De wonderen van
het eiland Bali.
POPULAIR BIJVOEGSEL VAN DE HFI DFRSC.HF COURANT
ZATERDAG !8 JULI m*
AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN
VOOR DE
School en maatschappij.
75*
Een werekJ op zïcTi, ondanks het
1 0 0 0-jarig contact met Europa.
De Balinees en zijn Goden
Wanneer men het land Bali, ten Oosten
van Java, met het schip nadert, dan komt
onwillekeurig de gedachte op, dat Bali het
eenigst stukje grond is, dat, paradijsach
tig schoon, zichzelf heeft geciviliseerd, of
schoon moet worden erkend, dat men op
Bali nog verscheidene oude, primitieve
zeden vindt, De ontwikkeling op Bali heeft
hier andere wegen gezocht, dan bij ons m
het Westen. Zij bouwde op het lichaam
en niet op het intellect. Het handwerk op
Bali is belangrijker dan de pen. Het bijge
loof legt er meer gewicht in de schaal dan
de wetenschap. De jeugd in het Westen
leert lezen, schrijven en rekenen; de jeugd
op Bali leert dansen, rhytme, zingen en
kunstzinnig handwerken.
Het is wonderlijk hoezeer onze Indische
Archipel steeds meer de aandacht der
vreemde toeristen trekt. Niet alleen de
grootere centra van handel en nijverheid
wekken de bewondering van den vreemde
ling op, doch vooral de prachtige natuur,
welke zich alom aan zijn oog vertoonc,
doen hem in onafgebroken bewondering
voortreizen.
De oorspronkelijke bewoners
van het eiland Bali stammen af van in
vroeger eeuwen geëmigreerde Hindoe-
Javanen, van die slechts een klein deel de
leer van Mohammed aanvaardde. De Ba-
liër toont veel overeenkomst met den ge
goeden Javaan. Hij is echter forscher van
bouw en lichter van tint. Zoowel mannen
als vrouwen dragen het zeer donkere haar
lang, hetwelk gewoonlijk wordt opgebon-
den. "Alteen de priesters en hoogepaatste
personen laten het los hangen. Onder de
vrouwen, die over het algemeen slank ge
bouwd zijn, treft men bijzonder fraaie
typen. Met de meerdere lichaamsontwik
keling houdt ook die van den geest gelij
ken tred.
De Baliër is vrijmoedig, doch openhartig
en neemt steeds de goede vormen in acht.
Vóór alles streeft hij er naar zijn kennis
te verrijken. Zijn hartstocht uit hij in het
dobbelspel, dansen en drinken. De vrouw
staat op Bali op een hoogen trap van be
schaving. Zij kenmerkt zich door arbeid
zaamheid en levenslust en is bescheiden cn
zachtzinnig.
De kleeding van de Baliër
is hoogsteenvoudig; een langen smallen
doek om de lendenen, waarover een boven
kleed wordt gedragen. Het bovenlijf is in
den regel onbedekt. Niet zoodra is de Ba
liër volwassen, of hij tooit zich met zijn
kris en een tasch van bamboereepen ge
vlochten, waarin de ingrediënten voor zijn
onontbeerlijken sirihpruim worden bewaard.
Ook de vrouwen hebben in den regel het
bovenlichaam onbedekt en dragen twee
kains boven elkaar, door een buikband aan
het lichaam bevestigd. Het haar wordt los
gedragen. Zijn zij ongehuwd, dan laten zrj
als teeken daarvan een vrij langen tres
loshangen. Vrouw en man dragen een
bloem in het haar, evenals haarkammen,
welke laatste dikwijls zeer kostbaar zijn.
Als sieraden komen na oorversierselen ook
borstspelden en halskettingen. Men kent
op Bali vier standen, n.1. de Brahmanen,
de Ksatria's, de Wesja's en de. Soedra's.
Wat - recht 'en verplichtingen betreft staan
deze standen op gelijken voet.
Jongens uit de hoogvlakte van Bali.
De godsdienst op Bah.
Deze is het Hindoeisme, dat echter met
andere vormen van eeredienst is vermengd.
Hij doordringt als het ware het geheele
leven van den Baliër en de invloed van de
goden op het lot der menschen doet zich
alom gevoelen. Het Christendom kan op
Bali geen wortel schieten. De zendeling
Vroom, die trachtte de bevolking daarvoor
te winnen, moqet deze poging met den
dood bekoopen (1881).
Talrijk zijn de tempels en offerplaatsen,
oa. de dessa-tempels, de doodentempels, de
zeetempels, de boetetempels, de soebak-
tempels, enz.
