gjigeland's wapening een
vredesfactor
wintertijd
pAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Begin van den
ACHTERUIT
De gulden flauw
Majoor Fey uit de
Heimatschutz gezet
Engelsche arbeiderspartij
voor matige bewapening
Chineesche troepen
concentraties
Geen belangrijke
wapenfeiten
ZATERDAG
3 OCTOBER 1936
64e JAARG. No. 7816
Het luchtwapen
werkt preventief
rede van neville chamber-
lain op het conservatie
ven-congres.
&anvaller-staat.
Een nieuw Griekenland moef
worden geschapen*
In den nacht van
heden op Zondag
begint de wintertijd*
Zet hedenavond de
klok dus een uur
SPANJE
HE LDERSCHE COURANT
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
t*
e Engelsche regeering is voornemens de
jierbewapeningsplannen te vervolgen,
wat de oppositie er ook van zal
zeggen.
In plaats van Minister-president
Baldwin, die nog ongesteld is, heeft
Eooals reeds bekend was, Neville
Chamberlain gesproken op het con
gres van de conservatieve partij. Hij
zeide o.a. dat hij erop rekent, dat
Baldwin weer in staat zal zijn zijn
taak te vervullen, wanneer het par
lement weer bijeenkomt.
Be regeering is voornemens de herbewa
peningsplannen te vervolgen, wat de opposi
tie ook zal zeggen. Zoodra het bewapenings
programma voltooid is, zal het Britsche rijk
beschikken over een vloot welke in staat is
de verbindingslijn te beschermen, een leger
dat wel zwak is in vergelijking met de con-
gcriptielegers van het vasteland, doch voor
zien van het modernste materieel en een
luchtmacht welke niet behoeft onder te doen
tvoor een andere, noch wat betreft materi
eel, noch wat betreft personeel. De ontwik
keling van de luchtvaart heeft Engeland
jtot op zekere hoogte beroofd van zijn po
sitie als eiland. Het gevaar voor de burger
bevolking staat duidelijk aan de regeering
voor oogen, doch zij vergeet niet, dat dit
landere volken nog duidelijker voor oogen
staat. De regeering is overtuigd, dat niets
zoozeer de regeeringen zal beletten mis
bruik te maken van het luchtwapen, als de
wetenschap, dat het binnen enkele uren op
Zijn eigen bevolking kan worden toegepast.
Chamberlain acht de luchtmacht
het beste preventieve wapen tegen
den oorlog en hij ondersteunt de ont
wikkeling hiervan met het meeste
enthousiasme.
Het voornaamste deel van Groot Brittan
Jiie is het handhaven van den vrede. Het
wil van niemand grondgebied noch wenscht
het zich te mengen in de binnenlandsche
toestanden van een ander land, doch het
zal niet dulden, dat een ander land aan En
geland zijn ideeën oplegt, volgens welke
geregeerd moet worden. De gevaren van 'n
Voldoende voor handhaving van
het gezag.
De resolutie,- die aan het JaarliJksche
congres der parti) zal worden
voorgelegd.
t Edinburg. De nationale executieve van
de arbeiderspartij is het na een langdurige
zitting eens geworden over den tekst van
de resolutie over den internationalen toe
stand, die zij aan het jaarlijksche congres
der partij, dat de volgende weck zal wor
den geopend, zal voorleggen.
De resolutie spreekt zich uit voor
bewapening in een mate, voldoende
voor handhaving van het gezag en de
macht van den Volkenbond en voor
het bieden van weerstand aan dicta
turen en agressie.
Nader uit Edinburgh: De door de na
tionale executieve der arbeiderspartij aan
genomen resolutie, wordt voorafgegaan door
sen inleidende verklaring, waarin o.a. ge
zegd wordt, dat, terwijl de overdracht van
koloniale gebieden aan dictaturen onge-
Wenscht wordt geacht, het stelsel der man
daten zou moeten worden uitgebreid tot
ftHe koloniën, bewoond door volkeren met
e°n primitieve cultuur.
Het handvest en de machinerie van den
Volkerenbond dienen gewijzigd te worden met
het oog op een economischen boycot van een
Tenslotte wordt gewezen op de noodzake
lijkheid van de vorming in Europa, binnen
bet kader van den Volkenbond, van een
krachtige groep van vredelievende volken,
die zich plechtig verbonden hebben tot non
agressie, wederzijdschen bijstand tegenover
aen aanvaller en een politiek van nauwe
tolitieko en economische samenwerking.
