GRATIS reizen
naar AMSTERDAM
Onze
winter-puzzle
Stadsnieuws.
tweede blad
[sJog drie letters
dan komen de prijzen
Inlichtingen: KANAALWEG 120.
Uit het politierapport
Credietbrieven en
Traveller-cheques
van
American Express
t.o. Postbrug Velthuys
Visscherij
Utoa» gaan fuanl
Nieuwe uitgave
3ien gulden cadeau. - 'JzaóckatttacUe.
&een eieten maat gulden* zoeken. Cf
\Ve hebben by den aanvang van onze
Winter-puzzle, ln het laatst van Septem
ber van het vorig jaar, gezegd, dat ieder
deze puzzle op zou kunnen lossen, omdat
ze eenvoudig was. Eigenlek was het
eenigste, wat noodlg wasdoorzetting
en als zoodanig was het voor de puzze
laars een training van hun ulthoudings-,
van hun volhardingsvermogen. En we zjjn
er van overtuigd, dat honderden hebben
volgehouden en trouw de letter hebben
uitgeknipt en opgeplakt, zoodat ze den
hoofdprijs steeds dlchterby zagen komen
en daarvan nu nog slechts eenlge weken
verwijderd zijn.
Over goed drie weken hopen we de
DItXEHONDERD GULDEN aan de(n) win
naar (es) van den eersten prijs uit te
kunnen betalen en den tweeden prijs van
150 gulden aan de(n) gelukkige ter hand te
kunnen stellen. Ook de derde prijs van
100 gulden en de 97 andere prijzen, w.o.
een dames- of heerenrijwiel, een jongens-
of melsjesfiets, zullen hun weg dien
avond naar de prijswinnaars vinden.
Voor meer dan 900 gulden aan prijzen
zal er dien avond worden toegekend. De
trekking, die op een nader vast te stellen
datum, vermoedelijk het laatst van deze
maand, zal plaats hebben, zal geschieden
in het openbaar, onder toezicht van de
politie. De plaats en tijd zullen wij binnen
kort bekend maken.
Dus nu nog aan den slag, want de
laatste loodjes wegen het zwaarst. Nog
drie letters, dan Is de kaart volgeplakt.
Licht op voor alle voertuigen.
Dinsdag 7 April19.13 uur
Woensdag 8 19.15 uur
GOUDEN JUBILEUM
Heden herdenkt de heer A. J. de Jong, lood
gieter-zinkbewerkers le klas bij de Rijks-
Werf het feit, dat hij voor 50 jaar in het
loodgietersvak trad.
GEMEENSCHAPPELIJKE
WIJDIN GSDIENST.
Wij herinneren er aan, dat hedenavond in
de Nieuwe Kerk aan de Weststraat wederom
een gemeenschappelijke wijdingsdienst voor
Paschen gehouden zal worden, waarin voor
gangers van verschillende kerkgenootschap
pen zullen spreken. Ds. M. van Wichen opent
de bijeenkomst, terwijl Ds. F. W. J. van de
Poel deze zal sluiten. Het thema van den
avond: „Met Chrisutus op den heirweg",
wordt behandeld door pastoor Th. Moleman,
Ds. P. J. Smidts en Ds. H. A. Enklaar.
De dienst vangt om kwart over achten aan.
De toegang is vrij.
Men zie ook de advertenties in de nummers
van Zaterdag en heden van dit blad.
EVANGELISATIE-SAMENKOMST.
Wij verwijzen naar een in dit nummer opge
nomen advertentie, waarin voor Donderdag
een samenkomst aangekondigd wordt in de
Rehobothkerk. Sprekers zijn de heer L. Bras-»
ser en Ds. Tollenaar De toegang is vrij.
per luxe Touringcar.
GULDENS ZOEKEN BIJ JUWELIER
BEEMSTERBOER.
Wederom heeft juwelier Beemsterboer een
aardige reclame bedacht: thans heeft hy in
zijn étalage tien guldens zichtbaar verspreid
en hij of zy, die in staat is genoemde guldens
alle aan te wijzen mag ze behouden.
Aldus: een aardig Paasch-douceurtje!
Zoodat men voor den Paasch kan kiezen
tusschen het eieren-zoeken in de duinen en
het guldens opsporen bjj Beemsterboer.
Voorts verwijzen wij naar de desbetreffende
advertentie.
INSCHRIJVINGEN HANDELSREGISTER
van 31 Maart—7 April 1936.
N leuwe zaken:
Den Helder:
F. J. Luider, Dahliastraat 43, boter-, kaas-
en eierenhandel. „Het Lampenhuis", Spoor
straat 86, in lampen en electrische artikelen.
