Stadsnieuws
TPoot gaan ficwl
Jiock ipot
JidA Zot.
De oud-burgemeester van Den Helder
vei telt uit den zeiltijd van de marine»
TWEEDE BLAD
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 9 JANUARI 1936.
De Fa. H. van Willigen
gaat herbouwen.
De maan was er niet
Voor veilig verkeer.
Zeekrijgsraad
Willemsoord.
Visscherij.
Lichi op yoor alle voertuigen.
Donderdag
Vrijdag
9 Jan.
10
16.34 uur
16.36 uur
De heer H. Dolstra, leerling van het Insti
tuut „Mercurius", slaagde voor het examen
boekhouden van de Vereeniging van Leera
ren in de Handelswetenschappen.
Onze vroegere stadgenoot, de heer G,
't Hart, thans hoofd der O. L. School No. 1
te Anna Paulowna, is uit ruim 100 sollicitan
ten benoemd tot hoofd eener school te Hil
versum. Zijn naam was ook geplaatst op de
lijst van bij voorkeur benoembaren voor H
d. S. te Leiden. -
De heèr 't Hart heeft zijn sollicitatie voor
Leiden ingetrokken en de benoeming te Hil
versum aangenomen.
NEDERI.ANDSCHE REISVEUEENIGING.
Voor de af deeling Den Helder van de
N.R.V. zal op Donderdag 16 Januari in
Musis Sacrum de heer Pieters, directeur van
het „Centraal Bureau" een voordracht hou
den, toegelicht met lichtbeelden over het
ondeiwerp Rome, Napels en Capri.
De heer Pieters is een goed spreker en op
zijn bekende wijze zal hij ons in kennis bren
gen met het heden en verleden van deze
plaatsen.
DE ZEVENTIENDE DAMPARTIJ
IN DEN HELDER.
De zeventiende partij om het wereldkam
pioenschap dammen tusschen de meesters
Vos en Raichenbach wordt niet in Casino
gespeeld, doch in het Kegelhuis. De datum
is 23 Januari en het aanvangsuur 7.
Een houten hulpwinkel en waar
die komt.
Sinds zijn prachtige gebouw aan de West
straat in vlammen op ging, is er veel gespro
ken over de eventueele plannen van den heer
H. van Willigen. Dezer dagen verscheen de
advertentie in onze courant, waarin de aan
besteding van den houten hulpwinkel aange
kondigd werd en toen wij den uitslag van
deze zoo drukke besteding noteerden, von
den wij aanleiding om den heer Van Willigen
het een en ander te vragen. Als gevolg van
dit onderhoud, kunnen wij thans mede
deelen,' dat de firma H. van Willigen eerlang
in volle glorie zal herrijzen, dus weer als de
leveranciere van de complete woninginstal
latie. Dat staat vast.
Een ieder begrijpt, dat de afwikkeling der
zaken na den brand een geduchten nasleep
vormt, maar dat er bovendien heel wat te
doen is voor men aan het bouwen van een
nieuwe zaak toe is. In de binnenstad was
geen pand of grond te verkrijgen, dat ge
schikt was om de zaak opnieuw te beginnen
en als voorlooper van het nieuw te stichten
groote gebouw (de plaats waar dit zal ko
men is nog niet bekend) zal op het Kerkplein
een houten hulpwinkel verrijzen. Deze winkel
wordt rond de zich daar bevindende Nieuwe
Kerk gebouwd op grond, die van het Kerk
bestuur gehuurd is. Dat zal een eigenaardig
effect geven! Ontegenzeggelijk zal echter een
„levendige" hoek verkregen worden!
De winkel belooft onder de bekwame archi
tectuur van den heer S. Krijnen een aardig
pand te worden, dat aan de Weststraat een
étalagefront van 37.82 meter en aan het
Kerkplein een idem van 14 15 meter zal
hebben. Het ontwerp leerde ons, dat de éta
lages inspringend zullen zijn en elk 2 meter
breed. Het gebouw zal niet ontsierd worden
door stutten, hetgeen het interieur natuur
lijk ten goede komt. Op deze wijze verkrijgt
de heer Van Willigen een voorloopige ver
koopruimte van ca. 250 m2, een schamele
oppervlakte voor iemand, die eerst de be
schikking had over ca. 3000 m2 en een maga
zijnruimte van nog eens 2000 m2. Het
spreekt dan ook welhaast van zelf, dat de
artikelen, die veel ruimte in beslag nemen
dat is vrijwel de geheele meubelafdeeling)
voorloopig losgelaten zullen moeten worden.
Het wachten is op de toestemming van Rijk
(een gedeelte van den grond behoort aan
Waterstaat) en van de Gemeente, waarna
onmiddellijk met den bouw begonnen wordt.
Gestipuleerd is, dat het pand in vijf weken
gereed moet zijn, een termijn, waaraan de
firma zich per sé zal houden. Zoo ziet men,
dat binnen korten tijd de firma Van Willigen,
zij het in voor haar te enge grenzen, den
verkoop zal hervatten.
Vrijwel het geheele personeel is nog in
dienst van de firma. Zoo is het kantoorperso
neel voorloopig ondergebracht in de Twent-
sche bank (te bereiken tot 4 uur) en de vak-
menschen in het oude winkelpand op Zuid
straat no. 33.
