Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indië
ïïïieven «jöwv
'T JUTTFRTJE
ZATERDAG 20 JULI 1935
PAG. 5
Vogelnamen.
In vogelnamen is de Amsterdammer
nooit sterk geweest. Ondanks Artis en de
populaire opvoeding in natuurkennis die
de populaire „inspecteur van de levende
have", de heer Portielje met zijn vele
rondleidingen en lezingen vele catego
rieën van hoofdstedelingen reeds vele
jaren achtereen geeft, ondanks bevor
dering van die kennis, die „massa-voor-
lichtêrs" als de dezer dagen jubileerende
70-jarige dr. Thijssen onder het op
groeiende geslacht hébben bewerkstelligd,
ondanks vereenigingen als de „Natuur
vrienden" en de moderne kampeerlust,
die ontelbaar velen uit de stad weer na
der bracht tot plant en dier, was voor
den gemiddelden Amsterdammer alles wat
zich in de lucht voortbewoog een
,,vinkie". En toen de eerste vliegmachines
boven Amstel en IJ verschenen sprak de
man in de Amsterdamsche straat", naar
de sage wil, van „stoom-vinkies". Wat hij
van de natuurlijke vogels nooit heeft kun
nen leeren, heeft de Amsterdammer nu
de laatste jaren echter terdege, ge
zien de langzamerhand overweldigende
belangstelling, die hij de laatste jaren
voor de luchtvaart in het algemeen en
zijn gemeentelijke vlieghaven Schiphol in
't bijzonder kreeg, van die laatst
genoemde mechanische vogels' geleerd:
namen. En al weet men hier over 't al
gemeen nog niet wat „een" Uiver, „een"
Kwikstaart, „een" Maraboe, „een" Leeu
werik eigenlijk voor een ding is, wat „de
Uiver, „de" Kwikstaart, enz., is wist men
den laatsten tijd vrijwel onder alle lagen
der bevolking en weet het geheele pu
bliek, na de tragische gebeurtenissen der
laatste weken, en speciaal der laatste
week, maar dl te goed!
Deze tragische gebeurtenissen, deze
reeks van ongelukken waar de K.L.M.
thans, na een langdurige periode van
buitengewoon „voorspoedig vliegen" mee
te kampen heeft, zullen overigens een
goede proef op de som kunnen zijn voor
de echtheid, de zuiverheid van het enthou
siasme dat men vooral ook hier in de
stad de laatste jaren voor onze „natio
nale vliegerij" tentoon was gaan spreiden.
Indien dit enthousiasme op niets anders
lüeeft berust dan op een leeg soort opwin
ding, een leeg soort ijdelheid, dan" zal men
nu voornamelijk critiek en cynischen spot,"
op alles wat K.L.M. en Schiphol is gaan
vernemen: had dit enthousiasme echter,
meer fundament, en laten wij dit ho
pen!, dan zal men juist nu, in tijden
van tegenslag, onze „Vliegerij" en ons
Schiphol als vriend bijstaan en hen, door
blijvende vertrouwen en geloof, een hart
onder den riem steken
Een toekomst-probleem.
Als om te bewijzen, dat verkeersonge
lukken in serie waarlijk niet alleen moge
lijk zijn bij de luchtvaart, 'vielen er den
laatsten tijd tevens een aaneenschakeling
van tram-, trein- en motorbus-botsingen
te vermelden, wat een demonstratie is
van het risico dat men nu eenmaal in
ieder vervoermiddel loopt. En als om te
bewijzen, dat het leven, ook of liever juist
op Schiphol, steeds weer snel zijn rech
ten herneemt, was daar den grooten toe
loop van volgelingen van den heer Mus-
sert in den zeer vroegen morgen van
Woensdag, ten einde hun leider bij zijn
vertrek naar Indië door de lucht vaarwel
te zegge». Een vaarwel, dat, door toe
doen van de hoofdstedelijke autoriteiten,
die terecht een en ander binnen de perken
van een gewoon „afscheid" wenschten te
houden, tot geen politieke demonstratie
kon uitgroeien.