„Tuindorpsche Groenten- en Fruit-Centrale",
Brakkeveldweg 71, groenten, aard.- en fruit
handel. Schilder- en Behangersbedrijf C. H.
Caspers, Gladiolenstraat 16, schilder en be
hanger.
Texel:
Jn. Vermeulen Ez., Kerkplein 7, Oosterend,
aannemer timmerwerken. Jan Witvliet Azn.,
Nieuweweg 40, Oudeschild, rijwielhandel, rep.
werkplaats van motoren, tevens handel in
radio-artikelen.
Wijzigingen:
Anna Paulowna:
N.V. Huesmann's Manufacturenhandel, Mo
lenvaart 321, handel in manufacturen; met in
gang van 1 Mei 1936 in liq. getreden.
Den Helder:
S. W. Schellinger, Weststraat 52, sigaren-
handel; nieuwe eigenaar. Café „Klein Kras",
Koningsplein 3, café en restaurant; nieuwe
eigenaar. Hotel „De Toelast", Spoorstraat
9/11. hotel en café; nieuwe eigenaar. Firma
Caspers en Groenendijk, Gladiolenstraat 16,
schildersbedrijf vennootschap ontbonden,
Texel:
Stoomboot Maatschappij „Texel";'bestuurs
wijziging. N.V. Handel Maatschappij Dros
Co.; bestuurswijziging.
Opheffingen:
Den Helder:
„Moderne" H. Kwast, Keizerstraat 46,
lunchroom.
TENTOONSTELLING WERELD
BIBLIOTHEEK.
Ontwikkeling, ontspanning, nut,
Zijn welkom in paleis en hut,
Waar moet ge levenslust in zoeken?
In goede en goedkoope boeken.
Aldus sprak dr. Scriverius.
Voor de derde maal in successie heeft een
van Neêrlands bekendste uitgevers-maatschap
pijen, de welbekende W.B. (Wereld-bibliotheek)
wederom onder auspiciën van de Heldersche
Openbare Leeszaal en Bibliotheek een tentoon
stelling in „Casino" georganiseerd, op welke
expositie wfl gistermiddag een kijkje genomen
hebben.
Evenals beide vorige jaren was men er ook
thans in geslaagd het geheel een zeer smaak
vol cachet te geven. De tafels met de veelkleu
rige banden stonden in het vierkant opgesteld,
terwijl in het midden zich het tafeltje met de
premies bevond, waarvan men tegen een zeer
schappelijk bedrag eigenaar kon worden.
Natuurlijk is zoo'n tentoonstelling alleen in
teressant voor hem of haar, die zich voor het
boek in den meest algemeenen zin van het
woord interesseert. Het is dan ook een ge
lukkige omstandigheid, dat de garde der boe
kenvrienden en -wurmen nog steeds, ondanks
crisis en andere narigheden, groot is. Dat be
wees het bezoek, hetwelk de tentoonstelling
met name des avonds ten deel viel.
Natuurlijk heeft deze expositie van het W.B.-
boek als grondslag: reclame. Evenwel, er zijn
niet veel uitgeverijen in ons land, die op een
dergelijken eervollen staat van dienst kunnen
bogen. Meermalen werd het beste gegeven,
waarbij men lang niet altijd in de eerste plaats
afging op de winstmogelijkheden, doch daarbij
ook dacht aan het cultureel-beteekenisvolle van
de een of andere uitgave.
Behalve een zeer groot aantal boeken, die
den liefhebber waarlijk tot koopen dwingen,
was er evenals vorige jaren die aardige col
lectie ex-libres, waaronder er zich bevinden van
opvallende originaliteit. Voorts zagen wij een
aardige maquette, voorstellende de bedrijfs-
complexen der B.W. Het meest interessante
van deze tentoonstellingen, waarop men altijd
weer menschen ontmoet, die men er nimmer
had verwacht, is evenwel de wijze, waarop al
die menschen de boeken beschouwen.
De een bladert achteloos in het boek en kijkt
even op de laatste pagina; dat is de ware
broeder niet! Een ander taxeert de dikte en
informeert daarna naar den pr(js. Ook deze
categorie heeft het als vriend-der-boeken nog
niet btjster ver gebracht.
Er zjjn er echter ook, die een half uur met
één bandje ln de hand staan, die het met
waariyk teedere blikken opnemen, die het
zachtkens streelen. Dót zijn de boeken-vrien-
den, voor wie het boek geen stuk bedrukt pa
pier is.
Een dergelijke tentoonstelling kost laatstge
noemde alt(jd geld, maarhet is belegd. Men
kan het op duizend wijzen slechter besteden
En tenslotte: een expositie, welke wederom
bewees, dat de W.B. iets te brengen heeft. Iets
goeds, iets cultureel-waardevols, en dat tegen
betalingsvoorwaarden, welke zich aan het jaar
1936 aangepast hebben.