UITSLAG AANBESTEDING.
Uitslag van de Dinsdag j.1. in het Kegel
huis door den heer S. Krijnen, architect, ge
houden aanbesteding voor het bouwen van
een houten hulpwinkel op een terrein nabij
de Nieuwe Kerk aan de Weststraat, alhier,
ten behoeve van den heer H. van Willigen:
W. Uiterdyk, Wieringerwaard 2.963
G. Groningen Co., Den Helder 2.995
Geus en Molenaar, Den Helder 2.997
N.V. Bouwbedrijf v/h H. Doorn,
Den Helder 3.000
K. Venema, Den Helder 3.010
G. J. de Wit, Den Helder 3.029
Gebrs. Riemers, Den Helder 3.057
L. Plaatsman, Den Helder 3.210
W. F. Labout, Den Helder 3.340
Modder en Cuperus, Den Helder 3.350
Raijers en Vlaming, Den Helder 3.381
M. C. v. d. Plas, Den Helder 3.434
P. Tuin, 't Zand 3.488
J. M. Vlaming, Den Helder 3.490
Gebr. van Pelt, Den Helder 3.550
Joh. Steeman, Den Helder 3.579
Gebrs. Kersbergen, Den Helder 3.595
W. Ran, Den Helder 3.603
G. Groot, Den Helder 3.636
H. W. Freeke, Den Helder 3.650
H. Hagen, Den Helder 3.894
H. C. Geerdink, Usselo 3.940
A. J. Donkersloot, Den Helder 4.119
N.V. Timmerfabriek „De Merwede",
Diemen 4.718
D. de Graaf, Koegras, 4.739
F" - -v r mry
Werd door wolken verduisterd.
De astronomen en de vele amateur-astrono
men hebben gisterenavond meer aan hun
paraplu's gehad dan aan hun lqjkers, want
van de maan, die volgens het programma ver
duisterd zou worden, was bedroevend weinig
te zien.
Even voor 5 uur, is de maan nog tusschen
een opklaring door zichtbaar geweest. Zjj is
echter vrij spoedig geheel verdwenen.
Uitvinding van doelmatige waar-
schuwingsteekcns. Een plaatsge
noot uitvinder.
De actie voor Veilig Verkeer staat in het
teeken des tjds. Het aantal ongevallen op
den weg neemt steeds toe, als ware het in
voortdurenden strijd gewikkeld om de supre
matie met de maatregelen, welke ter bevor
dering van een veilig verkeer genomen wor
den... Er wordtijverig getracht om paal en
perk te stellen aan de ongelukken op den weg,
zonder dat men kan zeggen er tot nu toe in
geslaagd te zijn. Toch dient er spoedig met
krachtige hand ingegrepen te worden!
In dit verband verdient een serie vindingen
van den heer B. Stobbe, Zuidstraat 23, alhier,
vermelding. Stobbe heeft dezer dagen voor
de Heldersche politie gedemonstreerd o.m.
met een nummerplaat, een N.L.-bord, een
spatbord op een rijwiel en een richting-aan
wijzer op een sprong van 'n weg, die alle door
den heer S. met zijn vinding bewerkt waren.
De demonstratie had plaats op een onverlich-
ten weg, bij zeer duisteren avond en gestaag
vallenden motregen.
De uitkomsten waren verrassend, zoo
als wij zelf konden constateeren. Zooals
men weet is het tegenwoordige, witte
achterspatbord op fietsen bij gedimd
auto-licht op niet meer dan ca. 30 meter
te zien. Het door den heer S. bewerkte
spatbord werd vanuit den auto, die met
gedimde lampen reed, op ca. 100 150
meter afstand duidelijk gezien! Het resul
taat met het N.L.-bord, de richtingaan
wijzer en met de nummerplaat was al
even verrassend, niet alleen, dat de witte
vlakten op grooten afstand duidelijk te
zien waren, maar ook de tekst was uit
stekend te lezen.
sympathiek, de mensch, die zich niet met de
beuzelarijen van de wereld daar beneden op
houdt, die dag-in, dag-uit opstijgt in het
klare blauw van een zuivere wereld en daar
tusschen het geronk der motoren alleen zich,
zelve enGod ontmoet. Daarbij frappeer
de zijn opvallend sobere wijze van acteeren.
Willy Haak als Sonja, Olsen's vrouw had
weliswaar de meest meelij-wekkende rol, doch
deze is nog het minst zeker geschreven (be
halve dan in het vierde bedrijf). Over het
algemeen was zij wat mat, wat onzeker. Doch
hierover straks meer.
Er was een magnifieke Louis van Gasteren
als de vlieger „Opa", met den eveneensjuist
geteekenden Paul Storm als „Baby". Het
college van commissarissen valt slechts, te
roemen, met name Paul Huf, Ph. la Cha-
pelle en Max Croiset. Van Warmelo was een
goed-geteekende ambtenaar ter ministerie en
Sternheim een kostelijke „Stompie". Trou
wens, bijna het geheele. ensemble, wie ook,
was opvallend goed voor zijn taak berekend
en de A.T.V. heeft eer van deze bezetting.
