Blijft kalm!
De radiorede van Minister Colijn van hedenmorgen,
De toeneming der
werkloosheid.
Gedwongen door Zwitserland, dat evenals Frankrijk, besloot te devalueeren.
Maatregelen van
onze Regeering.
De nieuwe situatie.
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
BINNENLAND
No. 7812 EERSTE BLAD
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1936
64ste JAARGANG
waarin Zijne Exellentie tot rust en kalmte maant.
Wetsontwerp tegen prijsopdrijving wordt ingediend.
Wetsoniwerd tegen onredelijke
prijsverhooging van goederen,
diensten en huren wordt
morgen ingediend.
Een verklaring van minister
Auriol.
De houding van België.
De devaluatie door
Zwitserland.
Bondspresident motiveert devaluatie.
De Pond-dollarkoers.
Minister Slingerberg noemt de
oorzaken in een nota aan de
Tweede Kamrr.
De radiorede van minister
Colijn. Houdt u aan de aan
wijzingen van de regeering
COURANT
Abonnement per 3 maanden by vooruitbet.: Heldersche Courant 1.50; Koegras,
Anna Paulowna, Breezand, Wieringen en Texel 1.65; binnenland 2.
Nederl. Oost- en West-Indië per zeepost 2.10, idem per mail en overige
landen f 8.20. Losse nos. i ct; fr. p. p. 6 ct. Weekabonnementen 12 ct.
Zondagsblad resp. 0.50, f 0.70, 0.70, 1.—. Modeblad resp. 1.20, 1.50, f 1.50, 1.70.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
Redacteur: P. C. DE BOER
Uitgave N.V. Drukkerij v/h. C. DE BOER Jr.
Bureau: Koningstraat 78 Telefoon: 50 en 412
Post-Girorekenlng No. 16066.
ADVERTENTIEN:
20 ct per regel (galjard). Ingez. meded. (kolombreedte als redaction. tekst)
dubbele prys. Kleine advertentiën (gevraagd, te koop, te huur) by vooruitbetaling
10 ct. per regel, minimum 40 ct.; bij niet-contante betaling 15 ct. per regel,
minimum 60 ct. (Adres Bureau van dit blad en brieven onder nummer 10 ct
per advertentie extra). Bewijsnummers 4 ct
Nederlandsche regeering maakt
de gulden los van het goud
Zaterdagnacht is het volgende bericht door
Ben regeeringspersdienst verstrekt:
Nadat de regeering, na de aangekon
digde monetaire regelen in Frankrjjk,
haar voornemen te kennen gaf, om hare
monetaire politiek onveranderd te hand
haven, heeft het sindsdien genomen be
sluit der Zwltsersche regeering de Neder-
Jandsche regeering genoopt, hare houding
opnieuw in overweging te nemen.
1 Nu Nederland het eenlge land ter we-
teld is geworden, dat zijne muntparitelt
ongerept heeft bewaard en het daardoor
in de sterkste mate den druk op de wissel
koersen en op zijn goudvoorraad zal ge
voelen, kan de mogelijkheid om de huidige
monetaire politiek te blyven handhaven
niet langer aanwezig worden geacht.
Teneinde te verhoeden, dat men ten-
slotte genoopt zou worden den gouden
Standaard pr(js te geven na eene niet te
verantwoorden verzwakking van den
goudvoorraad der Nederlandsche Bank,
heeft de regeering, in volledige overeen
stemming met het gevoelen der Neder
landsche Bank, besloten, met ingang van
87 September den uitvoer van goud te
verbieden, tenzjj gedekt door een authen-
tiek certificaat van de Nederlandsche
Bank.
Tevens werd bepaald, dat de effectenbeurs
beden en morgen gesloten zal zyn.
Na de afkondiging van het uitvoerverbod
Van goud heeft de Nederlandsche regeering
£en aantal maatregelen genomen om de uit
(lezen stap mogelijk voor het publiek voort
vloeiende directe nadeelige gevolgen te voor-
bomen.
