Amsterdamsche Brieven.
Marine brieven uit Indië
-T JUTTE RTJE
SATERDAG 9 NOVEMBER 1935
PAG. 5
meer beschikbaar is. U geeft Uw plaats.
Waarom? Wanneer U dit doet in de volle
overtuiging, dat staan voor U minder be
swaren heeft dan voor een bejaarde dame,
lS Uw handelwijze beschaafd.
jKjet U het echter, omdat U op het ach
terbak011 eenige kennissen ontdekt heeft,
bjj wie U een goeden indruk wilt maken,
jan is Uw °Pstaan een offer aan de goede
manieren.
gen beschaafd mensch zal nooit glim
men wanneer een ander in zyn bijzijn
een £°ut teS611 goede manieren begaat,
ü.v. iets ontactvol zegt of onhandig iets
omst°°£- Integendeel, h*, zal al zijn tact
te hulp roepen om de algemeene aandacht
van het kleine voorva. af te leiden.
Evenmin zal een beschaafd mensch ooit
een maatschappelijk mindere geringschat
ten of neerbuigend behandelen, ongeacht
waar en op welke voet hij dezen ontmoet.
Beschaving treedt overal en tegenover
iedereen aan den dag, goede manieren
bewaren de meeste menschen voor hun ge
lijken én meerderen. Hun minderen weten
immers'Töch niet beter? Fout! Het gaat
er immers niet om, of anderen onze han
delwijze al of niet kunnen waardeeren,
het gaat om het handhaven van ons eigen
beschavingspeil.
Handhaven en opvoeren. Want be
schaving is onbegrensd, terwijl goede ma
nieren af te oakenen zijn.
Een cursus in goede manieren is zeer
goed mogelijk. Een cursus in beschaving
daarentegen is mdenkbaar.
Deze moet men leeren aanvoelen. Hoofd
zaak: „maakt het anderen zoo prettig mo
gelijk. Weést voorkomend op een vriende
lijke en natuurlijke manier, zonder slaafs
heid. Hoe minder gemakzuchtig en zelf
ingenomen gij zijt des te gemakkelijker
zal het U vallen, een hoog beschavingspeil
te bereiken.
Goede manieren leeren menschen van
stand zelf, beschaving staat buiten en
boven stand, het is slechts een kwestie van
zielena' el. Dr. JOS DE COCK.
Lichtpunten.
Het zoeken en vooropstellen van „licht
punten" is altijd een goed werk. Maar
vooral nu, nu de horizon van het wereld-
gebéuren nog steeds vrij duister blijft, kan
het goed zijn in 't bijzonder en allereerst
de lichtpunten in onze nabijheid, dat
wil dan in dit geval zeggen: in Amster
dam, in 't oog te vatten. Enkele van
die lichtpunten zijn er den laatsten tijd,
behalve en boven de tijdelijke feestver
lichting op het Leidsche plein, inderdaad
aan Amstel en IJ ontstoken. Voor alles
Verdient vermelding, dat de bedrijvigheid
in onze havens, een eerste graadmeter
steeds voor het wel en wee van de hoofd
stad, de laatste weken aanzienlijk is
toegenomen: de rijen opgelegde zee-
kasteelen, die naar den kant van de
Oranjesluizen, geruimen tijd zulk een mis-
troostigen aanDlik boden zijn op verheu
gende wijze gedund, aan de diverse
kaden is het een drukker beweeg van los
sen en laden dan in lang het geval was.
„Insiders" waarschuwen echter dat we
ons geen al te groote illusies moeten
maken: de kans, dat het hier, evenals
op dat Leidsche plein, slechts, gaat óm
een tijdelijk ontstoken lichtpunt, is volgens
hen vrij groot. Maar ook tijdelijk aange
name zaken worden door ons dankbaar
aanvaard. En nieuwe hoop, nu ook „dé
beurs", die tweede graadmeter voor speci
aal Amsterdam, vrijwel constant „beter"
blijft, in verband voornamelijk ook met een
aanhoudende „verbetering" van „Ame
rika,mogen we dan voorzichtelijk toch
wel koesteren.'...