Een woord van lof tevens voor Coen Limperg,
die het décor-ontwerp uitdacht, en dat in op
vallend goeden stijl en juist tot in de per-
fectie.
Bij al dit goedé resteert echter een kwes
tie, die ook deze B. 21 in de nevelen der
problemiek laat. De manager van de DX.C.
(van Dalsum) is een „Streber", hoewel niet
Zitting van Woensdag, 8 Januari.
Het was voor een drietal gevallen, dat de
Krijgsraad voor het eerst in 1936 bijeenkwam.
Het eerste betrof den korporaal vliegtuig
maker W, A. G. v. B., verdacht van le dief
stal en 2e. feitelijke aanranding der eerbaar
heid.
De diefstal was gepleegd op 2 Augustus
ten huize van zijn meisje, mej. O. en wel
van een portemonnaie met 30.inhoud.
Het tweede feit was gepleegd in den nacht
van 16 op 17 September.
De Fiscaal achtte beide feiten wettig en
-overtuigend bewezen en vorderde een gevan
genisstraf van 9 maanden, (waarvan 5 voor
waardelijk) met degradatie tot matroos-vlieg-
tuigmakersmaat en tevens onder-contróle-
steilling van verdachte.
Mr. C. A. de Groot, welke als'verdediger aan
v. B. was toegevoegd, ving zijn betoog aan
met een Córtiplimént tën aanzien van den Zeë-
krijgsraaö, voor wiens werk spr. sympathie
.koesterde.
Ondanks het feit, dat beide vergrijpen door
verdachtè bekend zijn, ach» de verdedigerdè
geëischte straf te zwaar. Van de zijde van
Welk een muziek zit hier in voor douane
en politie, wier „Halt"-borden, bewerkt naar
des heeren S. uitvinding, midden op den weg
geplaatst van grooten afstand, ook bij ge
dimde lichten, gezien moeten worden.
De heer S. heeft verder ideeën voor waar
schuwingsborden bij onbewaakte overwegen,
zelfs voor landingsteekens op vliegvelden en
nog ettelijke kleinere. Echter vooralsnog vin
den wij de uitvinding ten aanzien van de
veiligheid op den weg van het grootste be
lang en waard om asm een nader onderzoek
onderworpen te worden, waarna zeker zal
blijken, dat zij van groot praktisch nut zal
zijn.
Wij wenschen den heer Stobbe veel succes l
DERDE ABONNEMENTSVOORSTELLING.
„De B. 21 vliegt om de Wereld":
een vliegersdrama van de Amster-
damsche Tooneelvereeniging in een
opvallend sterke bezetting.
Het is merkwaardig, dat er in 't tooneel-
seizoen 1935—-'36 een hausse schijnt te zijn in
oorspronkelijk vaderlandsche stukken. Men
kan dan ook bezwaarlijk de Nederl. drama
turgie ervan beschuldigen, niet actief genoeg
te zijn, alhoewel ook hier helaas weer gecon
stateerd kan worden, dat de kwaliteit niet
altijd evenredig is aan de kwantiteit. Even
welzeker niet omgekeerd evenredig en
het beste bewijs hiervoor is wel het vliegers
drama van Mr. H. M. Planten, „De B. 21
vliegt om de Wereld", dat gisteravond voor
een goed bezette Casino-zaal als derde abon
nementsvoorstelling ging.
Het stuk wordt gedacht in Kopenhagen te
spelen. De manager van een machtige lucht
vaartmaatschappij, de D.L.C. organiseert,
ondanks de aanvankelijke tegenwerking van
zijn commissarissen, een vlucht om de wereld
in 5 dagen. De beste pi oot wordt gekozen;
Peter Olsen is commandant van de B. 21.
Olsen's vrouw, Sonja, verwacht echter een
baby en tracht aanvankelijk haar man tegen
te houden. De tocht gaat door (met een groot
aantal passagiers, piloten en ander personeel)
en slaagtbijna. Het toestel vergaat op
den Atlantischen Oceaan in een storm en als
dit bekend wordt keert zich een ieder, of bijna
een ieder, die eerst het plan ondersteunde,
tegen den directeur. Deze is dan een gebroken
man, die erkennen moet, dat God groot is en
de mmsch klein......
Men ziet het: een actueel (zelfs een zeer
actueel!) gegeven, dat echter bij de actualiteit
nu niet direct een voorbeeld van vinding en
originaliteit genoemd kan worden. Nietwaar,
de ontwikkeling ervan ging zoo wat langs de
paden-der-gemiddelde-verwachting, 't kwam
tenslotte allemaal precies zoo uit, als we alle
maal wel verwacht hadden en geen enkele
maal ketste onze gang van gedachten met
dien van Mr. Planten, den auteur.
Als men na het laatste bedrijf (het zijn er
niet minder dan 5) het geheel nog eens kalm
overdenkt, dan zijn er ongetwijfeld merkwaar
dige parallellen te trekken. Parallellen, die een
K.L.M. voor den geest roepen een een „Uiver"
en men mag zich met recht afvragen of
Mr. Planten inderdaad onze luchtvaart, dat
nationaal belang par excellence en troetelkind
der massa en „onze" „Uiver" voor oog heeft
gehad.