In de eerste plaats kondigt z(J aan, dat
ej) met kracht zal optreden tegen onrede
lijke prjjsverhooging. Een wetsontwerp
tot het tegengaan van onredelijke prtjs
verhooging van goederen, diensten en
huren is reeds gereed. Het ls de bedoe
ling, dat dit reeds Dinsdagmiddag door
de Tweede Kamer, en na aanneming daar,
Dinsdagavond door de Eerste Kamer zal
worden behandeld. Voorts heeft de regee
ring de medewerking gevraagd en ver
kregen van de middenstandsbonden, de
grootwinkelbedrijven en de coöperaties
teneinde onredelijke prtjsverhooging van
levensmiddelen te voorkomen,
i In de tweede plaats zal by de, tenge-
yolge van het gouduitvoerverbod noodza-
jteltJke, ingrijpende verandering in de
jandbouwcrisispolitiek vooropstaan dat
de prezen van de eerste levensmiddelen,
met name van brood en aardappelen, niet
worden verhoogd.
Nadat de regeering Zaterdag in een kabi
netsraad, welke tot laat in den avond geduurd
heeft, besloten had tot het stopzetten van den
gouduitvoer met ingang van heden en tot het
Sluiten van de beurzen op Maandag en Dins
dag, heeft de regeeringsmachine den geheelen
Zondag op volle kracht gewerkt, ten einde de
Uitwerking van de genomen principieele be
slissing zoo doeltreffend mogelijk en de uit
voering der te treffen maatregelen zoo snel
mogelijk te doen zijn.
Daartoe heeft de minister van Financiën
Zondagmorgen met zijn technische adviseurs
en medewerkers en met vertegenwoordigers
Van het bankwezen geconfereerd. Des mid
dags zijn de besprekingen voortgezet tusschen
de ministers van Financiën, van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart en van Justitie.
Naar aanleiding van de gevoerde besprekin
gen is de volgende circulaire van minister
Gelissen tot de Middenstandsorganisaties ge
richt:
Dringend beroep op winkelbedrijf.
„Ik acht het niet uitgesloten, dat een
aantal winkeliers in de gebeurtenissen
van den dag aanleiding zullen zoeken tot
een overigens niet gemotiveerde verhoo
ging van de prijzen der eerste levens
behoeften.
Afgezien nog van het bezwaar, dat een der
gelijk optreden de reputatie van het winkel
bedrijf als geheel zal schaden, acht ik het in
het algemeen belang noodzakelijk, dat onder
de tegenwoordige omstandigheden iedere po
ging in deze richting achterwege blijft of, zoo
al door enkelingen ondernomen, ten spoedig
ste wordt onderdrukt.
Ik doe daarom op uwe organisatie een
dringend beroep ten einde hare leden onver
wijld met het bovenstaande in kennis te stel
len en hen uit te noodigen, al het mogelijke
te doen, ten einde door eendrachtig optreden
moeilijkheden, die aan den detailtandel niet
anders dan ernstig afbreuk kunnen doen, te
voorkomen.
Ten einde eventueel op zoo kort mogelyken
termijn aan excessen paal en perk te kunnen
stellen, zal het ontwerp eener wet, welke de
mogelijkheid voorziet, daartegen op krachtige
wijze op te treden, een dezer dagen de Tweede
Kamer der Staten-Generaal bereiken.
Ik vertrouw, dat uwe organisatie intusschen
waar mogelijk haar invloed zal doen gelden,
om den detailhandel tegen normale pry'zen
voortgang te doen hebben."
Van deze aanschrijving is afschrift gezon
den aan de Kamers van Koophandel en Fa
brieken, met veroek eventueel te harer kennis
komende klachten in zake prijsopdrijving on
verwijld nauwkeurig te willen onderzoeken, en
den minister voornoemd daarvan op de hoogte
te brengen.
De Raad van State heeft hedenochtend ter
stond de spoedontwerpen behandeld, welke
dein, eils gezegd, vanavond nog aanhangig ge
maakt zullen worden bij de Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen
Dinsdagmiddag halftwee, de Eerste Kamer
tegen Dinsdagavond halfnegen.
Het uitvoerverbod voor goud heeft ook
invloed op de landbouwcrisismaatregelen.
Voorop staat immers bij de regeering, dat
met inachtneming van de belangen van
den landbouw, de prezen der eerste le
vensmiddelen, allereerst brood en aard
appelen niet zullen mogen worden ver
hoogd.
