IL
limUISWOORDRAAD
Marine'brieven uit Indië
'f JUTTERTJE
ZATERDAG 4 APPn 1936
vogels reeds 's morgens vroeg de atede-
Ung uit zgn slaap kwetteren, dan beginnen
jjelfs de stedelingen te denken aan lang ver
beten landelijke gebruiken, die zelfs in zijn
bijna „versteend" hoofd zijn blijven han
gen- De romantiek van het platte land, de
lente-gebruiken, de oude tradities beginnen
hun hoofd op te steken, zij het dan nog
wat schuchter en men herinnert zich nog
gebruiken als b.v. Palmpaasch. Het vorig
jaar werd een schuchter begin gemaakt
met een Palmpaasch-optocht van kinderen,
welk schuchter begin zich beperkte tot een
tweetal optochten, georganiseerd door de
R .g. Vacantieschool „Licht en Lucht", en
ecn afdeeling van „Ons Huis", gehouden
in de Jordaan. Het was wel een mager
begin, en de steedschc kindertjes liepen
wat vreemd en onwennig met hun Palm
paasch, waarvan, zooals bekend, een brood-
haantje en buxus-groen de hoofdbestand-
deelen uitmaken. Dit jaar zullen beide op
tochten worden vereenigd en bovendien
zullen in nog negen andere wijken van de
?tad dergelijke optochten worden georga-
p*r, 5
niseerd, zoodat thans tien wijken de kin
deren zullen zien rondtrekken met palm-
paaschen. Verwacht wordt dat ongeveer
vijfduizend kinderen aan deze optochten
zullen deelnemen,, terwijl ook een nationale
Palmpaasch-tentoonstelling zal worden ge
houden in de Militiezaal. Het is zeker een
loffelijk streven van jeugdleiders hier ter
stede om het kind te betrekken in het
natuurgebeuren, al zal dat kind daar wel
wienig van begrijpen. In ieder geval echter
is het loopen in een optocht met een
Palmpaasch waaraan vermoedelijk nog
wel wedstrijden voor de mooiste, zullen
worden verbonden voor een jeugdig
Amsterdammertje al een heel gebeuren en
waarschijnlijk zal op de scholen en in „Ons
Huis wel op de beteekenis van het, ge
beuren gewezen worden. Hoe loffelijk ech
ter dit streven is, wij kunnen niet nalaten
een weinig sceptisch te staan tegenover
deze poging. Helaas is het stads-kind ai te
zeer van de vrije natuur vervreemd om het
feestelijke van zoo'n ommegang spontaan
te'kunnen beleven!
Hoewel er in de opgave van deze week
veel ongebruikelijke woorden voorkomen,
was toch het allergrootste gedeelte van de
inzendingen goed. Alleen het woord „tod"
voor „vod" bleek bij vrij veel van onze
puzzelaars onbekend te zijn.
De prijs viel ditmaal ten deel aan den
heer
J. H. DORTMUNDT,
2e Vroonstraat 85, Den Helder.
CORRESPONDENTIE.
Th. H. A. Einstein is in 1879 te Ulm
in Württemberg geboren, studeerde aan
het Polytechnicum te Zürich, was eerst in
Bern en Praag hoogleeraar, daarna (van
1914—1934) te Berlijn, waar hij zijn boek
..Over de algemeene grondslagen der Re-
Jajiviteits theorie" schreef. Zoo u wel weet
is'hij door de puitsche regeering (die
meer voor allerlei pseudo-wetenschappen
als rassenkunde etc. voelt) wegens z'n
niet-Arische afkomst en protesten tegen
de mishandelingen in de concentratiekam
pen, van z'n ambt ontheven.
Mej. C. K. Uw vraag: „Wat is Dada",
zouden de aanhangers dezer beweging
waarschijnlijk beantwoorden met diepzin
nige uitspraken als: „Dada is de ladder
zonder sporten" of: „Dada is de schrik
der clubfauteuilbourgeoisie", en dergelijke.
