pe race der drie
om de wereld
Frans ch-En g els ch
economisch plan
pAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Congres der Engelsche
arbeiderspartij
poel en kansen
van het drietal
Prijsverhooging
zonder overleg
Na de devaluatie
van de Lire
Buiientandsch
Overzicht
D I N.'S DAG
OCTOBER 1936
(54e JAARG. No. 7818
Jean Batten te Brindisi
Pleidooi voor vrijhandel
Beroep op Nederland*
heldersche courant
oITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
DE EERSTE VLUCHT VAN DE
K.NJ.UÖ- NAAR MANILLA.
'sGravenhage: D© sensati-
oneele race om de wereld van drie
Amerikaansche journalisten is, in let
terlijken en figuurlijken zin, uit de
lucht komen vallen, zoo onverwacht,
dat de juiste toedracht der zaak eeni-
ge toelichting behoeft
Waarom hebben juist nu drie menschen
feJeliik het plan opgevat een ren om de
wereld te maken. Immers er is niets nieuws
onder de zon: Philias Fogg reisde in 80 da-
In den aardbol rond. Dra Falconer wilde
in record van 20 dagen vestigen met be
gaande luchtdiensten. Maar zijn plan faal
de omdat het traject over den Stillen Oce
aan door de pan American Airways nog met
voor passagiersvervoer werd opengesteld.
Zoodat de laatste schakel in Dra Falconers
reisschema ontbrak en de globetrotter op
het strand van Manilla rustig op de boot
jnoest wachten.
Sindsdien is de toestand in, of liever: bo-
yen den Grooten Oceaan gewijzigd. Met de
groote China clipper van de P.A.A. worden
reeds geregeld menschen vervoerd, doch
deze waren employé s van de luchtvaart
maatschappij. Toen evenwel eenigen tijd ge
leden ook de echtgenoote van een der be
ambten van het vliegveld te Manilla den
oversteek" medemaakte, ontstond hierover
beroering in Amerika. De regeering heeft dan
ook tenslotte de vergunning uitgereikt om
passagiers te doen vervoeren op de lijn San
Francisco—Manilla.
Den 16den van deze maand heeft de èerste
Vlucht plaats, in westelijke richting, terwijl
den 21sten October de eerste China clipper
met passagiers van de Philippijnen naar
Amerika zal starten.
Nu is het dus inderdaad mogelijk de reis
öm de wereld met behulp van bestaande
luchtlijnen te volbrengen. Behoudens de ver
binding tusschen het Aziatische vasteland
en de Philippijnen, welk traject nog per boot
of met gehuurde vliegtuigen moet worden af
gelegd.
Drie groote Amerikaansche krantencon
cerns hebben nu besloten hun lezers het re
laas van een dergelijke vlucht voor te leg
gen, het zijn. de z.g.n. Yellow Press van Wil-
liam Randolph Hearst, die mej. Kilgallen
1) afvaardigde, de „Scripps Howard Press",
Voor welk concern den heer Ekins 2) werd
uitverkoren, terwijl de heer Kerian voor de
North American Newspapers Association
reist
Het drietal had de sportieve afspraak ge
maakt om alleen onderweg zijnde plaats te
bespreken voor de vliegtuigen, die hun in
postelijke richting zouden brengen.
Al is deze race uitgeschreven ter gelegen
heid van de opening van den eersten passa-
giersdienst ManillaSan Francisco, is de
mogelijkheid toch niet uitgesloten, dat een
van de rivalen, en wel de heer Ekins een
snellere vlucht maakt dan zijn beide colle
ga's. Want officieel staat wel den 21en Oc
tober vermeld voor de eerste passagiers-
Vlucht, maar besprekingen zijn nog gaande
om ook voor het op 16 October vertrekkende
Vliegtuig uit Manilla passagiersvervoer open
te stellen. En zooals de zaken er thans voor
staan, maakt de heer Ekins de beste kans om
Voor den 16den October op de Philippijnen
te zijn.
