Velthuijs
oj HMbf\
Julianadorp.
Callantsoog
Breezand.
Anna Paulowna.
Wieringen
Schagen
Texel
onderd jaren
HELDERSCIIE COURANT VAN DONDERDAG 23 TULI 1936
Visscherij
Langs de Straat.
REISMARKEN
REISBILJETTEN
SCHEEPSPASSAGE
LUCHTVAARTBILJ.
Burgerlijke Stand
Marineberichten.
Voor den Politierechter
te Alkmaar.
Plaatsnaam
Feuilleton
trekken door Zuid-Afrika
bokking verwerkt en is meest bestemd voor
binnenlandsch gebruik.
Alleen wanneer de aanvoeren groot zijn en
de prijs dus aanmerkelijk daalt, gaan er ook
groote kwanta naar onze oostelijke buren, die
in eigen rookerijen deze visch tot bokking
verwerken. Daardoor is ons afzetgebied van
bokking naar Duitschland mede verkleind,
zeer tot schade natuurlijk van onze rookerijen.
Ondanks het ruwe weer der vorige week
waren de besommingen van de Urker Nootd-
zeevloot, dank zij de hooge vischprijzen, toch
goed te noemen. De snurrevaadvisschers had
den zelfs hooge besommingen.
Ook de loggers konden over het bereikte
resultaat tevreden zijn. Uit Scheveningen ver
trokken Maandag 19 loggers ter haringvis-
scherij, die de laatste groep uitmaken van de
vaartuigen in dit haringseizoen.
Na de staking zijn er al weer verschillende
trawlers te IJmuiden binnen gevallen. Over
het algemeen vielen de besommingen niet tegen
dank zij ook voor hen de gunstige omstandig
heid. dat de visch hoog in prijs was.
Zooals bekend is een der booten van de
V.E.M. ,.de Odln" naar Belgie verkocht, die
daar voor de noordvaart in gebruik zal wor-
d Het is te betreuren, dat men vanuit IJmuiden
deze noordvaart niet intensiever kan uitoefe
nen terwgl dat voor Belgie wel mogelijk
schijnt te zijn. De reden daarvan is, zoo deelde
men ons mee, dat de met die schepen aange
brachte visch voor dezen meest voor export
naar Belgie was bestemd, maar dat deze vis
scherij niet meer loonend is, omdat de belem
meringen die Belgie voor den invoer in den
weg legt dit niet mogelijk maken.
Wanneer de Belgen zelf deze visch aanvoeren,
vervallen voor hen die belemmeringen natuur
lijk zoodat ze met daardoor ontstane hoogere
prijzen aan hun markt het bedrijf loonend
kunnen maken.
Zoo staat onze visscherg telkens voor moei
lijke feiten en de binnenlandsche vischcon-
sumptie is nog niet zoodanig, dat groote
kwanta op de binnenlandsche markt kunnen
worden verwerkt.
't Was een keurig-net meisje. Ze had een
snoezig gezichtje, een snoezig hoedje, en een
snoezig pakje aan. Complet noemen de dames
dat. De kleur was, geloof ik, beige. Maar
daarvoor moet je deskundig zijn.
Dit hondje, dat eigenlijk een hond was, zou
in de hondenwereld, als die spreken kon,
ongetwijfeld het epitheton ,,knap" hebben
verworven. Misschien was het een 100
rashond, misschien ook niet; misschien was
het een terrier, misschien wat anders, ook
van zulke dingen moet een mensch verstand
hebben. Laten we zeggen, dat het dier een
waakhond was, goed doorvoed en derhalve
glimmend en glanzend van welgedaanheid.
Voorts zachtzinnig, kwispelstaartend, dank
baar voor een kopje-krauw en wat meer tot
de eigenschappen van een goeden hond be
hoort.
Die twee, 't meisje en de hond, wandelden
op straat. Stralend scheen de zon en ze wer
den er dartel en opgewekt van. Het hondje
in kwestie zou zich gaarne eens in het gras
van een onzer plantsoenen hebben gerold,
maar het zat helaas met onverwoestbare
ketenen aan de eigenares verbonden, die het
stevig vasthield aan een lijn., 't Was, welbe
schouwd, zielig voor het dier, hoewel het
natuurlijk louter voor 's beests bestwil ge
schiedde, namelijk om het te vrijwaren voor
auto's- en fietsengevaar.
De hond genoot. Hapte naar vliegen,
waagde af en toe een dolle sprong, waarin de
lijn, waaraan hjj vastgehouden werd hem
helaas verhinderde en paste zich overigens
aan deze beperktheid van zijn bestaan wonder1
goed aan.
