Marine^brieven
uit Saigon.
T JUTTERTJE
ZATERDAG 4 JANUARI 1936
PAG. 5
enkele bezuigingsplannen, zoosOs o.m. het
sluiten van het TesseLachade-ziekenhuis
voorloopig terzijde geschoven en werd
aldus de inkrimping van de gemeentelijke
sociale voorzorg wat „afgeremd". Het is
overigens nog zeer de vraag of dit „af
remmen", dit wat langzamer „aanpassen",
dat men te danken heeft aan den invloed
der drie nieuwe wethouders, zonder meer
door het „hooger gezag" in Haarlem,
Gedeputeerde Staten dus, zal worden
toegelaten. Wel werd door dat laatste
college de begrooting 1936 in haar geheel
voorloopig goedgekeurd, maar .egen
enkele afzonderlijke posten, die de uitga
ven verhoogen, wordt nog bezwaar ge
maakt en deze mogen, ook al weer
voorloopig, niet uitgevoerd worden.
Hetwelk ongetwijfeld een ietwat zonder
linge figuur" is en op het gebied van het
administratieve recht iets nieuws.
Ben goede barometer voor het geheele
economische leven van de hoofdstad is
steeds de haven en zoo hebben, aan dit
einde VAn het jaar, velen dan ook, ten
einde snel een indruk te krijgen van hoe
1935 nu eigenlijk geweest is, een blik op
dat instrument geworpen, d.w.z. zich even
vergewist van de totaal-cijfers onzer ha
ven-statistiek. Die cijfers nu wezen uit,
dat in 1935 een paar tientaller minder
schepen onze haven hebben aangedaan
dan het daaraan voorafgaande jaar, ter
wijl ook de totale tonnenmaat iets bene
den die van het vorige jaar bleef. De ba
rometer staat dus nog steeds niet op „op
leving", al is zij niet /eel gezakt. Een
lichtpuntje daar op het IJ is evenwel, dat
het aantal opgelegde schepen de laatste
maanden inderdaa. aanzienirjk is terug-
geloopen. Of dit lichtpuntje niet alleen
tijdelijk ontstoken werd, in verband met
de meerdere vaart op de Middellandsche
Zee, maar ook verder zal bit branden,
daarvan zijn de deskundigen, haven
meester van de Poll vooraan, nog niet
zeker.
Lichtpuntjes.
Andere feiten, die door velen ook als
lichtpuntjes beschouwd worden, deden
zich pas in de alleraardigste dagen van
het afgeloopen jaar voor. Voor velen,
met de burgemeester vooraan, .die deze
„oplossing" jaren lang heeft voorgestaan
en c °P volhardend», en energieke wijze
voor gewerkt heeft. is het door den
Raad met algemeene stemmen genomen
besluit tot den bouw van een nieuw stad
huis op het Frederiksplein, zulk een licht
punt. Die nieuwbouw zal, redeneert men
dan, in alle geval enkele jaren een aantal
werkloozen weer aan den slag brengen en
voor dit „goed" moet in deze tijden alles
wijken, ook de „mindere goede kanten"
die men aan deze oplossing van de al
zooveel jaren slepende Paleis-Raadhuis
kwestie zou kunen ontdekken. Inderdaad
zijn er zulke minder goede kanten. Wrj
voor ons beschouwen als zoodanig niet in
de eerste plaats een afbreuk doen aan de
hoofdstedelijke traditie en „eer", die, zoo
als de leden van het genootschap Amstei-
odanum en andere aan Amsterdam's var
leden ai te zeer verslaafde lieden, onvoor
waardelijk eischt: herstel van Van Caiu-
pens bouwwerk op den Dam in zijn ouiè
glorie van >etelvvan Her stadsbestuur: Wél
achten wij een minder goede kar.t: het feit,
dat er gerechtvaardigde twijfel bestaat of
onze huidige bouwmeesters in dezen tijd
wel de noódige inspiratie en scheppings
kracht zullen kunnen opbrengen om een
monumentaal bouwwerk te doen verrijzen,
dat tot in lengte van dagen Neerlands
hoofdstad waardig en in schoonheid zal
kunnen representeeren. Een twijfel, die nog
grooter zal worden als het aanvankelijk
voornemen tot uitvoering komt om het
aantal bouwmeesters, dat hier. een kans
Ziezoo Klaas,
Nu gaan we door met vertellen, na je
de vorige keer in de onzekerheid te heb
ben gelaten waar we reeds den eersten
nacht in Saigon onder de pannen geweest
waren. Nu dat viel nogal mee hoor. Ach
ter het hotel Continentale, was een soort
cercle met de weinige origineele naam van
-Ie perroquet". Deze papagaai was alleen
's Zaterdagsavonds geopend en dan werd
er op een band wat gedansd, maar toch
deel wat anders als Soerabaja hoor, waar
Je gedurende de geheele week op twee of
drie plaatsen terecht kunt als je in dit op
zicht wat afleiding zoekt. Ik zou je bijna
vergeten te zeggen, dat de stafmuziek
reeds direct den allereersten avond zich
PPPUlair wist te maken door het geven van
een taptoe voor het schip en daarna een
■Parsch met fakkels door de „stelling".
