HET EILAND TEXEL IN 1935
HELDHRSCHE COURANT VAN DINSDAG 31 DECEMBER 1935
Marine Vliegdienst
De Marinewerf in 1935.
dividueel oefeningen en opleiding van perso
neel in de vaart bleef.
Voor hetzelfde doel werd 1 November ook
Hr. Ms. „O 6", welke boot meerdere jaren In
conservatie was geweest, in dienst gesteld.
Het duikbedrijf van den Onderzeedienst was
ln het afgeloopen jaar behulpzaam bij meer
dere werkzaamheden en herstellingen onder
water, die echter gelukkig niet van ernstigen
aard waren.
Ten slotte zjj vermeld, dat ook de sport met
werd vergeten, getuige de deelname aan de
periodieke zlelwedstrijden en aan de 4-daag-
sche afstandmarschen, terwijl meerdere onder
linge voetbalwedstrijden werden gespeeld.
Dit jaar kon niet, zooals tot nu toe gebrui-
keljjk was, het vliegkamp „de Mok" met 1
Maart volledig in dienst worden gesteld, we
gens het nog niet gereed zjjn van aanzienlijke
reparaties aan de helling aldaar.
In verband daarmede kwam, teneinde van
een vlotte gang van zaken, inzake de oplei
dingen van vliegers en waarnemers zeker te
zijn, het vliegkamp „Schellingwoude" bjj Am
sterdam van 18 Maart tot 6 Juni in dienst.
Vanaf laatstgenoemden datum kwam het
vliegkamp „de Mok" weder in dienst. Het
werd niet, zooals gewoonlijk, 1 November ge
sloten, maar bleef in dienst voor de verschil
lende opleidingen en proeven.
De opleiding had plaats met een 11-tal
officieren-vlieger, een 3-tal luitenants ter zee,
waarvan één alleen voor waarnemer, 12 kor
poraals-vlieger en een onderofficier van een
ander dienstvak hij de Marine.
Dit jaar eischte de vliegdienst helaas een
offer. De officier-vlieger M. Holewjjn kwam
op 16 Juli tengevolge van een noodlottig
ongeval om het leven. De Vliegdienst verloor
ln hem een trouw en bemind kameraad.
In opleiding tot vliegtuigmaker zjjn 39 leer
lingen en tot korporaal-vliegtuigmaker 7
vliegtuigmakersmaats.
In het aantal vliegtuigen kwam dit jaar
nagenoeg geen verandering. Alleen op het
vliegkamp „de Koojj" werden enkele toestel
len, wegens ouderdom, afgekeurd en aan den
dienst onttrokken.
Voor Indië zjjn een 6-tal groote T IV bom
menwerpers in aanbouw bjj de Fokkerfabrie
ken, terwijl een aldaar gebouwd catapultvlieg-
tuig voor de kruisers, een C XI-W, zjjn de
proefvluchten voor de overname nog niet ge
heel heeft beëndigd. 9 December werd
dit toestel naar Warnemünde overgevlogen,
alwaar toestel en catapult verder beproefd
worden. Een officier- en een onderofficier
vlieger kregen vooraf reeds op het Engelsche
vliegkamp te Leuehars in Schotland een op
leiding in het catapulteeren.
Met ingang van 1 April 1935 werd de Direc
teur van de Rijkswerf, Ir. A. L. Byl wegens
langdurige ongesteldheid eervol uil 's-Ryks-
dienst ontslagen en vervangen door den reeds
met de waarneming van de Directie balasten
Hoofdingenieur der Marine Ir. S. Visman.
De bjj het Depaitement van Defensie ge
plaatste, doch sinds December 1934 bjj de
Rjjkswerf gedetacheerde ingenieur der Marine
Ir. F. W, K. de Klerk werd met ingang van
bovengenoemden datum bevorderd tot Hoofd
ingenieur der Marine en belast met de functie
van Chef der Af deeling Scheepsbouw.
De aan den Chef der Afd. Arsenaal toege voeg
den en met de functie van Hoofd der Pyro-
technische Werkplaats belaste luitenant ter
zee der le klasse N, Kooreman werd met ingang
van 28 Maart 1935 van deze functie ontheven
en vervangen door zjjn ranggenoot S. Visser.
De bi) de Rijkswerf geplaatste Ingenieur
der Marine, Ir. A. A. Gaasterland werd met
ingang van 1 December 1935 overgeplaatst
naar het Departement van Defensie en ver
vangen door oen uit Ned.-Indië terugkeerenden
Ingenieur der Marine, Ir. P. H. de Groot.
Aan de schepen en vaartuigen der Marine,
van het Loodswezen, de Betonning en Ver
lichting, en verschillende vaartuigen, ressor-
teerende onder den Rjjksvaartuigendienst,
werden diverse herstellingen uit gevoerd.
De onderzeebooten Hr. Ms. K XVI en Hr.
Ms. KXVIi vertrokken begin Januari 1935
naar Oost-Indië.
De torpedoboot jagers Hr. Ms. Kortenaer en
Hr. Ms. Van Ghent kwamen 1 Maart 1935
van Oost-Indië terug, onuei gingen hier de
noodige reparaties om den 4en November 1955
weder naar Oost-Indië te vertrekken.
De voor den dienst in Oost-Indië bestemde
opiumjager Hr. Ms. Arend werd voor den
dienst gereed gemaakt, 1 April 1935 in dienst
gesteld en vertrok 10 April d.a.v. naar Oost-
Indië.