Het meisje genoot ook. En hoe kon 't anders,
om niet te genieten op een fraaien zomer-
schen dag, met een splinternieuw, flatteus
beige complet rondom de slanke leden, met
een aardig gezichtje en een coquet hoedje
op, en een elegante hond aan-een-lijn. Geen
wonder dus, dat het meisje dan ook met
triomfantelijken blik de wereld rond zich
bezag. In afwachting vermoedelijk van Iets,
dat komen zou. Ik zet dit Iets met een
groote I, omdat het eigenlijk inplaats van
iets onzijdigs, iets mannelijks zou kunnen
zijn. Want bjj zoo'n sierlijk meisjes (voor
volledige omschrijving zie boven) hoort toch
eigenlijk ook een sierlijk Iemand. U weet wel,
met zoo'n lichte zomer-pantalon en een
Cigaret.
En mijn ongeduldige lezeres, die snakt
naar het happy end, valt hier in de rede, en
vraagt me dringend en haastig: „Kwam-ie?"
En helaas! hij kwam. Ik moet hier zeggen
„helaas", want de komst van het jonge-
mensch viel samen met Het Incident.
Om u dit te kunnen vertellen, is het 't best,
dat ik maar begin met een regel streepjes
Want dit tweede deel der historie is min of
meer in mineur. Dus:
De kwestie was deze: ons hondje had lang
durig rondgesnuffeld. Wat zoo'n hondenneus
allemaal voor geuren uit den aardbodem op
diept, gaat 's menschen verstand te boven.
Een feit is het, dat het tot de levensfuncties
van den hond behoort. Er zijn evenwel ook
andere zaken, die deel uitmaken van de
levensfuncties van den hond, maar dit is in
een doodgewoon Langs de Straatje moeilijk,
zoo niet onmogelijk, om te beschrijven. En
nu wilde het jammerlijk toeval, dat juist op
hetzelfde oogenblik waarop de flanellen zo
merpantalon op de proppen kwam. de hond in
kwestie een aanvang maakte met deze on
beschrijfbare levensfunctie.
U zal mij toestemmen, waarde lezer, dat de
situatie uiterst pijnlijk was. Pijnlijk voor ieder
onzer, pijnlijk in het bijzonder voor een aardig
meisje met een beige zomermanteltje en den
zaligen glimlach eener zoodanige ontmoeting
als waarvan wij schreven, op de üppen. Wat
te doen, welke houding in zoo'n geval aan te
nemen? De zwaarste wiskundige problemen
zijn hierbij, dunkt mij zoo, kinderlijke spelen.
Het allerbeste is in zoo'n geval: negeeren.
De aanwezigheid negeeren van het vreeselijke
dier, dat wreedaardig een illusie verstoort.
Jawel, maar daar was de lijn, waaraan het
hondje vastzat en die het verbond aan het
meiske. De situatie, waarlijk, was penibel.
Maar ziedaar! Amor, dat vriendelijke godje,
dat uit veel pijnlijke situaties ons arme men-
schenkinderen redde, liet zich ook op dezen
stralenden zomerdag niet onbetuigd. De liefde
is blind, nietwaar? welnu, god Amor overzag
den toestand en wist snel te handelen. Zoodan
zag de jonge man met den flanellen pantalon
in dit gezegende oogenblik niets van de wereld
rondom hem dan alleen het aardige meisje in
beige complet, dat hem bezaligend toelachte,
en het meisje stond daar bg het hondje, maar
dit laatste bestond niet, het was eenvoudig
opgelost in het niet. Er was alleen een jonge
man, het was juist de man waarvan zij had
gedroomd en naar wien zij had verlangd. En
enkele oogenblikken stonden de twee daar in
elkander verzonken en de ondeugende Amor
lachte dat hij 3chudde, drukte zichzelf her
haaldelijk de hand en zei tegen zichzelf:
dat heb je daar knap gedaan, ouwe jongen!
Je hebt dat aardige meisje netjes uit haar
moeilijkheid gered! Wel gefeliciteerd!
En toen even later de ban verbroken was
en de twee weer oog kregen voor hun omge
ving, voor het fraaie zomerweer en de bloem
perken in onze stadsparken, toen was daar
aanstonds het aardige hondje, dat den jongen
man uitbundig wist te begroeten, zijn flanellen
pantalon lichtelijk besmeurde, en de beide
jongelui toeriep: Kom, laten we gauw gaan
wandelen, waf, waf! Jelui staan daar maar te
suffen, 't Weer is veel te mooi!
Zoodat tenslotte dit verhaaltje toch ook nog
z'n happy end heeft, zooals dat behoort.
EINDLES MELKCURSUS.
Maandag j.1. vond op het bedrijf van den
heer N. Hoornsman alhier de eindles plaats
van den door de Afdeeling Den Helder van de
Hollandsche Maatschappij van Landbouw in
samenwerking met de Zuivelfabrieken „Koe
gras" en „De Vooruitgang" georganiseerden
melkcursus.