Welnu, wat de dramatis personae betreft
zouden wij dit willen ontkennen, doch de
geestde ideeook al gebeurt dit alles
in Kopenhagen, deze zijn wel zéér frappant.
Hoe 't ook zij, de vliegerjj, waar ze ook
bedreven wordt, heeft onze volle belangstel
ling, en als dan daarbij nog het stuk, op
enkele zwakke passages na, goed geschreven
is (en dat is het!), als dan het geteekend
milieu verrassend reëel aandoet en als er dan
tenslotte een pracht van een vertolking op de
Bühne verschijnt, dan, ja, zou men dan niet
eerst beginnen met het zeer vele goede te
releveeren, dat deze voorstelling kenmerkte!
Allereerst van Dalsum. Hij heeft van de
directeursrol een uitstekende creatie gege
ven, strak en frosch en vooral „menschelijk",
in één woord: van Dalsum op z'n best. Frits
van PHk a's p-A— f'de vl'eger, waar en
direct in de bekende en ongunstige bet^eke- L het Genootschap tot zedelijke verbetering van
nis. Hij is de dictator, de man met den ijzeren gevangenen is de toezegging ontvangen dat
vuist en dito wil,, de man die wil slagen in a j Lmen dezen man helpen zal. Daarbij komt het
zijn plannen en zich niet laat dwarsboomen. I ,feit, dat hij voor de eerste maal van het
Zoo ook in deze vlucht, die de, betrouwbaar
heid van het materiaal onweerlegbaar moet
bewijzen.
Welnu, dit zal bewezen worden en de
vlucht wordt georganiseerd. Zij moet slagen:
techniek en organisatie sluiten als een bus,
en het zijn de beide hoofdaxioma's, volgens
welke deze man denk,t. en werkt. Maar sie...
er schijnt nu eenmaal méér tusschen hémel
en aarde te wezen dan louter techniek en lou
ter organisatie. Daar gaat soms een vreemde
schaduw over ons verlicht kunnen, een on
verwachte handicap, dié róët in het éten
gooit en onze prachtige plannen hopeloos ver
knoeid. Hoe zal men dat noemen?? God...??
goede pad afweek en derha'.ve zou spr. gaarne
clementie in overweging willen geven, des
noods één jaar voorwaardelijke gevangenis
straf.
Mr. Franken voelt niet zeer veel voor al
dw genoemde verzachtende omstandigheden
en het lijkt hem ten eenenmale foutief de de
gradatie niet te aanvaarden. Een de :1 der straf
moet absoluut onvoorwaardelijk zijn.
Na dupliek van den verdediger luidt de uit
spraak: 4 maanden gevangenisstraf, onvoor
waardelijk, zonder ontslag en degradatie.
Het tweede gevai betrof den zeemilicien-
stoker 3e kl. H. v. B., welke terecht stond:
Of de Onbekende Kracht...?? of wellicht het le als militair opzettelijk een meerdere in zijn
redelooze noodlot?? Ja, hoe... Maar het is tegenwoordigheid mondeling met eenig kwaad
datgene, hetwelk altijd beslist, steeds het
laatste woord mee-spreekt en met narrië in
de luchtvaart.
Ten slotte zit naast iederen piloot altijd
die onzichtbare passagier, die ook een
bedreigd hebbende en 2e. feitelijke insubordi
natie.
Het feit was gepleegd op 25 Nov. jl. in het
provoosthuis te Den Helder. Van B. werd van
diefstal verdacht (gepleegd aan ooord van de
hand aan dén stuurknuppel houdt... Hij mist r H.M. Z. 5) en moest te dien einde verschijnen
nooit en is hard en meedoogenloos en kent voor een commissie,
geen „plan". De vliegers zelf kennen hem Het was voor deze heeren, oat verdachte
wel, ook deze Peter Olsen, maar de directeur, zich niet wist te beheerschen en zeer onge-
deze „Streber", die kent hem niet. En aan past tegen een der officieren te keer ging,
het einde moet hij dit erkennen, hij geeft het om het feit, dat hij een dief genoemd zou zijn.
op, en is een gebroken mensch. Het blijft
een open vraag, of deze man van groote
allure, dit eigenlijk niet alles had moeten mee
tellen. Er rekening mee diende gehouden te
hebben. Doch er was alleen maar techniek.
Feillooze, moderne techniek... En had hij
er rekening mee gehouden, wel, wat had men
dan aan het einde merkwaardige conclusies
kunnen vernemen!