Intusschen stelde dit afscheid een snel
naderend probleem aan de stad. Het pro
bleem namelijk, dat veroorzaakt wordt
door het feit, dat wij hier, in tegenstel
ling met haast iedere groote stad in het
buitenland geen enkel café of restaurant
rijk zijn, dat den geheelen nacht geopend
blijft. Neemt in de toekomst, wat een
ieder hoopt en verwacht, het passa
giers-verkeer door de lucht naar Indië
snel toe, dan zal het al spoedig meerdere
malen voorkomen, dat velen, van buitenaf
naar de hoofdstad gekomen om het ver
trek mee te maken, na het officieele
sluitings-uur van 1 uur, de paar luttele
uren, die hun nog resten voor de afvaart
op de vlieghaven, niet weten waar zij
blijven moetenMet z'n allen een- zaal
afhuren zal niet gaan. want zij zullen,
deze toekomstige vaarwel-zeggers in de
toekomst toch niet altijd, izooals dezen
keer bij het vertrek van den heer Mussert,
tot één bepaalde organisatie behooren,
en zoolang in een of meer clandestiene
nachtclubs of sociëteiten een onderdak
zoeken gaat, om onderscheiden redenen,
evenmin! Neen, in de nabije toekomst
wordt althans één bepaald, officieel-toe-
gelaten „nacht-café" voor een stad als
Amsterdam zeer zeker geen overbodige
luxeOverigens bezit de hoofdstad
reeds lang, afgescheiden van deze ge
noemde, van buitenaf komende Schiphol-
gegadigden, een categorie constante be
woners, voor wie een dergelijke nacht
pleisterplaats een uitkomst zou zijn: wij
noemen de nachtredacteuren en ander
nachtpersoneel van de kranten van de
post, van gemeentebedrijven, enz., die
dikwijls ook in hun arbeidsuren wel eens
behoefte hebben „er even uit te zijn
Een „staande" oplossing bestaat voor
hen reeds. Op bepaalde plekken in de
stad staan heele batterijen „automaten"
te wachten op hen, die hun dubbeltje of
kwartje in de gleuf zullen stoppen, om
dan een stortvloed van lekkernijen los te
laten, als daar zijn: paling, kreeft, aard
beien, een kalkoentje, roode wijn, bief
stuk met aardappelen, slaatjes, croquet-
ten, vleeschpasteitjes, roomijs met vanille,
roomsoezen, koffie, thee, chocolade,
enz. Er zijn zaken, die 's avonds hun
winkelruit op ingenieuze wijze laten ver
dwijnen, hetzij naar boven, naar beneden
of naar achteren en dan hun heele étala
ge-ruimte vullen met automaten, waarbij
dan vooral een luikje voor geldwisselen
niet vergeten wordt. Zoodra is niet een
lekker hapje aan de buitenzijde van de
automaat verdwenen of op geheimzinnige
wijze wordt van binnenuit de leege ruimte
weer aangevuld met iets wat den inwen-
digen rnensch kan versterken. De order
„koffie" wordt prompt van binnenuit uit
gevoerd, heet en wel. Het idee „auto
maat" verdwijnt hier geheel en al en eer
der zouden wij al die glazen luikjes kleine
toonbankjes kunnen noemen. De winke
lier blijft zoo den geheelen nacht in touw
en 's morgens, bij het krieken van de
melkboeren, kan men hem zien het trot
toir schoonvegen van alle cartonnetjes,
houten lepeltjes en andere verpakkings en
eetmiddelen. Alle moderniteiten zijn hier
toegepast: de automaten zijn helder ver
licht, de croquetjes electrisch verwarmd
en het ijs electrisch gekoeld! Dikwijls
staan heele files auto's voor dergelijke
gelegenheden, waarvan eigenaren, chauf
feurs en passagiers zich al staande te-
goec^doen aan dat wat de handige winke
lier serveert!