Aanwezig waren de examencommissie, be
staande uit de heeren: F. Groot, voorzitter,
C. Pijper, P. Jz. Eriks, waarnemend secretaris,
voorts de heeren Jac. Zeeman en I. J. Schroe-
vers, docenten aan den cursus, de laatste
tevens voorzitter van de afdeeling, de heeren
S. Eriks en C. J. Maters, leden van het af-
deelingsbestuur.
Aan den cursus werd deelgenomen door 7
leerlingen, waarvan aan 6 het diploma kon
worden uitgereikt.
De overhandiging geschiedde door den heer
F. Groot.
De namen der geslaagden zijn: A. van der
Laan, A. D. Kaan, J. Moonen en J. Hoorns
man Nz„ allen te Koegras, en M. C. Hoorns
man en Kos te Groote Keeten.
SCHOOLFEEST VAN DE O.L. SCHOOL.
Dinsdag was de dag, bestemd voor het
schoolfeest der laagste klassen van de O. L.
School, 's Morgens 9 uur stonden 28 particu
liere auto's klaar en de proviandwagen sloot
de rjj. Vlug waren de kinderen over de ver
schillende auto's verdeeld en daar ging het
naar Alkmaar, naar den Stedelijken Muziektuin.
De lucht zag er dreigend uit en op dit traject
viel ook eenige regen, maar daarna is het den
heelen dag droog gebleven. In Alkmaar werden
apenkooi en hertenkamp bezocht, waarna het
naar Bergen ging en vervolgens naar Schoorl.
Na een mooie rit over Camperduin, Petten en
Callantsoog bereikte men Juliananorp weer.
ZANGUITVOERING.
Naar men ons mededeelde, ligt het in de
bedoeling van het kerkkoor alhier om volgende
week Woensdag een zanguitvoering in de Ned.
Herv. Kerk alhier te geven.
DE HOOIOOGST.
Tengevolge van het regenachtige weer der
laatste weken is de hooioogst nog niet overal
achter den rug. Niet alleen dat er meer tijd
mee gemoeid is, maar het product heeft in
vele gevallen ook zeer geleden, zoodat de
kwaliteit sterk daalde. Niettegenstaande deze
werkzaamheden nog niet ten einde zijn, gaat
alles zijn gang en zagen wjj op verschillende
plaatsen reeds een begin maken met het
oogsten van de gerst.
Wij vernamen nog, dat binnen enkele dagen
een demonstratie zal gehouden worden met
een graanmaaier-zelf binder.
ONGEVAL, DAT VHM GOED AFLIEP.
Toen men Dinsdagavond bg den landbouwer
P. Br. alhier, de laatste voer hooi op eenigs-
zins feestelijke wijze binnenhaalde, men had
n.1. een vlag op de kros gezet, kreeg de arbeider
J. E. het ongeluk onder de wagen die met
twee paarden bespannen was te geraken.
Hierbij bezeerde hg zgn linker-enkel, doordat
een der wielen hierover reed. Met een juist
passeerende auto werd de gewonde naar zijn
woning vervoerd, waarna hij zich onder dok
tersbehandeling moest stellen.
STRANDFEEST V.V.V.
Door het bestuur van de V.V.V. is besloten
het jaarlijksche groote V.V.V.-strandfeest, d. i.
de wedstrijd in het maken van zandfiguren,
op Zondag 2 Augustus a.s. te houden.
Mej. P. Hoexum is aangesteld als leerling,
verpleegster in het Provinciaal Ziekenhuis
te Bloemendaal.
SCHOOLZWEMMEN.
Woensdagmiddag hadden in het zwembad
de wedstrijden plaats, die de zwemvereeniging
O.V. voor de kinderen der lagere scholen van
onze gemeente en Wieringerwaard had geor
ganiseerd. Burgemeester Lovink, leden van het
onderwijzend personeel, verscheidene oudérs
en andere belangstellenden woonden deze wed
strijden bg.
Bij het zwemmen over 25 m vrije slag, was
school II van Breezand de baas. De meisjes
van deze school behaalden 8 punten, de jon
gens 4, terwijl de Kleine Sluis 4 en 4, Oost
polder 2 en 5 en Wieringerwaard 1 punt be
haalden. Voor het springen van de meisjes
stond de Kleine Sluis bovenaan met 8 p.de
R.K. school volgde met 6 en Breezand had
hierbij 1 p. Maar het springen van de jongens
zou den doorslag geven. Breezand behaalde
alleen 15 punten, de anderen niets. Zoo werd
de totale uitslag 1. Breezand 30 p.2. Kleine
Sluis 16 p.; 3. Oostpolder 7 p.4 R.K. school
6 p. en Wieringerwaard 1 p.
De uitslag van het zwemmen der meisjes
was: 1. C. v. Zandwijk, Breezand 25.2 sec.; 2.