Nu nog iets over het dramatisch conflict
Olsen's vrouw tracht haar man tegen te hóu
den van de vlucht, hetgeen in wezen zeer
Tr "t j. r i„4- MA f AtCo
Voor de balie in deze zaak zagen wij den
heer Smeets, marine-dokter, die v. B., kende,
en als deskundige opgeroepen was. Hij gaf
toe, dat v. B. een zeer doldriftige persoonlijk
heid is, doch sprak als zijn meening uit, dat
er z.i. van geestesafwijkingen geen sprake
was. Een psychiatrisch onderzoek achtte hij
in dit geval niet gewenscht, daar de man ook
dit waarschijnlijk weer als een beleediging
tegenover hem zal opvatten. De heer Smeets
is er tenslotte van overtuigd, dat er bij eert
eventueel onderzoek geen pyschotische af wij-
vrouwelijk is. Dit conflict nu mag in féite kingen gevonden zullen worden
niet bestaan. Tenslotte toch weet een vlieger,1 Hierna neemt de Fiseaal het woord, die de
welk beroep hij kiest en Weet de consekwen- feiten wettig en overtuigend bewezen ver
klaart en een straf vordert van 4 maanden
gevangenisstraf, met aftrek van de in voor
arrest doorgebrachten tijd en ontslag uit den
militairen dienst, zonder ontzegging weder
bij de gewapende macht te dienen.
Mr. Muldër, de raadsman, geeft direct toe,
dat de feiten bewezen zijn. Er rest hem dan
ook tenslotte slechts het een en ander te zeg
gen over de persoonlijkheid van zijn cliënt
en de omstandigheden. Hij wil niet dieper in
gaan op den psychologischen kant van deze
'affaire, daar dit zijn terrein niet is. Het lijkt
'hem echter niet onmogelijk, dat v. B. ge
prikkeld is door de woorden van een der com
missieleden. Behalve dat deze man een ge
compliceerd karakter heeft, beschouwt hij
zich zelf min of meer als een zonde-bok, als
de man, die overal, (en onredelijk) de schuld
van krijgt. Ook in dit geval is dit de basis
van het conflict. Spr. acht een psychiatrisch
onderzoek wél gewenscht en verklaart waar
om. Hij besluit zttn warm pleidooi met een
verzoek on uiterste clementie en- wat het le
gedeelte betreft een terugwijzing naar de be
treffende instantie en het 2e een dusdanige
straf, dat oe m~ jch in die"" kan blijven.
De Fiscaal neemt dan stelling tegen de ge
dachte, als zou v. B. voor de genoemde com
missie geprovoceerd zijn. Integendeel: het op
treden van verdachte zelf is totaal verkeerd
geweest. Wat de gevangenisstraf betreft, deze
zou wellicht gedeeltelijk te miniseeren zijn,
doch terzake het ontslag uit den dienst moet
spr. persisteeren.
Vonnis: 2 maanden gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest en ontslag uit den mi
litairen dienst.
De derde en tevens laatste zondaar tegen de
regelen van den dienst was G. W. K. R., mari
nier 2e kl., eveneens verdacht van als mili
tair opzettelijk een meerdere in zijn tegen
woordigheid mondeling met eenig kwaad be
dreigd te hebben. En dat éenige malen.
Plaats van handeling was een café In onze
stad, waar op 28 November jl. de man. be
hoorlijk in de lorem, herrie gemaakt had.
Een korporaal machinist gelastte hem te ver
trekken en dat lokte nogal wat protest uit.
Zoo was er o.a. gezegd: „Al was je de admi-
raai, dan sla ik je voor je kiezen".
De Fiscaal vorderde tegen dezen man 3
maanden gevangenisst'-f met aftrek van het
voorarrest.
Mr. Veldman, de verdediger, geeft toe, dat
de gewraakte oorden wel gezegd zullen zijn.
Daarbij komt echter, dat hjj zwaar be-
sch"-ken was en zich niet meer herinnert
deze gezegd te hebben. H( reit is natuurlijk
ongepast, doch spr. trekt de waarschijnlijk
heid, dat de man deze woorden méénde, sterk
in twijfel. De geheele sfeer, waarin deze over
treding gesch'ed was, wijst er ro;...^ op,
dat de meerdere 'ch niet „bedreigd" gevoel
de. Weliswaar verdient R. straf, doch verd.
dringt op clementie aan, daarbij wijzende op
den met name in de laatste jaren, gunstigen
staat van dienst.
Mr. Franken is er allesbehalve van over
tuigd, dat verd. zich niets meer kan. herin
neren. Of men weet na een dronkenschap alles,
of niets. Maar hier houdt de herinnering plot
seling op bij de geincrimeerde woorden, het
geen verdacht is. Daarbij blijft de bedreiging
ernstig en moet spr. bij de straf persisteeren.
Na dunliek van Mr. Veldman luidt de uit
spraak: 6 weken gevangenisstraf, met aftrek
van het voorarrest.
ties. En huwt hij... wel dan zijn de risico's
voor hem. Met de vrouw is het precies het
zelfde: ergo: zjj zal hem nimmer in den weg
mogen staan. Doch Sonja marchandeerde nog
al eens met deze wet, ook al geeft zij toe, en
haar argumentatie is zwak. Evenwel: men
kan ook een andere zienswijze in deze hebben.
Intuïtief voorvoelde Sonja, dat er iets gebeu
ren ging. Was daar zelfs zeker van. En putte
hieruit het recht haar man tegen te houden.
Geldt dit zwaarder dan de logische argumen
tatie
Het laatste bedrijf is wel iets te lang, doch
dat neemt niet weg, dat men de herinnering
houdt aan een belangrijk werk, dat door bijna
stuk voor stuk der acteurs sterk gespeeld
werd.