®eri plezier, dat die Saigoneezen erin had-
den, en al die Anamieten, net als wij Jut
ters allemaal gearmd er achteraan, met
zal krijgen, uitsluitend beperkt wordt tot
de architecten verbonden aan Publieke
Werken.
Een tweede lichtpuntje aan het einde
van het jaar ontstoken, was het feit, dat
de Ministerieele Commissie voor het Werk
fonds haar goedkeuring hechtte aan de
financiering van 18 werkverruimings
plannen, tot een totaal bedrag van ruim
drie en een half millioen. De werkduur is,
voor alle werken tezamen, volgens zeer
globale berekening voor de ar. liders op
het werk te schatten op 47000 „manwe-
ken". Bovendien zal nog eenige werkver
ruiming worden verkregen voor technisch
personeel, omdat voor voorbereiding en
toezicht nieuw personeel moet worden aan
gesteld: de werkduur voo. deze groep,
opzichters en teekenaars, kan op onge
veer 650 manweken worden gesteld. De
loonen op het werk en het bedrag der in
het binnenland te verwerken materialen
worden geraamd op onderscheidenlijk een
goede anderhalf mill.oen en een goede ze
ven ton. Van de uit te voeren objecten
noemen w$verbeteringen, o.a. tunnel
bouw op de terreinen van het Wilhelmina-
gasthuis, benevens de voltooiing van den
bouw van de chirurgische kliniek van het
„W.G."; .verbouwing van een aantal
schoolgebouwen ten behoeve var de ver-
eeniging „Hulp voor Önbehuisden", iie
kortgeleden, naar men weet, oude z.g.
Pesthuis, op iet Wilhelminagasthuis-ter-
rein; het bouwen van een nieuw observa-
tiehuif voo. infectiepatiënten en een oog
heelkundige kliniek; voortzetting van de
werkzaamheden met betrekkin, tot de
rioleering van de kem der binnenstad, als
mede verbetering van den toestand van
het Rokin Dij dé Munt; dive.se nieuwe
bruggen: uitbreiding landings - terrein
SchipholNaar men ziet een lijstje
werken, waarvan de hoofdstad oehalve op
het punt var. tijdelijk, werkverruiming,
ook op den langen baan, voor co1 op het
punt „hygiëne" dar. g van zal kunnen pro-
fiteeren. En dat laatstgenoemde punt,
die gezondheidstoestand, is, bedenkt
men, dat „gezondheid de grootste schat",
is, inderdaad èen gewichtig punt. Nog
altijd, laat ons da.» met die groote licht
punt eindigen, is Amsterdam zelfs in
dezen crisistijd een der .gezondste" steden
van de geheele wereld: de sterfie-, ge
boorte- en ziektecijfers wijzen, dat nog
steeds onomstootelijk uit. Het is een .goed
vooruitzicht, dater, mede dóor'ciézë niéu
we v erken, het noodige gedaan zal wór
den om ons dezen voorrang ook in de toe
komst te waarborgen!!
Waarzegster: „De kaarten zeggen, dat
u in den. loop van het jaar sterven zult."
Betrokkene: „Nee maar..."