A. Dekker, KI. SI. 26.2; 3. A. Kooij, Breezand
26.4; 4. B. Haverhoek, Oostp. 26.6 en 5. B.
Koomen, W.W. 28. Bij de jongens: 1. J. Wig7>
gers, Breezand 25.1; 2. A. Molenaar, KI. SI.
26.5; 3. C. Blok, Oostp. 28; 4. C. Loer, Oostp.
29.2 en 5. R. de Ridder, Breezand 30.
De heer H. Jonker Hz., die de leiding van
de wedstrijden in handen had, kon dus bij de
prijsuitreiking Breezand gelukkig maken met
den wisselbeker en met een medaille, die be
houden mag worden. De school aan de Kleine
Sluis kreeg een medaille als tweeden school
prijs en Lena van Zandwijk, Breezand, en Jaap
Wiggers van Breezand verwierven de medail
les voor het snelste meisje en den snelsten
jongen.
Leden van O.V. gaven tusschen de wedstrij
den door demonstraties in zwemmen en duiken.
Op de 100 m. vrije slag werden bij deze demon
straties goede tijden gemaakt door de heeren
Sinke en Kommer, n.1. resp. 1 min. 20,8 sec.
en 1 min. 21,6 sec. De 50 m. schoolslag deden
de heeren Egmond en Liefhebber resp. in 47,5
en 50 sec.
Verschillende heeren voerden na de prijs
uitreiking het woord. Nadat een driewerf
„hoeraop den badmeester was uitgebracht,
sprak burgemeester Lovink een slotwoord.
Een kleine tractatie van de jeugd volgde
nog en toen behoorde deze eerste school-
zwemwedstrjjd tot het verleden.
LOOP DER BEVOLKING.
Ingekomen: E. J. M. Reijs—Wajerink
en kind van Den Helder; mej. M. T. A. Plag-
meijer van Leiden; A. M. Klink'van Oers
van Wieringen; mej. H. G. Elzinga van Zijpe;
M. v. Ekeren van Zijpe; F. Hoeve en echtgen.
van Zijpe; mej. A. M. C. Heijligenberg van
Schagen; mej. H. Raven van Den Helder; L,
Reisbureau
t/o. Postbrug.
Teileman en gezin van Alkmaar; J. C. J. van
Gelderen en gezin van Den Helder; mej. C.
Koster van Uzendijke.
Vertrokken: J. de Jager en gezin naar
Zijpe; mej. P. M. A. Zeestraten naar Leiden;
D. Klerk en gezin naar Loenersloot; mej. J.
A. van der Oord naar Medemblik; mej. A. W.
Klink naar Wijhe; G. Buter naar Wieringen;
A. A. Kasten naar Dinxperlo; mej. P. A. Bier
man naar Voorhout; mej. P. Hoevum naar
Bloemendaal.
BURGERLIJKE STAND.
GEBOREN: Simon Jan, z.v. J. Vethman en
N. Visser. Josephina Maria Theresia, d.v. J.
Nuij en A. M. M. Leurs. Jan, z.v. A. v. d. Ham
eh K. Rezelman. Johannes Cornelis, z.v. P. J.
Kaandorp en M. A. Smiers. Klaasje Anna, d.v.
P. J. Voorthuijzen en A. C. v. d. Klooster.
Hendrika, d.v. J. van Zundert en A. H. Ver-
reijen.
ONDERTROUWD: W. G. Broekhof en C.
A. v. d. Berg. J. Huiberts en E. Waiboer. N.
Kaper en A. M. C. HeijligenSerg.
OVERLEDEN: A. van Gijn, oud 56 j.; P.
Splunter, oud 43 j.
POLITIE.
Gevonden autodop.
Aan komen vliegen: postduif.
NIEUWE ZAAK.
Aan den Beltweg te Hippolytushoef heeft
de heer M. Oden een nieuwe brood-, beschuit-,
koëk- en banketbakkerij geopend.
Het geheel ziet er keurig uit en is gebouwd
door de firma Dekker en Lont, aannemers,
alhier, terwijl het schilderwerk is verricht
door den heer G. van der Wal, het lood-, zink
en sanitairwerk door den heer Geusenbroek
en het electrisch licht door den heer van
Treuren. De winkel met zijn stofvrije vitrines
enz. heeft een keurig aanzien.
POLITIE.
Verloren: een damesportemonnaie met' in
houd.
Gevonden: een accu, een dameshandschoen,
een hamer.
Aankomen loopeneen hond, vier schapen.
Inl. gem. bode te H.hoef.
GESLAAGD.
De heeren J. de Graaf en C. Marees, beiden
te Schagen en de heer F. Buijl te Sint Maartens-
vlotbrug, slaagden te Alkmaar voor het praktijk-
diploma boekhouden van de Vereeniging van
Leeraren in de Handelswetenschappen.