De woning van den Baliër.
Deze woning is nochthans zeer primitief
en de zindelijkheid laat veel te wenschen
over. Sedert het eiland onder Nederlandsch
bestuur kwam, is hierin veel verandering
ten goede gekomen. Over het algemeen
zijn familiebanden onder de bevolking zeer
sterk; de man neemt daarbij een overheer-
schende positie in, doch sedert onze be
moeienissen is het lot der vrouw heel wat
Verbeterd,
Iets bijzonders op Bali is de lijkverbran
ding. Zonder de lijkverbranding kan de ziel
van den Baliër niet gelukkig zijn. De cre
matie is buitengewoon kostbaar en gaat
met groote plechtigheden gepaard. Sterft
er iemand kort daarop, dan wordt het lijk
tot een volgende gelegenheid bewaard.
Blijkt het intusschen vergaan te zijn, dan
neemt men een pop, die als remplagant
dienst doet! Ditzelfde geschiedt ook, wan
neer een Baliër buiten het eiland is over
leden. Is de dag van verbranding aangebro
ken, dan wordt het lijk in een kist gelegd,
waaraan men een dierenvorm, naar gelang
den rang en stand van den overledene,
meestal die van een leeuw of koe is gege
ven. Deze kist wordt op een versierde
pyramide geplaatst en met veel omslag
naar de verbrandingsplaats gebracht. Niet
alle lijken worden verbrand. Ter dood ver
oordeelden, pokkenlijders en zwangere
vrouwen komen hiervoor met in aanmer
king.
Spel en vermaak op Bali.
Groot is het aantal spelen en vermaken
der bevolking, o.a. de bekende volksdansen,
waarby de deelnemers zich op sierlijke
wijze weten uit te dosschen. Schermdansen
worden uitsluitend door mannen uitgevoerd
Een geliefde uitspatting is ook het hanen
gevecht, waarbg gelegenheid tot wedden
niet ontbreekt. In den laatsten tijd worden
de daartoe vereischte vergunningen door
de overheid zeer beperkt.
Kinderen houden- zich in den regel on
ledig met het oplaten van vliegers, verder
knikkeren en tollen zij. Op Bali bloeit de
kunstnijverheid. De ornamentiek neemt 'n
voorname plaats in; er is bjjna geen ge
bruiksvoorwerp, dat niet versierd is.
Het menu van den Baliër.
Dit bestaat in hoofdzaak uit rijst. In het
bereiden van vleeschschotels, vooral speen
varkens, doet hg voor den besten kok niet
onder. Het gebruik van rundvleesch is hem
evenwel verboden. Vroeger was het eiland
berucht om zijn pokken- en cholera-epide-
miën. Verbetering van hygiënische toestan
den hebben hierin verandering gebracht.
Onze regeering liet na de Bali-expeditie de
bevolking in het bezit van haar eigen
rechtspleging, waarin vroeger door de
vorsten willekeurig werd ingegrepen.
De vroeger bestaande verminkenden en
folterenden straffen behooren tot het ver
leden. Het Balineesch heeft sterk den
invloed van het Javaansch ondervonden;
het klankenstelsel komt in hoofdzaak
daarmee overeen. In meer dan één opzicht
is dit eiland een wonder-eiland te noemen.
Zij, die het bezochten, staan verbaasd over
de harmonie tusschen natuurschoon en
aanpassende zeden en gewoonten der be
volking; zooals b.v. de bekende Engelsche
schrijver Edward E. Long, die vooral den
nadruk legt op de individualiteit van de
bewoners, die, ondanks een meer dan dui
zendjarig contact met vreemdelingen, deze
tot op den huidigen dag hebben weten te
handhaven.
RATTEN ALS BELASTING-BETAAL
MIDDEL.
Nog nooit hebben de groote steden in
Britsch-Indië zooveel last van ratten de
dragers van vele besmettelijke ziekte
kiemen te lijden gehad als dit jaar.
Daarom heeft men een waren rattenstrijd
op touw gezet en het stadsbestuur van
Bombay begon zijn strijd op een zeer ori-
gineele wijze. De Fiscus verklaarde op een
goeden dag, dat allen, die tot op heden be
lasting hadden betaald, dit gedurende een
bepaalden tijd mocht doen door het geven
van doode ratten, zulks om de rattenverdel-
ging te bevorderen.
Geheel Bombay ging toen aan het jagen
en in minder dan geen tijd was Bombay
van zijn rattenplaag bevrijd.. Intusschen
echter is het aantal „belastinggelden" zoo
hoog opgeloopen, dat de heeren van de be
lasting er werkelijk geen raad mee weten.