OTTO OETTLER'S NIEUWE ZAAK IN DE
KEIZERSTRAAT.
Speciale dames-kapsalon.
Otto Oettler heeft in het perceel Keizer
straat 83 een nieuwe dames-kapsalon ge
opend, welke speciale zaak, met name wat het
interieur betreft, een buitengewoon geslaag
den indruk maakt.
Gisteravond hebben wij den heer Oettler
een kort bezoek gebracht en troffen hem aan
temidden van een aantal bloemstukken,
welke evenzoovele stille adhaesie-bewijzen
waren van een groote clientèle.
Wat de zaak betreft, het geheel is uit
gevoerd in licht-crème teint, zij heeft een zeer
intiem karakter en is van alle denkbare com
fort voorzien.
Er zijn niet minder dan 6 gesepareerde
cabines, in elk waarvan de dames behandeld
worden. Voorts is er een aparte tot wachten
ingerichte ruimte, benevens een telefooncel.
Aan de straatzijde tenslotte bevindt zich
de winkel, waarin men parfumerie- en toilet
artikelen aanschaffen kan.
Wat de apparatuur betreft, Otto Oettler Is
voorzien van de modernste en volgens zijn
zeggen het beste wat op dit gebied te krijgen
was. De mogelijkheid tot over-verwarming bij
de behandeling is volkomen uitgesloten, ter
wijl de toestellen voorts tal van andere ver
beteringen bezitten.
De zaak, welke wij ongetwijfeld als een
aanwinst voor de Keizerstraat mogen kwalifi-
ceeren, werd gebouwd onder leiding van
architect van der Leek.
Het werkelijk keurige schilderwerk werd
vervaardigd door den heer C. Caspers, Gladio
lenstraat.
Wij twijfelen er niet aan, of Otto Qettleris
cliëntèle zal deze belangrijke verbetering op
prijs weten te stellen.
MODEHUIS HERSCHEL JUBILEERT.
Een verrassing voor de dames.
Zooals men in een advertentie in dit nummer
leest, gaat het bekende Modehuis Herschel in
de Koningstraat jubileeren en wel naar aan
leiding van zijn 20-jarig bestaan hier ter
stede.
20 jaar Modehuiswel, het is een bij
zonderheid in dezen tijd van teruggang en
onzekerheid en het lijkt ons zeker op zijn
plaats, hier de aandacht te vestigen op een
zaak, welke zich in Den Helder een reputatie
wist te verwerven, welke men 18 karaat mag
noemen.
Het jubileum gaat niet ongemerkt voorbij:
integendeel; deze week zullen de dames, die
het Modehuis bezoeken een aardige verrassing
bereid vinden. Zij namelijk, die een mantel,
mantel-costuum, complet enz. aanschaffen en
daarvoor besteden een bedrag boven 10.
ontvangen een daarbij passende hoed cadeau.
Voorts geeft de directie bij aankoop van tedere
hoed een voile als surprise.
Men ziet het: Modehuis Herschel laat zijn
cliëntèle deelen in het jubileum-feest.
Gaarne wenschen wij Modehuis Herschel na
deze eerste 20 jaren nog een zelfde aantal, j
en dat onder de meest gunstige omstandig
heden, toe.
Rijwieldiefstal.
Door een bewoner van de Janzenstraat werd
aangifte gedaan, dat htj zijn rijwiel vermist.
Mishandeling.
Door een bewoner van de Binnenhaven
werd aangifte gedaan, dat hy is mishandeld
door een bewoner van de Jonkerstraat.
Uitsluitend verkrijgbaar in de oranje-bandbuisjes van
20 tabl. 70 ets. an oranjezakjes van 2 tabl. to ets.
(8)
MARINE SANATORIUMFONDS.
Voor de laatste maal in dit seizoen hebben
wij ons Zaterdagavond naar Casino begeven,
teneinde getuige te zijn van M.S.F.'s non
stop-cabaret-uitvoering.
Wij hebben er op deze plaats reeds eerder
de aandacht op gevestigd, dat deze avonden
gezellig zijn. Ten eerste worden zij druk be
zocht, er heerscht een prettige sfeer en...
men weet dat het doel, het prachtige doel,
dat achter al deze vrooiykheid staat, bereikt
wordt: n.1. de kas van het Fonds te sterken.
En dan is het tevens bij deze laatste uit
voering noodzakelijk, dat wfl hulde brengen
aan hen, die keer op keer hun medewerking
verleenenen, medewerking, die volkomen pro
deo ls en die er mocht zijn. Ook daarom
schreven wjj steeds waardeerend over het
Marine Sanatorium Fonds.