GEMEENTERAAD VAN TEXEL,
te houden op Vrijdagmiddag 2 uur.
Agenda:
Notulen.
Ingekomen stukken. Mededeelingen.
Vaststelling rekening enz. N.V. T.E.M. over
1935.
Aanbieding rekening Algemeen Weeshuis
over 1935.
Idem Algemeen Armbestuur.
Idem gemeenterekening.
Ontslag-aanvrage J. P. Rond, als hoofd der
o.l. school te De Koog.
Idem mej. G. P. Zwart als onderwijzeres
aan de o.l. te De Cocksdorp.
Wijziging legesheffing.
Verhuring van grond.
Subsidieering landbouwhuishoudonderwijs.
Herziening schoolgeldheffing.
SCHOOLREISJE.
Dinusdag maakten de leerlingen van de
drie laagste klassen der O. L. School een
uitstapje naar De Koog, dat wel een enkele
maal door een regenbui werd verstoord,
maar overigens uitstekend slaagde.
ZEER VEEL SCHADE AAN DEN
HOOIOOGST.
De aanhoudende regens der laatste dagen
heeft in onze gemeente zeer veel schade ge
daan aan den hooioogst. Toch liet de op
brengst van de hooilanden zich hier dit jaar
slecht aanzien; nu evenwel het afgemaaide
gras op de landerijen gaat rotten hebben de
veehouders zeer veel schade.
CONCERT TEX. FANFARECORPS.
Morgenavond geeft Tex. Fanfarecorps een
concert in het Park te Den Burg. Aanvang
half negen.
DE TOONKAMER VAN OUD-TEXELSCHE
VOORWERPEN TE OOSTEREND.
Dezer dagen is te Oosterend de toonkamer
voor Texelsche oudheden geopend. Het geheel
maakt een zeer prettigen indruk. Het is on
begrijpelijk hoeveel en welke mooie voorwer
pen men daar in zoo korten tijd bijeen heeft
gebracht. Zelfs een spinnewiel is aanwezig,
evenals een prachtige Friesche klok. Ook is
een der eerste fietsen, die op Texel werd ge
bruikt, daar aanwezig.
De tentoonstelling is op iederen werkdag
geopend van des n.m. 3 tot 5 uur en kost
slechts 10 cent aan entrée. Ook op andere
dagen kan men op verzoek de tentoonstelling
bezichtigen.
MUZIEK EN BLOEMENCORSO TE
DEN BURG.
De Afd. Den Burg van de V.V.V. „Mooi
Texel" heeft het voornemen te Den Burg, ter
bevordering van het Vreemdelingenverkeer,
concerten en een bloemencorso te geven op
drie achtereenvolgende Woensdagen in het
seizoen. Op Woensdag 29 Juli a.s. zal op de
Groeneplaats te Den Burg een concert worden
gegeven door de Muziekver. „Excelsior" van
Oosterend.
Woensdag 5 Augustus is zg voornemens een
Bloemencorso en Allegorischen optocht te
organiseeren, terwgl, naar wjj vernemen,
„Texelsch Fanfarecorps" zijn medewerking
zal verleenen, en op 12 Augustus een concert
zal geven op de Groeneplaats.
van Den Helder
van 21 tot en met 22 Juli 1936.
BEVALLEN: A. AckemaRis, z„ D. J.
Bakker—van Zijll, z.; L. v. d. Musselev. d.
Vlies, d.; L. v. d. Laanv. Os, d.; W. Loo-
manNellissen, d.
ONDERTROUWD: A. Reitzema en J. van
Leeuwen; J. Koorn en J. v .d. Haag.
OVERLEDEN: J. C. van Hoek, 94 jaar
Bg beschikking van den minister van defensie
a.i., is luitenant ter zee der 3e klasse van de
Koninklijke Marine-reserve P. 't Hart den 3en
Augustus geplaatst bij den onderzeedienst te
Willemsoord.
Wieringen.
Ga je weg of ik neem je weg!
Mijnheer Hendrik L„ 'n mager man met een
bril op, had zich niet ontzien, een wieder te
annexeeren, die aan zijn patroon toebehoorde.
Hij maakte ook geen aanstalten dat werk
tuig terug te geven, tot hij ernstiglijk door
de politie werd aangepord, welke aansporing
hem bovendien hedfen ook nog op 10 gulden
boete of 5 dagen hechtenis kwam te staan.
Anna Paulowna.
Een die niet de Misse hoorde met goede
manieren.