NEVILLE CHAMBERLAIN.
dergelijke interventie blijken thans het dui
delijkst te Spanje.
Indien Blum niet het moedig ini
tiatief had genomen, ondersteund
door den invloed van Engeland, had
men een oorlog in Europa kunnen
zien ontketenen.
Engeland verlangt slechts, dat men het
zijn weg laat vervolgen in vriendschap met
allen en te helpen een oplossing te vinden,
welke de belangen van allen dient. Enge
land was verheugd met Frankrijk en de
Ver. Staten te kunnen samenwerken bij het
aanpassen van de Fransche munt. De regee
ring hoopt, dat door de verklaring welke ge
meenschappelijk is gepubliceerd, een meer
normaal monetair internationaal systeem
ontstaan zal.
Men moet niet denken, dat Engeland, door
vast te houden aan zijn bewapeningspro
gramma, de idee van Volkenbond en collec
tieve veiligheid heeft prijsgegeven. Chamber
lain herinnert hier aan de woorden van
Eden te Genève Vrijdag jl.
De regeering is van meening, dat de voor
uitzichten voor den vrede verbeterd zouden
worden door regionale verdragen in het ka
der van het pact. De redenen van onrust,
vooral in Europa deels van politieken, deels
van financieelen aard, zijn, door het verschil
tusschen de waarde van zekere deviezen en
het niveau van de wereldprijzen verscherpt.
Het is moeilijk te zeggen waar de eene oor
zaak ophoudt en de andere begint, doch om
tot normale toestanden terug te keeren,
moeten al deze moeilijkheden opgelost wor
den. De Britsche regeering zal zooveel mo
gelijk hiertoe bijdragen. In de rest van zijn
rede gaf Chamberlain een overzicht van de
afgeloopen vijf jaar.
Blanco volmacht voor Metaxas.
Athene. Minister Kotzias heeft gister
aan een correspondent van het Duitsche
-
METAXAS.
Nieuwsbureau verklaard, dat de volmachten
voor de regeering slechts uit twee artikelen
zouden bestaan. Art. 1 zou luiden, dat een
nieuw Griekenland moet worden geschapen,
terwijl art. 2 hiervoor in de handen van
Metaxas een blanco volmacht en alle recht
ten zou leggen.
Ook Japan neemt maatrege-
gelenEngeland treft voor
zorgsmaatregelen voor de
evacuatie van Britsche vrou
wen en kinderen uit het
Yangtse gebied.
De toestand te Sjanghai en om
geving is zeer verontrustend.
Langs de spoorlijnen Nanking
Sjanghai 'en EangtsjouSjanghai
wordt een aanzienlijke Chineesche
troepenmacht geconcentreerd. Van
Japansche zijde wordt het aantal
manschappen langs den Nanking-
lijn op 75.000 geschat.
De diplomatieke correspondent van reu
ter schrijft verder, wijzend op het on
derhoud van den Britschen ambassa
deur te Tokio met den Japansohen mi
nister van Buitenlandsohe zaken, dat
het geenszins in overeenstemming is
met de feiten dat Engeland zich niet
zou interesseeren in de huidige crisis
in het Verre Oosten, zooals wel wordt
beweerd.
Anderzijds wordt vernomen, dat de
Britsche marine-autoriteiten maatrege
len treffen voor het evacueeren van
Britsche onderdanen uit het Jangtse-
dal, in verband met de spanning tus
schen Ohina en Japan.
Men legt er echter den nadruk op,
dat er geen reden is zich ongerust te
maken, aangezien het hier zuiver voor
zorgsmaatregelen betreft.
Japan in Binneh-Mongolië
De Japansche militaire attaché te
Peking heeft verklaard, dat de Japan
sche autoriteiten in noordChina maat
regelen nemen voor het geval de Ghi-
neeschJapansche onderhandelingen die
spoedig te Nanking zullen aanvangen
mochten mislukken.
De Noord-Ghineesche bladen stellen
de intensieve militaire voorbereidingen
in het licht, die in Binnen-Mongolië
aan den gang zijn met behulp van een
buitenlandsohe mogendhêid, en verzeke
ren, dat deze voorbereidselen de Pro
vincie Soei Yoean bedreigen.
