Amsterdamsche Brieven. Marine^brieven uit indië 'T JUTTFRTJE ZATERDAG 14 DECEMBER 1935 PAG 5 Twee staartje». We leven in een t$d waarin men het over 't algmeen in de meest verschillende kringen niet meer stellen kan buiten iet wat grove prikkels en oppervlakkige, maar tijdelijk dan toch fel uitchietende hartstochten. De menschheid schijnt wel, om met een woord van de psychologen te spreken, wat haar zieleleven betreft, in een periode van „regressie" te verkeeren. Zelfs terreinen waarop men vroeger voor uitingen van dit primitieve gevoelsleven bespaard bleef, waarop alle gevoelens tot op een waren omgezet, waren ge sublimeerd, blijven hoe langer hoe min der vrij van ietwat rauwe en felle gevoels- uitbars tingen. Wat wij den laats ten tijd in de hoofd stad op het terrein van de kunst en dat van het edele schaakspel aan hartstoch telijke „scenes" onder publiek en toeschou wers hebben meegemaakt, kunnen als be- wijs voor dit laatste gelden. Over de strubbelingen, die de opvoerin gen van „De Beul" in den Stadsschouw burg verwekt hebben, leverden wij reeds in een vorigen brief commentaar. Twee staartjes van deze opzienbarende zaak die nen thans nog vermeld te worden. Een o.i. wijs-gebarend staartje, èn een ietwat vies onsmakelijk staartje. Het eerste staartje bestaat dan in het besluit van de directie der Amsterdamsche Tooneelver- eeniging, om „De Beul" niet meer in het openbaar (en nog slechts voor besloten ge zelschappen) op te voeren, een besluit waarvan de betrokken directie in een zeer „gelukkigen" en op sterke argumenten rustenden brief aan den burgemeester heeft kennis gegeven. Enkele van de sterkste passages uit dit schrijven mogen hier o.i. nog wel eens worden aangehaald. Deze luiden dan: „Het stuk (De Beul) richt zich in de eerste plaats tegen dè geweld-phychose, die de humane waarde van onze cultuur hoe langer hoe meer be dreigt. Dat in het stuk de antithese: chris telijke beginselen contra geweld gesteld wordt, is voor ieder weldenkend menseh een bewijs, dat er geen godslasteringen - in voor kunnen komen. De opvoering van een godslasterend stuk is nooit van ons-te. verwachten. Over de bedoeling- van het stuk heen wordt thans een politieke strjjd- gestreden en met een inzet, die niets m§er- met die bedoeling "te maken heèft. Deels door misvatting te goeder trouw, deels door onwetendheid, maar het meest door leugens, is aldus de publieke méening te-: genover dit stuk vergiftigd en zijn wij be lasterd op een wijze, waarvoor wij geen bijvoegelijke naamwoorden kennen... Deze vergiftiging eri deze laster hebben zulke vormen aangenomen, dat de betuiging der bovenbedoelde humanitaire waarheid, die der vredesgedachte, niet meer gezien wordt Alleen reeds uit hoofde van die om standigheid is verdere openbare opvoering van het stuk doelloos Dit getuigt van een 6.i. volkomen gezon de redeneering en een volkomen juist standpunt. Iets anders is natuurlijk of men het met de heeren Van Dalsum en De- fresne eens is, dat „de betuiging eener hu manitaire waarheid mede dfe taak des too- neels is" (ook al zou er geen of van wei- kunstwaafde als zoodanig sprake zijn)! Het onsmakelijk staartje werd gede monstreerd door dominé Van Duyl, op een door de N.S.B. belegde protest-vergade- ring in het Concertgebouw. Het stuk zelf besprekende, noemde hij een van de erin voorkomende dansen walgelijk. Dat is zijn goed recht. Niet zijn goed recht en nie- mands goed recht is het daarop direct met met een hoonende „sneer" te laten volgen, dat deze, z.i. walgelijke dans door een „niet-arische" vrouw werd uitgevoerd, dat deze rol eigenlijk door een „blonde Germaansche" vervuld had moeten wor den. maar dat „zoo'n vrouw daar blijkbaar niet voor te vinden is geweest" Ook deze uitlating, die voor het Neder- landsche bupliek gelukkig nog geen verder oommentaar behoeft, verdiende aanhaling; Schaken-bobsen. De match Euwe-Aljechin, die voor eêh groot deel in de hoofdstad, in het Carl- :ton hotel en in de oude militie-Zaal aan het Singel, wordt uitgestreden, verloopt, wij doelden er reeds op, alhoewel het bier in wezen om een zuivere kracht-me ting gaat, ook niet zonder zijn meer laag- bjj-de-grondsche, ja, men kan zeggen-li chamelijke sensaties! De laatste sensatie van dit soort was de „uitwijzing" van