Ten aanzien van de landbouwsteunpolitiek
en de positie van het landbouwcrisisfonds is
na een langdurige conferentie, welke minister
Deckers Zondagmiddag met de regeerings-
commissarissen heeft gehad, voorloopig een
aantal maatregelen getroffen.
De bedoeling van deze maatregelen is, gele
genheid te krijgen het verloop der wereld
marktprijzen in de naaste toekomst te bestu-
deeren om dan naar bevind van zaken even-
tueele wjjigingen aan te brengen.
Alle restitutie-, exportbeschikkingen,
zullen, met uitzondering van de beschik
king voor zoover betreft de teruggave
van binnenlandsche heffing op boter, voor
zoover de normale hoeveelheden betreft,
voorloopig worden stopgezet.
Zoo spoedig mogelijk zal worden bekend
gemaakt, welke restituties, premies, enz. met
ingang van 28 September 1936 zullen gelden.
Met ingang van 28 September 1936 zal tot
nader order geen rogge worden gedenatureerd.
Dit geldt ook ten aanzien van partijen, waar
omtrent reeds toezegging tot het houden van
toezicht werd gedaan.
De steun 2.25 voor gerst wordt met in
gang van 28 September 1936 tijdelijk opge
schort. Dorschingen dienen echter op den
ouden voet door te gaan. Alle formaliteit
dienaangaande worden voorloopig gehand
haafd.
Geen monopolie-overeenkomsten zullen ten
aanzien van den uitvoer van consumptie- en
pootaardappelen naar België en veldboonen
naar Duitschland worden aangegaan.
De reductie bij invoer van Indische maïs
wordt tijdelijk opgeschort.
Voor zoover betreft de Nederlandsche aard
appelmeelcentrale is voor alle georganiseerden
tot nader order de verkoop van aardappel
meel stopgezet.
De Aardappelmeelcentrale aanvaardt geen
enkele verplichting voor verkoopen gesloten
na 27 September 1936.
De Nederlandsche Veehouderijcentrale heeft
den verkoop van spek door spek-exporteurs
stopgezet.
Wij zullen thans de vruchten van
de aanpassing plukken.
Het- is vandaag de eerste werkdag,
waarop de nieuwe monetaire politiek der
regeering in werking treedt. Indien de
Nederlandsche Bank het wenschelyk acht,
zal er vandaag geen goud ter beschikking
worden gesteld van hen, die het voor
export naar het buitenland willen aan-
koopen. Dat is alles.
Waren de voornaamste wisselmarkten
ter wereld heden niet gesloten, dan zou
de koers van den Nederlandschen gulden
scherpe fluctuaties te zien geven. Be
trouwbare noteeringen krijgt men van
daag echter niet te zien, daar de wissel
koersen, die ongecontroleerd tot stand
komen, van slechts geringe waarde zijn.
Er gebeurt dus niets, dat den burger die
niet onmiddellijk met den geldhandel in
aanraking komt, kan verontrusten.
Onrust en nervositeit zijn wat wij op het
oogenblik het allerminst noodig hebben. Er is
in den loop der laatste jaren ook in ons land
een scherpe strijd gevoerd over de voor- en
nadeelen van devaluatie. Na al hetgeen men
in het buitenland heeft zien gebeuren, ligt het
voor de hand dat, toen het bekend werd, dat
de regeering haar monetaire politiek ging
wijzigen, ook menige Nederlander geschrok
ken is. Nu is de situatie van ons land niet te
vergelijken met die der meeste overige landen,
die gedevalueerd hebben. Engeland liet het
pond sterling vallen om de eenvoudige reden,
dat het door de ontwikkeling der economische
verhoudingen in het Britsche wereldrijk niet
meer in staat was de oude goudpariteit te
handhaven. De Engelschen maakten van den
nood een deugd en sedert jaren verkondigen
zij de wereld, dat hun geldpolitiek de waar
borg voor welvaart is. Toen Amerika tot
devaluatie besloot, heerschten in de Vereenig-
de Staten toestanden, die gemakkelijk tot een
binnenlandsche revolutie aanleiding hadden
kunnen geven. Ook Roosevelt handelde door
den nood gedwongen. Niet anders is het ge
steld met den Franschen frank, die niet te
handhaven was, omdat de Volksfrontregeering
onder leiding van den heer Blum, zoowel in
economisch als in politiek opzicht, alles had
gedaan wat tot devaluatie moest leiden. Zelfs
met den toestand in Zwitserland kan men
dien in ons land niet vergelijken. De Zwitser-
sche bevolking heeft zich hardnekkig tegen
een politiek van aanpassing verzet en de
devaluatie moest ook daar te lande meer of
minder als een opluchting komen.