De vernieuwing der waterpijpen en ketels
van Hr. Ms. Gelderland kwam in het begin
van het jaar gereed, waarop dit schip 18
Maart weder in dienst werd gesteld.
Evenals voor bijna alle gedeelten van ons
land, is 1935 voor Texel weinig beter geweest
dan het voorgaande jaar en waren de uit
komsten voor vele bronnen van bestaan zelfs
nog minder dan in 1934. Daar tegenover valt
in andere bedrijven een, al is het dan ook
geringe, opleving waar te nemen» Aan de
hand ven ons welwillend verstrekte gegevens
willen we hier trachten na te gaan, wat 1935
voor onze gemeente was.
De bevolking. Het zielenaantal, dat op
1 Januari 7906 groot was, bleef vrj| station-
nair. Hoewel de juiste cijfers nu nog niet
vaststaan, is het wel zeker, dat bjj het begin
van 1938 de 8000ste inwoner(ster) nog niet
zijn (haar) intrede in onze gemeente heeft
gedaan. j r
Nog Bteeds bleef het aantal manlijke in
woners grooter dan dat der vrouwljjke. Vol
gens de gepubliceerde opgaven van den Bur
gerlijken Stand werden tot 20 Dec. in 1935
geboren: 70 jongens en 74 meisjes. In het
huwelijk traden: 40 paren. Overleden zijn: 47
mannen en 45 vrouwen.
Gemeente-Bestuur. In het bestuur der ge
meente kwam groote verandering. Aan den
heer W. B. Oort werd op zjjn verzoek 1 Octo-
ber ontslag verleend als burgemeester. In de
raadsvergadering van 28 September nam
Burgemeester Oort afscheid van den Raad
Den scheidenden Burgemeester werd door de
TexeioChe schoolkinderen, begeleid door „Tex,
Fanfarecorps", dienzelfden dag hulde ge
bracht Den 29en September verliet Burge
meester Oort Texel.
Met ingang van 15 November werd Mr. A.
F. Kamp benoemd tot burgemeester. Den llen
December werd de nieuwe burgemeester fees
telijk ingehaald, nadat ln de raadsvergadering
van dien dag de officieel® installatie had
plaats gehad.
Raad. Als gevolg van de verkiezingen ln
April, en mede door het zich niet meer her
kiesbaar stellen kreeg de gemeenteraad een
geheel ander aanzien. De heeren M. W. de
Graaf, W. H. Lap, Jao. Kikkert en Daalder
keerden niet meer ln den Raad terug, en na
men in de vergadering van 3 Augustus af
scheid. De heeren De Lugt, Kager, Van der
Vis en De Waard namen hun plaats in en
werden den 3en September als zoodanig be-
eedigd.
De heer Kager werd inplaats van den heer
Parlevliet als wethouder gekozen.
Gemeenteraad. De gemeenteraad verga
derde 10 keer, en wel op 2 Febr., 11 Febr.,
30 Maart, fl Juni, 3 Aug., 3 Sept., 28 Sept.,
30 Nov., 10 Dec. en 11 Deo. (installatie bur
gemeester).
Grondverkoop en nieuwbouw.
Aan mejuffrouw Hoekstra werd den llen
Febr. verkocht een perceel gemeente-bouw
grond, gelegen aan den Schilderweg, voor
900.—.
Den 3en Aug. werd besloten aan den heer
J. Graaf te verkoopen 2 perceeleh gemeente
grond aan de Emmalaan, groot 2320 m2,
voor het bouwen van 5 woningen aldaar.
Koopsom 4000.
Den 3Oen November werd het raadsbesluit
genomen tot bouwen van een woning voor het
Hoofd der School te Oudeschild. Geraamde
kosten 45.000. Teneinde in de toekomst al
daar- het bouwen van een nieuw raadhuis
mogelijk te maken, besloot de Raad in de
vergadering van 10 Dec. aan te koopen van
mej. J. Eelman het huis, staande op den hoek
GroeneplaatsV ischmarkt. Koopsom: een
levenslange ultkeering aan mej. E. van 600
gulden per jaar.
Gemeente-Rekening en Begrootlng,
De gemeente-rekening 1934 werd 3 Septem
ber voorloopig goedgekeurd, met een batig
saldo van 17.154.54 voor den gewonen dienst.
De kapitaaldienst had een nadeelig slot van
j 2211.49.
De gemeente-begrooting voor 1936 werd
10 Dec. goedgekeurd, sluitend in ontvangst
en uitgaaf op eeu bedrag van 415.932.17.
Voor onvoorziene uitgaven werd een bedrag
geraamd van 2603.34. De kapitaaldienst
sluit met een bedrag van 5796.25.
30 November werd het uitbreidingsplan
voor De Koog goedgekeurd.
Electric! teits-Bedrjjf.
De ln de raadsvergadering van 6 Juni over
legde rekening van de T.E.M. gaf na afschrij
ving van 26.283.— een netto winst van
9945.83.
Een tariefverlaging is bj( het bestuur in
overweging.
Personalia. Den lOen Februari werd Ds.
Moen bevestigd als predikant hjj de Ned.
Herv. Gemeente te Den Hoorn, en deed den
zelfden dag aldaar zjjn Intrede.
18 Maart werd Pastoor Kroft van De
Cocksdorp benoemd tot pastoor te Den Haag.
Den 28 Maart werd pastoor Th. Boonekamp
te De Cocksdorp geïnstalleerd.