een bultenlandschen toekijkenden grootmees ter, die tijdens een partij een. volgens het reglement ongeoorloofde ruggespraak met een der spelenden had gehouden, en die op een gegeven moment de schaak sport verwisselde met de bokssport ïntussehen is, om nu maar in boks-ter- r--n door te gaan, de wedstrijd der beide kampioenen zijn laatste ronde inge gaan en het publiek, waaronder ook velen die tot voor kort nauwelijks een paard van een toren konden onderscheiden, ver dringt zich In steeds grooter aantal voor de touwen....;.. In spanning wordt de de finitieve „k.o." van een der beide partijen afgewacht...... Het nleüwe Dam-hóteL Overigens belooft de naaste toekomst „rond den Dam", dit keer dan geno men in den letterlijken zin des woords, ook op bouwkundig gebied niet zonder sensatie te zijn.- Dat de aloude Paleis- Raadhuis- kwestie binnenkort een defini tieve beslissing tegemoet gaat, hebben wij reeds in een vorigen brief aangestipt. Er zal spoedig nog heel wat over te doen zijn en wij zullen nog voldoende gelegenheid hebben nader op een en. ander terug te komen. Hier zij alleen even nog iets na ders gemeld over de, wat men zou kunnen noemen, tweede Dam-sensatie: den bouw van een nieuw hötel op het midden-Dam- terein. Besprekingen over een dergelijk plan werden ook vroeger al eens gehouden en nu ongeveer drie jaar geleden afgebro ken. De betrokken „combinatie", met als architect J. M. van der Meij, tracht naar verluidt, het Rijks Werkfonds bij de finan ciering te betrekken en heeft voorgesteld, dat dit fonds een millioen eerste hypotheek zou fourneeren, terwijl dan de gemeente rente en aflossing zou garandeeren en de combinatie zelf vijf ton als tweede hypo theek zal geven. Wat het te bouwen ob ject betreft: het hötel zou beneden komen te bevatten een cafetaria en een gewoon restaurants en dan vijf étages met niet te dure hótelkamers, in totaal ongeveer 3- honderd. Alhoewel Rijk en Gemeente er natuurüjk veel aan gelegen is, dat de werkloosheid door het eventueel „doorgaan" van dit plan, eènigen tijd wat verminderd wordt, mag het toch nu ai reeds zeer twijfelachtig heeten of men hier een object ziet, dat voor zulk een steun van overheidswege in aanmerking komt. in de eerste plaats kan men zich afvragen of dit nieuwe hotel, gezien den toestand in het hoofdstedelijk hptelbedrjjf, wél eenige. redelijke, kans - heeft het tot een behoorlijke rentabiliteit; te brengen, -i en de bouw .zou'Voldoen ..aan ook- mgat éénige gevoelde behoefte; onder het publiek! Ziet men de laatste ex- ploitatieeijfers van verschillende bestaande hotels in de buurt van de Dam, Waaruit om. blijkt, dat de beschikbare kamers gedurende het laatste jaar voor niet meer dan 50 bezet waren, dan is men geneigd hierop met een beslist „Neen" te antwoor den. Laat ons; intusschen het officieele antwoord in dezen afwachten. Politie-braiidweer. De aanpassing" zal bij het overwegen van dit laatste' antwoord ook wel meetel len! Het spook van de aanpassing toch doolt nog steeds rond door Amsterdam en niet minder door hét Bestuurscollege van dit gemeenehest. Alles, wat maar een kleine bezuiniging kan opleveren wordt onder de loupe/ genomen en soms- lijkt het wel, of dit onder- de loupe nemen door commisises en dergelijke meer kost, dan de bezuiniging, die er uit voorkomt, op levert! Zoo is er ad lang gesproken over een samenvoeging van politie en brand weer, ongeveer zooais dat al tot groote voldoening van alle betrokken autoritei ten in Den Haag ia' toegepast. Het vraag stuk van deze" sameaveoging is al lang in studie en déze studie is thans zoover gevorderd dat de eerste voordracht den Raad spoedig zal worden aangeboden. De Amsterdamsohe Brandweer telt 340 man misschien mogen we wel zeggen, man netjesputters kost de gemeente 1.300.000 gulden per jaar. Bjj de beoor deeling van dit tamelijk hooge bedrag moet in aanmerking worden genomen, dat de brandweer niet alleen kleine brandjes bluscht ook groote als het zoo uit komt, - in het water, gevallen paarden daar weer uitvischt enz., maar vooral ook vee. preventief werk verricht, zooals toe- Zicht houden .op gebouwen, schouwburgen, bioscopen, contróle op de naleving van verordeningen, om dan niet te vergeten eénige malen per dag uitrukken op looze alarmeeringen, veroorzaakt