Geheel anders is het met Nederland gesteld.
De tegenstanders van dr. Colijn zouden van
daag kunnen juichen, indien ons land er thans
voorstond zooals de overige landen, die hebben
moeten devalueeren. Zij zullen goed doen deze
juichtonen te onderdrukken. Nu gaan wij de
vruchten plukken van een wijs en krachtig
beleid gedurende de moeilijke jaren die achter
ons liggen. Het aanpassingswerk moge nog
altijd niet ten volle voltooid zijn, het is zoover
gevorderd dat, nu het oogenblik van strijd is
aangebroken, wij krachtig en sterk staan. Het
gouduitvoerverbod is niet uitgevaardigd om
redenen van binnenlandschen aard, maar wij
zwichten, omdat de monetaire verhoudingen
in de geheele wereld zijn ontwricht. Wij moeten
moeilijkheden, die uit het buitenland komen,
afslaan. Daartoe zijn wij ten volle In staat.
Het is mogelijk en zelfs waarschijnlijk, dat in
den komenden tijd de wisselkoersen van den
gulden eenigermate zullen dalen, een catastrofe
kan dat nooit worden om de eenvoudige reden,
dat Nederland een land is zonder buitenland-
sche schuld, een land, welks bewoners indi
vidueel groote vorderingen op het buitenland
hebben en dat door zijn kolonialen handel en
overigen uitvoer voortdurend nieuwe vorde
ringen op het buitenland schept. De gulden
zal zonder moeite zelfs bij een uitvoerverbod
van goud op een betrekkelijk hoog niveau in
zichzelf rust een rustpunt vinden.
Mocht de regeering het noodig oordeelen,
dat ten slotte het betaalmiddel zich iets lager
stabiliseert dan dat tot nu toe het geval was,
zoo komt daardoor tot uitdrukking, dat het
aanpassingproces bij ons te lande nog niet
geheel was afgeloopen. Wij zullen echter zoo
veel minder devalueeren als wij in het ver
leden, ongetwijfeld ten koste van zware offers,
ons bij den gewijzigden wereldtoestand heb
ben aangepast. Heel veel in vergelijking met
de andere landen kan dat niet zijn. Vandaar,
dat wij de komende maanden niet zonder
optimisme tegemoet zien. Zijn onze inlichtin
gen juist, dan ligt het niet in de bedoeling
der regeering, den gulden voorloopig aan een
vasten koers te binden. Zij wil haar vrijheid
van handelen behouden. Met andere woorden:
wij willen ons niet aan de jaspanden van
anderen hangen, zooals dr. Colijn dat Zater
dag opmerkte. Met of zonder verbod van
gouduitvoer blijft de gulden het betaalmiddel
van een rijk en levenskrachtig land, dat be
stuurd wordt door een verstandige en krach
tige regeering, een betaalmiddel, dat tot de
soliedste ter wereld behoort. Allerminst past
daarom vandaag den Nederlander ongerust
heid. (De Crt.)
In een bijeenkomst van persvertegenwoordi
gers heeft Vincent Auriol, de minister van
financiën de monetaire maatregelen der regee
ring aldus uiteengezet:
De gemeenschappelijke verklaring, die ik u
zoo juist heb voorgelezen, is een verklaring van
een monetaire- en oeconomische entente der
drie democratische landen, Frankrijk, Engeland
en Amerika. Zij leggen haar ter goedkeuring
voor aan alle landen der wereld.