Doch terzake, nadat voorzitter Jac. Bos en
kele woorden ter verwelkoming gesproken
had. ving het programma aan met het op
treden van de Marine Kazerne Band, een
ensemble, uit circa 16 man bestaande en dat
onder leiding van den heer Bos een 4-tal
Schlager bracht. Daar was een met veel
elan gespeelde Oude Kameraden-marsch, de
vermaarde „Regentropfen" ontbraken ook
niet en natuurlijk het schoone lied van „Lolly-
pop".
Nu, daar was zoowel vóór als achter het
voetlicht enthousiasme over zooveel vroolijk
heid van die witgebroekte en witgekielde
boys en het scheelde niet veel of er had een
da capo gegeven moeten worden.
Vervolgens vernamen wij, dat de heer Vel-
leman ziek was, zoodat we 't aangekondigde
„Bootje bij Schelingwou" en ,Het Joden
jongetje" voor een volgende maal in petto
houden. Wél kregen we iets heel dwaas': dat
was een serieuze bokser en een niet-serieuze
bokser en we zullen er alleen dat van zeg
gen, dat het publiek zich aan een aantal ont
zaglijke lachsalvo's te buiten ging.
Volgde... niemand minder dan Prof. Gre-
buno. Onze vriend blijkt de kunst om een
auditorium een half uur bijzonder aangenaam
bezig te houden te bezitten. Althans, in ge
spannen aandacht, somstijds afgewisseld met
een open doekje, volgde men zijn zwarte
kunst: hoe normaal huis-tuin-en-keuken-
touw wondertouw bleek te zijn, hoe hij uit
zijn achterzakje glazen limonade en schil
tooverde, hoe hij gilette-mesjes at en speel
kaarten inspireerde tot wonderbaarlijke hoe
danigheden.
En zoo zouden we kunnen doorgaan: U
vertellen van dat groote program, dat ook
n& de pauez er zijn mocht. Daarvoor trad nog
op de welbekende M.S.F.-zanger v. d. Eist,
thans zingende Nevin's onsterfelijke „Rozen
krans", „Keer Weer" en het reeds vorige
maal zoo ingeslagen „Ik zing mijn lied" enz.
Het overige program vermeldde een uit 3
tafreelen bestaande één-acter „Frederik Pan
toffel als Hypnotiseur", geschreven door den
heer C. van Rooijen en waarin een zestal da
mes en heeren van hun dramatisch kunnen
tn een geestig stuk blijk gaven.
Na de pauze werden gymnastiek-demon-
straties gegeven, welke van uitstekende kwa
liteit waren, de heer Kok imiteerde tot groote
hilariteit dieren en... last but not least: als
besluit „Hulde aan de K 18", dit op veel
vuldig verzoek.
Een laaste M.S.F.-avond, welke evenals
alle vorige als geslaagd beschouwd kan wor
den.
0ï* >rv-
PROPAGANDA-FEESTAVOND
SPEELTUIN.
De afdeeling Tuindorp van de Spèeltuin-
vereeniging Den Helder heeft Zaterdagavond
in Musis Sacrum een goed geslaagden propa-
ganda-feestavond gehouden.
De heer Mallet opende deze vergadering
met een welkomstwoord.
Op verdienstelijke wijze speelde daarna de
mondorgelclub een drietal populaire nummers,
besloten door de Russische taptoe. Het was
te merken, dat de jongens en meisjes onder
goede leiding staan en hun best doen om zoo
gelijk en zuiver mogelijk te spelen.
Het propagandistische gedeelte bestond uit
enkele samenspraken, welke op vlotte wijze
werden gegeven en meermalen redenen tot
groot vermaak gaven. In één van deze samen
spraken moesten de kinderen zelf optreden.
Daar zagen wij afwisselend de mondorgelclub
van de heele kleintjes (de jongste was nog
geen twee jaar!) die „Roodborstje tikt"
speelde, wat een uitbundig applaus uitlokte,
de vertelselclub met een meneer, die een
spannend verhaal op boeiende manier voor
droeg, de verkeersles, de timmerclub, de
tippelclub, het breiclubje, de club voor het
figuurzagen, en nog meer.
„Het verkeerde loterijbriefje" was een ver
makelijke schets. „Beste Herman" z'n vrouw
had zoowaar de 100.000 gewonnen. Voor een
armen schoenmaker niet te versmaden. Maar.
eilacie, „Beste Herman" z'n vrouw had het
briefje ondersteboven gehouden. Het was nu
inplaats van zooiets als 99986 tot beider
groote droefheid 98666. Enfin, ze hadden
mekaar nog. En ze waren niet meer boos op
elkaar.
Een ballet, gegeven door een aantal meis
jes, viel zeer in den smaak.