door de lieve straatjeugd (van 10 tot 30 jaar!). Er gaan fluisteringen, dat de samenvoeging van politie en brandweer voornameijjk om dit laatste geschiedt. Als de brandwacht tegelijk diender Is en de diender tegelijk brandwacht, is er m-sschien een kans om aan dit nog steeds voortwoekerende euvel een eind te-maken! Dt politie nu van Amsterdam telt 2100 man en kost de ge meente een slordige 1 millioen per jaar en dóór de samenvoeging denkt het Ge meentebestuur 3 ton per jaar te bezuini gen. Op het totaal van de uitgaven voor politie en brandweer is dat niet veel maar in ieder geval is het een sommetje, dat in deze tflden gaarne meegenomen zal wor den op de begrooting. Intusschen zal toch weer niet geheel het Haagsche systeem gevolgd worden, waar brandweer en po litie broederlijk in elkaar opgaan, maar het systeem dat in Engeland, met name in Manchester en Liverpool in gebruik is en waarbij de kern van speciale beroeps brandweer blijft bestaan. Amsterdam acht d-t noodig met het oog op de spe ciale eischen, die de bebouwing nier stelt, een bebouwing die dichter en hooger is dan in Den Haag, maar vooral ook met het oog op de haven. De samenvoeging zal zeer geleidelijk tot stand worden ge bracht, politiemannen zullen voor het brandbluschwerk worden opgeleid en te gelijk met al die veranderingen zal een betere verdeeling van de politie-brand- weer-kazernes over de stad ter hand worden genomen. Die verdeeling is op het oogenblik niet meer heelemaaï „up-to- date" en een belangrijke bezuiniging kan nog worden verkregen uit deze gecombi neerde behuizingen van het personeel en stationeerplaatsen van het materieel. Als het stelsel eenmaal üige.oerd zal zijn, zal de boofdcommisaris van politie tevens commandant va. de brandweer worden en het ligt in de bedoeling dat de tegen woordige commanaan, alsdan voorloopig als adviseur zal optreden, totdat de poli tie geheel in haar nieuwe taak is inge groeid. Overdekking kunstijsbaan. We hebben hier m Amsterdam het no vum van een gecombineerd zwem- en zonnebad-kunstijsbaan en het ziet er naar uit alsof deze combinatie zal worden uit gebreid met een wielerbaan. De plannen om de kunst-ij sbaaii in den zomer zwem- en zonnebad te voorzien van een openschuifbaar dak —;rkeeren L. een ver gevorderde staat van... gevorderdheid. Het wachten is alleen maar op toestem ming van het gemeentebestuur om een strookje grond in gebruik te mogen ne men. Maar, afgezien van het interessante van een schuifbaar dak van zoo groote afmetingen, mogen we ons wel afvragen of ér nu wel zoo'i behoefte is aart een wielerbaan. Het Stadion bezit een zeer goede èn het kost het Stadionbestuur den laatsten tijd. reeds de grootse moeie om een behoorlijke be: etting van de tribunes te verkrijgen. Het nieuwe project gaat er van uit dat dc .gewone wekelijksche wed strijden" door negen a twaalf duizend toe schouwers zullen worden bijgewoond, maar een wekelijksch bezoek van zoo'n massa zal wel altijd tot de onvervulde wen- schen behooren. leis anders is natuurlijk, dat door het overafkkei- van de kunst ijsbaan deze nog meer aan het doel zal kunnen beantwoorder en de weergoden nimmer een stokje zullen kunnen steken voor ijs-hockeyweuoLrrjden en dergelijke. En misschien is dit de moeite van bouwen al waard, maai nóg veer eens, een wie lerbaan... néén, oa'. zal vel niet gaan! Probaat middel. Een landlooper kwam met ongewone haast den weg af en klopte luid aan de deur van de villa, „Hebt u een stuk zeep voor me?" vroeg hij, toen mevrouw open deed. „Zeep?" vroeg mevrouw verbaasd. „Wou u zich werkelijk eens een beetje wasschen?" „'t Is niet voor mij," zei de landlooper, „maar m'n maat heeft de hik en ik wou hem aan 't schrikken maken." Onweerlegbaar. „Kellner! Die oesters zijn belachelijk klein! En bovendien niet frisch!" „Dan is het maar goed, meneer, dat zo zoo klein zijn!" Hij wou ook wel wat doen. „De rechtbank," zoo zei de president tegen den gedaagde in het echtscheidings proces, „heeft besloten aan uw ex-echtge- noote hondervijftig gulden per maand uit te keeren." „Dat is zeer edelmoedig," zei de ge daagde verheugd, „dan zal ik er zelf nog maar een paar tientjes bijdoen!" t Een of 't ander. Moeder: „Als meneer Hendriks je van daag ten huwelijk vraagt, Paula, zeg hem dan