Amsterdam-Noord en de tunnel
Met de toekomst van Amsterdam en
tevens met de toekomst van... zichzelf
heeft de oude Raad, die nog steeds bezig
is zijn laatste adem uit te blazen, zich
deze week bezig gehouden. Om met het
laatste te beginnen: de commissie tot on
derzoek der geloofsbrieven van de onlangs
nieuwgekozen Raadsleden adviseerde tot
toelating van alle gekozenen, uitgezon
derd... de Heer Weiss, omtrent wiens ge
dragingen „voor en tijdens de jongste
verkiezingen" de commissie zich eerst nog
„eenige inlichtingen" wenschte te ver
schaffen... Het is niet de eerste maal, dat
men een dergelijk- „geval-Weiss" op het
Prinsenhof meemaakt. Ook vroeger is er
al eens, er werd toen zelfs een aparte
commissie voor benoemd, een onder
zoek naar de „verkiezings-gedragingen"
van dezen oprichter en leider van het
„Neutraal blok aller middenstanders" in
gesteld. Krijgen wij nu een herhaling van
dezelfde geschiedenis?...
Belangrijker intusschen dan de... toe
komst van den heer Weiss, was het anders
punt: de toekomst van Amsterdam als
geheel, die dezen keer doormiddel van de
behandeling van het groote uitbreidings
plan in het geding werd gebracht. De
sprekers die tot nu toe aan het woord
waren hebben allen, verdiende, lof
gebracht aan de Dienst der Stadsontwik
keling, die met dit onvangrrjke plan een
knap stuk werk heeft geleverd. De tot nu
toe tot uiting gekomen critiek, o.i.
eveneens... verdiend, betrof in hoofd
zaak de uitsluiting van de ontwikkelings
mogelijkheden van het gebied aan de
Noordzijde van het IJ. Het uitbreidings
plan zooals het daar thans ligt zou, bt)
uitvoering, tot gevolg hebben, dat dit
stadsdeel, dat op het oogenblik reeds een
50.000 -zielen telt en daarenboven talrijke
belangrijke industrieën herbergt, vrijwel
geheel geïsoleerd werd. Het, in het plan
ontworpen „boogkanaal" zou Amsterdam-
Noord „afsluiten" en aan alle uitbreiding
•in dat Noord een einde maken. Door an
nexatie zijn in 1921 groote terreinen aan
dien overkant tot Amsterdam komen, te
behooren eh het is stellig, aldus de Heer
Woudenberg in den Raad en velen daar
buiten, in het belang der gemeente het
toen geziene perspectief te verwezenlijken
en die terreinen niet voor goed braak te
laten liggen. Dit laatste zou hoogstwaar
schijnlijk geschieden als men nu eindelijk
niet eens den moed heeft het reeds zoo
vele jaren bestaande tunnel-plan uit te
voeren, 0f althans het een of andere
behoorlijk tunnelplan, waarmede dan de
verkeersbelemmering die de ponten vor
men wordt opgeheven... Als men zegt,
wat dezer dagen, nu men hier over een
toekomstige wereldtentoonstelling denkt,
gezegd werd: „Wat Brussel kan, kunnen
wij ook!", dan moge men, inzake die IJ-
tunnel zeker wel als motto stellen: „Wat
Antwerpen kan, kunnen wij ook!"
De tunnel-propagandisten in den Raad
hebben dezen keer tenminste reeds dit
succes bereikt, dat B. en W. alvast het
bovengenoemde „boogkanaal" uit hun
voordracht gelicht hebben. Dat is om te
beginnen een stap terug uit de verkeerde
richting: of daarop een stap in de goede...
tunnel-richting zal volgen, dient te wor
den afgewacht. Laat ons het hopen!...
Het is toch gek, hè, altijd als er een
of ander mooi ding door een stelletje
Hollanders gedaan is, dan komt er altijd
direct een heel groot ongeluk en dan
gaan alle gedachten van die mooie daad
over naar hen die de gevolgen moeten
dragen van dat ongeluk, wat er direct
nakwam.
Zoo ging het met de Uiver. Eerst maak
te hjj zoo'n mooie vlucht naar Melbourne
en toen ging de Snip naar de West en
terzelfdertijd verongelukte de Uiver. Toen
kwam die vliegmachine die zoo mooi naar
Praag vloog en die direct op de terug
reis al verongelukte, en nu is de K IS
gekomen met een schitterende tocht en
direct gebeurt er weer een groot onge
luk op, nu weer met de Kwikstaart en
weer zijn er een hoop menschen die ver
driet hebben.