Een goed in elkaar zittend propaganda-
revuetje, uitgevoerd door de kinderen van
Tuindorp, werd met belangstelling gevolgd.
Een kleine dreumes met een aardig snoetje
stond heelemaal alleen in z'n eentje in een
wqden halven cirkel, gevormd door meisjes.
Guitig stond-ie met z'n „rol" in z'n knuistjes
en als hy niet zingen moest, stond-ie onbe
vangen met z'n kijkers alle kanten uit te
kijken. Hij ontdekte allerlei nieuws, eerst den
man in het souffleurshokje, toen, dat-ie reuze
aanleg had voor danseur en tenslotte ook,
dat-ie slaap had! Toch wist hij de woorden
van de versjes nog best en dapper zong hij
mee. Nu en dan verwekte hy begrijpelijker
wijs groote hilariteit. Dat deed misschien nu
en dan schade aan het gesproken woord, maar
op zichzelf beschouwd was hij al een kleine
reuze-propagandist voor het speeltuinwerk.
De verloting met talrijke fraaie prijzen,
waarvan hieronder nog een lijst niet afgege
ven prijzen volgt, nam nog eenigen tijd in
beslag, waarna een gezellig samenzijn volgde.
Over het algemeen zijn de speeltuin-avonden
altijd het bezoeken ten volle waard. Juist
omdat een groot deel van het gebodene door
kinderen wordt verzorgd is het voor ouderen
meestal een aantrekkelijke avond, waar heel
dikwijls iets origineels te zien is,
„De menschen zullen nu wel denken,
dat w' een stel brutaaltjes zijn,
maar als wy er niet van spreken,
dan verliezen wij terrein".
Dót was de hoofdgedachte van dezen
propaganda-avond.
Lotno.
Prijsno.
Lotno.
•d
3
O
Lotno.
Prijsno.
Lotno.
•d
3:
3
O
11
83
225
161
763
40
908
115
24
57
294
93
764
78
916
14
58
104
330
75
765
119
923
113
64
23
371
107
772
67
945
116
78
36
403
44
774
30
972
77
84
74
425
81
780
58
973
90
86
112
474
91
783
129
979
111
95
27
476
86
798
26
990
73
140
18
680
69
799
9
992
5
145
131
705
62
807
89
993
101
164
114
727
92
819
127
167
12
756
42
865
72
195
48
757
54
871
125
Prijzen welke niet voor 11 April zijn afge
haald vervallen aan de afdeeling Tuindorp.
De prijzen kunnen worden afgehaald by den
heer Geervliet, Begoniastraat 25, tot 's avonds
8 uur.
De N. Rt. Ct. meldt dar, nu de vakorgani
saties te IJmuiden nog niet hebben geant
woord op de door de reeders gedane voor
stellen betreffende de arbeidsvoorwaarden,
de reedersvereeniging heeft verzocht vóór 15
April antwoord hierop te mogen vrenemen.
Dat de motor ook by de visscherij al meer
de stoom verdringt, als voortstuwende
kracht, moge weer blijken, dat een stoom
trawler naar Scheveningen is verkocht, waar
de stoommachine zal worden uitgehaald en
een motor zal worden ingeplaatst.
Alleen vraagt men zich te IJmuiden af of
dit onbeperkt zou mogen doorgaan, waardoor
immers de beperking van de visschersvloot
illusoir zou worden.
Motorkracht blijkt {n elk geval voordeeli-
ger dan stoom, zoodat het in die richting wel
zal biyven doorgaan.
Het overzicht in de N. Rt. Ct. maakt weer
gewag van de uitstekende kwaliteit van de
door de kustvlsschers aangebrachte scholle
tjes. die door de loggers te IJmuiden aange
bracht kunnen geen waardeerend woord vin
den. Geklaagd wordt over den aanvoer van
heel kleine scholletjes, dat er toe bijdraagt
den vischstand te doen verminderen. In geval
van snurrevaad zou daarin misschien een!öe
verandering ten goede «omen.
De schol was zeer laag in prijs. Ze deden
50 cent per mand van 50 kilo, Geen wonder,
dat de visscher dan geen loonend bedrijf kan
maken.
Maar wat zal de consument daarvoor moe
ten betalen?
De tongprijzen waren verleden week niet
ongunstig, zoodat voor die visschers, die van
de?e vischsoort nog wat wisten te bemachti
gen, een kleine compensatie werd verkregen
voor de zeer lage scholprijzen.
Vanuit Scheveningen en Rotterdam werd
daarop gewezen, hoewel de Texelsche vaar
tuigen, die te Scheveningen markten zeer ge
ringe besommingen maakten.
GEVAARLIJK SPEL.