Zijn reisschema houdt ook nog een zeer
belangrijke vlucht in. Hij heeft nl. een vlieg
tuig van de K.N.I.L.M. gecharterd om van
Balikpapan via Tarakan, Malabang en Ilo-
ho naar Manilla te vliegen. Dit zal de eerste
beer zijn, dat de K.N.I.L.M. van Neder-
Jandsch Indië nar de Philippijnen vliegt, een
voorbereidende vlucht dus voor de aanslui-
tog van de Indiëlijn der K.L.M. op Amerika.
ue journalist Ekins heeft, evenals zijn bei-
oo collega's, zich nog bevindend in de Hin-
'T'.burg, de K.L.M. verzocht een plaats te
reserveeren voor het Zaterdag uit Amster-
am vertrokken postvliegtuig de Kwak. Dit
as evenwel onmogelijk, daar de Indië-
vuegtuigen van de K.L.M. de laatste maan-
oen zeer vol zijn en zelfs de laatste plaatsen
zijn voor alle nog te vertrekken
stellen tot in November. De K.L.M. heeft
'bans voor haar Indiëlijn 60 meer vraag
n aanbod. Doch te elfder ure kon de heer
j ®s nog een plaats krijgen, waartoe hij
preserveerde plaatsen van een Engelsch
riio ,aar uit moest koopen. De Hindenburg,
knm 'hdagavond te Frankfort aan moest
vJ?- had met tegenwind te kampen en
I) sclleen eerst Zaterdagmiddag om 3 uur
jon n 'frankfort, zoodat de Amerikaansche
te zijn aansluiting op de Kwak mis-
VÜn V 'lecft terstond een extra vliegtuig
\vm K.L.M. gecharterd, de Flamingo,
p'j'.'b,06 gezagvoerder Tepas hem van
ftevi over Weenen naar Athene heeft
L '°k°-n, waar de heer Ekins nog ruim-
noots op tijd was voor het Indiëvliegtuig.
VvsJ 1a.?' October zal hij nu in Indië zijn,
j wr hij met het lijntoestel van de K.N.I.
"on volgenden dag reeds naar Ba-
*Sm
genoemde extra vliegtuig naar Manilla het
luchtruim te kiezen.
De heer Ekins zal dus 13 October te Ma
nilla zijn, dus drie dagen voor het vermoe
delijke vertrek van de eerste China clipper.
Zijn beide rivalen zijn minder fortuinlijk
geweest. Mej. Kilgallen is van Frankfort met
den lijndienst naar Munchen gevlogen en
gisteren bracht de Deutsche Lufthansa haar
naar Rome, vanwaar zij per trein naar Brin-
disi is vertrokken, om daar in het toestel
van de Imperial Airways te stappen. De
heer Kerian zal met hetzelfde toestel van de
I.A. naar Alexandrië vliegen. Hij vloog met
een extra vliegtuig van de Lufthansa van
Frankfort naar Bazal en heeft daar den
nachttrein naar Brindisi kunnen pakken.
Dit tweetal volgt deze route:
Via Basra, Delhi en Calcutta naar Penang,
waar zij Zondag 11 October aankomen. Van
Penang brengt de I.A. de reizigers naar
Hongkong, waar zij met een extra vliegtuig
of met de boot naar Manilla moeten gaan.
Wanneer de heer Ekins reeds te Manilla
is, staan zijn collega's nog op het strand
van Hongkong. De man van de Scripps Ho
ward Press heeft dus de beste troeven in
handen.
1. Miss Kilgallen reist voor de internatio
nal News Service, welke ook de Hearts-cou-
ranten bedient.
2. De heer Ekins maakt de reis als ver
slaggever van de United Press, in opdracht
van de Scripps Howard Press, het concern
van de New York Telegram enz.
RESOLUTIE AANGENOMEN OM
ZICH NIET IN DEN SPAAN-
SCHEN BURGEROORLOG TE
MENGEN.
Het congres der Engelsche arbeiderspar
tij dat te Edinburg gehouden wordt, heeft
met 1.836.000 tegen 519.000 stemmen een re
solutie aangenomen, waarbij de politiek van
niet-inmenging in den Spaanschen burger
oorlog wordt gesteund.
Arthur Greenwood herinnerde er aan, dat
deze politiek er een is, waardoor de socialis
tische leider van de volksfrontregeering in
Frankrijk, Leon Blum de verantwoordelijk
heid draagt. Het initiatief kwam van de re
geering van Blum, die daarbij den steun van
De Nieuw-Zeelandsohe aviatrice Jean
Batten is gistermiddag met haar een-
persoonsvliegtuig op het vliegveld van
Brindisi aangekomen. Zij poogt het snel
heidsrecord LondenNieuw Zeeland te
verbeteren.