Wat gaat het toch allemaal gek toe,
hè, de een viert feest en de andere heb
maar allemaal vervelende dingen. Maar
ja, wat ga je er nu aan doen en nou
hoop ik maar dat ik vlug over mag gaan
op school, want dan krijg ik ook m'n
beloofde fiets van m'n vader en dan ga
ik, zooals ik al eens eerder geschreven
heb. ook zoo eens kijken waar de Helder-
sche Courant ook gelezen wordt op al de
dorrepen en dan gaan ik daarover ook
schrijven en dat zal wel aardig zijn, hè?
Weet U wat ook aardig was, ik heb
van de week verschillende Ooms eh Tan
tes thuis gehad, dat zijn van die men
schen die een heel stuk van de zee afwo
nen en die kwamen nu eens in de Jutterij
kijken en ze hebben ook gevaren op zee en
zijn er niks heelemaal niet lekker van ge
worden, want ze hadden eerst allebei
boterhammen met gebakken spek en
rolmops gegeten omdat ze daar zooveel
van houden en met die boterhammen met
rolmops en gebakken spek en zoo zijn ze
gaan varen en toen ze der effe op waren
toen werden ze geen van beiden een
beetje erreg lekker. Nou ik had ze van te
voren nog gezegd dat het niks was om
met die poppekas in je buik te gaan va
ren, maar ik had natuurlijk weer onge
lijk, want zullie wilden het natuurlijk
weer beter weten, want daar zijn ze ook
Oom en Tante voor, hè, nou ze maggen
het om mijn part altijd beter weten, want
ze zalle hier wel niet gauw meer terug
komen omdat ze zoo zeeziek zijn gewor
den, en toen had ik het weer gedaan,
want as ik nou niks gezegd had, dan
hadde ze er misschien niet van gegeten,
maar juist omdat ze niet wouen hebbe
dat ikke zoo eigenwijs was hebbe ze het
gedaan en toen zijn ze niet lekker gewor
den. Snapt U er nou wat van om me
maar zoo weer op m'n kop te geven, hè.
Maar ja, ik heb al eens meer gezegd dat
er toch iemand op z'n kop hebben moet
en daarom ben ik het dan maar weer
eens. Nou net dat ik m'n brieffie zit te
schrijven komt m'n vader vertellen dat
vanmorgen ook de Maraboe verbrand is
en nou is d'r hier ook een in de Jutterjj
gevallen.
Neen, deze week is eigenlek heelemaal
geen week om vroolijke brieven te schrij
ven en het is juist zoo'n mooi weer, dus
nou moesten alle menschen eigenlijk
goeie zin hebben, vind U ook niet, en aan
die bliekkiesvangerij heb ik ook meege
daan aan de Buitenhaven en weet U wat
ik gevangen heb...... een heele dikke
mijnheer. Het was geloof ik een reiziger
in zuurtjes of zoo, want die zijn allemaal
dik en toen ik zoo aan de Buitenhaven
zat de vorige week, met m'n hengel, toen
kwam die dikke zuurtjesmijnheer eens
aan me vragen of ik al veel gevangen
had, nou en toen wou ik net ophalen
maar d'r zat niks aan en toen komt die
haak ook nog in die mijnheer z'n broek
terecht en toen ik een beetje harder trok
om die haak deruit te krijgen toen drong
ie door z'n broek heen in wat d'r in zit
nou en toen begon die mijnheer hard te
piepen. Nou ik vind het toch wel een
beetje gele, want je zou zoo zeggen, dat
dikke meneeren lang zoo vlug geen pijn
kunnen hebben. Ik had dit de vorige
week al willen schrijven, maar dat kon
allemaal niet met dat van de K 18 en
nou hebben ze bij de torpedodienst ook
weer feest gevierd hè en nou gaan ze
daar ook met èen nieuw schip beginnen,
Nou dat vind ik nou wel fijn' want dat is
meteen al weer goed voor de werreke-
loozen. En m'n brieffie is nou alweer vol
dus voor vandaag maar weer sloes hè.
Daaaag.