7 April trad de heer K. Lap Sz. te Den
Hoorn af als onderwijzer aan de Ned. Herv.
Zondagsschool aldaar, na deze functie gedu
rende 47 jaren te hebben vervuld.
1 September werd benoemd tot hulppredi
ker bjj de Geref. Kerk te Oosterend de heer
L. Berger, candidaat te Rijswijk.
Den len November verliet Pastoor Van
Ruyven zjjn parochie te Den Burg, om zijn
nieuwe standplaats te Rotterdam ln te nemen.
Pastoor Brinkman, die ln zijn plaats te Den
Burg was genoemd, arriveerde dienzelfden
dag en werd door den Deken van Schagen
geïnstalleerd.
Diversen. 10 Juni had te De Koog de 23ste
zendingsdag plaats.
10 Juli Meeting in Doolhof van den Ring
Den Helder van den Ned. Bond van Jonge-
lingsvereenlgingen op Geref. Grondslag.
7 Augustus. Evangelische Openluchtsamen
komst in Het Park te Den Burg.
8 September. Doopsgezinde Jongerendag
op Texel.
Werkloosheid.
Niettegenstaande de werkloosheid in onze
gemeente nog groot is, kunnen we, vooral in
het laatste halfjaar, in vergelijking met 1934
eenige vooruitgang bespeuren.
Het aantal, bij de arbeidsbemiddeling in
geschrevenen is nog wei even groot als vorig
jaar, doch dit is een gevolg van het inschrij
ven van vele jeugdige werkloozen. Bjj de
werkverschaffing waren in de laatste 6 maan
den veel minder te werk gesteld dan in 1934.
De getallen hiervan waren als volgt:
in Juli 1934 gemiddeld 150, in Juli 1935 85
Aug. 1934 120, Aug. 1935 65
Sept 3934 110, Sept. 1935 100
Oct 1934 100, Oct. 1933 85
Nov. 1934 155, Nov. 1935 135
Dec. (lehelft),, 250, Dec. 1935 176
In verband met het beschikbaar stellen van
het Nat Crisiscomité van een bedrag van
10 voor ultkeering in natura per werklooze
in de gemeente, waar 21 hiervan door de
gemeente werd bijgedragen, stelde de Raad
dezer gemeente hiervoor 1 Juni een bedrag
van 913.50 beschikbaar.
Landbouw en Veeteelt.
Het verslag over deze onderwerpen op
het eiland Texel in 1935 zou bijna kunnen
volstaan met te verwijzen naar ons verslag
over 1934. Denk U alles nog iets somberder,
nog meer versobering, een hopelooze toekomst
voor velen. Voor een kleine groep Is het
slechts mogelijk van het bedrijf te léven, en
aan alle verplichtingen te voldoen. Dit zijn
zij, tHe een goed geleide boerderij bezitten
met veel bouwland en niet te hooge lasten
hebben in den vorm van pacht of rente.
De landbouw-organisaties streven er naar
verbetering in de bedrijfsvorming te hebben,
o. a. Is op initiatief van eenige leden van de
Holl. Mij. van Landbouw een vereenlglng op-
ge.richt ter bestrijding van Rotkreupel en
andere veeziekten, door betaling van 1 2
cent per jaar per schaap, kunnen de aange
sloten schapen houders diensten bekomen van
bekwame personen voor de behandeling van
hun dieren. Het doel der Vereenlglng ls Texel
vrij te krijgen van Rotkreuoel. Helaas doen'
nog niet a»e schapenhouders hieraan mee.
Mocht het zijn, dat allen aansloten, dan zcu
Texel weldra vrij zrjn van Rotkreupel.
Tuberculose onder het rundvee wordt bier
zóó krachtig bestreden, dat we kunnen zeg
gen, dat Texel nagenoeg van deze plaag ls
verlost.
Een aankoopvereeniging voor meststoffen
en voederartikelen werd te Texel opgericht,
die gebruik maakt van het Centraal Bureau
uit het Landbouwcomité. Het aantal léden is
nog niet groot. t
We zien dus, dat ondanks de crisis, die ook
nog in den landbouw voortwoekert, het stre
ven niet verflauwt om de bedrijven op een
hooger peil te brengen.
Vooral de schapenfokkerij lijdt onder de
langdurige crisis. Op geen enkele wijze wordt
deze oeroude, echt vaderlandsche tak van
veeteelt door de regeering gesteund. Geheel
zelfstandig moeten de schapenfokkers trach
ten door de moeilijke tyden heen te komen en
de goede kwaliteit van het schaap trachten te
behouden.
Op de zes groote lammerenmarkten werden
dit jaar in totaal aangevoerd: 23165 lamme
ren. De hoogste prijs bedroeg 7.50 en de
laagste 3.50. De lammeren brachten ge
middeld 5.— per stuk op. De wolprjjs was
gemiddeld 50 60 ct. per kg, en de oude scha
pen werden gemiddeld verkocht voor 10 gul
den. Gezien de prijzen kan men begrijpen, dat
een zuiver schapenbedrijf niet dan met verlies
kan worden gedreven. Velen gaan er dan ook
toe over van hun welland te scheuren. Zoo
zijn dit jaar enkele honderden hectares wei
land tot bouwland gemaakt. De groote re
serves aan plantenvoedsel maakt het mogelijk
enkele jaren met geen of weinig kunstmest
beste oogsten te telen. Dit jaar liep het hier
en daar wel wat tegen door de koude Mei
maand, het graan groeide traag en op niejuw
gescheurd land vielen veel plantjes ten offer
aan de ritnaald. Over het geheel was de oogst
op het nieuwe bouwland echter goed, en op
ve'e preeee'en rijk.