Heden zal zij doorvliegen naar Athe
ne en Cyprus
Sovjet Rusland verwierf.
Het is de algemeene opvatting in Europa,
aldus Greenwood, van socialisten en niet-
socialisten, dat een niet-inmenging den
juisten uitweg zal geven uit dezen uiterst
ernstigen en hachelijken toestand.
Noel Baker wenscht wel inmen
ging.
De afgevaardigde Noel Baker verklaarde
het eens te zijn met Greenwood. Hij beschul
digde Italië er van het neutraliteitspact te
hebben geschonden en verklaarde: „Ik ge
loof, dat hel voor de Britsche regeering niet
te laat behoeft te zijn om de internationale
wet te redden zonder een nieuwen oorlog te
riskeeren. En omdat andere naties haar ver
plichtingen niet nakomen, blijft de Britsche
regeering niets anders over dan het embar
go op te schorten om de particuliere firma's
in de gelegenheid te stellen de orders uit te
voeren, welke zij hebben ontvangen van
een Spaansche regeering, die op grondwet
telijke wijze is tot stand gekomen.
Noel Baker gelooft, dat een zoodanige po
litiek den oorlog in Spanje spoedig zou doen
eindigen. Hij geloofde ook, dat Hitier en an
deren geen enkele verontschuldiging zouden
hebben om een internationalen oorlog te ver
klaren."
's-Gravenhage Uit klachten
van een detailhandel s gebleken dat
verschillende industrieele onder
nemingen, groothandelaren en im
porteurs, zonder voorafgaand over
leg met het departement van han
del, nijverheid en scheepvaart tot
verhooging van den prijs van hun
ne artikelen zijn overgegaan.
Uit heeft den minister aanleiding
gegeven terstond* bij vele bedrij
ven een accountansonderzoek te
daen instellen, teneinde te laten
nagaanof daarbij niet in strijd met
de wet van 30 September 1936,
houdende tijdelijke maatregelen
tot het tegengaan van prijsopdrij
ving, is gehandeld.
Zonder het financieel en economisch be
lang te miskennen, is naar Reuter meldt,
de Engelsche meening toch vooral getroffen
door het politieke aspect van de Italiaan-
sche devaluatie. Deze gebeurtenis bewijst,
zoo zegt men, dat in strijd met de door
Duitschland volgehouden stelling zelfs de
dictaturen het voordeelig kunnen vinden
zich aan te sluiten bij de monetaire alig-
neering.
Nieuwsgierig wacht men dan ook
de reactie te Berlijn af, waarbij men
er op wijst, dat de uiteenloopend-
heid van opvatting en beslissing ten
aanzien van een zoo belangrijke zaak
bewijst, dat de inzichten van natio
naal socialisme en fascisme niet zoo
convergeerend zijn als men zou heb
ben kunnen vreezen.
Wat het economisch aspect betreft wijst
men er op, dat de door Mussolini genomen
beslissing niet kan nalaten een reactie uit
te oefenen op het Engelsch-Italiaansche han
delsverdrag, waarover thans te Rome wordt
onderhandeld. De importeurs van Italiaan-
sche goederen in Groot-Britannië verwach
ten een gevoelige daling in landbouwpro
ducten, wijnen en kunstzijde uit Italië. Daar
entegen verwachten zij, dat de Britsche pro
ducenten van de regeering zullen eischen.
dat maatregelen zullen worden genomen ter
verdediging, tenzij Italië zich verplicht,
evenals Frankrijk over te gaan tot een libe
raler douanepolitiek.
NAAR AFSCHAFFING DER
HANDELSBELEMMERINGEN.
i
Gisteren hebben te Genève de En
gelsche gedelegeerde Morisson en de
Fransche Minister van Handel,
Bastin, zeer belangrijke redevoerin
gen gehouden, welke als een uitnoo-
diging kunnen worden opgevat tot
de landen, welke thans hebben ge
devalueerd, om de handelsbelemme
ringen weg te nemen, welke zij heb
ben opgebouwd, om overmatige in
voer uit landen met gedeprecieerde
valuta's te voorkomen.
De Geneéfsche correspondent van de N.R.
