgan
gers hadden schik in het vroolijke troepje;
de meisjes voorop, marcheerden ze al zin
gende, verder. Binnen in Tïvoli heerschte op
dat oogenblik een heidensch kabaal. De be
nedenzaal was vrijwel bezet, maar het bal
kon was op het oogenblik, dat wij er kwamen^
nog maagdelijk. Voor alle zekerheid had de
heer van Twisk zijn loopers maar wegge
haald.
Het was ten eenenmale onmogelijk uit den
chaos van klanken, die omhoogrezen uit de
zaal onze schoone moedertaal, door zooveel
dichters bezongen, terug te vinden; toch moet
men aannemen dat al die jongens en meisjes
onder elkaar verstaanbare taal spraken. De
heer Jaring, die als voorzitter een kort ope
ningswoord sprak, werd met applaus begroet,
een snerpend fluitje deed het lawaai eenigs
zins verstommen, maar het duurde toch
eenige oogenblikken, alvorens de heer Jaring
zich verstaanbaar kon maken. Maar toen
waren ze dan ook zoo stil als muisjes, wat
waar is, is waar.
Gelachen, dat ze hebben! want u denkt nu
wel, dat zoo'n jongen of zoo'n meisje onder
den indruk komt van een meneer, die met
fiets en al omrolt over een touw, waaraan
een hond wordt vastgehouden, maar niks
hoor! Cet age est sans pitié en als daar twee
menschen tegen elkander aanbotsten, is dat,
hoe kan het anders, zeer vermakelijk om te
zien. De film was grootendeels opgenomen
in Zürich, en duidelijk bleek wel, welk een
groote rol de niet meer in het moderne stads
beeld passende tram bij verkeers-ongelukken
speelt. Natuurlijk is meest altijd de schuld
bij de passanten, die niet of onvoldoende de
verkeersregels in acht nemen, en dit alles
werd door een aantal voorbeelden verduide
lijkt en aanschouwelijk gemaakt. Zoo kregen
we eerst de speciale verkeerszondaars van
voetgangers, dan die waaraan de fietsers
zich schuldig maken en tenslotte is er dé
automobilist, op wiens rekening ook veel on;
gelukken komen. Doordat hier aanschouwelijk
onderricht werd gegeven, was eenige verdere
verklaring overbodig; duidelijk werd bijvoor--
beeld gedemonstreerd hoe verkeerd het is
uitstekende voorwerpen op de fiets te ver
voeren. Natuurüjk hadden de jongens en
meisjes hevig pret als zoo'n fietser met zijn
lange houten uitsteeksels een voorbijganger
den hoed van het hoofd maaide en deze woe
dend den man uitschold, maar toch zal zoo'n
aanschouwelijke voorstelling haar werking
met missen. Als er nog eens weer betere tij7
den komen, zullen we misschien de school-
film als verplicht leermiddel ingevoerd zien.
In zijn openingswoord bracht de heer
Jaring dank aan allen die het mogelijk maak
ten den kinderen deze voorstelling aan té
bieden: het gemeentebestuur, den heer van
Twisk vooral, die het gebouw gratis afstond,
den inspecteur lager onderwijs, de afdeeling
Onderwijs, die voor de organisatie van een eri
ander zorgde, de firma Koningsbruggen, de
hoofden van de verschillende scholen, enz. De
Nutsspaarbank had van de gelegenheid ge
bruik gemaakt den kinderen een kort, pak*
kend filmpje als toegift te geven, waarin op
het groote belang van het sparen gewezen
werd.
De Speeltuinvereeniging, die ook present is
waar het geldt de opvoeding van het jongé
kind, en die natuurlijk ook dezen middag met
ontbrak, heeft de gelegenheid benut tot het
houden van een demonstratieven fietstocht
door de stad, waaraan werd deelgenomen
door de jongens en meisjes die verkeers-
examen hadden afgelegd en door hen, die daar
voor in opleiding zijn. Te ongeveer 5 u. vertrok
deze imponeerende optocht-te-fiets van het
Stationsplein; voorop de jeugdige gegradueer
den, met de diverse verkeersborden en
-emblemen op de fietsen gebonden, daarach
ter zij, die nog met zoo gelukkig waren in
het bezit te z(jn van hun diploma. Een groote
bakfiets vervoerde de reclame-billetten. Zoo
trokken deze kinderen, die van alle afdeelin
gen der Speeltuinvereemging waren, langs
Keizerstraat, Spoorgracht, Zuidstraat en ver
der door de geheele stad om tenslotte op het
Stationsplein wederom bijeen te komen, waar
de stoet werd ontbonden.