Dada is een Fransch woord, dat „paard",
of, overdrachtelijk „stokpaardje" betee-
kent, en wat het symbool voor een kunst-
richting, die tegen het eind van den we
reldoorlog opkwam, en die hartstochtelijk
't verband tusschen denkvermogen en
kunstuiting ontkende.
Het gevolg was, dat de voortbrengselen
van de Dadaïsten erg lastig te begrijpen
zijn, en je eigenlijk nooit weet, of je beet
genomen wordt, of niet.
Een bekend Dada tijdschrift was:
„Jedermann sein eigner Fuszball". Hier in
Holland heeft de beweging nooit goed wil
len tieren en toen in Frankrijk en Duitsch-
land de rumoerige en onevenwichtige na-
oorlogsche jaren voorbij waren, verliep het
daar ook. Totdat het sinds eenigen tijd
"Weer te herleven begint in het z.g. Sur
realisme.
Mej. A. K. „Ende dispereert niet!"
A. M. Nou, deze week hadden we
het toch niet te raar gedaan, vindt u wel?
OPLOSSING KRUISWOORDPUZZLE.
Horizontaal:
Graziani, ion, arena, gent, Grant, opa,
suf, U.S.O., lij, als, Dada, ega, tuk, lel,
Ata, Borel, egge, instrumentarium, Chel-
sea, snel, H.A.V., kluiver, Ed, Don, H.O.,
roersel, doe, team, duur, Ada, cri, Einstein.
Verticaal.
Gigolo, roepij, Anna, ia, Argus, nerf,
maugu.eele redc- tod' sia' Agatha, al,
deernen Algler (Algiers), Etsch, Tomsk,
Ken»,, hul, l.t., Em, revers, as, idem,
°uce, M.S.
Horizontaal:
1. Draagt men in het knooPSgat"
5- Boerderij.
9. ('aatste
Bednjf van een tooneelstuk
letter weglaten).
Huisdier.
16 ^0Pcl(ihistische priester.
Godin van de dageraad.
17. Behoren tot het machinekamer-per
soneel.
20. Kleedingstuk (4 letters).
22. Proper, zindelijk.
23. Vulkaan op Java.
24. Duinvallei.
26. Rangtelwoord.
27. Spü.
28. Oorlogsvaartuig - (uit den vroegeren
tijd).
30. Fransch lidwoord.
31. Eik (Engelsch).
33. Voormalig Ned. gewest.
35. Turksche titel.
37. Gek.
39. Insect.
41. Afgevaardigde oommissie.
42. Welriekende bloem.
44. Smakelijke vrucht.
4J. Zie 11 verticaal.
48. Toegang (meerv,)
51. Meisjesnaam.
32. Munt (afgekort).
•64. Meisje.
55. Bijwoord.
56. Aantasting van iemands goeden naam
59. Opwaarts (Grieksch).
60. Grijns.
63. Godloochenaar.
65. Kleine vlinder (3
66. Voedingsmiddel.
67. Aanwijzend voornaamwoord.
68. Russische geheime politie.
69. -Mohammedaansche rechter.
70. Zie 67 horizontaal.
71. Plaats in Drente.
72. Hoofddeksel.
Verticaal.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
11.
12.
14.
15.
18.
19.
21.
24.
25.
28.
29.
32.
33.
34.
36.
38.
40.
42.
43.
45.
46.
49.
50.
53.
55.
56.
57.
58.
60.
61.
62.
64.
65.
68.
Wordt in de keuken gebruikt.
Patent.
Grieksche zuilengang.
God (Grieksch).
Bekend dirigent van kinderkoren.
Bijwoord. 1
-Tak van sport.
Oud Italiaansch geslacht.
Munt.
Naschrift.
Uitroep.
Honingdrank.
Worden unïföftïién van gemaakt.
Oorlogvoerende mogendheid (eerste
letter een b, vijfde letter een i).
Monster.
Vallei.