Crt. meent te kunnen mededeelen, dat naar
veler meening deze uitnoodiging grooten-
deels tot Nederland is gericht.
Morrisson sprak echter als zijn overtui
ging uit, dat de landen, die gedevalueerd
hebben, thans in hun eigen belang de be
langrijkste handelsbelemmeringen, die aan
de oude muntpolitiek hun ontstaan dank
ten, in het bijzonder de contingenteeringen,
zullen moeten afschaffen, ten einde aldus
prijsverhooging in het eigen land te kun
nen bestrijden.
Hij hoopte, dat deze landen met deze op
heffing van de bijzondere handelsbelemme
ringen niet zullen wachten totdat ook de
andere staten dit zullen doen en de devie-
zencontrole aldaar zal worden opgeheven.
Een politiek van opheffing van handelsbe
lemmeringen is niet slechts noodig uit in
ternationale overwegingen, doch zooals ge
zegd, in het eigen belang van de devalu-
eerende staten, ter vermijding van prijsver
hooging.
Engeland zal op energieke wijze alle po
gingen tot herstel van normale internatio
nale betrekkingen steunen en de Engelsche
zal dan ook veerstand, bieden
aan de verleiding om gebruik te maken van
zijn stei'ke positie als reusachtige invoer-
markt ten nadeele van de goederen uit de
devalueerende landen.
De Britsche regeering is bereid,
indien deze landen hun monetaire
devaluatie zullen vastknoopen aan
een opheffing van de uit hoofde van
hun oude muntpolitiek opgerichte
handelsbelemmeringen, den invoer
van de waren uit die landen niet
méér te bemoeilijken, dan thans het
geval is en ook zelfs van iedere nieu
we devaluatie af te zien.
In deze voorwaardelijke verklaring ligt
zeer duidelijk ook een dreigement opgeslo
ten, maar niettegenstaande dat opent zij
toch ruime perspectieven voor de econo
mische opbouw.
Morrisson eindigde zijn beschouwingen
met het uitspreken van de hoop, dat op de
eerste opheffing van handelsbelemmeringen
als directe gevolg van de devaluatie spoe
dig daarna een algemeene vermindering
van de handelsbelemmeringen door alle sta
ten, Engeland inbegrepen, zal volgen.
Ook Bastin deed een zeer hoopgevend
geluid hooren. Hij zeide, dat Frankrijk de
weg, welke leidde naar autarkie de rug had
toegekeerd en die der handelsuitbreiding
had gekozen.
Bastin is van meening, dat het loslaten
van den gouden standaard zoowel op in
ternationaal als nationaal gebied de beste
gevolgen kan hebben
Frankrijk is niet van plan om het bij
bovengenoemde maatregelen te laten. De
devaluatie kan op de Fransche oeconomie
alleen dan een goeden invloed hebben
wanneer hieruit geen verhooging van de
prijzen zal voortvloeien.
De beste manier om invloed op de prij
zen uit te oefenen is het spel van de con-
tingenteeringen gn handelstarieven. Het is
begrijpelijk, dat Frankrijk voor de voor
deden, die het aan andere landen biedt,
vergoeding wil ontvangen.
Frankrijk is bereid onderhandelin
gen over handelsverdragen te ope
nen, die ten slotte tot een vgrgroo-
ting van den internationalen handel
zullen leiden. Frankrijk wil echter
nog verder gaan. De Fransche re
geering acht het niet onmogelijk de
kloof, die thans bestaat tusschen de
landen, die een deviezencontrole
hebben en de landen, die op meer
normale wijze de zaken met het
buitenland afdoen te overbruggen,
De Fransche regeering toont haar opti
misme op dit punt, doordat zij reeds be
gonnen is met de voorbereiding van een
douanetarief waarin alle contingenteeringen
zullen verdwenen zijn en die de bescher
ming van de Fransche binnenlandsche
markt uitsluitend door middel van invoer
rechten zal verzekeren, Het is evenwel
duidelijk, dat een dergelijk tarief eerst dan
in werking zal treden wanneer het voor
beeld, dat Frankrijk thans geeft, gevolgd
wordt door de andere landen en wanneer
alle landen de absolute noodzakelijkheid
zullen inzie.n om het prijsonderscheid op
te heffen, welk onderscheid een van de
voornaamste oorzaken is van de verwar
ring in den internationalen ruilhandel.