Zoo ook in de polders. De natuur heeft ook
dit jaar medegewerkt, en dank dezehooge
opbrengst zullen meerdere bedrijven nog met
eenige winst het jaar beëindigen, Ind'en vol
gend jaar de oogst normaal of daar beneden
is, zullen bij dezelfde prijzen groote verliezen
worden gemaakt. Ook de bloembollenteelt
maakte een nadeelig jaar, bij een goed gewas,
enorm lage prijzen en dus geen of weinig ver
diensten bij harden arbeid. Verschillende po
gingen worden aangewend, om dit bedrijf! er
bovenop te helpen, doch alles faalt.
Klppenhouderij.
Ook de kippenhouderjj was nadeelig, de op
brengst der eieren was veel minder dan voor
heen, waarom het aantal kippen sterk ls in
gekrompen.
Aan de eierenveiling werden aangevoerd
van 1 Dec. 1934 tot 1 Dee. 1935 3.550.174
eieren met een opbrengst van 90.456.64, ge
middelde prijs 2.548: in 1934 3.859.279 eie
ren, opbrengst 97.379128, gem. 2.64 p. 100:
in 1933 4.033.159 eieren, onbr. 108.723.10,
gem. f 2,82; in 1932 4.707.258 eieren, opbr.
143.656.75, gem. 3.06; in 1931 4.664.096
eieren, opbr. 207.949.87, gem. 4.46: in 1930
4.428.603 eieren, opbr. 241.016.23, gem.
5.442; in 1929 3.594.508 eieren, opbr.
238.722.02, gem. 0.641; in 1925 1.121.214
eieren, opbr. 80.166.80, gem. 7.15.
Voor landbouw en veeteelt is het te hopen,
dat er spoedig betere tijden aanbreken. Hoe
heerlijk is het in het voorjaar te dwalen door
de kleurige bloemenvelden, te genieten van
de dartele lammeren; in den zomer hét gol
vend graan te aanschouwen en later de lange
rijen volgeladen schoven!
Het is heerlijk al die weelde en overvloed,
die de natuur ons biedt, en dan daarnaast de
groote zorgen en al de kommer van hen, die
deze weelde helpen voortbrengen. En dan zijn
het niet alleen moeilijke tijden voor den boer,
ook de landarbeider beleeft zorgvolle dagen.
Gaarne zal hij zijn arbeidskracht geven aan
den akker, maar helaas steeds minder wordt
hij daar gezien, hoewel hij daar in vele ge
vallen hoogst noodig zou zijn. Steeds meer
werk blijft er echter noodgedwongen onge
daan tot schade van land en oogst.
Trots alle moeite en zorgen heeft toch de
polder Ejjerland zijn eeuwfeest op waardige
wijze gevierd. De polder heeft nog wel slech
tere tijden gekend dan thans en waarom zou
dan de moed ontbreken om feest te vieren
De hoop leeft, dat eenmaal betere tijden ko
men, waarin voor boer en arbeider een zeker
bestaan valt te ververven. Ook met dat voor
oogen, met die hoop bezield is het den Etjer-
landschen boer mogelijk den strijd aan te bin
den tegen de steeds voorfknagende zee. De
polder zal blijven behouden, maar ook in dezen
strijd staat de boer alleen.
Zoo was 1935 een jaar van zorgen en strijd,
alleen spaarzaam afgewisseld met gezamen
lijke feestvreugde; zorg en strijd om te blijven
bestaan, voor de toekomst van de kinderen,
voor land en voor vee.
De landbouw en veeteelt staan op zoo'n
hooge trap van ontwikkeling, ook Texel doet
ons dat jaar op jaar zien, dat hier rijkdom en
de overv'oed van het paradijs kon heerschen,
overvloed voor allen! Moge in 1936 de eerste
stap in die richting gaan!
Visscherlj op Texel.
Door de kleine zeilvaart wordt aan de
Noordzee-trawlvk'ischerjj niet meer deelge
nomen. Is men hieraanvankelijk begonnen
met de kleine motorvisschery, thans telt Texel
elf modern uitgeruste motorvischkotters en
door deze wordt nog wel brood verdiend. Wat
de toekomst voor dezen tak van visBcheri)
brengt kan nog niet gezegd worden, doch, ge
ëxploiteerd, zooals dit te Texel wordt gedaan,
gelooven we zeker, dat deze tak van bedrjjf
nog wel voortbestaan kan.
Geep en haring. De uitkomsten van dit
bedrjjf zijn over het algemeen slecht geweest.
De afdijking van de Zuiderzee is hiervan wel
de oorzaak. Texel is hierdoor wel gedupeerd
in den zwaarsten storm!
Garnalen. Mede ten gevolge van de afslui
ting der Zuiderzee is dit bedrijf op Texel
slecht te noemery Was voorheen bjj felle koud©
het Marsdiep de verzamelplaats voor dé gar
nalen uit de Zuiderzee, thans trekken deze,
zoodra de koude intreedt, naar de Noordzee.
Bovendien is ten gevolge van de wereld-
depressie het bedrijf niet meer loonend.
Slechts een veertiental schuitjes visséheh
kleine hoeveelheden voor den door de regee
ring vastgestelden prijs van 14 cent per kg.
Dit bedrijf is, wat de uitkomsten betreft, ge
lijk te stellen met werkverschaffing.