„Niet dadelijk, de kaarten zeggen niet, in
welk jaar. Ziezoo, dit is alles wat ik u te
vertellen had en en u hebt nog slechts te
betalen."
„Maar ik heb geen geld hebben de
kaarten u dat niet verteld?"
dat verschil, dat wij daar in Nieuwediep
wat warmer in de kleeren zitten. Boven
dien wandelde de muziek onder bescher
ming van bereden politie met getrokken
sabel. Toch deden deze langoorige muil
ezels even vreemd aan bij de gewapende
macht. Trouwens onwillekeurig -toen ik
weer zoo'n muildier zag, moest ik weer
even denken aan ons bezoek op Sint Mar
tij n, daar tn de West, waar we op het
Fransche gedeelte, op die farm nog die
fokkerij bezocht hebben. Weet je nog wel
waar je die „bob" kon drinken. Maar dit
ter zijde.
Maar om je gerust te stellen Klaas, om
3 uur waren we met het geheele stel weer
binnenboord, dusverder geen insinu-
atie's meer hoor. De tweede dag was Zon
dag. Onze divisie had de groote beurt,
hetgeen toch maar boffen is in een vreem
de tampat.
Natuurlijk werd de - Zondagmorgen ge-~
bruikt om de stad e bezichtigen en laat ik
er dat direct bijzeggen om wat „Japannee-
sche bullen" te koopen, want dat hadden
we hier vrij gauw in de gaten, dat je je
geld hier best kwjjt kon en dan moet je
vlug zijn, als je nog wat voor je thuis
varen koopen wil. Nu je kon er alleraar
digste dingen krijsen. Armbander ringen,
van die dure met jade erin, bronswerk,
zilverwerk, de intendant b.v. moest zout
vaatjes hebben voor zijn familie in Den
Helder, maar o man wat we daar een tijd
aan verdaan hebben, verschrikkelijk ge
woon). Je had er één heel mooie winkel
op dat gebied, nu je begrijpt wel die is
door het eskader vrijwel leeggekocht. Op
één van die echt Fransche restaurant ter
rassen hebben we weer het stadsgewoel
gade geslagen en zag ik me op een ge
geven oogenbliK een Franschman de één
of andere groene stuf drinken. Nu we
zouden geen goede passaglerders zijn ais
we ook niet eens „quelque chose de cette
bouteille IA" bestelden niet waar? Klaas,
laat het me „absinth" zijn. Nou opdrinken
naturlijk, dat begrijp je en ik moet je
zeggen een sensatie is het niet hoor. Het
smaakt zoo'n beetje naar anijsmelk
en mijn middagslaapje is even rustig ver-
loopen als altijd t.oor, zonder mezelf in
„wonderlijke droomtafereelen tc hebben
begeven". Maar ik zou het goedje nu bij
voorkeur niet aan mijn gasten schenken.
Dan kan je beter even op de club bij Har-
tog een vat iertje gaan pikken. Maar we
dwalen af. We hadden nog een bezoek aan
de „cercle sportive" op het programma
staan voor dien ochtend. Wat dat aangaat
zijn die Franschen wel bon af daar in
Saigon hoor! Midden in de stad een groot
sportpark. Het deed wel even denken aan
de sportclub in Batavia. De opzet was
trouwens hetzelfde, maar hier had je wer
kelijk alle soorten van sport bij elkaar.
Voetbal, zwemmen, schermen, tennis,
ping-pong, boksen, paardrijden, golven, je
kon het zoo gek niet verzinnen of je kon
het er onder deskundige leiding beoefenen.
Nu we hebben ons niet onbetuigd gelaten.
Om te beginnen weet je natuurlijk ik
zal er straks gedetailleerd over schrijven
onze schout bij nacht is een reuze
schermer, nu Z.H.E.G. heeft zijr hart op
kunnen halen, hooi. Trouwens luitenant
Van Rhijn ook en dan hebben we majoor
Madsen van de sportschool ook aan boord.