Een ingezetene uit Anna Paulowna, te Koe
dijk geboren, W. van V., in het gelukkig bezit
van een prachtige lefkuif, toonde op Zondag
5 Mei niet genegen te zijn het tweede gebod
der R.-K. Kerk, dat voorschrijft Misse te hoo-
ren met goede manieren, te onderhouden. Al
thans gaf hg den 17-jarigen koster Pieter
Verver, die onder den H. Dienst de koortrap
afkwam, en alstoen de deur wilde openen om
beneden het kerkgebouw weer binnen te gaan,
een gevoeligen tik op zijn hoofd. De koster
wist aanvankelijk niet waaraan hij die vrien
delijke begroeting te danken -had, doch het
bleek dan, dat meneer W. gepikeerd was, om
dat de koster hem met de koortrapdeur, waar
tegen hij elegant en in volle aandachtige hou
ding leunde, tegen zijn schenen had geduwd.
De koster had misschien dien kaakslag met
liefde verdragen, maar rijksveldwachter Pas
cal van Herpen was minder verdraagzaam en
maakte proces-verbaal op. Het jongemensch
stond heden terecht en werd, na ontvangst
van een hartige strafpredicatie van den poli
tierechter, veroordeeld tot 10 boete of 5 da
gen. Het pleitte in zijn voordeel, dat hij in
middels via den heer Pastoor zijn excuses had
aangeboden.
Den Helder.
HU hield zoolang vol, tot hy in de petoet
terecht kwam.
We moeten zeggen, dat de heer Cornelis S.,;
'n Heldersche ingezetene, met een ons niet be
kend beroep, weet van volhouden met ijzeren
volharding en onafgebroken moed. 15 Mei
1934 was hem door den Helderschen kanton
rechter, die als het noodig blijkt, ook de kaas
met dikke hompen kan snijden, de rijbevoegd
heid ontzegd voor den tijd vah 2 jaar, docli
voor dien tijd, bijna op het punt dat zijn
straftijd om was, werd hij alweer gesnapt
achter het stuur en heden tot 1 maand naar
de prison verwezen.
Een onverkwikkelgke familie-affaire.
Het blijkt, dat het onder de Heldersche fa
milies R. en B. nog steeds maar geen pais en
vree kan zgn en te dien einde staan ze bij den
Alkmaarschen Politierechter dan ook in een
bijzonder kwaden reuk. Den eenen keer tre
den ze op als getuige, dan weer als verdachte,
maar men zou zich mogen afvragen waarom
de balie zich maar weer steeds met de vuile
wasch van deze onderlinge herries moet be
moeien.
Thans was het mej. R„ die haar 19-j. nicht
Geef aan onze administratie Uw vacantie-
adres op en wij zorgen voor toezending
van de „HELDERSCHE COURANT"
(week - kwartaal - abonnè)
Naami
Adres t
Van
Straat/Wegj
tot
3).
Zoo brak de bloedige en langdurige Boeren
oorlog uit, ongetwijfeld die, welke hier te
lande met de meeste spaninng is gevolgd.
Het verloop ervan zou men in drie deelen
kunnen splitsen. Het eerste vangt op 11 Oct.
1899 aan. toen de Britsche agent Pretoria
verliet als bewijs, dat Engeland er niet aan
dacht het ultimatum te aanvaarden. Het
wordt gekarakteriseerd door de invallen, d'e
de Boeren deden op Britsch grondgebied, in
Natal zoowel als In het Noorden van de
Kaapkolonie; zij belegerden Lady Smith,
Kimberley en Mafeking, welke plaatsen, hoe
zeer ook beschoten en in benarden toestand
verkeerend, niet konden worden ingenomen,
Sir Redvers Bulier, tot Commandant der En
gelsche legermacht benoemd, kwam op 31
Öctober 1899 te Kaapstad aan; richtte zijn
belangstelling in het bijzonder op Natal, be
proefde drie keeren te vergeefs Lady Smith
te ontzetten, moest de reeds overgestoken
Tugela weer verlaten, hetgeen hem den spot
naam van den „weerman van de Tugela" be
zorgde. maar bleek niet instaat om de duide
lijk waarneembare overmacht van de com
mando's der beide republieken te breken.