In een vorig artikel wees ik er reeds
op, dat bij velen de meening heeft post
gevat, dat er tusschen deze twee werel
den: school en maatschappij, op verschil
lende punten een afstand bestaat, welke
in beider belang dient te worden over
brugd of weg gewerkt.
Ik wil hier enkele voorbeelden noemen.
Daar is allereerst de spelling.
De vertegenwoordigers uit de maat
schappij beweren, dat de vertegenwoordi
gers der school in samenwerking met een
minister, die hiertoe bereid bleek, een
spelling hebben doorgedreven, zonder zich
voldoende rekenschap gegeven te hebben
van de eischen en wenschen, welke bij de
eersten aanwezig waren.
Het gevolg is geweest, dat de spelling
er weliswaar i s, doch door de maat
schappij slecht of geheel niet aanvaard
werd. (Men denke in dit verband aan de
meeste dag- en weekbladen, de verschil
lende regeeringsbureaux, letterkundigen,
enz., die allen van de nieuwe spelling
niets willen weten of althans niet wen
schen te gebruiken.)
We krijgen de kwestie dus alzoo: De
school gaat ijverig door met de kinderen
de nieuwe spelling bij te brengen, de
maatschappij houdt even ijverig vast aan
de oude. Ieder jaar verlaten eenige hon
derdduizenden leerlingen de school. Zij ko
men in de maatschappij met een taalken-
nies, of liever gezegd een spelling, die
door de maatschappij niet aanvaard
wordt. Gevolg; willen deze jongelui een
baantje verwerven op kantoor of redac-
tiébureaux, dan moeten zij opnieuw de
oude spelling gaan leeren! Willen zg naar
een of andere betrekking solliciteeren, dan
moeten zrj hun brieven schrijven in de
oude spelling, enz., enz.
Er ligt hier inderdaad een afstand tus
schen school en maatschappij.
Het is in het belang van ons volk en
niet in het minst van de opgroeiende jon
geren, dat aan deze chaos een einde
komt. Een der twee groepen zal moeten
toegeven. Zoo kan en mag het niet blij
ven gaan, nu niet en in de toekomst niet!
Welke spelling er komt laat mg per
soonlijk koud. Alleen dit hoop ik, dat bin
nen afzienbaren tijd op dit terrein een
ware nationale eenheid tot stand aai ko
men. De toestand, zooals die thans is, is
ernstig enbespottelijk.
Een ander voorbeeld.
De maatschappij verwijt de school, dat
deze niet voldoende het volle leven bij
houdt. Men beweert, dat de school conser
vatief is, zich teveel isoleert.
De vertegenwoordigers van de school
daarentegen beweren, dat het onmogelijk
is een zoo bewegelijke en voortdurend
veranderende maatschappij bij te houden.
Wat vandaag als onmisbare eisch geldt,
wordt morgen doodkalm verworpen! Ter-
wille van de sfeer van rust, welke er
noodzakelijk in een school wereld van
kinderen moet zijn, zou totaal ver
loren gaan wanneer we er den kloppen-
den polsslag van den tijd vrijelijk toegang
verleenden.
Voor beide meening valt veel te zeggen.
Inderdaad is de school in vele dingen
conservatief. Maar daartegenover staat
ook, dat de maatschappij van thans wel
wat erg wisselend is in zijn eischen. Ook
in dit opzicht moet de ontstane kloof
weggewerkt of althans zooveel mogelijk
overbrugd worden.
Men voelt echter, welke bezwaren aan
een dergelijken arbeid verbonden zijn.
Het zou inderdaad van groot nationaal
belang zijn, wanneer hiervoor een coördi
natiecommissie in het leven geroepen kon
worden.
Ik volsta met bovenstaande twee voor
beelden. Later hoop ik nog enkele andere
te geven.
Beantwoorde vraag:
Enkele belangstellende lezers vroegen
mij, naar een eenvoudig, doch degelijk
tijdschrift over praktische opvoedkunde.
Er bestaan natuurlijk talrijke tijdschrif
ten, waarin opvoedkundige problemen be
handeld worden. Voor ouders acht ik
evenwel het maandblad: „Het Kind" (Uit
gave Ploegsma te Zeist) en „Onze Kin
deren en hun Toekomst", (Uitgave C. A.
Mees, te Santpoort) de meest geschikte.
Beide uitgaven zijn neutral, al hebben zij
medewerkers van allerlei gezindten.
f*.