Twee Chineezen ter dood veroordeeld
Twee Cantoneezen, Yang Wen Tao
en Yeh Nai Sjeng uit Tokio ter dood
veroordeeld wegens moord op den Ja-
panschen verbindings officier Naka-
yama op 9 November van het vorig
jaar. Dit vonnis werd geveld door de
bijzondere Ohineesche districtsrecht
bank te Sjanghai.
MET NOG ANDEREN, DIE EVEN
EENS HUN STEUN HEBBEN VER
LEEND AAN DE PLANNEN OM
PRINS STARHEMBERG DE OPPER
STE LEIDING DER BEWEGING
TE ONTNEMEN.
Weenen. In de gister gehouden bij
eenkomst van Heimwehrleiders is overeen
komstig de Donderdag gehouden stem
ming besloten tot royëering van den vroe-
geren vice-canselier, majoor Fey, den hur
MAJOOR FEY.
gemeester van Weenen, Lahr, en alle an
dere leden, die hun steun hebben verleend
aan het door de beide eerstgenoemden ge
nomen initiatief, ten doel hebbende de op
perste leiding der beweging aan prins
Starhemberg te ontnemen.
Deze maatregel, die een zuiver intern
karakter draagt, is van geen politiek be
lang.
Elk contact met majoor Fe"
verboden.
Op straffe van royement is aan alle leden
van den Heimatschutz te Weenen elk con
tact met majoor Fey verboden. Men
Franco zet het regeeringsprogram
der nationalisten uiteen.
Zonder nu te mogen zeggen, dat er rust
heerscht op de fronten in Spanje, kan wor
den geconstateerd, dat de activiteit sinds
eenige dagen sterk aan het afnemen is.
Stilte voor den storm?
Wij weten het niet, maar zijn van mee
ning, dat het hier een rustpooze geldt, ont
staan, doordat de rechtschen hun troepen
moeten verzamelen alvorens tot de definitie
ve opmarsch naar Madrid over te gaan.
Want dit staat thans wel vast: het ini
tiatief tot den aanval is geheel overgegaan in
handen der nationalisten, terwijl de regee
ringstroepen zich moeten bepalen tot den af
weer.
Wij zullen niet speuren naar de oorzaken,
die liggen trouwens te veel voor de hand.
Eenheid en discipline aan de eene zijde
en verdeeldheid aan den andern kant, moet
tot een ongelijkheid in krachten leiden.
Gistermorgen hebben drie vliegtuigen der
rechtschen een groot aantal bommen op
Eibar geworpen, waar regeeringstroepen ge
concentreerd zijn. Het Volkshuis en een
school werden verwoest en men vermoedt,
dat er ook eenige slachtoffers te betreuren
zijn. Anderzijds moeten de regeeringstroepen
eenige aanvallen van hun tegenstanders
aan dit front afgeslagen hebben en hun po
sities in de buurt van Eibar versterkt heb
ben. Ook de regeeringsluchtmacht is begon
nen verschillende stellingen der opstande
lingen te bombardeeren.
In de Sierre Gredos ten Westen van Ma
drid hebben de strijdkrachten van generaal
Mola het fort Luza en Casa Vieja bezet en
FRANCO.
daarbij verliezen toegebracht aan de
regeeringstroepen. In Andalusië zou Olivera
bezet zijn door twee afdeelingen komende
uit Cordoba en Granada. Ook hier moeten
de regeeringstroepen verliezen geleden heb
ben. In Estramadura hebben de rechtschen
Guarena bezet.
Franco als staatshoofd bevestigd.
Donderdagmorgen is in een plechtigheid
de macht overgedragen aan generaal Fran
co, die door de Junta tot staatshoofd is uit
geroepen. Franco werd met een onbeschrij
felijk enthousiasme begroet. De troepen de
fileerden voor hem, waarna hij zich naar de
troonsalon van het paleis begaf, gevolgd
door de stedelijke autoriteiten.
In een radiorede, gericht tot het Spaansche
volk, zeide Franco, dat de aanstaande re
geering zich zal inspannen om de sociale
orde te herstellen door allen arbeiders werk
te verschaffen. De godsdienstvrijheid al
dus Franco zal gerespecteerd worden.
Met andere landen zullen handelsgemeen-
Depreciatie bijna 21
De Angel-Saksische valuta's noteerden gis
teren iets hooger, hetgeen een verdere de
preciatie van den gulden beteekende.