Gisterenmiddag hebben de speeltuinkin
deren met hun leiders en leidsters een wan
deling door de stad gemaakt. Alle jeugdige
deelnemers hadden een „Veilig verkeers-
driehoekje" op hun arm.
Onder de pittige marschen van de trom
melslagers en de mondorgelclub trokken zq
door de straten, waar memgeen de aardige
groep na-oogde.
Te Ewijcbsluis een volledige installa
tie in een woonschuit gevonden.
Jongens vinden acht-en-twintig val
sche guldens in een luchtkoker in de
B reewaterstraat. Mooi succes
voor de Heldersche politie.
Opgewonden kwamen ze binnenstormen,
vier jongens. Hoogroode gezichten, hadden ze,
en rollend, hijgend en ongearticuleerd kwamen
de woorden eruit: „meneer, meneer, d'r zijn
valsche guldens gevonden, een heeleboel!
Acht-en-twintig, ik heb ze het eerst gezien,
in de Breewaterstraat was het, en het waren
heele mooie guldens! In een zakje, meneer,
ik was de eerste!"
Zooiets valt als een bom in de rustige
rust van een redactiebureau. Valsche gul
dens in Den Helder! Dat hoor je niet iederen
dag! En het is dan ook geen wonder, dat je
oude trouwe krukje, dat je al vele jaren tot
zitplaats dient, van den schrik omrolt als je
haastig opvliegt en aan de jeugdige repor
ters om nadere bizonderheden vraagt, Maar
die hadden ze niet; wel bleek er een hard
nekkige strijd te bestaan omtrent de priori
teit van het bericht, dat wil zeggen de vraag
wie nu het eerste er bij was met zijn mede-
deeling. Deze strijd was, zooals zooveel strij
den in het leven, zuiver materialistisch, en
betrof het vaste honorarium van een kwartje,
dat ze met zoo'n bericht krijgen. Maar hier
betrof het een zaak en gros, en moest er dien
tengevolge, zooals dat in den handel heet,
courtage worden gegeven. Enfin, ze waren
best tevreden met de getroffen regeling en
verzekerden bij hoog en bij laag, dat het be
richt juist was, en dat we maar eens in de
Breewaterstraat moesten informeeren,
Het bericht was inderdaad juist, maar in
de rustige Breewatesrtraat was, toen wij er
kwamen, niets te beleven. Allerwegen heersch
te de rust en de stilte, zooals wij die hier
kennen; hier en daar stond een buurvrouw te
praten met een andere buurvrouw, en aanvan
kelijk twijfelden wij dan ook aan de waarheid
van het ons verhaalde. Want, nietwaar? zoo'ri
valsche munterij in de Breewaterstraat, dat
was het beeld, dat zich bij ons gevormd had,
was toch wel iets om warm voor te loopen,
en je verwaeht in ieder geval een opeenge*
pakte menigte te zien, met eenige politiet
agenten, en de noodige opwinding. Maar niets
van dat alles was te bekennen.
Een jóngen, die in de deur stond, lichtte
ons evenwel in. Ja, er waren valsche guldens
gevonden, wel acht-en-twintig, daar, in die
opening. En eenmaal aan het praten en
kijken, kwam al heel spoedig de bewoner, een
ons welbekend inwoner van Den Helder, en
'n paar aardige buurmeisjes, en het gebeurde
werd m geuren en kleuren verteld. Maar heel
veel veel was ook dat nog niet; een stuk of
wat jongens hadden inderdaad, in den lucht
koker van een woning een zakje gevonden,
waarin tot hun grenzenlooze verbazing, 28
valsche guldens zaten, die ze naar de politie
gebracht hadden.
„Hoe wist je, dat ze valsch waren?"
„Ze waren veel lichter dan echte, meneer!
Maar 't waren splinternieuwe guldens, met
het randschrift erop. Het jaartal 1931 hadden
ze".
En dan wordt het heele verhaal aanschou
welijk voorgesteld. Er blijkt den verslaggever
wel uit, dat van het ontdekken eener valsche
munterswerkplaats in een Heldersche woning
geen sprake is, hetgeen ontegenzeggelijk de
geschiedenis iets minder dramatisch maakt.