Bijbelsche naam.
Z. deel van Zweden.
Dient om mee te teékenen.
Slang.
Bescherming
Jongensnaam.
Rij soldaten.
Gedicht.
Hoog aanzien.
Wenteling.
Godsdienstige gemeenschap.
Heerlijk.
Zangvogel.
Thee (Engelsoh).
Tijdrekening
Vogel.
Kunstenaar.
Bewaarplaats.
Oliemaatschappij (laatste letter weg
laten).
Ned. politieke partij.
Opperwezen.
Geeft aan, hoe men zich moet kleeden.
Loot
Meisjesnaam (afgekort).
Familielid.
Persoonlek voornaamwoord.
Beste Klaas.
Cheribon hebben we weer achter den
rug en heusch mijn jongen, daar was geen
gelegenheid tot schrijven, zoo vol was het
programma weer waarmede we ontvan
gen werden. Maar voordat ik daarmee be
gin nog eerst een paar berichtjes uit Priok.
We hebben er weer, toen we er met de
geheele vloot op de boeien lagen een be
hoorlijke Sumatraan gehad, met dat ge
volg dat in „no time" het geheele eskader
als een knibbelspel door elkaar lag. Hr.
Ms. „Sumatra", welke schip met zijn B.B.
ankerketting op den boei zat en verder
nog een behoorlijk aantal trossen voor en
achter kreeg zooveel windvang, dat de
ring op den boei afbrak. Nu en dan be
grijp je wat er verder van die trossen over
bleef. Ook achter ging er één van de vier.
zoodat we met onzen neus naar de steenen
dam toe zwaaiden. Gelukkig had één der
sleepbooten van de N.I.S.H.M. stoom op
en kon die de kop wat ophouden, zoodat
we op deze manier de bui zoo'n beetje af
reden. Na een uurtje konden we de zaak
weer zetten. Bij de van Galen braken de
aohtertrossen, zoodat het schip omzwaaide
op zijn voorboei maar met zijn achterschip
nog net precies vrijzwaaide van den stee
nen dam. De onderzeebooten kwamen al
len op den wind te liggen, terwijl de Snel-
lius op drift ging. Gelukkig beschikte de
Steenkolen handelsmaatschappij tijdig over
nog meer sleepbooten zoodat er niet de
minste averij was ontstaan, maar dat het
een bang oogenblik was op het eskader
kan je je indenken. Van passagieren kwam
dien avond niet veel.
Over het afscheid van admiraal van
Duim schreef ik je reeds per luchtbrief.
Vandaag kwamen de eerste teekenstukken
van schout-bij-nacht Ferwerda alweer aan
boord. Het departement draait maar ge
woon door, dat zie je. Moet ook, want de
volgende week beginnen we weer met de
G.S.O/, van het jaar 1936 le kwartaal en
daar komen natuurlijk ook weer heel wat
papieren over los.
Enfin je hebt het zelf mede gemaakt,
dus kun je er over meepraten. Denk maar
eens aan me als ik je er zoo nu en dan
eens over schrijf. Woensdag is dan de mail
boot vertrokken vol ceremonieel uitgeleide
gedaan. Behalve de admiraal van Duim
waren nog aan boord de gewezen chef ma
teriaal kolonel Maurits, verder de gewe
zen en aangewezen commandant van de
Java de kolonel Stöve, die, nu zijn sch'.p
niet naar Holland gaat dan maar met de
Rotterdamsche Lloyd ging en nog een boel
andere officieren. Dit was eigenlijk de
eerste mailboot met de resultaten van het
wederom instellen van het thuisvaren. Ook
in de derde en vierde klas was het stamp
vol met Marine. Een echt Marine-schip.