Zaterdagmiddag omstreeks 5 uur heeft ln
de Buys Ballotstraat een ongeluk plaatsge
vonden, dat, gezien de omstandigheden nog
wondergoed is afgeloopen. Een 12-jarige jon
gen, A. B., was aan het spelen bij den auto
van de Amsterdamsche wafelbakkerij en be
vond zich op een gegeven moment op de
koppelstang van beide gedeelten, toen hy er
af tuimelde.
De gevolgen waren vrij ernstig: hy kwam
met het voorwiel in aanraking en werd opge
nomen met een lichte hersenschudding en ver
wondingen in den buik.
Het slachtoffer is opgenomen in de St
Lidwina-stichting en maakt het goed.
Bioscopen.
Tivoli-Theater, aanvang 7 uur.
Witte Bioscoop, aanvang half acht.
Bialto-Theater, aanvang half acht.
Dinsdag 7 April.
Gebouw Hoogstraat 65, 8.15 uur: Spiritisti
sche séance (schilderen).
Woensdag 8 April.
Musis Sacrum, 8 uur: Extra Dance-Evening.
Zondag 18 en Maandag 13 April.
Musis Sacrum, 8 uur: Twee Populaire
Soirée's.
Donderdag 9 April.
Casino, 8 uur: Vara, afd. Den Helder, Kees
Pruis-avond.
In de libellen-serie van Bosch Keunig,
Baarn, verscheen „De Mattheus Passion van
Bach", met inleiding en muzikale toelichting
van O. de Moor. Prjjs 0.90.
In den herdenkingstyd van het lyden van
Christus, nu de Mattheus-passion, dit mees
terwerk van Bach tal van uitvoeringen be
leeft, is de verschijning van dit werkje van
zeer actueele beteekenis. Hoe weinigen zijn
er, die den groot-meester onder de toonkun
stenaars, Joh. Sebastiaan Bach, verstaan en
die kunnen genieten van den rykdom van zijn
composities. De Mattheus-passion wordt door
dit werkje tot de menschen gebracht. De
verschillende onderdeelen worden op den
voet gevolgd en belicht, waardooi de ryke
schoonheid van dit werk voor den hoorder be
gint te leven.
De uitgave, die, als alle Libellen, er typo
grafisch uitstekend verzorgd uitziet, getuigt
van practischen geest. Op de rechterpagina's
vindt men de Duitsche tekst met Hollandsche
vertaling, op de linkerpagina's is de be-
schrijvende, toelichtende tekst met ter ver
duidelijking verschillende motiefjes van be
kende koren of passages.
Wie dus straks de Mattheus Passion niet
alleen wil hooren, maar ook verstaan, schaffo
zich dit werkje aan.
In onze étalages liggen zichtbaar verspreid 10 guldens. Degene, die al
deze tien gulden kan aanwijzen, wordt hiervan de eigenaar.
IiiiDflicr fftaamiicrboar'.
In deze dagen voor Paschen staat het
Meesterwerk van Johann Sebastian Bach ln
et teeken der belangstelling. In alle groote
centra wordt het werk opgevoerd, schier elk
radiostation wijdt aan de uitvoering ervan
ettelijke uren, bladen en kronieken schryven
er over en last not least Den Helder had dezer
dagen haar eigen opvoering... Waar in de
mende dagen de Matthfius Passion nog ver-
schillende malen door den ether zal klinken
en wellicht de bezoekers van de Nieuwe Kerk
°P Donderdag- en Vrijdagavond van de vorige
week nog eens willen lezen, over hetgeen zy
°en beluisterd hebben, plaatsen wy hier een
artikel van den heer L. H. F. Leistikow,
apeimeester der Koninklijke Marine, waar-
eer wij gaarne de aandacht vragen. Daar dit
erk telkenjare op het programma staat vcr-
ent het wellicht aanbeveling om het uit te
knippen;
®ac\« Matthaus Pasion is een zoo rijk en
and werk, dat men het telkens van een
ere zyde kan en moet benaderen, om er op
n duur de volle schoonheid van te onder-
kaan.
toeluisteren wy het nogmaals op welke
(j„ <Jan °ok! naar zyn episch verloop en
muzikale detail-uitbeelding daarvan.
Jezi eerst iets over de centrale figuur:
tt3ci,S Christus. In het schema van deze gigan-
°pv v COmt)os'tie is de Heiland reeds dadelijk
£el<y i0nd getypeerd, daar alle recitatieven bo-
1 worden door een toetsinstrument de
opvattingen verschillen of dit een clavecymbel
of een orgel moet zijn doch de woorden
van Jezus worden begeleid door den warmen
klank van het strijkorkest. Deze geniale
vondst werd door Bach weliswaar ontleend
aan de opera, dóch in haar psychologische toe
passing is zy geheel nieuw en eigen.