Deze overeenkomst is het gevolg van de be
sprekingen welke onze regeering sedert Juni
van dit jaar heeft gevoerd. Ik bevestig de
denkbeelden, die wij voor beide Kamers heb
ben uiteengezet: geen eenzijdige devaluatie, die
niets anders is, dan een vorm van monetairen
oorlog en geen „alignement", zonder zekerheid,
die niets anders is, dan een anderen vorm van
eenzijdige devaluatie. De entente waartoe wij
gekomen zijn vormt het begin van den mone
tairen vrede en de voorwaarde voor den oeco-
nomischen- en algemeenen vrede. De monetaire
situatie op 16 Juni in beide Kamers uiteenge
zet, wisten wij dat zou leiden naar autarkie of
afzonderlijke devaluatie.
De entente van de drie democratische regee
ringen, waarbij zich weldra naar mijn overtui
ging andere landen, als in de eerste plaats Bel
gië, zullen aansluiten, zal aangevuld worden
door een actie van onze drie circulatiebanken.
Deze zal een evenwicht in den oeconomischen
toestand tot stand brengen. Hiervoor was het
noodig, dat wij onze valuta aanpasten aan het
niveau van andere munt-eenheden. Ik heb u de
internationale consequenties uiteengezet, de na
tionale zullen bestaan in een opleving van de
bedrijvigheid hier te lande. Wy zullen al het
mogelijke doen om de eventueel er uit voort
vloeiende ongemakken zoo klein mogelijk te
houden. De regeering wil sociale onrechtvaar
digheden vermijden en den socialen vrede con-
solideeren.
Om tegemoet te komen in het moreele be
zwaar zal de regeering aan'het parlement een
beslaglegging op goud voorstellen tegen den
huldigen koers, voorts maatregelen ten gunste
van de kleine spaarders, de oud-strijders en tot
aanpassing van de salarissen aan de kosten
van het levensonderhoud. Zy zal alles doen om
een ongerechtvaardigde stijging der pryzen te
beletten en daarby met name gebruik maken
van haar bevoegdheden inzake de tarieven.
De regeering is er van overtuigd, dat het par
lement en de openbare meening de vooroordee-
ien van binnenlandsche politiek zullen opgeven
en haar zullen helpen in haar taak tot herstel
van de welvaart en haar werk des vredes.
De Belgische regeering vereenigt zich in
deze officieele verklaring met de regeeringen
van Engeland, Frank ryk en de Vereenigde
Staten in hun gemeenschappelyk verlangen
om den vrede te beveiligen en die situatie in
het leven te roepen, die het meest kan bij
dragen tot het herstel van de orde in de in
ternationale oeconomische betrekkingen en
een politiek, die er op gericht is de welvaart
te doen toenemen en den levensstandaard van
de volkeren te verhoogen. In verband hier
mede is de Belgische regeering besloten niets
te veranderen in haar monetaire politiek, zoo
als zij die nu reeds gedurende anderhalf jaar
volgt, en die tot doel had de volledige stabi
liteit van den Franschen franc op de wissel
markt te verzekeren en iedere stoornis op
deze markt heeft voorkomen.
De Belgische regeering is bereid om zoo
vaak dit noodig of nuttig is deel te nemen
aan besprekingen, die tusschen de regeeringen
of bevoegde instanties worden gehouden. De
regeering van België is er mede van over
tuigd, dat het succes van deze politiek ten
nauwste samenhangt met de ontwikkeling
van den internationalen handel en zij hecht
het grootste belang aan de actie, die zonder
uitstel begonnen moet worden om een einde
te maken aan het tegenwoordige regime van
contingenteeringen en controle van het wis-
selverkeer.
De Belgische regeering acht het eveneens
werking met de andere landen ontstaat om
ten zeerste wenschelijk, dat er een samen-
het geformuleerde programma ten uitvoer te
leggen, tot welk doel zij steeds beschikbaar
blijft voor het verleenen van haar volledige
medewerking.
In zijn radio-rede tot het Zwitsersche volk
heeft de president van Zwitserland, Meyer,
Zondagmiddag het besluit van den Bondsraad
in zake de aanpassing van den Zwitserschen
franc gemotiveerd.