Nochtans zit er romantiek genoeg in het ge
val, zooals uit het vervolg blijken zal en be
treft het hier een geschiedenis, waaraan de
Heldersche politie eer heeft behaald door een
gnelle aanhouding.
We beginnen dan ook aan Hoofdstuk II.
Donderdagmiddag omstreeks 2 uur werd op
het politiebureau alhier door den heer Snel,
sigarenwinkelier op de Loodsgracht, kennis
gegeven van de ontvangst van een valschen
gulden. De. man, dien men verdacht dit munt
stuk in betaling te hebben gegeven, had den
winkel bereids verlaten, en men wist niet
waarheen hij zich begeven had. Een vaag sig
nalement kon van hem worden verstrekt; het
was een jonge man van pl.m. 20 jaar. Op dit
vage signalement werd even later door den
agent van Tol in de Koningstraat een jonge
man aangehouden, die inderdaad, bij fouillee
ring, in het bezit bleek te zijn van een porte-
monnaie, waarin zich, nevens ander geld, ook
een valsche gulden bevond. Hij verklaarde
dezen aan een hem onbekend adres te hebben
ontvangen, en dus zelf slachtoffer te zijn ge
worden, en zou verder, aldus beweerde hij, ge
heel onschuldig zijn.
De agent nam met deze verklaring noch
tans geen genoegen, en br| nader onderzoek
bleek men te doen te hebben met een zekeren
K., afkomstig uit Franeker, die met een
vriend en naamgenoot, tevens verren bloed
verwant, met een woonschuitje te van Ewijck-
sluis lag. Zelf wilde hq niets loslaten; de hou
ding, door hem aangenomen, was die van
jullie maken me toch niets."
Toen men naam en woonplaats wist, be
gaven zich de adj.-inspecteur Vrije met den
agent van Tol direct naar van Ewjjcksluis, om
aldaar een onderzoek in te stellen, even later
gevolgd door den commissaris van politie, den
heer van der Hoeven, met den rechercheur
Beukers. Inderdaad lag daar, in het riet ver
scholen, een klein bootje.
De vriend en naamgenoot van den aange
houdene was inmiddels, nog vóór de komst
van den heer van der Hoeven, per rijwiel ge
arriveerd; tegen den adj.-inspecteur de Vrije
nam hij een brutale en uitdagende houding
aan, doch deze wist hem, tot de komst van
den Commissaris en rechercheur Beukers, aan
dc praat te houden. Deze mijnheer werd toen
per auto meegenomen naar den Helder en
daar eveneens opgeborgen in 't hoofdbureau.
Zondag 16 Juni
Ned. Herv. Gem. (Nw. Kerk, Wesist'raatjf
Geen dienst.
Ned. Herv. Gem. (Westerkerk, Westplein):
's Morgens 10.30 u., Ds. F. W. J. v. d.
Poel.
Geref. Kerk (Julianapark).
H. Avondmaal.0 P*
's Avonds 5.30 uur, Ds. Joh. Meynen
Voortzetting en Nabetrachting
Geref. Kerk (Rehoboth-Kerk).
's Morgens 10 uur, Ds. Joh. Meynen
s Avonds 5.30 uur, Ds. Tollenaar
Oud Geref. Kerk (Hoogstraat).
"s Morgens 10 u. en 's avonds 5.30 u.
Ds. N. v.d. Kraats
Chr. Geref. Kerk (Steengracht).
's Morgens 10 uur
de heer J. Rebel.
's middags B uur
Herst. Evang. Luth Gem. (Weezenstr.).
's Morgens 10.30 uur, Ds. C, F. Westermaö
van Amsterdam.
Doopsgez. Gem.
's Morgens 10 uur, Ds. P. J. Smidts
Evangelisatie (Palmstraat).
's Morgens 10 uur, Ds. G. Moen,
van Den Hoorn.
Gebouw Crocusstraat 60.
Donderdagavond 7.30 uur, Bijbellezing
Oud-Katholieke Kerk (Langestraat 78)
's Morgens 10 uur, kerkdienst. „t
Evangelisatiegebouw, Vijzelstraat.
Zondagmiddag 4 uur, straatprediking
Tuindorp. Verschillende sprekers.
Bijeenkomst 's avonds 8 uur.
Verschillende sprekers.
Leger des Hells.