Op het tweede lichtpunt hebben we in
een vorigen brief al eens met een enkel
woord de aandacht gevestigd. Het geldt
hier het werkelijk „buitengewone" slagen
van de Rembrand t- tentoonstelling,
waaruit gebleken is, dat het publiek in
deze tijden niet uitsluitend, -— naar men
wel eens moest vreezen, getrokken
wordt door bioscoop en sportveld...
„Recordcijfers in de kunst, die niet uit
sluitend „vermaak-kunst" is, al lang niet
meer gewend. Des te verheugender is het,
dat naar aanleiding van deze expositie
dergelijke cijfers nu weer eens wel te ver
melden vielen. Wethouder Boekman, die
dezer dagen bij de officieele sluiting een
slot- en dankwoord sprak, noemde de
„eindcijfers" dan ook nog eens met extra
enthousiasme: totaal aantal betalende be
zoekers 122.613; 32.633 verkochte catalogi
en 145 rondleidingen! Een van de lessen,
die dit „onverwachte succes" geleerd heeft
is, ook de wethouder wees hier op,
dat de gelegenheid om onze musea
's avonds te bezoeken door talloos velen
wordt gewaardeerd en aangegrepen. Het
ligt dan ook in de bedoeling om te be
ginnen het Rijksmuseum in de toekomst
in de avond-uren veelvuldiger open te stel
len en het zou ons niet verwonderen als
ook dr. Knuttel, die men binnenkort als
nieuwen directeur van hét Stedelijk Mu
seum zal kunnen begroeten, dit Voorbeeld
voor zijn instelling zou gaan volgen...
Holle gebaren.
Lichtpunten zoekt men hier over het
algemeen niet op het Prinsenhof, althans
meestal niet in de Raadszaal, waar de
debatten meestal niet bijster hartverheffend
plegen té zijn. Ook deze week, tijdens dë
debatten over den werkloozen-steun,
werden er weinig - lichtpunten ontstoken,
of* het moest dan zijn de kalme en waar
dige wijze waarop wethouder van Meurs,
die zijn debuut als stadsbestuurder maakte,
zijn beleid verdedigde. Er waren in ver
band met den werkloozensteun twee voor
stelen ingediend: het een van den cora.-.
reünist Seegers, het andere van den
R S.A.p.er Schmidt. De eerste wenschte
dat B. en W. zich tot de Regeering zouden
wenden „teneinde, hetzij door een bijslag
op de uitkeeringen, hetzij door beschik:
baarstelling van goedkoopere levensmidde
len, de prijsstijging van levensmiddelen te
comperiseergft"de tweede wilde een extra
nooduitkeering en een extra bijslag voor
brandstoffen, een en ander ook al in
verband met genoemde prijsstijging.
Wethouder van Meurs merkte terecht
op, dat ook de Raad zich niet kan losmaken
van bestaande regelingen en voorschriften
waaraan niet alleen B. en W., maar ook
de Raad, door toedoen van het Rijk ge
bonden zijn. Het is dus een ijdel gebaar
indien in den Raad voorstellen worden ge
daan om steunnormen te verhoogen of uit
te breiden, want dergelijke voorstellen
gaan in tegen regelingen over welker
vaststelling de Raad geen zeggenschap
heeft. Een „strijdopdracht" tegen de
Regeering, aldus de wethouder, kan door
B. "en W: niet aanvaard worden. Waarbij
nij niet zei, maar wél bedoelde: „We
zouden toch aan het korste eind trekken,
gezien ook de dreiging van den... boeman-
Regeerings-commissaris..." Zoowel de heer
Seegers als de heer Schmidt spraken, met
den wethouder, van een ijdel, een „hol"
gebaar, en bedoelden daarmede dan
wederkeérfg elkander voorstellen. Zij
hadden beiden gelijk. En overigens bleken
zij één te zijn in hun concurrentie-zucht
tegenover de S.D.A.P., die ook hier weder
om „des Pudels Kern" mag heeten. In-
tusschen mag men er op vertrouwen, dat
B. en W. in voortdurend overleg met „den
Haag" alles zullen doen om in het groot
en op onderdeelen de belangen der hoofd
stedelijke ondersteunden zoo goed mogelijk
te behartigen eri verder zegden zij een
onderzoek toe naar de mogelijkheid op
nieuw tegen lage prijzen groenten beschik
baar te stellen, evenals kolen, enz.