President Meyer zeide o.a.: Nu gedurende
de afgeloopen vijf jaar reeds vier groote
landen, die grondstoffen produceeren, den
gouden standaard hadden verlaten en thans
ook het aangrenzende land Frankrijk, als ge
volg van de waardevermindering van den
franc, als kooper van Zwitsersche export
goederen dreigt uit te vallen, en daarentegen
als concurrent op de wereldmarkt, door de
devaluatie, beter kan optreden, komt het den
Bondsraad voor, dat de toestand nauwelijks
langer dragelijk is.
Het afvallen van den grootsten staat van
het goudblok heeft bovendien het gevaar met
zich medegebracht, dat, behalve alle andere
nadeelen, ook een nieuwe speculatieve aanval
Zwitserland groote schade had kunnen toe
brengen.
Doch ook die overwegingen hadden den
Bondsraad er nog niet toe kunnen brengen,
zyn toevlucht te nemen tot een waarde
vermindering van den franc, indien tot de
devaluatie van Frankrijk niet was overgegaan
binnen het kader van een veelomvattende
poging tot internationale consolideering der
valuta verhoudingen.
Onder die omstandigheden, aldus besloot
president Meyer, meent de Bondsraad de ge
legenheid niet ongebruikt te moeten laten
voorbijgaan, deel te nemen aan de inschake
ling van Zwitserland in de gewyzigde inter
nationale verhoudingen en zich daardoor te
onttrekken aan een druk, welke op Zwitserland
rustte door de latende tegenstelling tusschen
de groote handelsstaten en Zwitserland.
Hoewel niet-officieele, doch goed-geïnfor-
meerde Amerikaansche kringen de mogelijk
heid van een nieuwe overeenkomst betreffende
de pond-dollarkoers niet uitgesloten achten
welke overeenkomst volgens berichten uit
Parys voor de deur zou staan gelooven zij
niet dat eenige verklaring dienaangaande in
de onmiddellijke toekomst waarschijnlijk is.
Morgenthau was niet bereid eenige mede-
deeling te dezer zake te doen.
De minister van sociale zaken heeft aan de
Tweede Kamer een nota doen toekomen in
verband met de toezegging, welke hy in de
Kamer gedaan had tot het instellen van een
onderzoek naar de oorzaken van de toeneming
der werkloosheid in de laatste jaren.
De uitkomsten ztjn in de nota samengevat
in een staat, waaruit blykt, dat het aantal
geheel werkloozen (zonder landarbeiders) in
den zomer 1930 bedroeg 60.000 en in den
zomer 1935 gestegen was tot 368.000. In den
winter 1930-1931 bedroeg dit aantal 162.000
dat in den winter 1935-1936 gestegen was tot
435.000.
Voorts blykt uit de verzamelde gegevens
een gemiddelde seizoenwerkloosheid van 57.400
geheel en 10.000 gedeeltelijk werkloozen. Re
kening houdende met den bevolkingsaanwas,
zou men kunnen zeggen, dat de seizoenwerk
loosheid onder hen, die niet landarbeider zyn,
ruim 60.000 geheel en 11.500 gedeeltelyk
werkloozen omvat. De seizoenwerkloosheid
heeft blijkbaar geringeren omvang dan in den
tijd, toen de algemeene werkloosheid minder
groot was.
De vermeerdering van het aantal niet ten
gevolge van seizoeninvloed werkloozen is te
stellen op 329.000 geheel en 55.000 gedeeltelijk
werkloozen.
Tienduizenden in ons land en de OverzeeschQ
gewesten zullen vanmorgen om 8 uur geluis
terd hebben naar de radio-rede van onzen
minister-president, Dr. H. Colijn. We beseffen
op zulke voor ons land en volk zoo beteeke-
nende momenten plotseling den zegen van de
radio. Als daar door de microfoon de rustig
beheerschte stem van het hoofd van onze
regeering klinkt, die tot kalmte aanmaant,
dan gaat daarvan invloed uit op duizenden,
die hun beheersching zouden kunnen verliezen
en tot onbezonnen daden zouden kunnen
komen.