Door het coloristisch effect is de centrale
figuur in een Rembrandtisch licht geplaatst
en domineert zy alleen reeds hier door de bij
figuren, die met het simpel timbre van haar
begeleiding in een artistiek half donker zijn
gehouden.
Reeds dadelijk na het beginkoor, in het
eerste recitatief, leeren wy den detailstyi
kennen, waarmee de Jezus-figuur geteekend is;
warm van expressie en toch minutieus tot in
de kleinste onderdeelen, als een schildery van
een oud-Hollandsch realist. Volkomen bereid
heid klinkt uit de melodie van den tekst; „Gy
weet, dat na twee dagen het Paschen is en de
Zoon des menschen overgeleverd zal worden
om gekruisigd te worden." Alleen by de woor
den overgeleverd en gekruisigd is de rhyth-
miek dramatischer, zonder echter tot op
standigheid te worden.
Het volgende tooneel voert ons in de ver
gadering der Hoogepriesters en schriftgeleer
den, die beraadslagen, hoe zy Jezus door list
kunnen dooden. Heel hun fanatisme klinkt in
dat bewogen koor: „Niet tijdens het feest,
opdat geen oproer worde onder het volk,"
waarby de vlugge notenreeksen voor het
woord oproer een van de vele realismen is,
die in Bach's werk voorkomen.
De zalving door de Vrouw te Bettanië laat
ons de menschelijkheid van Jezus en zyn jon
geren heel sterk beseffen. Voor den Heiland
is het een der laatste blijde oogenblikken, nu
Hij den lydensweg zal gaan, maar de discipe
len beschouwen het als een verspilling, dit
zalven met kostbaar reukwerk en zy geven
aan hun kritiek nog een ethisch tintje; hadden
de penningen ervoor niet beter aan de armen
gegeven kunnen worden. De lichte geïrriteerd
heid beeldde Bach uit door de bitse pauzes en
de herhaling van het „waartoe" in het koor
der discipelen.
En in de woorden van Jezus bespeurt men
een zekere ontstemdheid, met name door den
grooten intervalsprong van het „Waarlijk, ik
zeg U, alwaar dit Evangelie gepredikt zal
worden in de geheele wereld, daar zal ook
tot gedachtenis gesproken worden."
De viering van het Paaschfeest zet in met
de kinderiyke blyde vraag der discipelen:
„Waar wilt Gy, dat wy U bereiden het Pascha
te eten?" Aan den disch gezeten zegt Jezus,
muzikaal nadrukkelijker dan den eersten
keer: Ik zeg U, dat een van U My zal ver
raden." Nu eerst reageeren de jongeren met
hun elf maal ingezet „Ben ik het, Heere?" en
pas later klinkt het gluiperige „Ben ik het
Rabbi?" van Judas, beantwoord door net
milde „Gy hebt het gezegd" van den Heiland,
waarbij de dalende accoorden van het orkest
zoó suggestief de overgave aanduiden. Dan
volgt de viering van het laatste Avondmaal,
waar de Jezus-party melodischer is, dan er
gens elders in het werk.
Na de viering gaan allen, uitgezonderd
Judas, naar den Olyfberg; met een byna pri
mitief realisme teekent de begeleiding het
moeizaam beklimmen van de hoogte. Weer
waarschuwt de Heiland: „Gy zult dezen nacht
allen aan My geërgerd worden".
Alleen de opvliegende Petrus reageert hier
op, doch Jezus profeteert, dat deze discipel
Hem driemaal zal verloochenen voor de haan
gekraaid zal hebben.
Het bidden van Jezus in den hof van
Gethsemane, zyn verzoek tot Petrus en de
twee zonen van Zebedeüs by hem te waken,
wordt muzikaal tot een der menschelykste
passages uit Bach's Passie. Hoe ontroerend is
hier het detail van den Evangelist, dat, in dit
moment van zwakte, Jezus Zyn jongeren tot
drie keer slapende vindt. Doch als Judas dan
de soldaten van den Hoogepriester met zyn
verraderlijke kus Jezus aanwyst, blijkt de
innerlyke kracht van den Heiland in zyn
mild: „Mijn vriend, waartoe zyt gij hier?"
De soberheid van het bybelverhaal is hier
door tekstdichter en componist dramatischer
gemaakt, door het wegvoeren van Jezus in
een onweer te doen gebeuren. Hoewel het
authentiek relaas reeds de bewogen episode
geeft, dat een der discipelen zijn zwaard trekt
en een soldaat wondt. Maar na dit mislukt
verzet vlieden alle jongeren en wordt Jezus
alleen weggevoerd, waarmee het qerste deel
van het werk eindigt.