Hoe staat het hu verder met die „prijs
stijging", dië hier door de genoemde voor
stellers min of meer onrustbarend werd
genoemd? Op grond van de nuchtere
feiten, zoo 'zeide wethouder van Meurs
het ook, kan men niet in het algemeen
en van alle levensmiddelen tezamen van
prijsstijging spreken: door bepaalde om
standigheden is de broodprijs b.v. wel ge
stegen en zoo ook van enkele andere arti
kelen (waarbij; de ziekelijke „hamster
neiging" van al te voorzichtigen en door
het Abessinisch avontuur wat uit het lood
geslagen lieden en rol speelden!, maar
daartegenover staat echter weer voor an
dere artikelen een daling... Een stevig
argument, dat een „gebaar" minder hol
zou kunnen maken, ligt ook hier dus niet.
Nóg een lichtpunt!
Nederland is met recht trots op zijn
luchtverkeer. Onder de landen van Europa
maakt het kleine landje, dat om met
een gevleugeld Koninklijk woord te spre
ken, groot tracht te zijn in die dingen
waarin een klein land groot kan zijn, lang
geen slecht figuur en wie Luchtvaart zegt
in Néderland, zegt Schiphol! Het was ech
ter tot nu tóe met, dat Schiphol een beetje
raar. Gróotsch' Van aanleg, ruim gebouwd
met alle cacomodatie voor een groot in
ternationaal verkeer, gelegen onder den
rook van Amsterdam, was het slechts te
bereiken langs een weggetje, dateerende
van Fioris de Vijfde, die hier of daar
omtrent;. -4- op de Valkenjacht ging. Kin
derhoofdjes- vormden het liefelijke weg
dek, waarop uw auto en die van boven-
gemernoreerde internationale beroemd
heden op en neer danste, als gold het
een wedstrijd tusschen het uithoudings
vermogen van de autoveren en uw lever!
Een bruggetje over de Ringvaart, zóo
smal, dat er slechts een auto in één rich
ting tegelijk over kon en welk gezegd
bruggetje dan nog ettelijke malen per et
maal opengedraaid werd ten behoeve van
tjalken, sleepers en andere langzaam
voortsukkelende schuiten in de Ringvaart.
Enfin, u begrijpt het! Het modernste vin
het modernste aan den overkant van de
Ringvaart en de weg er heen: middel-
eeuwsch. Daar is thans een eind aan ge
komen. Het eerste gedeelte van den snel
weg AmsterdamDen Haag, door de
Haarlemmermeer is nu in gebruik geko
men en daarmede is Schiphol op 10 minu
ten afstand van het zuidelijk gedeelte van
de stad gebracht. Daarom ook zoo belang
rijk omdat Schiphol meer en meer een uit-
gaanspunt „dreigt" te worden van het
Amsterdamsche Publiek en natuurlijk niet
minder van hét Nederlandsehe Publiek in
het algemeen, dat 's zomers met autocars
vol wordt aangevoerd schoolkinderen
b.v. Zoo was het oezoek in dit nog
niet geheel afgeloopen jaar 300.000. De
bekende K.L.M.-bussen, die de passagiers
van het kantoortje op het Leidscheplein
naar Schiphol brengen, hadden vroeger een
uur noodig om het vligeveld te bereiken;
dit was al teruggebracht tot 26 minuten
en thans zijn weer 10 minuten gewonnen,
zoodat de moderne zakenman in 16 minu
ten na aankomst per vliegtuig het hartje
van de city bereikt. Weer een schrede naar
Amsterdam-Wereldstad!, het bekende mot
to van het Initiatief Comité Amsterdam,
in de wandeling Ica genoemd. Dit Comité
liét zich bij de opening dan ook niet
onbetuigd door aan dé opening een fees
telijk karakter te geven. Vanaf het Ame-
rican-hotel op het Leidscheplein vertrok
ken vele auto's naar Schiphol. Op het
punt, waar de nieuwe snel-weg uitkomt
op den Sioterstraatweg waren de gebrui
kelijke lintjes gespannen, die na speeches
over en weer, werden stuk gereden door
de eerste auto die „over de brug" kwam.