Beste Klaas,
Afgeloopen Zondag was er een groot ra-
dauw op den Perakweg, want de twee Dou-
glasvliegtuigen voor de Knilm waren met
de „Saparoa" aangekomen en werden na,
met de vleugels eraf gelost te zijn, over
den weg naar het vliegkamp gereden. Op
een gegeven moment, moesten ze links af,
over de tramrails heen, maar kon de neus
van het vliegtuig niet onder de draden door
Spanning van het net, en zoo werden de
luchtreuzen want dat leken het on
der de draden doorgewurmd. Op het vlieg
kamp Morokrembangan worden ze nu Ln
elkaar gezet. Ze zullen daar ook voor hun
eerste vlucht naar Darmo-vliegveld starten,
hetgeen in dezen drogen tijd op het vlieg
veld schijnt te gaan. Zijn de Douglasseu
eenmaal in de vaart, dan zal één vliegtuig
vise versa dagelijks de dienst Soerabaja-
Batavia bedienen en kunnen we bovendien
den dag van vertrek uit Bandoeng van het
Holland-vliegtuig nog mail versturen, ter-
wjjl het hier in Indië ariveerende vliegtuig
in West-Java gewacht wordt, om de post
naar Oost-Java te brengen. Dus weer een
bekorting op den dienst. Het gaat anders
best met de dubbelweeksche dienst. Twee
maal in de week brieven van moeder de
vrouw, soms van amper 6 dagen oud.
Vanmorgen is de Sumatra weer op
proeftochten gegaan. De beste wenschen
van ieder marineman vergezellen het schip.
De commandant Zeemacht inspecteerde den
dag voor het vertrek het schip nog eens
Zijne Excellentie was hier met verlof op
doorreis naar Bali. De „Luitenant" van
Hr. Ms. „Java" trad heden in het huwelijk.
Veel marine was aanwezig, vooral ook in
de Darmo-kapel, waar Dominé Vaandragèr
het huweljjk inzegende. De Commandant
Zeemacht was één van de getuigen van de
bruid. Verder zag ik er de eskader-com
mandant en de Commandant Marine. Na
tuurlijk was de chef van het korps hier in
Indië ook aanwezig. Trouwens er waren
ook vele mariniers in de kapel, terwijl bij
het verlaten van de kerk de luitenant met
zijn jonge gade onder een haag van gewe
ren door moest. Ook al een verrassing van
het Korps. De K 18 kom thans in de buurt.
Van Fremantle vertrokken, doet het schip
eerst Banjoewangi nog aan om de mail op
te pikken. Dan kunnen de opvarenden die
nog lezen alvorens in Soerabaja aan te ko
men, want daar zal er wel niet zooveel tijd
voor overschieten. Sjonge er staan heel wat
feestelijkheden op het programma. Ook hier
zal de C. Z.M. bij de ontvangst aanwezig
zijn. Net als destijds met de K. 13 gaat een
deel van het „klein materiaal" het schip dat
door het Oostgat naar binnenkomt tege
moet. Leden van „Onze Vloot" gaan op Hr.
Ms. Soemba mee. Het eskader is van de ge
vechtschietoefeningen teruggekeerd. Hr.Ms.
Soemba is weer naar buiten om de kanon
niers van de „walinrichtingen" af te schie
ten.
De Commandant der Marine inspecteerde
kortgeleden het schietbivak der Mariniers.
Dat zijn zoo ongeveer de wederwaardighe
den van de Marine van de laatste week. Uit
Soerabaja zelf weinig nieuws. De „Chante-
clair club" is gesloten. Men zegt dat de zaak
over de kop gaat. Dat zal een voordeeltje
worden voor de „cercle Hellendoorn" waar
thans avond aan avond een werkelijk mooi
programma wordt weggegeven en waar
het dan ook dikwijls stampvol is. Verder
hebben we in de Palmenlaan een „taverne"
gekregen. Zooiets van een Hongaarsche
eetgelegenheid. Dat is dus weer een „uitje"
erbij voor de bioscoopgangers.
Heb ik je al geschreven dat de ingang van
den Dienst Conservatie verplaatst is? Het
wachtlokaal is nu onder den middenboog.
Het hek is daar weggenomen en alles pas
seert nu onder de groote poort, waar vroe
ger de auto's die niet in de garage konden,
werden gestald.
Nu, Kiaas voor een luchtbriefje is dit ge
noeg hoor. Het beste maar weer.
HENK.
e