Nederlaag op nederlaag werd door de En-
gelschen geleden; ondanks uitvallen, die de
garnizoenen van Mafeking en Kimberley, in
weike laatste ook Rhodes zat opgesloten,
deden, bleef het beleg gehandhaafd, wellicht
te lang en met krachten, die de Boeren beter
elfiers, in het bijzonder in de Kaapkolonie
hadden kunnen gebruiken. Want, al be
haalden zij successen, die er in Maart 1900
de Presidenten Kruger en Steyn toe leidden
vredesvoorstellen aan te bieden, die werden
verworpen de Engelsche Regeering zag den
ernst van den toestand duidelijk in. Niet
slechts kwamen uit de Dominions hulptroe
pen, maar niemand minder dan de populaire
Lord Robberts werd .als Opperbevelhebber der
verstrekte krijgsmacht uitgezonden, en de
Soedaneesche held Lord Kitchener werd hem
als chef van den Staf toegewezen. Zij vatten
op 9 Februari 1900 aan de Modderrivier
hunne operaties aan; Generaal French ont
zette met een geforceerden marsch Kimberley,
Cronjé werd bij Paardeberg tot overgave ge
dwongen, en al spoedig lag de weg naar
Bloemfontein voor de Engelschen open. De
aldus begonnen tweede periode kan gerekend
worden tot einde 1900; de krijgsmacht der
Engelschen rukte zoowel uit Natal als uit de
Kaapkolonie de Boerenrepublieken binnen;
Mafeking, schoon het langst uitgesloten, werd
op 18 Mei ontzet; op 31 Mei kwamen de
Engelschen te Johannesburg; op 5 Juni te
Pretoria. Toen vaardigde Lord Robberts zijn
bekende proclamatie uit, die de annexatie der
republieken met zich bracht en niet meer
deed dan de Boeren, die den tegenstand vol
hielden, aanduidde als rebellen. Met nadruk
is daartegen, niet slechts van de zijde der
Boeren, maar ook door blijkens geheel de
openbare meening in Europa, die aan hun
zijde stond, geprotesteerd. Dit kon intusschen
niet verhinderen, dat steeds verder de Engel
schen binnendrongen; dat de wanhopigste
tegenstand, waar ook geboden, niet hielp.
Begin September kwam het besluit van
President Kruger om zich naar Europa te
begeven, waar reeds een deputatie van
Boeren-diplomaten aanwezig was om te
trachten interventie ten gunste der Repu
blieken te verkrijgen. Wie herinnert zich
niet de stormachtig geestdriftige ontvangst,
die de oude President niet slechts in Holland,
maar ook in Frankrijk, in België, ja overal
ontving; de weigering van den Duitschen
Keizer, hem op het laatste oogenblik te
Keulen medegedeeld, om hem te ontvangen.
En terwijl President Kruger en zijn deputatie,
door de grootste ervaring van een Dokter
Leyds onvermoeid gesteund, poogden bijstand
voor de Boeren te verkrijgen, zich wendden
tot Europeesche Mogendheden en tot Amerika,
ving de langste en derde periode van den
oorlog aan, de periode van de onvermoeide
guerilla, waarin Generaal de Wet een onge
ëvenaard aanvoerder bleek. Periode ook,
waarin het gebrek aan humanitaire oorlog
voering der Engelschen zich het scherpst
deed kennen; periode van concentratiekam
pen, verwoesten van hoeves, rooven van vee
en wat niet al meer. Twee bittere jaren zijn
verstreken, voordat het, op 31 Mei 1902,
kwam tot de Vrede van Vereeniging, en tal
van nederlagen hebben grootere en kleinere
Engelsche legermachten moeten lijden, de
meest krasse maatregelen hebben de Engel
sche bevelhebbers moeten nemen, voordat het
einde daar was.
Dat einde, bevochten onder commando van
Lord Kitchener, leidde tot den Vrede van
Vereeniging. In den aanvang van 1902 had
het hier te lande nieuw opgetreden Ministerie
onder leiding van Dr. A Kuyper, op grond
van artikel 3 van het Haagsch Verdrag van
1899, zijn goede diensten aan de beide oorlog
voerende partijen aangeboden. En, al is dit
niet geschied in den geest als het door deze
Regeering was bedoeld, deze poging heeft
den vrede helpen bevorderen, en voorkomen,
dat, gelijk anders wellicht dreigde, het Hol
landsche ras in Zuid-Afrika door den Engel
schen overheerscher geheel zou worden uit
geroeid.
Op den avond van de zegepraal begon er
in het Engelsche volk iets te ontwaken.
Chamberlain, de vader van de twee ministers,
die sedert dien een welverdiende reputatie
hebben gekregen, mocht van de politiek van
Engeland's „splendid isolation" gewagen
de gemiddelde Engelschman gevoelde het toch
anders. En Koning Edward was de plotse
ling zich ontwikkelende diplomaat, die er op
uittrok om deze isolation te breken. Wat al
weer het best kon geschieden door verande
ring te brengen in het stelsel, dat men onge
twijfeld aanvankelijk, teneinde Engeland's
positie in Zuid-Afrika te ver sterken, er had
willen voeren.