Heelemaal klaar is deze weg, die tus
schen twee haakjes meer dan drie ton per
kilometer heeft gekost, nog niet. Met het
oog op de nog komende verzakkingen
van het gestorte zand in de veenlaag, is
voorloopig SIëchts een klinkerbestrating
aangebracht, die immers gemakkelijk be
werkt kan worden. Heeft de weg zich een
maal „gezet", dan wordt tot asphalteering
overgegaan. Een groote wensch blijft ech
ter in deze verbinding met Schiphol be
staan n.1. de dringend noodige verbetering
van dót deel, dat Amsterdam onder haar
hoede heeft. Waar de door het Rijk aan
gelegde weg beschikt over twee autoba
nen voor op- en afgaand verkeer, rij
wiel- en wandelpaden, is op het Amster
damsche grondgebied slechts een nauwe
bochtige weg ter beschikking voor alles
wat van den weg gebruik maakt. Daar
heerscht een gezellig hutjemutje van au
to's, paardentractie, fietsers, kinderwa
gens, wandelaars en zich op andere wijze
zich voortbewegende burgers, zoodat het
te vreezen is, dat bjj hoogtij dagen in het
vliegwezen zooals wij die al zooveel ge
kend hebben, en waarbij half Amsterdam
naar Schiphol trekt, het zal spaak loo-
pen! Maai hoe het zij, laten wij niet te
zwartgallig zijn en by dit groote licht
punt deze kleine schaduwzijde aanvaar
den. in het besef, dat het Gemeentebestuur
daar binnen niet al te langen tijd naar
wij hopen een eind aan zal maken.
De eeuwige Rokin-kwestic
Konden wij hierboven gewagen van een
lichtpunt, of de Rokin-kwestie nog een
maal een lichtpunt zal worden staat te
bezien. Het is zoo langzamerhand een
Hoofdstedelijke gewoonte en eere-zaak
geworden om de befaamde Rokin-kwes-
tie zóó lang te rekken tot de zittingstijd
van den Raad bijna verstreken is, het dan
uit te stellen tot den nieuwen Raad en zoo
het spelletje maar weer van voren af aan.
Thans is er weer een uitvoerige nota van
B en W. gereed met betrekking tot de
nog steeds aa. bangig zijnde Rokin-plan-
nen. Deze nota bevat een gemotiveerde be
strijding van het door het vorig college
van B. en W. bij den Raad ingediende
voordracht tot verbetering van het Rokin.
Volgens bovengenoemde gewoonte en
eerezaak zal deze nota in den Raad wel
slepende worden gehouden, tot een nieuw
college van B. en W. weer deze nota gaat
bestrijder en dus wéér terugkomt op het
thans ingenomen standpunt. En zoo zal
het gaan tot in de lengte van dagen! Mis
schien dat de Amsterdamsche briefschrij
ver van het jaar 2000 U zal kunnen be
richten, dat een Commissie van Onderzoek
is ingesteld inzake de Rokin-kwestie, dat
Advies zal worden uitgebracht en dat bin
nenkort dat zal dan omstreeks 2500
zijn een definiteif besluit van het Ge
meentebestuur inzake de Rokin-kwestie te
verwachten is, als dan intusschen niet een
petitionnement uit de burgerij opschorting
heeft gevraagd van de hangende Rokin-
plannen enz., enz. Hoe het zij, zelfs voor
Juffrouw Fenna, die toch onbestreden de
meest succesvolle Amsterdamsche „pla
neet-lezeres" is, 'blijft de Rokin-kwestie
een duister punt!
Amice,
Alweer is er een week voorbij, kerel de
torn begint op te schieten, nog maar één
winter zul je zonder me, op de Hoofdgr.