10 uur v.m. Heiligings-Samenkomst
3.30 Openluchtsamenkomst.
8 uur n.m. Verlossings-Samenkomst.
Hersteld Apostolische Zending Gemeente
Sluisdijkstraat hoek Schagenstraat.
's Morgens 10.30 uur, dienst.
Kerk van Jezus Christus, Janzendw.str. 8
's Morgens 9.30 en 's avonds 5 uub
Samenkomsten.
HUISDUINEN
Ned. Herv. Gemeente.
's Morgens 9.30 uur, Ds. M van Wiehen
In Lijsten zijn wij
enorm goedkoop^
Koningstraat 29.
De heer Van der Hoeven stelde inmiddels,
met rechercheur Beukers, een grondig onder
zoek in het woonschuitje van de beide ge
arresteerden in. Tot hun yerbazing kwam daar
een volledige, zrj het ook primitieve, installa
tie voor het maken van valsche guldens, voor
den dag. Alle bijbehoorende grondstoffen,
antimonium, zilverpapier, bakatin, enz.,
waren aanwezig; de gereedschappen, hoewel
zeer eenvoudig, waren door de mannen zelf
vervaardigd. Dit alles werd natuurlijk in be
slag genomen en naar Den Helder vervoerd.
De guldens zijn uitstekend nagemaakt en
alleen de kleur en het gewicht verraadt hun
valschheid. Ook het randschrift is aanwezig,
In Den Helder had zich intusschen afge
speeld wat wij aan het begin van dit verhaal
reeds vermeldden: een aantal jongens had, in
den ventillatiekoker, waarvan wij spraken,
een pakje met guldens gevonden en deze ten
politiebureele gedeponeerd.
Tot diep in den nacht werd Donderdagavond
het verhoor van den eerst aangehoudene
voortgezet. Hoewel hij, zooals we reeds zei
den, aanvankelijk ontkende iets met de zaak
te maken te hebben, en zichzelf voordeed als
slachtoffer van dit valsche geld, viel hij ten
slotte door de mand en legde een volledige
bekentenis af. Daarbij bleek, dat slechts een
deel en waarschijnlijk gelukkig een klein
deel van het valsche geld in Den Helder
was uitgegeven. In totaal zijn thans 30 valsche
guldens door de politie in beslag genomen, en
waarschijnlijk zullen nog slechts een zestal in
omloop zijn. Het bleek, dat de heeren wel
meerdere hadden vervaardigd, maar deze
partij, die niet „goed" genoeg bleek te zijn
voor uitgifte, te water hadden geworpen,
tezamen met de bij de vervaardiging gebruikte
gipsmatrqzen.
Inmiddels werd ook aan den tweeden ver
dachte, een neef van den eersten, een verhoor
afgenomen. Deze, een recidivist, die reeds
voor diverse inbraken een langdurige gevang
genisstraf achter den rug had, bleef aan
vankelijk hardnekkig zwijgen. Beiden zijn
heden ter beschikking gesteld van de justitie.
De beide mannen zijn ware zwervers en zijn
op hun woonschuitje reeds het geheelë land
doorgetrokken. Op 19 April vertrokken zij
uit Franeker, en trokken door Friesland,
Overijsel en Gelderland naar Arnhem, waar
zij vervolgens zich op sleep lieten meenemen
door een of anderen schipper en zoo te Rot
terdam kwamen. Vandaar ging het door den
Biesbosch naar Brabant en Limburg, en zoo
trokken zij van plaats tot plaats. Voorloopig
zal, dank zij de activiteit van onze politie,
aan hun omzwervingen wel een einde zijn ge
komen.
Nader vernemen wij, dat in den loop van
Vrijdagmiddag ook nummer 2 heeft bekend.
Beide mannen zijn hedenmorgen half tien
naar Alkmaar vervoerd
RECTIFICATIE VERLOTING.
Willen de lothouders van de verloting, ge
organiseerd door de muziekvereeniging Win-
nubst er even aan denken, dat bij de in onze
courant van Donderdag j.1. opgenomen uit
slag abusievelijk de lot- en prqsnummers ver
wisseld zijn? De kolommen, waarboven Lot
nummer staat zijn dus de prqsnummers en
omgekeerd.
RIJWEELDIEF AANGEHOUDEN.
Zaterdag is door de politie alhier aange
houden de persoon van K.W., verdacht van
diefstal van een rijwiel. Het bleek, dat' men
hier te doen had met iemand, die réedè meer-