Wulken. Het stormachtige weer in het na
jaar was voor dit bedrijf al zeer ongunstig,
terwijl bovendien de prijs, tengevolge van on
gunstige® handel laag was, Alzoo: weinig
aanvoer en lage prijzen.
Kreukels en zeegras. Met het zeegras zyn
ook de kreukels verdwenen en daardoor is
Texel zeer gedupeerd. Het verdwijnen van
het zeergrasbedrjjf treft niet alleen te Oude
schild, doch in alle deelen aan den Zuiderdyk
gelegen. Vanaf het Horntje tot aan De Cocks
dorp werd door velen met dit bedrijf een
stuk brood verdiend. Wel werd beweerd, dat
het Zeegras door een ziekte was getroffen en
dat dit bedrijf op den duur weer terecht zou
komen, doch de verdwijning, daar waar geen
stroom is, heeft geleerd, dat ook dit bedrijf
ten gevolge van de afsluiting der Zuiderzee
is verdwenen.
Texelsche visschers en zeegrasbereiders zijn
door de Zuiderzee-afsluiting wel zeer gedu
peerd, daar ze niet opgenomen zijn in de
Zulderzee-steunwet en geen steun genieten.
Paling. Op wierpaling of aal wordt niet
meer gevischt, omdat deze met het wier ook
verdwenen is. De grauwe of herfstpallng was
gedurende dit jaar geheel zonder beteekenls.
De herfstpallng schijnt vfen de rivieren af
komstig te zjjn, en daar de mond van de Ysel
binnen den afsluitdijk ligt, wordt thans zoo
goed als niets meer gevangen. Deze tak van
bedrijf heeft de gemaakte onkosten aan de
netten niet goed gemaakt en was zeer slecht.
Ook de toekomst biedt weinig perspectief
voor verbetering.
Resumeerende over de uitkomsten der vis-
schery te Texel ln het jaar 1935, kan gezegd
worden, dat dit bedrijf ln zijn geheel, niet
alleen geen voldoende uitkomsten gaf, doch
dat de toestand wanhopig is.
Middenstand.
In groote mate drukten de slechte uitkom
sten der meeste bedrijven, den Middenstand.
Het vreemdelingenverkeer bracht in het
badseizoen nog wat extra drukte, doch ook
door de vacantiegangers werd in vele op
zichten de zuinigheid betracht, hun uitgaven
waren veel minder dan verwacht werd. Een
door den Middenstand georganiseerde winkel
week bracht een korte opleving in de zaken,
doch vele middenstanders kunnen slechts met
de grootste moeite hun bedrijf gaande hou
den. De hoop op betere tijden houdt vele be
drijven nog in stand.
Het Vreemdelingen-Verkeer.
Het vreemdelingenverkeer gaf Texel op
nieuw een flinke bron van inkomsten. Dat
deze inkomsten dit jaar hooger waren dan in
vorig jaar, kan niet direct worden gezegd,
doch stellig was het bezoek aan Texel groo
ter dan in 1934.
Reeds met de Pinksterdagen werden van
Zaterdag voor Pinksteren tot en met Maan
dag 400 passagiers meer vervoerd dan ln
hetzelfde tijdvak van 1934, en in de maanden
Juni, Juli en Augustus was het bezoek aan
Texel zelfs 7704 personen grooter dan vorig
jaar in die periode. Toch waren in den voor
zomer minder logeergasten in de hótels, en
waren er vóór Augustus minder kampeerver-
gunningen afgegeven. Dit zal wel een gevolg
zijn geweest van den grooteren trek naar het
buitenland, ln het bizonder naar België, door
de lage valuta in dat land. Met Augustus
ging het weer beter. Deze maand was zeer
druk: veel logeergasten, kampeerders en een
ongekend groot aantal ééndags-bezoekers.
Tengevolge van het zeer ongunstig weder
in September was het seizoen zeer spoedig
geëindigd.
T.E.S.O. Texels Eigen Stoomboot-Onder
neming plukte van dit groeiend vreemdelin
genverkeer de meeste vruchten, daartegen
over deed T.E.S.O. veel ter bevordering van
het vreemdelingenbezoek.
Den 24en Juni was „De groote Pers" te
gast bjj T.E.S.O. en deze gast heeft haar
gastvrouw beloond door Texel veel lof toe te
zwaaien in de roote Maden.
De booldienst. Bjjna onafgebroken heeft de
bootdien,st vanuit de haven te Oudeschild ge
regeld plaats gehad. Slechts een paar maal is
tengevolge van den lagen waterstand een
dienst uitgevallen.
De Balans van TJS.S.O. over 1934, in de
algemeene vergadering van aandeelhouders
overlegd, toonde een winstsaldo van 17.768.86.
„De Dageraad", het eerste stoomschip van
T.E.S.O., eens de trots van alle Texelaars,
werd in December verkocht, om onder
sloopershanden te vallen.
De Directeur van T.E.S.O., de heer J. G.
Stompff, vierde 14 Mei zjjn zilveren ambts
jubileum.
Afwatering. In Januari werd aangevangen
met het baggeren van de Molensloot in pol
der „Het Noorden" tussehen lsten en 2den
Dwarsweg. Deze sloot is lang 2100 m en ge
baggerd tot 2.60 m onder V.Z. Hierdoor is
een goede afwatering voor het gedeelte tus
sehen HoofdwegNoorderdjjk en Molen tot
stand gekomen. Daarna is met den bagger
molen vergraven de Langerietstocht nabij
Oosterend ter lengte van 1900 m bjj een diepte
van ongeveer 1.80 m beneden Volzee.