Kortom ik geloof dat de schermers geen
dag overgeslagen hebben. Dan haa je de
adjudant van de E. C., van den Arend, die
natuurlijk „Animo" vertegenwoordigde op
de tennisbaan. Gezwommen hebben we
natuurlijk allemaa,, de chef staf heeft ge
golfd, en de intendai t moest natuurlijk
weer eens op een „hors". Maar dien Zon
dagmorgen was het „pret zwemmen" m
het zwembad van de sportclub. Nu, het
heele eskader lag er zoowat in het water.
Trouwens, wie zou niet graag zijn spor
tieve kunsten vertoónen in len dergelijKe
entourage, muziek, een beetje mondain
gedoe. De rijsttafel aan boord wilden we
natuurlijk niet missen, zoodat we met de
middagrust uitkwamen
Daarna was het 'i middags een assaut
voor de schermers, waar onze equipe keu
rig partij gaf- Dit was een gala assaut,
dat gevoigd werd door een gala-avond met
diner. De Hollanders gaven keurig partij.
We zagen daar op de mat: In de eerste
plaats schout bij nacht Olivier, dan luit.
ter zee de Koek Frijlink, luitenant van
Ri'4jn natuurlijk, officier-vlieget Schaper
en de off. M.S.D. Koppen. Vooral de par
tijen van den Schout bij nacht en van den
luitenant waren zeei fraai en menig ap
plausje werd door hen in de wach ge
sleept. Na afloop schonk de Schout bij
nacht aan alle Fransche deelnemers een
zilveren degentje als dasspeld. Zooals ge
zegd, een zeer geanimeerd galabal sloot
dezen sportieven avond en in moe ge-
tandakte voeten lieten we ons weer in een
rickshaw naar boord terug brengen.
«Ir waren aan boord jok prospectie ge
komen voor jachttrips in de buurt van
Saigon. Onze adjudant-konstabel was er
direct voor te porren, maar als je een
olifant schoct moest je 100 piasters (dat
was zoowat 100 gulden) als premie be
talen, voor een geschoten tijger net zoo
en andere beesten in errata. Nu, booze
tongen aan boord ze-den dat hij dat risico
best kon nemen, gezien de resultaten van
het jagen in onze Indische baaien, maar
in ieder geval ging het niet door.
Dan ben ik nu aan het einde van de
week Klaas en dan moet me toch het vol
gende van het hart. Voor ons zeevarenden
is zoo'n buitenlandsche plaats -ltijd wat
bijzonders niet waar, maar per slot kom
je passagierende altijd weer in een café
terecht en als je het daar nu wat treft
met gezellige meeleggers, nu dan wordt
er menig glaasje bier verstoomd, met
soms alle gevolgen van dien. Klaas, in
Saigon was men verrukt, verbaasd en
enthousiast over de houding vanonze
manschappen aan den wal. Ik moet je
zeggen, er is geen wanklank gehoord,
iedereen zag er op straat keurig uit. Ik
heb geen mensch binnen boord zien ko
men, die ook maar licht onder „den in
vloed" was. En zie je Klaas, we kunnen
de stafmuziek aan boord hebben, en we
kunnen onze saluten mooi op tijd afgeven,
maar als Janmaat aan den wal een slech
ten indruk maakt, dan is onze naam daar
verder b=dorven. _,ie je en daarom ook :s
ons bezoek daar zoo'n succes geweest.
Geen patrouilles aan den wal, geen op
stootjes, geen politie, alles even ordelijk
en prettig, terwijl er toch vrij zwaar ge-
sisiert Werd.
Zooals ik meen al gezegd te hebben, de
officieren waren geïntroduceerd in de cer
cle sportive en de cercle des officiers. Er
konden daar op ..aam bonnen geschreven
worden en die werden den dag van ver
trek aan boord verzilverd. Reuze makke
lijk dat begrijp je, vooral omdat de offi
cieren daar vrij geregeld gingen sporten.
In de cercle des off'ciers gaf de stafmu
ziek op Zondagavond een concert, wat
dermate in den smaak viel, dat er vanuit
het publiek gevraagd werd of het concert
nog wat langer kon duren
Voor de officieren was vlak bij de ka
zerne van het 11de regiment een „cercle
des Sous officiers" en de korporaals en
manschappen hadden een introductie ln de
foyer du marin". Zoo zie je, we hadden
allen een onderdak.