Voor den hoogepriester gebracht, moet
Jezus zich verweren tegen twee mannen, die
Hem beschuldigen gezegd te hebben: „Ik kan
den tempel Gods afbreken en in drie dagen
weder opbouwen." De valschheid van dit ge
tuigenis, het elkaar napraten typeert Bach
door hen een Canon te laten zingen.
Heel de stille verhevenheid van Jezus biykt
uit het wonderiyk mooie arioso: „Mijn Jezus
zwijgt by valsche leugens" met zijn rhyth-
misch monotone, stokkende begeleidingsac-
coorden. De fanatieke haat van Jezus' tegen
standers leeft in het tooneei dat de Heiland
mishandeld en gehoond wordt: „Profeteer ons,
Christus, wie is het die U geslagen heeft?"
Dan wordt aan Petrus de profetie van de
verloochening vervuld. Hy is de eenige, die
Jezus uit de verte volgde. Doch wanneer een
der dienstmaagden van den Hoogenpriester
hem herkent als een discipel van Jezus,
loochent Petrus dit. Maar hoe menscheUjk
wordt deze zwakheid door de aangapende
melodie van de woorden: „En naar buiten
gaande, weende hy bitterlyk." Ook de verra
der wekt ons mededoogen door zyn vergeefsch
berouw en zyn zelfmoord.
Ter gelegenheid van het Paaschfeest zal de
Stadhouder Pontius Pilatus een gevangene
vrylaten en hy laat het volk kiezen tusschen
den moordenaar Barabas en Jezus. Hoe fana
tiek de Hoogepriesters de menigte bewerkt
hebben, biykt uit het heftig losbarstende „Ba
rabas" en uit haar eisch, dat Jezus gekruisigd
moet worden. Wy leeren Pilatus kennen als
een diplomaat, doch ook als een mild mensch.
Nogmaals waagt hy een poging, den Hei
land te redden: „Wat heeft Jezus dan kwaads
gedaan?" Maar weer klinkt het woeste:
„Laat hem kruisigen," nog nadrukkeiyker,
want een toon hooger dan de eerste maaL
Dan geeft Pilatus den Heiland over om ge-
geeseld te worden. Merkwaardig genoeg
typeert Bach deze marteling niet tydens de
woorden van den Evangelist, maar in het
striemend, vastgehouden rhythme van het
daarop volgend recitatief: „Erbarm' est Gott".
Wanneer de soldaten Jezus dan een purperen
mantel omhangen, Hem een doornenkroon op
zetten en een riet in de hand geven, bereikt
de hoon een hoogte punt in het valsch vleien
de koor „Gegroet, gy koning der Joden."
Doch op de rechtplaats Golgotha zal de
smaad nog erger worden. Wanneer de Heiland
aan het kruis genageld is, komen zyn tegen
standers terug op he tvalsche getuigenis: „Gy,
die den tempel afbreekt en in drie dagen
weder opbouwt, verlos U zeiven," waarby
door de meiismen op het woord bouwen een
overmoed van smaad muzikaal bereikt wordt.
Van de zesde tot de negende ure heerscht dan
diepe duisternis. Hoe dramatisch klinkt daar
na de klacht van Jezus „Eli, Eli, lama
abthani," in de landstaal herhaald door den
Evangelist „Myn God". M(jn God, waarom
hebt gy my verlaten, dat Wagner later in
zyn „Lohengrin" („Nie solist du mich befra-
gen") overnam: dezelfde melodie wordt, na
een zeer korte, krachtige modulatie hooger
herhaald. Het orkest is hier niet meer de be
geleider, doch het orgel: Jezus is geheel
mensch geworden, als de figuren rondom
Hem. Dan bericht met den grootsten eenvoud
de Evangelist den dood van den Heiland.
Het voorhangsel van den tempel scheurt,
de aarde beeft en barst en in twee maten
openbaart Bach ons het wonder, dat gebeur
de: „Waariyk deze is Gods zoon geweest." De
opvattingen, hoe dit subliemen koor uitge
voerd moet worden, loopen nogal uiteen.
Mij dunkt, een byna fluisteren is hier da
meest gewenschte voordracht.
Na deze bewogenheid doet de teerheid van
de graflegging door Jozef van Arimathea
weldadig aan. Doch nog eenmaal blijkt het
fanatisme der Hoogepriesters, die van den
stadhouder de bewaking van het ïyk elschen,
En met de verzegeling van het graf eindigt
het bybelverhaal, dat Bach compagneerde al
voegde hy er de twee aangry pende slotkoren
op profane tekst aan toe.
Wie de grootheid en de verscheidenheid van
Bach's werk goed heeft beluisterd zal opge
vallen zijn de sobere capella zetting van dit
werk. L. H. F. LEISTIKOW.
Kapelmeester Kon. Marinekapel.