Met den baggermolen is eveneens een
tweede geul gebaggerd in het kanaal bjj de
Waalderslulzen, zoodat hierdoor de sluizen
een beter watertoevoer hebben gekregen.
Voorts zjjn nieuwe verbindingstochtslooten.
gegraven tussehen Zuidveld achter de Waal
en Ajjsloot door de Lagewaal en een uit het
lage land nabij de Zuivelfabriek in aansluiting
op de verbindingstocht Oost en West.
Tenslotte zjjn diverse kleine tochtslooten
vergraven met een gezamenljjke lengste van
ongeveer 3000 m diepte 1.40—1.60 m onder
Volzee.
Duiken». Nieuwe betonduikers zjjn ge
maakt nabjj het Oudedjjkje ter vervanging
van een gemetseld sluisje. Doorstrooming
nieuwe duiker 1.00 X 1-30 m-
1 Nieuwe duiker onder den weg Waal
Haven, 1 idem onder den Koogerweg. Voorts
zjjn voor de Ingelanden verscheidene duikers
verbeterd geworden.
Bruggen. Eén houten brugdek is vervangen
door een gewapend betonnen brugdek, in
totaal zjjn nu nog te verbeteren 3 bruggen
met houten rjjvlak, waarvan een nog een ge
heel houten brug is.
Wegen. In het dienstjaar 1935 zou worden
geasphalteerd tussehen Ceres en den oprit van
den P. H. Polder. Deze weg is momenteel in
bewerking. Voorts zjjn reeds geteerde wegen
van een nieuwe sljjtlaag voorzien. Voor onder
houd wegen is dit jaar aangekocht ongeveer
55.000 kg wegenteer en wegenolie, 660 S.T.
split 5—10 mm en 375 S.T. steenslag 23 cm.
Dit jaar zjjn proeven genomen met 2 soorten
wegenolie, welke tot heden als geslaagd mo
gen worden beschouwd.
Steenglooiing. Aan de steenglooiing is dit
jaar door storm bijna geen schade aange
bracht, het beperkte zich tot enkele m2. Op
vallend ls het echter, nu geen zeegras meer
aan de glooiing komt, dat deze door golfslag
meer heeft te lijden; voorheen zat de glooiing
heneden volzee op vele plaatsen vol z.g. Sin-
kelwier, doch dit is nu geheel weg.
De zuilen, welke vorig jaar tegen billjjken
prijs werden aangeboden, afkomstig van de
oude Zuiderzeedjjken, zjjn aangekocht gewor
den en wel 250.— S.T. Deze zijn voor een
groot gedeelte voor reserve langs de geheele
zeewering opgeslagen. Ook dit jaar zjjn weer
verschillende vakken in de glooiing herzet
geworden, voornamelijk tussehen „De Kaap"
en den Steiger voor den polder het Noorden;
bij dit werk werden alle kleine Noorsche
steentjes voor bestorting naar beneden ge
worpen en later aangevuld met eigengemaakte
betonblokken, welke zeer goed voldoen.
Bermbestorting. Ook dit jaar was geen
bermbestorting noodzakeljjk, wel zjjn de door
Zuiderzeewerken uitgeschoten steenen, welke
op den „kreukelberm" lagen, gedeelteiy'k ge
ëgaliseerd geworden.
Na de afsluiting van de Zuiderzee valt ver
andering waar te nemen ln de verschillende
bochten langs de zeewering. Het zand ligt op
enkele plaatsen ver boven volzee, tegen de
steenglooiing. Het zal duideljjk zjjn dat dit
zand aan de steenglooiing een mooien steun
geeft.
Stormdlenst. De vorig jaar aangekochte
stormdlenstmaterialen (djjkzeilen, lantaarns
e. d.) zjjn langs de geheele zeewering op
plaatsen waar ze noodig kunnen zijn (laten
we hopen van nooit) opgeborgen. Tjjdens de
laatste stormen zjjn zeer hooge waterstan
den voorgekomen, er was zelfs een peil, het
welk na 22 December 1894 niet was waarge
nomen. De stormwacht is dit najaar dan ook
herhaalde malen in dienst geweest.
Bestuur, Heemraden. In plaats van C.
Kejjser Hz., welke tot Dijkgraaf werd geko
zen, werd benoemd P. Bakker Az. Den 4en
Dec. werd J. Hin herbenoemd tot heemraad.
Hoofdingelanden. De heeren A. Eelman en
8. Djjksen werden 11 Nov. herkozen. Inplaats
van P. Bakker Az en wjjlen P. H. Koning
werden 25 November gekozen tot Hoofd
ingeland J. Vlaming te Oostwjjk en 8. Kejjser
Jbz., Hoogeberg.
Dit jaar verloor het bestuur door overlijden
twee Hoofdingelanden, nJ. P. H. Koning en
Joh. D. Roeper, wat voor het bestuur een
groot verlies beteekende Beide Hoofdingelan
den namen sinds vele jaren in het bestuur
zitting en hebben het Waterschap vele
diensten bewezen.
Reglementen. Het algemeen Waterschaps
reglement voor Noordholland is in de maand
December voor dit Waterschap van kracht
geworden.
Besturen andere polders.
Den 4en Jan. werd de heer C. 8. Kejjser
herkozen tot hoofd-ingeland van Waal en
Burg.