En dat het publiek drie uur lang in onge
kende vaart meenam in een materie, waarin
we ons allen ten zeerste thuis voelen
Rest ons nog één opmerking: den bezoe
kers was beleefd verzocht, vóór half negen
present te zijn, in verband met de lengte
van het stuk.
Edoch... nèt half negen ebde er zoo nog
een 50-tal tooneelliefhebbers de zaal in, waar
door men later moest aanvangen en het over
twaalven werd alvoréns het doek voor laat
ste maal viel. Verzoeken zijn er echter om te
negeeren
NUTSSPAARBANK TE DEN HELDER.
Vergelijkend jaaroverzicht over dé
jaren 1934 en 1935.
Bij de Nutsspaarbank te Den Helder werd
in 1935 aan spaargelden ontvangen
2.363.665,63 (v.j. 2.676.881,72) en terug
betaald 2.526.396,1. (v.j. 2.498.475,43
zoodat meer werd terugbetaald dan ingelgëd
172'30,52 (v.j. meer ingelegd dan uitbe
taald 178.406.29).
Op 31 December werd aan rente over 1935
op de spaarrekeningen bijgeschreven totaal
77.873,12 (vorig jaar 78.016,19).
Het tegoed van de spaarders bij den aan
vang van 1935 groot 2.892.264,42 bedroeg
derhalve aan het einde van dat jaar
2.797.407,02.
In het jaar 1935 werden 1312 nieuwe boek
jes uitgereikt (v.j. 1527), terwijl 572 boekjes
werden ingetrokken (v.j. 550).
Bij den aanvang van 1935 bedroeg het
aantal in omloop zijnde spaarbankboekjes
8720. Dit aantal vermeerderde in 1935 met
740 tot 9460.
In 1935 bedroeg het aantal posten van
inleg 26.808 (v.j. 26.801) en dat van terug
betaling 23.397 (v.j. 20.994) te zamen: 50.205
(v.j. 47.795).
15e POPULAIRE SOIRÊE
IN „MUSIS SACRUM".
Men schrijft ons:
De interlanden voetbalwedstrijd Holland
Frankrijk is reden voor de Dir. van Musis
Sacrum om de 15e Pop. Soirée, a.s. Zondag
een apart tintje te geven.
Parijsche atracties en tractatie, Franscbe
muziek en stemming wachten den bezoe
kersisters).
Tevens zal de demonstratie van een „dans
der Fransche zeelieden" plaats vinden.
Men leze de advertentie in het „Held. Adv.-
blad" van gisteren.
De „N. Rott. Crt." toont altijd veel belang
stelling te hebben voor de haringvisscherjj.
Haar wordt geschreven, dat de vooruitzichten
voor dit jaar gunstig zijn, omdat er haast
geen oude voorraad meer is en ook dat het
ai meer blijkt, dat Rusland voor onze pekel
haring een goede afnemer zal worden, mits
men prijzen zal weten te berekenen, die niet te
hoog mogen zijn.
Ook Engeland heeft haast geen voorraad
meer, dank zij ook de groote afname in Rusland.
Gewezen wordt op de rede, die de Voorz. der
Kamer van Koophandel in Amsterdam heeft
gehouden en die eveneens op de grootè moge
lijkheden van afzet voor verschillende artikelen
wees.
Men herinnert zich misschien, dat wij er
vróeger over schreven, dat het oog meer ge
richt moest worden op Rusland, dat immers
bezig is zich te ontwikkelen, zoouat daar
waarschijnlijk een debouché zou zijn te vinden,
ook voor onze visch. In dit verband bevalen
we, ook aan het luchtvervoer van visch in
ernstige studie te nemen, zoodat het mogelijk
zou zijn onze visch in verschen toestand daar
ter plaatse te krijgen.
In dit stuk in de Ni Rott. Crt. wordt ook
gepleit om dé vangsten van haring zoo min
mogelijk te beperken, opdat de prijs niet te
hoog wordt, zoodat we aan de Russische vraag
naar niet te dure haring zullen kunnen voldoen.
Nu raakt dit geval niet zoozeer onze vis
scherij, maar indirect toch wel, want hoe meer
loggers zich bezig houden met de haringvis
scherjj hoe minder er zullen deelnemen aan de
treilvangsi, zoodat er voor de Noordzeetreil-
vangst meer mogelijkheid is, dat de prijzen op
peil bljjven.
We weten wel, dat dit vraagstuk twee
kanten heeft, want dat de handel dit jaar er
tegen was, dat er, na de regeling, meer schepen
toestemming kregen om haring aan te voeren.
Maar voor de visscherij in het algemeen lijkt
ons uitbreiding van vangstgelegenheid aan te
bevelen.
Vermoedelijk zullen er tegen de beschouwing
in de N. Rott. Crt. dan ook wel stemmen op
gaan, vooral omdat de handel met Rusland
gewoonlijk over één firma gaat, t.w. dé firma
Vroljjk te Scheveningen.
Ook van Britsche zjjde verluidt het dat het
haringbedrijf wel loonend zou kunnen worden
uitgeoefend, juist door de groote leveranties
aan Rusland. Men noemt de vooruitzichten
voor de aanstaande teelt gunstig.