dat hij met m ij moet spreken!" Dochter: „En als hij me niet ten hu welijk vraagt?" Moeder: „Zeg hem dan, dat ik hem zal spreken!" Beste Nicolaas. Weet je, collega, dat we tegenwoordig hier in Indië B. 1 sloepen hebben met een motor er in? Je kunt je wel voorstellen zeker wat een gemak of zooiets geeft nr.i;t passagieren, als je op de ree ligt. Je hebt een motorsloep, die anders sleepte, vrij, en het gaat veel vlugger. Een pracht uitvin ding is dat Trouwens je ziet het de Engel- schen veel doen. De Marine was dezer dagen vertegen woordigd bij de begrafenis van den gep- onder-officier van het Indische leger J. Kretz, die, zijnde ridder M.W.O., met mili taire eer begraven werd. De vlootaalmoe- zenier verrichtte op Kembang koening de ceremoniën. De regiments-muziek van de landmacht die hier tegenwoordig ook in Soerabaja ligt, was ook in den stoet aan wezig. Onze stafmuziek, samen met de klaroenblazers zijn voor een poos op Hr. Ms. „Sumatra" gedetacheerd. Dat geeft tenminste bij de viaggeparade muziek. Alleen zal het ons die de wacht hebben geloopen op het wachtschip W'oord wel even moeilijk zijn om niet na inleve ring van het ziekenbriefje te roepen „Af spelen mijnheer Leistikow." En dan de oefenuurtjes op den bak! Het is een ge noegen meer om daar nu paai van te zijn, want je hebt den geheelen morgen muziek. Voor de zooveelste maal is er weer eens een marine man op een motorfiets, natuur lijk weer niet voorzien van een rijbewijs, de kali b(j de Oedjong ingereden. Hij is er met een nat pak afgekomen, maar onze jongens moesten toch eens wat meer op passen. Als je zoo 's avonds daar op Perak kijkt hoe ze met heele slierten achter elkaar, dikwijls met duizelingwekkende snelheid over den Perakweg spurten, dan houd je je hart vost en er gaat 'bijna geen Maandag voorbij of je leest in de courant dat er weer hier of daar een ongelukje ge béurd is met een motorrijdende „marine schepeling". Nu nog even de stad in! Aan den Ondo- honweg Is een heele winkelgalerij ge komen. Als de luitenant van Gijn die daar 4 jaar woonde nu terug kwam zou hij zijn eigen straat niet meer herkennen, zoo is d'e veranderd. Verder moet je thans een heele ver,"!'ersre<ï'e1?nfr volgen om van dien kant de P"',<-<"-™anstraat !n te kunnen Tr In het Shanhai-restaurant komt een nieuwe eigenaar. Zou de vorige nu al bin nen zijn. Nu het lijkt me een best zaakje toe. Thans is de chef-kok van Winkels uit Amsterdam daar aangetreden en boven dien schijnt er een bijzonder goede Chi- neesche kok uit China besteld te zijn. Als je nu hier komt, gaan we nog eens haalen- vmnensoép eten of „pangsit goreng met gembersaus'. Daar blijven jullie in Hol land toch maar behoorlijk ketelaar van. Maar geef mij dan toch maar een haring uit de „Heldersche eetsalon", dan mag jij je hier aan de wasemende kreeftensoep of haaienvinnenbaksels te goed doen. Weet je dat er in het Shanghai-restaurant tegen woordig ook een hartje is en dat daar zqo'n beetje de stamtafel gekomen is van die ouderwetsche Concordia-gasten, wier soos thans gesloten is. Onze gevechtschijf is dezer dagen weer zwaar gehavend binnengekomen. Boots man van Gunsteren de hoogbootsman van de werf je weet wel waar wij des tijds nog splitsen en knoopen van leerden op de wacht zal wel weer een heele kluif hebben om de twee schijven weer voor de volgende G.S.O. voor elkaar te krijgen. Hr. Ms. „Sumatra" ziet er keurig uit en als je zoo onze twee kruisers naast elkaar ziet, dan krijg je een echt „rijk" gevoel over je, vooral ook waar de jagers op het oogenblik ook allemaal keurig in de tjet zitten. Het elftal van de M.L.D. heeft zooals te verwachten was den „El Comerico" beker gewonen. Deze werd door den Com mandant „D.C." als waarnemend Com mandant uitgereikt. Verder Is er geen nieuws meer aan de Oedjong en in Soerabaja en bovendien het is Zondagmorgen moet ik dadelijk in de stad gaan rijsttafelen.. Daarom ben ik maar vroeg begonnen vanmorgen, want na zoo'n rijsttafel blijft er weinig van je energie over. Saluut hoor, pieker je nog eens over die ha&ienvinnen Henk. P._S. Klaas we gaan de volgende week weer voor een poosje varen, het is best mogelijk dat het met de mail een beetje spaak loopt hoor. HENK.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1935 | | pagina 21