Blijf kalm en houdt u aan de leiding en
aanwijzingen van de regeering, was het
motief in de rede van Dr. Colyn. Uit het
woord van den minister-president, dat ge
tuigde van diepe teleurstelling voor de regee
ring over de te nemen maatregelen, bleek
tevens dat de regeering op alles voorbereid
zal zijn en er voor zal waken dat individuen
misbruik zouden maken van de omstandig
heden, door het opdrijven van prijzen. Een
wetsontwerp tegen prysopdryving zal aan de
Kamer worden aangeboden, zoo deelde Dr,
Colijn mede.
Wees verstandig, zoo luidde de aan
maning van den minister-president, en
handelt, zooals ge een maand geleden zou
hebben gehandeld. Koop niet meer dan ge
noodig hebt, want juist het overmatig
doen van lnkoopen, zal tot gevolg hebben
dat de prijzen worden opgejaagd.
Zal de gulden In waarde verminderen Deze
vraag beantwoorddede minister-president
niet positief. De kans is niet buiten
gesloten. Het losmaken van den gulden
van het goud, in 1914, werd als voorbeeld
aangehaald. Inderdaad zijn er toen schomme
lingen geweest naar beneden, maar ook is de
gulden toen wel boven de waarde geweest. Die
laatste kans is nu wel zoo goed als buiten
gesloten, doch de regeering zal alles doen om
zooveel mogelyk een stationnairen toestand
te verzekeren en daaraan kan ons volk in zijn
geheel medewerken, als het zich houdt aan de
aanwijzingen van de regeering.
Om groote schommelingen te voor
komen heeft de regeering, evenals Enge
land, een egalisatie-fonds ingesteld ter
grootte van 300 millioen gulden, zoodat
by al te sterke daling de koers door
gelden uit dit fonds, al naar de noodzaak
is, kan opgevoerd worden.
Blijf dus rustig en wees er van ver
zekerd, dat we een regeering hebben dio
de belangen van het volk wil dienen en
daarvoor zal strijden met alle middelen
die haar ten dienste staan.
By de cyfers van dezen staat wordt o.a,
het volgende opgemerkt:
Drukkeryen en boekbinderyen.
Het schijnt aannemelyk, de vermeerdering
van het aantal werkloozen (ruim 4900 geheel
en ruim 100 gedeeltelyk) als conjunctuur
verschijnsel te beschouwen. De omstandigheid,
dat de spelling van de Nederlandsche taai
nog niet definitief is vastgesteld, werkt be
lemmerend op de uitgave van schoolboeken
en woordenboeken, hetgeen uiteraard invloed
op de werkloosheid heeft.
Bouwbedrijven,
Uit de uitkomsten der beroepstelling kan
worden afgeleid, dat het aantal bouwvak
arbeiders van 130.000 in 1920 is gestegen tot
ruim 180.000 in 1930, een stijging met 40 pet.,
aanmerkeiyk grooter is dan in andere bedrijfs-
kl assen.
Het aantal nieuwgebouwde woningen be
droeg in het 10-jarige tydvak van 1921—
1930 gemiddeld 47.600 per jaar, terwyl de
reeds genoemde becyfering van den hoofd
inspecteur der volkshuisvesting tot de con
clusie leidde, dat een netto jaarlyksche ver
meerdering van den woningvoorraad met
30.000 noodig zou zyn. In 1935 bedroeg het
aantal nieuw-gebouwde woningen ruim 48.000,
dus nog aanzienlyk meer dan noodig zou zijn.
Ook was dit aantal meer dan in 1930 (45.000),
zoodat, afgescheiden van de mogelykheid van
rationalisatie, hierin niet een oorzaak van
vermeerdering van het aantal werkloozen kan
worden gezien.
Oe openbare aanbestedingen bedroegen in
1930 ruim 185 millioen, in 1935 nog slechts
81 millioen gulden. Ook als men de daling van
de pryzen in aanmerking neemt, geven deze
cyfers wel den indruk, dat vergrooting van
de werkloosheid voor een groot deel door ver
mindering van werk, met aanbestedingen in
verband staande, veroorzaakt wordt. Ook in
de bouwwerkzaamheden buiten de hier be
doelde heerscht slapte; men denke aan de ver
mindering van onderhoudswerken.
De berekening van den hoofdinspecteur def
woningbouw wijst er op, dat, in dien de