Zoo n optimistisch geluid hebben we in lang
niet gehoord.
Urk klaagt, dat, zoowel de IJsselmeer
als de Noordzeevisscherjj dit jaar voor de
Urkers ongunstig is geweest. Alleen voor de
snurrevaadvisschers schijnt er een gunstige
uitzondering te kunnen worden gemaakt/ al
ljjken ons de totaalbesommingcijfers nu niet
zoo bjjster hoog. Maar in vergelijking met de
treilvangst schijnt het bevredigend te zjjn.
Weer kunnen we daarom niet nalaten op de
snurrevaad de aandacht te vestigen, zooals we
dat al meermalen deden.
Donderdag 9 Januari.
Gebouw Palmstraat, 's middags 5 uur en
's avonds 8.15 uur: Filmvoorstelling, Chr.
Jongemannenvereeniging.
Zaterdag 11 Januari.
Musis Sacrum: Uitvoering Kon. Bond van
Oud-Onderofficieren.
Casino, 8.15 uur: 25-jarig jubileum Zieken
zorg.
Zondag li Januari.
Casino, 8 uur: De Band van 7.
Zondag li Januari.
Musis Sacrum, Populaire Soirée.
9 Januari. Door de liefhebbers van
Russische litteratuur zal het bericht, dat er
een nieuw manuscript van Tsjechof is ont
dekt, met levendige belangstelling zijn be
groet. Het manuscript bljjkt deel uit te ma
ken van Tsjechof's ontroerende tooneelstuk
„Oom Wanja" en zal bij de eerstvolgende
vertooning daarin worden tusschengevoegd.
Daar ook ons lancj talrijke bewonderaars
van de oude Russen telt, is het mij een bui
tengewoon voorrecht, hier het gevonden ma
nuscript voor de eerste maal te mogen af*
drukken.
(World Copyright.)
BROESSILOW: Alles hangt me de keel
uit, behalve boomen.
WANJA: Ik kan de bOömen niet zien, zjj
verduisteren'den horizon en hun takken schij
nen te huilen.
BROESSILOW: Geef den hond wodka; hij'
kijkt mij aan als een mensch, mét ódgen die
smeeken als de oogen van den starets.
WANJA: Mijn beenen doen van daag ont
zettende pijn. Waarom móet een mensch bee
nen hebben? Hij sleept ze voort als een slak-
zijn huis.
SONJA: En mijn hoofd dan? 'Waarom
heeft de menSch éen hoofd? Hij is 'er alleen1
door in staat, te denken, dat hij meer lijdt
dan een ander. Dit huis maakt mij gek.
FEODORA: O, mijn hart! Het dóet niets
dan breken. Niets. Niets. En waarom?
Waarom hebben wij een hart? Een lamp in
zijn plaats zou ons althans verlichting geven.
ALEXANDER: Je bent te egoïstisch om
te merken, dat ik bezig ben dol te worden.
WANJA: Ik word ook dol. Ik zal niet lang
meer leven. Ik sterf...:..
DE VERPLEEGSTER: Kom, körri, wij zijn
allen ziek en ongelukkig.
WANJA (woedend): Wees stil! Ik kan dit
niet verdragen!
BROESSILOW: Ik haat jullie allemaal!
Ach, waren jullie maar boomen......
FEODORA: Wij haten elkander allen. Waar
om zouden wij elkaar niet doodschieten?
ALEXANDER: Wat heeft het voor nut?
We zouden elkaar zeker niet raken.
DE VERPLEEGSTER: Kom, kom, vader
tjes en moedertjes, men kan zijn tranen ook
gebruiken om te lachen. Weest geen kanni
balen. Overmorgen vangt de kermis aan en
het leven is weer goéd en schoo'n en lief.
FEODORA: Wij moeten elkander uitroeien.
Wij hebben den plicht. De dood is grootsch
en majestueus. De mensch is niet meer dan
een kever.
SONJA: Ik zou dood zijn voor iemand op
mij geschoten had. Dood als een kleine
musch. (Zingt)
Een musch bezweek in de provincie Tomsk,
Een herder inlompën dolf haar eenzaam
graf......
WANJA: Als mijn graf maar eenzaam zal
zijn! Hoe kan ik weten of jullie niet allen
bij mijn groeve zult komen en zult praten
en praten en praten, terwijl ik ontzield ter
neder lig?
(Terwijl iedereen roerloos zit of staat,
daalt zéér langzaam het scherm. Als het
weer opgaat, zitten ze nog net zoo).
Zéér fijn gevoeld, zéér opwekkend, Gaat
dat zien.
De Schuit waarop je voer, had je lief. - 't Was een stuk
van je zelf. - Koffi leuteren in de gewapende sloep op de
kust van Atjeh, allemaal uit één kroes - Op gevaariijke
expedities kon je op de jongens vertrouwen.
3*)
In' dien ouden zeiltjjd was ér geen geld
voor de marine in 's Rijks schatkist!