In 1906 leverden de verkiezingen een onge
kende overwinning voor de Liberalen onder
leiding van Campbell Bannerman op, en nu
begon een andere politiek tegenover Zuid-
Afrika. Maar in anderen zin dan het aan
vankelijk gedacht was. Ondanks den Engel
schen invloed in de Kaapkolonie, die jaren
achtereen Jameson aan het hoofd van het
verantwoordelijk Ministerie zag, werd aan de
federatie een niet uitsluitend Engelschen
grondslag gegeven, gevolg reeds dadelijk van
het feit, dat Campbell Bannerman, die des
tijds de methoden van het concentratiekamp
als barbarisme had aangevallen, aan de oude
Republieken een verantwoordelijk Bestuur gaf,
met gelijke rechten voor beide talen. Als ge
volg van de herademing, die dientengevolge
intrad, ontwikkelde zich opnieuw politiek
leven en nieuwe belangstelling. Economische
overwegingen, die ook de spoorweg- en de
vrachtenpolitiek betroffen, brachten de vier
groote samenstellende deelen van Zuid-Afrika;
de Kaapkolonie, Natal en de beide Boeren
republieken tot elkander. Zulks te meer,
naarmate de blanke bevolking besefte, dat zij,
tusschen de talrijke en steeds toenemende
Naturellen, er stonden op een post van ge
vaar, en dat de ligging der onderdeelen van
dien aard was, dat verdeeldheid en particu-
larisatie-politiek de schromelijkst denkbare
gevolgen konden hebben voor de onderdeelen
der gemeenschap. Het heeft heel wat moeite
en overleg gekost om tot de oplossing, die
op 2 Februari 1909 werd bereikt te komen;
vooral van de zijde van Natal, kolonie met
overwegend Engelsche meerderheid, werd
vertegenwoordiging van elk onderdeel door
een gelijk aantal leden geëischt, en keuze dier
leden niet door de afzonderlijke parlementen,
maar door het volk in kiesdistricten, hetgeen
tengevolge zou hebben dat de overwegende
Engelsche meerderheid in bepaalde plaatsen
zich ook duidelijk zou kenbaar maken. De
aldus met zorg voorbereide grondwet voor
het Zuid-Afrikaansche Uuie werd in Septem
ber 1909, na tevoren door de verschillende
Koloniale Parlementen te zijn goedgekeurd,
door het Engelsche Parlement aangenomen;
den datum dragend van 20 September van dat
jaar, trad zij 31 Mei 1910 in werking. Dat
gene wat Rhodes en de zijnen hadden ge-
wenscht: Het scheppen In Zuid-Afrika van
één groot land, werd op deze wijze bereikt.
Maar met een ander uiteindeUjk reSultaat dan
Rhodes en de zijnen, die voor de Engelsche
overmacht hadden gestreden, toen konden
bevroeden.
Het leven der Zuid-Afrikaansche politici is
vanaf dat oogenblik niet langs rozen gegaan.
Louis Botha, de krijgshaftige jonge Boeren
generaal, die ook den zedelijken moed had om
zich bij de veranderde omstandigheden aan
te passen, den smaad van hem verweten ver
raad op zich te laden, heeft het bemerkt. Wat
al heeft hij niet moeten hooren over de tege
moetkomendheid, die hij zich in 1911 ter con
ferentie te Londen met de andere Dominiale
Premiers, liet welgevallen. Maar Botha ging
rustig zijn gang.
Onmiddellijk na het uitbreken van den
wereldoorlog spitsten zich de tegenstellingen
toe: Botha achtte zich door de loyaliteit
tegenover Engeland verplicht om Duitsch
Zuid-West Afrika binnen te vallen; mannen
als de Wet, die den strijd van nauwelijks tien
jaren geleden niet konden vergeten, wilden
niet vechten voor het land dat hen onrecht
had gedaan en had veroverd. Op harde wijze
trad de Unie-Regeering op, gelijk zij kort
tevoren met harde hand de spoorwegstaking
had neergelegd; velen werden gevangen ge
nomen; een hunner Jopie Fourie werd zelf
ter dood veroordeeld. Hoezeer de positie van
Botha en de door hem geleide Nationalisten
er op achteuitging, bleek wel tijdens den
oorlog, toen de roep naar het herstel van de
onafhankelijkheid der oude Republieken ster
ker werd. Maar de Zuid-Afrikaansche dele
gatie, die deze opdracht naar Londen mede-
kreeg, vond geen gehoor. En het mocht zijn,
dat Botha, nog op betrekkelijk jongen leef
tijd kwam te overlijden, wellicht ook strijdens-
moede onder de vele aanvallen die hij, ook
gedurende zijn verblijf in Engeland, had te
verduren gehad, voorloopig bleven de Sappe-
nisten, nu onder leiding van Smuts aan het
bewind. Zij hadden echter om zich te hand
haven den steun der Unionisten noodig, en
uit de gevoerde oppositie putten de Nationa
listen, zoodanige kracht, dat in 1924 Hertzog
kon overnemen, dat tot aan de vereeniging
der beide partijen en ook daarna in zijn
handen is gebleven.
Want, dat is een merkwaardige fusie ge
weest, die zich tusschen de Natten en de
Sappen, die elkander vanaf 1919 fel hadden
bestreden, met ingang van 1933 voltrok, Dei