Trouwens alle mailbooten die vertrekken,
zitten vol thans. Donderdag d.a.v. vertrok
het eskader. Twee dagen stug dooroefe
nend. Na zoo'n 12 dagen stilliggen moet je
altijd weer even goed alle zeilen bijzetten
om eventueele verloren geoefendheid weer
bij te halen. Zaterdagmorgen waren we
weer voor Cheribon. Een van de vier
jagers, de Piet Hein was er thans niet
meer bij. Dit schip wordt voorloopig in-
schietjager en ging vanuit Priok troes
naar Soerabaja toe. Trouwens de tweede
divisie onderzeebooten ook, zoodat we ih
verband (de Sumatra, 3 jagers en 4 onder»
zeebooten) de reede van Cheribon opstoom-
den. Nu je kon evenals verleden jaar om
dezen tijd direct zien, dat er wat loos was.
Sleepbooten die gepavoiseerd waren. Rond
vaarten rond het eskader. Schoolkinderen,
die ons toejuichten, kortom we werden
weer echt ingehaald. Natuurlijk dien och
tend nog de gebruikelijke bezoeken en
's middags reeds voetbalwedstrijd. Deze
eindigde in een gelijk spel (22).
's Avonds was er bioscoopvoorstelling aan
boord. Maar het was nogal slecht weer,
zoodat we van den wal weinig gasten had
den. Onze menschen hadden echter in de
bioscopen van Cheribon vrije toegang en
hiervan werd willig gebruikt gemaakt. Op
de Sociëteit jij maakte het het vorige
jaar ook mee meen ik was ook een
groot feest dat tot laat in den nacht duur
de, tenminste ik zag menigeen met de
eerste sloep binnenboord komen. Zondag
hadden alle opvarenden van het eskader
een uitnoodiging voor een autotocht de
bergen in met zwemmen. Massa's autobus
sen zag je de bergen intrekken. In dien
tusschentjjd was het schip steeds voor be
zoekers opengesteld. Alle klassen en soor
ten van bevolking waren vertegenwoor
digd. Duizenden bezochten het schip. De
schoolkinderen hadden heelemaal een bui
tenkansje, want er werd achteruit limo
nade geschonken hu weet je hoe gek ze
hier zijn op hun „stroopje". Ook had de
kok uit de officierskombuis taartjes ge
maakt. Al was je het zelf man, inplaats
van een schooldag een bezoek aan een
schip met limoen en taartjes na.
Zondagavond was er wederom een feest
in de soos en veraer waren er een aantal
officieren uitgenoodigd op een avond bij
den burgemeester. Ook de Maandag bracht
weer demonstraties voor de bevolking.
Onder andere demonstreerden de twee
vliegtuigen, die we aan boord hadden. Des
middags was er ondanks het slechte weer
op de ree een zeer geanimeerde tea aan
boord van Hr. Ms. „Sumatra", waar heel
Cheribon aanwezig was. Bij het vertrek
van de gasten hielden we zoeklichtenspel
met het heele eskader, hetgeen het vorige
jaar op de bevolking zoo'n geweldigen
indruk had gemaakt. En toen was het
weer van anker om op den volgenden mor
gen vroeg op het rendez-vous te zijn voor
de lanceeroefenln&en van de jagers.
Als ik je zoo alles over die bezoeken
schrijf Klaas, dan denk ik wel eens:
„Sjonge, de menschen die dit lezen, moe
ten wel eens denken dat we niets doen als
feesten." Nu aan den wal laten we ons als
regel op zoo'n vlagvertoonreisje niet on
betuigd, maar van al dat oefenen zien de
menschen nooit iets, dat zou ook niet
gaan, maar als we ze nu eens zoo'n nach
telijken jageraanval konden demonstree-
ren, dan zouden ze toch wel zien dat we
nog wat anders kunnen als dansen en fees
ten. Maar ik hoorde nu juist hier te Soe
rabaja, dat de plannen voor een vlootdag
vasten vorm aan gaan nemen. Nu en dan
kunnen we wel het één en ander laten zien.
Nu kerel, tot ziens over een maand of
drie, nog minstens 12 brieven moet je van
me slikken hoor.
Gonje.
HENK.
r.
V