Gelukkig ls het in den lateren tijd veel be
ter geworden, vervolgt de oude burgermees
ter van den Helder. Maar dat moet ik zeggen,
ondanks de slechte bezoldiging, ondanks de
vele ongemakken en het weinige comfort, was
de geest aan boord van deze marineschepen
uitmuntend, 't Ware menschen mei zeebee-
nen. Vergeet niet, dat ook in de burgermaat
schappij de toestanden toen verre van roos
kleurig geregeld waren. Maar de menschen
ln die dagen, hoog en laag waren veel gau
wer tevreden dan de tegenwoordige genera
tie en velen wisten niet beter, vonden 't dood
gewoon, eenvoudig en matig le leven.
't Is vreemd, maar ondanks dat alles
evel minder luxueus was ingericht, waren de
menschen onder elkaar veel gelukkiger.
Zoo was het ook aan boord van onze ma
rinezeilschepen. Toen was 't varen, zoo ik
reeds zeide, veel romantischer en avontuur
lijker. 't Was toen echt de zeëen bevaren
Je rook touw en pek en teer, maar bo
venal je zat op een schip, dat niet alleen schip
was, niet alleen jou schip was, niet alleen
't schip van den Commandant, maar dat ook
eigendom was van den jongsten matroos! Al
die echte, ouderwetsche pikkers in die dagen,
hadden als echte zeelui hun schip lief... dat
schip dienden ze met heel hun hart.
Nu moet je niet denken, dat toen alle
maal gehoorzame jongens aan boord waren,
waar nooit iets op aan te merken viel. 't Ge
beurde wel eens, als de Jannen gingen pas
sagieren, dat ze een dag onder water bleven,
maar dan voeren ze billijk om Kaap Snert,
dat voeren ze, want dan werden ze geboeid
aan boord teruggebracht en kregen ze pro
voost. Maar ze kankerden niet over hun straf
als die verdiend was! Integendeel, na afloop
deden ze hun werk weer als de beste matroos.
Ze hadden een lolligen dag gehad en nadden
die geboet... af was de kous.
Ik heb zoo'n kerel aan boord gehad, die
zoo eens een paar keer is opgebracht. In zijn
werk was er met hem nooit geen kou aan de
lucht. Hij is een van de beste roergangers
geweest, die ik ooit heb meegemaakt en zei
len maken, dat die 'vent kon! Zeilen maken,
't Was een reus derin! Maar nakaarten, na-
kankeren, deed geen van ons allen bij de ma
rine... dat woord stond niet in ons klad-
boekie!
De discipline werd aan boord onder alle om
standigheden ten strengste gehandhaafd, 't
1 ging alles tip top militair, iedereen deed met
tjver zijn dienst én vervulde zjjn taak naar
behooren.
Op Atjeh, als we in de gewapende sloepen
van 's avonds half negen tot 's mórgens zes
uur gedurende den nacht rondvoeren och,
dan was de boog tusschen ons officieren en
de bemanning niet altijd strak gespannen.
Dat kan ook niet Allemaal in die éloep lie
pen we immers hetzelfde gevaar en in zoo'n
klein bestek, op zoo'n schepie, kan het ook
even gemoedelijker toe gaan.
't Was daar aan boord dan ook den heelen
dag koffie lebberen, allemaal uit denzelfden
kroes... en dan was 't tegen mij:
„Meneer, ook een bakkie leut, nou en dan
kreeg ik den eersten slok. Tegenwoordig trek
ken ze gauw een vies gezicht, noemen ze dat
onhygiënisch, dat is 't ook, maar dat weet
ik wel, van die gemeenschappelijke koffie-
leutpartijen heeft niemand van de bemanning,
noch van de officieren ooit averij bekomen.
't Was alles kameraadschappelijk, zelfs het
oorlam ging rond ln één gemeenschappelijk
nr.okkie. En verhalen deden ze in die sloep op
de kust van Atjeh, o verhalen man, je haren
rezen er van te berge!
De oude kolonel doet een paar stevige
trekken aan zijn pijp, zoodat het vuur glin
stert in de asch. Ook zijn oude oogen glin
steren van de pret als hij aan zijn jonge jaren
bij de marine denkt.
Och, ook de verhalen in die gewapende
sloepen op de kus., van Atjeh,... boekdeelen
zouden er mee te vullen zijn. Daar had je een
matroos Johannes heette die. Waar die
man het spraakwater vandaan haalde, dat
snapte je niet, maar uren en uren kon die
snurker zitten te vertellen en als ik dan
's middags bij de andere officieren in de long-
room kwam, dan was 't:
„Zeg Houwing, wat heeft Johannes in de
sloep verteld?"
En dan was het niet goed, voor ze ook in
de longroom van de verhalen van Johannes
genoten hadden. Haarfijn moest ik alles ver
tellen. Het volk was echt, goed zeevolk, en
al zaten er nu eens enkelen in die strafklas..,.
ze hebben het toch bij de marine ver gebracht.
Soms waren ze ook een beecje obsternaat door
dat hun wijsheid in de kan bleef zitten -
maar het waren reuze zeelui, waarop je bij
storm en ontij en op gevaarlijke expedities
kon vertrouwen.
Voor ons, hun meerderen, betoonden ze een
zorg en een toewijding, die als ik er aan dénk
mij nog goed doet.
Op die kleinere booten kan de verhouding
niet altijd straf blijven, Daarom leef je nu