29 Jan. werd de heer J. G .Flens gekozen,
bjj enkele candldaatstelling, tot hoofd-inge
land van Ejjerland.
4 Dec.: Bjj enkele candidaatstelling werd
de heer C. Kejjser Hz. gekozen tot heemraad
en de heer K. W. Roeper tot hoofd-ingeland
van Waal en Burg.
Sport.
Voetbal. Ook in het afgeloopen jaar is ln
onze gemeente op sportgebied weer heel wat
gepasseerd. Oni met het voethalspel te be
ginnen, is het eiland Texel ook nu een club
rijker geworden. Te Oosterend is n.1. een
nieuwe club opgericht, die haar terrein in ge
bruik nam op 7 Juli. Deze club is direct in
de competitie van den N.-H.V.B. gaan deel
nemen.
Bjj den aanvang van 1935 stonden de kan
sen van Texel I uitstekend, om het kam
pioenschap in de 4e klasse van K.N.V.B. te
behalen; de afloop der competitie bracht te
leurstelling; al spoedig na de jaarwisseling
moest de bovenste plaats worden afgestaan
aan Succes I. Het eerste elftal van de sport-
vereenlging eindigde tenslotte op de derde
plaats. Texel 2 had aanvankeljjk ook nog
kampioenskansen, doch eindigde op de vierde
plaats; Texel 3 eindigde no. 2. Beter bracht
Oudeschild het er af, deze club werd kam
pioen in hare afdeeling.
Thans heeft Texel 1 weer goede kansen
onder leiding van den trainer Laevy is het
spelpeil veel verbeterd. En al heeft de club
enkele goede spelers verloren, op het moment,
dat we dit schrijven, staat ze ongeslagen aan
den kop. Voor Nieuwjaar wachten echter nog
enkele zware wedstrijden, en Alkmaar blijft
een gevaarlijke concurrente.
Texel 2 en Oudeschild 1, die ook aanvanke
ljjk in dit seizoen goed stonden, dalen steeds
verder af. Ook de Tex. Boys en Oosterend 1
maken het in de vierde klasse F van den N.H.
Voetbalbond niet best, beter staat De Cocks
dorp.
Even willen we hier in herinnering brengen
het overljjden van twee enthousiaste voetbal
vrienden, de heer D. C. Dros, die 7 Juli over
leed, en de heer C. Schaap, die 23 September
is overleden. Beiden ontbraken nimmer op de
wedstrijden. Groote droefheid heerschte in de
Texelsche sportkringen over het overljjden
van den keeper van het tweede elftal, A.
Daalder den 21 Juli na een zeer korte onge
steldheid.
Het Korfbalspel werd hier evenals vorig
jaar zeer druk beoefend. De Texelsche Korf-
balbond zit nog druk in zjjn competitie.
„Verdo-Nlgro" maakt ln de N. Holl. Comp.
een zeer goed figuur, zjjn kansen staan gun
stig.
De Tex. Gymnastlckvereen. heeft dit jaar
een groote bloeiperiode doorgemaakt op een
uitstekend geslaagde openluchtuitvoering
tjjdens de Winkelweek, kwam voldoende uit,
dat er groote vooruitgang valt waar te
nemen. Het schjjnt 't bestuur gelukt te zjjn
ook voor de adspiranten-afdeelingen uitste
kende lnstucteurs(trices) te hebben gevon
den; vooral ook de damesafdeelingen van de
Texelsche club mogen zich in veel bloei ver
heugen.
Tenslotte willen we hog even noemen de
Paardensport. Ondanks de malaise bljjft de
Texelsche Rjjvereeniging voortbestaan, de lei
ding berust nog steeds bjj den heer Joh. Kik
kert. Al is het ledental dezer vereenlging niet
zoo groot als wenscheltjk is, de kwaliteit ver
goedt de kwantiteit. De vereeniging kan in
het afgeloopen jaar op goed geslaagde demon
straties terug zien. Ook bjj de huldiging van
den nieuwen burgemeester vooral, maakten
de leden vn de Rjjvereeniging een goed figuur
ln het zadel.
Texel als vogel-eiland.
Talrijk zjjn ook dit jaar weer de bezoeken
door vogelvrienden gebracht aan de verschil
lende vogel broedplaatsen op Texel.
Op 11 en 12 Mei werd door de Ned. Ver
eeniging tot bescherming van Vogels een zeer
geslaagde excursie naar de vogeltcrreinen op
Texel gemaakt. Aan Dr. Jac. Thijsse werd ter
gelegenheid van diens 70sten verjaardag op
25 Juli aangeboden een vogelbroedterrein, ge
legen tussehen Oudeschild en Oosterend, dat
voor dit doei is aangekocht van den heer S.
Dijksen, dat den naam zal dragen van
„Thjjssc's Fienweid".
Storm.
Ondanks de vele en zware stormen in het
najaar van 1935, strandde geen enkel schip
op het Texelsche strand.
Aan Texels noordpunt werden bij deze
zware stormen weer groote stukken duin en
strand weggeslagen.
Ongelukken.
Behalve vele ongevallen van min of meer
ernstigen aard, vielen ln het afgeloopen jaar
twee menschenlevens tengevolge van een on
geluk, en wel op denzelfden dag.
Den 20 September vie.l de heer M. Sikke
leras achterover op een schuit en was onmid
dellijk dood. Op denzelfden dag is mevr.