.ooals gezegd die Zondagavond was er
gala-assaut waarbij ooi' de Gouverneur
van Cochin-China en mevrouw Rages van
hunne belangstelling blijk gaven alhoe
wel ze net van een tournée waren terug
gekeerd en gaven zij een souper waar de
autoriteiten van Saigon en de E. C. met
persoonlijke staf en de commandanten en
de vlootaalmoezenier mee aanza.en. Ja,
want dat heb ik je nog met eens gezegd,
de geheele kerkelijke macht was op het
eskader. De dominee op de jagers en de
pastoor op de SumatraEn toch goed
goed veer gehad, hte is het mogelijk hè?
De Maandag bracht ons natuurlijk in de
eerste plaats het poetsen en opknappen
om er weer met parade uit te zien om van
te eten. Voor de stafmuziek en de gewa
pende macht begon ae dag weer flink.
Eerst ging de eskader-commanaant met
staf en de commandanten een officieel be
zoek brengen bij den gouverneur Paget.
Zijne excellentie kwam kort daarna op
contra bezoek, hetwel een heele poos
duurde, bij zijn vertrek 15 schoten van de
saluutbattérij, en verdere vei gehuldigde
eerbewijzen. Het gouvernement van Co-
chin China had aan het eskader twee auto
tochten aangeboden naar verschillende
musea tn de omgeving van Saigon. Dezen
Maandagmiddag gingen er een dertig
menschen met als geleider onzen vice-
consul, den heer Sauer. Nu ik toch dezen
naam noem, wil ik even releveeren hoe
mevrouw Sauer ons steeds heeft geholpen
met het uitzoeken van allerlei specifiek
Saigonneesche bullen. Je begrijpt wel,
zoo'n vrouwenoog weet precies dat dit je
vrouw wél en dAt andere niet staat,
Maar we gaan door. Het achterdek van de
„Sumatra." was 's middags die Maan
dag -het tooneel van groote bedrijvig
heid, want het moest klaar gemaakt wor
den voor een officiëelen instuif. Nu je
kent dat werk. De officier E. I. bezig met
de illuminatiekabels en zijn rooie, groene
en blauwe lampjes, de officier artillerie
bezig met „hulzen afsluiting" en munitie
aanvoer granaten, de seiner haalt zijn
vlaggekast leeg en één van de officieren
was naar de Jardin botanlque om wat
palmen "te leenen. Nu knaap, tegen 6 uur
zag de zaak er piekfijn uit. Laat" ik nog
noemen onzen tweeden secretaris, die zich
bij dergelijke gelegenheden ontpopt als
een uitstekend barkeeper, zoo goed zelfs
dat de Fransche couranten hem den vol
genden dag in hunne kolommen hoogelijk
roemden. „Vlagvertoon man, all round
vlagvertoon". Het was een instuif, die
klonk als een klok. Er was een band ge
huurd van den wal en verder bewees de
stafmuziek weer uitstekende diensten, al
was het alleen maar weer vanwege alle
volksliederen en marschen bij het aan
boord komen van alle autoriteiten. Want
„tout Saigon" was aanwezig. De gasten
werden aan de valreep ontvange.i o.a. door
een duiker, die aan de dames een mutsen
lintje uitreikte. Dat werd om te beginnen
al zeer op prijs gesteld, alhoewel som
mige Frangaisetjes het het wel even,»
^eng (het Fransche woord is me ont-cq.|
échoten) vonden. Maar toen zoowat half-
weg het feest de luitenant zijn bamboe-
hoed aan één der dames offreerde, was
het heelemaal „haal: stuk". Ik geloof dat
de heele toko en het plunjemagazijn aan
boord leeg gehaald zijn voor bamboe-
hoeden. Iedereen vilde er één hebben. De
luitenant ir.ag wel eens gauw inspectie
houden van de landingsdivisie want ik ver
denk er menig jong luitenant tei zee van,
dat hij al zijn bamboehoeden opgesou
peerd heeft. Trouwens ook daarover
„les chapeaux Hollan> is" werd in de
courant geschreve en menig jong meisje
loopt er nu mee door Saigon Dit is weer
genoeg ouwe jongen, volgende week ver
der. Saluut, HENK,