en de Kanaalweg moeten schaatsenrijden,
en dan ben ik er ook weer bij. Het is nu
herfst in Nieuwediep en het is voor de
5e maal aan één stuk, dat ik dat nu mis
en we het met een kenteringetje moeten
doen. Kun je je voorstellen, Klaas hoe ik,
die reeds op mijn vierde jaar door de stra
ten van onze Jutterij liep, verlang naar de
gierende windstooten uit de dwarsstraten
van de Hoofdgracht. Hoe ik er naar ver
lang om weer eens op het Wierhoofd te
staan of bij het torentje van van der Ster-
re. Maar zooals gezegd, voorloopig doen
we het met de opkomende Westmoeson, die
nog wel geen regen geeft, maar die toch zoo
tegen een uur of vijf 's middags de zon ach
ter de wolken doet gaan, nu en dat is al een
heele opluchting onder je helmhoedje. Het
is anders op Java nog kurkdroog getuige
de vele boschbranden die er optreden. Op
de hellingen van de Tenger neemt het zelfs
een catastrofale afmeting aan. De vlam
menzee ging op een half Uur afstand van
Ranoe Pani voorbij, men is de brand nog
steeds niet meester. Er is ook in de ber
gen de laatste drie maanden vrijwel geen
regen gevallen. Kun je na gaan, hoe droog
of het er is. Ik lees nu juist in de krant,
dat het op de helling van de Ringgit naar
de top van de Ardjoeno toe ook aan het
branden is.
Op de athletiekwedstrijden van de Jaar
markt behaalde Zeemacht in de werpnum-
mers weer een goed succes. Eenige eerste
prijzen vielen haar ten deel. Waarbij tevens
kampioenschappen van Java gewonnen
werden.
Van de voetballerij van het eerste hoo-
ren we weinig tegenwoordig. Wel van het
tweede elftal dat in de reserve klasse
speelt, maar dat staat op het oogenblik
met nul gewonnen wedstrijden onderaan.
Het elftal van het vliegkamp „MLD" doet
flink zijn best. Die maken zelfs kans in de
eerste klasse op het kampioenschap. Op
het oogenblik staan ze nummer drie. Ik
geloof dat ze daar op Morokrembangan wel
8 elftallen hebben. Nu, ik was er laatst
eens, maar ze hebben daar ook één van de
mooiste speelvelden van heel Soerabaja.
De droogdokmaatsihappij op Perak,
j waar we vroeger met de „kapal toedjoe"
dokten en we nog regelmatig met Hr. Ms.
„Java" en „Sumatra" naar toe gaan, ju
bileert. Natuurlijk gaf de Marine van de
Oedjong ook blijk van belangstelling.
Zoowel de Marine commandant, kolonel
Jolles, als de directeur van het M.E. mijn
heer Heringa waren ter receptie aanwezig
Op den Oedjongweg had j.1. Vrijdagavond
weer een allerdroevigst auto-ongeluk plaats
hetgeen aan den majoor-ziekenverpleger
Vreeke het leven kostte. Zaterdag d.a.v.
was de begrafenis met militaire honneurs.
Het blijft toch altijd uitkijken, daar waar
Dokweg en Pasiranweg op den Oedjong
weg uitkomen. De kali Begirian begint zoo
langzamerhand gedempt te raken. Het fort
Prins Hendrik wat men aan het sloopen is,
levert het dempmateriaal. Nu kunnen we
weer, zonder te veel door de stank te moe
ten, langs den kortsten weg van de Oedjong
naar Ketabang fietsen. Het is wel een
groote verbetering en als je niet gauw
voortmaakt met hier te komen, wel kerel,
dan vindt je op de plaats van die vroegere
kali een pracht van een boulevard met
allerhande toko's.
Bovendien heb ik me laten vertellen, dat
we nu ook langs dien kant de electrische
naar de Oedjong krijgen. Wat zal die
's ochtends om half 7 vol zijn en wat zul
len de zaken van de taxi's achteruit ga.n.
We krijgen in Maart bezoek van de
Duitsche kruiser „Karlsruh" in Priok. Die
is er ook vlug bij met zijn vaarprogramma.
Ik hoop maar dat we er ook naar toe gaan,
want ik wil dat scheepje graag eens zien.
Verder is er weinig nieuws van de Navy
te vertellen, Klaas en daarom sluit ik de
bus maar weer. Of nee, ik zou nog vergeten
te zeggen dat het cercle gebouw tegen
over de Simpang club thans ook weer be
woond is en wel door een tweede muziek
band en een tweede cabaret-gezelschap
van de cercle „Hellendoorn", concurrentie
is dus uitgesloten. Tutti Frutti staat ach
ter een róod-wit-blauwe schutting, daar
komt blijkbaar ook weer wat nieuws voor
in de plaats. Maar nu stop ik toch hoor.
Gonje, r
HENK.