KoornVan Waggendorf van Rjjn van ecu
motor gevallen op den Schilderweg en den
0 October aan de gevolgen daarvan over
leden.
Brand.
25 Augustus ontstond een groote bosch-
brand in de Staatsbosschen te Evertse-Koog.
Door zeer spoedig en krachtdadig ingrijpen
kon deze felle brand tot eenige ha. beperkt
blijven.
28 Augustus ontstond tengevolge van on
weer een hevige brand in een schuur van de
hofstede „Jachtlust" te Eierland. Twee groote
landbouwsehuren werden een prooi der vlam
men.
30 Augustus werden te Oudeschild een pak
huis en drie houtloodsen in de asch gelegd.
18 September brandde de boerderij „Sir
Robert Peel" in Eierland af.
16 November brand ln de autogarage van
den heer J. Brouwer te Oosterend.
Jubilea.
1 April. Zilveren ambtsjubilé van den heer
A. Epe, boschwaehter bij het Staatsbonchbe-
heer te De Koog.
0 April. De Sint Josefschool te Den Burg
25 jaren geleden geopend. De heer W. H.
Willemsen viert zjjn zilveren jubilé als hoofd
dier school.
23 April. Het hulp-postkantoor te Oosterend
werd 50 jaren geleden geopend.
27 April. De heer en mevr. Dalmeyer—
Dekker vieren hun 55-jarige echtvereeniging.
6 Juni. 60-jarige echtvereeniging van den
heer en mevr. KeyzerBoersen te Oosterend.
1 September. De Christelijke Jongelings-
vereen, Philadelfla en de Christelijke Meisjes-
vereeniging te Oosterend vieren haar 25-jarig
jubilé.
1112 September. Het eeuwfeest van Pol
der Eierland te De Cocksdorp op schitterende
wijze gevierd, en geslaagde Landbouwten
toonstelling daar gehouden.
20 October. 25-jarig jubilé van de St
Liduinavereenigtng te Den Burg.
26 October. De Gymrastiekvereeniging te
Den Burg bestaat 12,% jaar.
17 November. 60-jarig huwelijksfeest van
den heer en mevr. P. Zijm Zijm te Den Burg.
Bekroningen.
30 Mei. Behaalde het Tex. Fanfarecorps te
Winkel een 2en prjjs ln de afd. Uitmuntend
heid.
V.I.O.S. te Oost behaalde aldaar den 2en
prjjs in de 3e afd.
10 Juni. Het muziekgezelschap „Excelsior"
van Oosterend kreeg twee eerste prijzen op
het concours van Chr. muziekver. te Alkmaar.
24 Juli. Op het concours te Worms werd
„Excelsior" van Oosterend bekroond met den
len prjjs in de 3e afd. en ontving tevens een
medaille, beschikbaar gesteld door H. M. de
Koningin voor de meest behaalde punten.
Het Herv. Kerkkoor te Den Burg en „De
Lofstem" van Oosterend behaalden te Worma
eerste prjjzen in de 4e afdeeling, en
„Harmonie" van Den Hoorn en „Crecendo"
van Eierland kregen daar ieder een tweeden
prjjs ln de 4e afdeeling.
12 Sept. De heer R. Joh. Kejjser, djjkgraaf
van polder Eierland, wordt benoemd tot Rid
der van de Orde van Oranje Nassau, ter ge
legenheid van Eierlands eeuwfeest.
Diversen.
31 Januari Pater Witte neemt, wegens zjjr
terugkeer naar Oost-Afrika afscheid ln hot'
Texel. De burgerij biedt hem een radio-toes'
ten geschenke aan.
fl Februari. Oprichting afd. Den Burg
den R.K. Volksbond.
1 Mrt. Stichting Kleuterschool te Oosterend.
19 Mrt wordt het verbod voor vee-invoer op
Texel ingetrokken.
15 April. Eenige Stoomwasscherj) op Texel
geopend.
30 Mei. Onder buitengewoon groote belang
stelling wordt aan het Koogereinde te Den
Burg het Esperanto-monoment onthult.
4 Juni. De Texelsche schoolkinderen maken
een gratis reisje naar Den Helder, om „dé
Koningin te zien".
2 Juli. De ministers De Wilde en Deckers en
generaal Dumaer van Twist brengen een be
zoek aan Texel en zijn tegenwoordig bjj de
schletwedstrjjden en prjjsuitdeellng van den
B.V.L.S.
8 Augustus. De Texelsche Zwemvcreeniging
herleeft
10 Aug. Uitstekend geslaagd muziekfeest ln
Het Park te Den Burg.
19 Aug. In de Texelsche duinen wordt een
fllmkamp opgericht voor de opnamen van do
film „Jonge Harten".
26 Oct De reddingboot „Joan Hodshon"
wordt te water gelaten en eenige dagen later
naar Texel gebracht.
27 Oct. De Texelsche wereldreiziger-Espe
rantist Slem de Waal arriveert weer op Texel.
1 Nov. De heer C. Dros, vader ln het alge
meen Weeshuis te Den Burg, plotseling over
leden.
4 Nov. Texels oudste Ingezetene mej. wed.
Busselman, viert haar 92sten verjaardag.
9 Dec. Mej. J. Koopman, neemt afscheid van
de O.L. school te Den Burg, na 15 jaren op de
Texelsche scholen als onderwjjzeres werkzaam
geweest te zjjn.
11 Dc. Do heer L. Broere, onderwjjzer té
Zu'd-E'erland, overgeplaatst naar de O.L,
school te Den Burg.