De dollar bewoog zich om 1.85, terwijl het
pond 9.15 tot 9.20 haalde.
Daar de dollar nog aan het goud is ge
bonden, geeft deze munt de beste vergelij
king en ons hierop baseerend, komen wij op
een depreciatie van 20,9 (Donderdag 19,6).
meent dat Fey de bevoegdheid van Star
hemberg om hem uit de Weensche
Heimatschutz te royeeren zal betwisten.
Feij zou verder gisteravond getracht heb
ben een onderzoek met Schuschnigg te
krijgen om diens bescherming in te roepen.
Dit schijnt niet zonder succes te zijn ge
bleven, daar de politie te elfder ure de
Weensche pers verbood een uitvoerig
communiqué over het royement van Fey te
publiceeren.
PARIJSCH HOTELPERSONEEL
GAAT STAKEN
De bond van bedienden in het hotel
café- en restaurantbedrijf te Parijs
heeft besloten met ingang van heden
de algemeene staking af te kondigen,
aangezien een geschil met den bond
van werkgevers in het hotelbedrijf en
de limonadeverkoopers niet op bevredi
gende wijze geregeld is kunnen worden
WOLF VERDRINGT DE LEEUW
Een bronzen copie van den wolf
van het Kapitool te Rome zal over 2
maanden te Addis Abeba het verguld
bronzen standbeeld van den Leeuw-van
Juda vervangen, dat bij het station van
Addis Abeba staat. Dit standbeeld zal
worden overgebracht naar Rome, waar
het op den Via Trinonfale zal worden
geplaatst.
De wolf weegt 7 centenaar en is 2^
maal zoo groot als het origineel uit de
5de eeuw voor Christus
JEUGDIGE FASCISTEN MET KANONNEN.
Gister zijn de eerste afdeelingen fonge
fascisten te Rome aangekomen, die deel zul
len nemen aan de viering van den zesden
verjaardag van de jeugdafdeelingen.
Dit jaar voor het eerst merkte men afdee
lingen jonge fascisten op met pantser
auto's, mortieren en zelfs artilleristen met
kanonnen. De kampleiding is geïnstalleerd
op het Lido.
„DEZE EILANDEN ZIJN HET EIGEN
DOM VAN KONING EDWARD VIII".
Eilanden van de Phoenixgroep
in bezit genomen.
I.onden, 2 October. Naar te Londen wordt
bevestigd, hebben eenigen tijd geleden
twee oorlogsbodems van de vloot van Nw-
Zeeland opdracht ontvangen een bezoek te
brengen aan bepaalde eilanden van de
Phoenixgroep in den Stillen Oceaan om de
Britsche aanspraken op deze eilanden op
nieuw te bevestigen.
De commandeerende officier van een de
zer schepen heeft aan de plannen van deze
eilanden, schilden doen aanbrengen met het
opschrift:
Deze eilanden zijn het eigendom van Ko
ning Edward VIII.
Hier is slechts sprake van een herhaling
van de Britsche aanspraken.
Aangezien de eilanden aan een belang
rijke route in den Stillen Oceaan liggen,
hecht men te Londen hieraan strategische
waarde.
schappen tot stand komen en overeenkom
sten zullen worden aangegaan met landen,
die zich niet tegenover de Spaansche poli
tiek stellen. Geen band zal kunnen bestaan
met hen, die tegen onze beschaving strijden.
Onrust bij de leiders in Cata-
lonië.
De toestand in Catalonië is gewijzigd
sinds de Junta van verdediging, welke ge
leid wordt door Companys en met Sandino
als technisch raadgever werd gekozen. Te
Barcelona heerscht orde. De levensmidde
lenvoorziening is normaal en de bedrijven
werken op volle capaciteit.
Bij de leiders heerscht ongerustheid sinds
de nederlaag van Talavera. Toch gelooft
de bevolking, dat de Catalanen onoverwin
lijk zullen zijn en zij interesseeren zich niet
voor de regeering van Madrid.
Te Valencia heeft de nederlaag bij Tala
vera groote beroering gewekt en is dit aan
leiding geweest tot represailles op gijzelaars
Men verzekert, dat sinds het begin van den
burgeroorlog te Valencia 6000 nationalisten
zijn gefusilleerd.