De kwestie van de deviezencontrole en die
van de opheffing der handelsbelemmerin
gen moeten gelijktijdig worden opgelost.
Frankrijk is bereid in de pogingen van
internationale samenwerking om de autar
kie te overwinnen, zijn aandeel te nemen.
De landen, welke dezer dagen
hebben gedevalueerd moeten het
initiatief nemen.
De corr. van de N. R. Crt. merkt hierbij
op, dat het Engelsch-Fransche plan voor de
geleidelijke opheffing van de handelsbelem
meringen in groote trekken hierop neer
komt: eerst zullen thans de landen, die in
deze dagen hun munt gedevalueerd hebben
de uit hun vorige muntsoort voortvloeien
de bijzondere handelsbelemmeringen, zoo
als scherpe contingenteeringen en buiten
sporig hooge invoerxechten moeten ophef
fen. Engeland en de andere staten zullen
deze opheffing moeten vergemakkelijken,
doordat zij geen nieuwe afweermaatrege-
len tegen de goederen uit de gedevalueerde
landen zullen treffen mits deze laatsten
inderdaad de devaluatie laten gepaard gaan
met de logisch daaruit voortvloeiende oe-
conomische maatregelen. Nadat de devalu
atie aldus een wederzijdsche eerste ruilhan
del zal hebben te weeg gebracht, zullen alle
staten daarna met elkaar hetzij meerzijdig
hetzij tweezijdig in overleg treden om tot
een nog verdere uit de wegruiming van
handelsbelemmeringen te komen, terwijl
bovendien met de landen, over de afschaf
fing daarvan zal moeten worden onderhan
deld.
Ue Dantzigsche Nazi's roeren
zich opnieuw. Men wil geen
Volkenbonds-commissaris
meer. Ue Spaansche regee
ring verliest terrein.
Toen de vorige week de Volken
bonds-commissaris, Lester, uit Dantzig
„weggewerkt" was en hem een goed
baantje te Geneve was bezorgd, hebben
we gezegd dat dit voor de Nationaal
socialisten een overwinning beteeken-
de en dat dit muisje wp arschijnlijk nog
wel een staartje zou hebben.
Spoediger dan verwacht hehben de
Nazi's nu te kennen gegeven dat ze
in Dantzig het Volkenbondstoezicht niet
meer verlangen. Gouwleider Forster
heeft den Volkenbond aangeduid als
den storenden vreemde invloed. „Zater
dag en Zondag zijn er. naar een be
richt uit Warschau meldt, ongeveer
tachtig socialisten gearresteerd. De po
litieke politie heeft een congres van af
gevaardigden van de plattelandsdistric
ten van de socialistische partij ontbon
den en daarbij zestig arrestaties ver
richt.
In Dantzigsche kringen houdt men
het er voor. dat hiermede wederom een
groot offensief van de nationaal-socia-
listen tegen de oppositie ontketend is
en een bevestiging voor deze veronder
stelling vindt men in het feit, dat het
officieele orgaan van de nationaal-so-
cialisten de Vorposten, Zaterdag een
laatsten oproep tot de oppositie gericht
heeft: „Wij steken de oppositie voor de
1 aatste maal de hand toe. De bevolking
van Dantzig gevoelt, dat zij deel uit
maakt van de Duitsche natie, die de
enge grenzen van het rijk te buiten
gaat"
Tegelijk met de arrestaties van de so
cialisten, heeft de nationaal-socialisti-
sche partij Zaterdag en Zondag groote
betoogingen gehouden, die als een soort
van viering van de „overwinning te
Genève" konden worden opgevat.
Greiser, de President van de Dant-
zigschen Senaat, zeide bij deze gelegen
heid nog, dat de Volkenbond er genoe
gen mee had moeten nemen, dat Dant
zig nationaal-socialistisch was en bleef.
Hm, hm!
De strijd in Spanje duurt voort, in
al zijn afschuwelijkheid. Duizenden
mensohenlevens zijn reeds te betreuren
door dezen burgerkrijg, die de kracht
van het volk en de welvaart van het
land beroofd heeft.
Volgens een Reuter bericht uit Ma
drid zijn de opstandige troepen aan
alle fronten te Madrid een offensief be
gonnen, maar zijn de regeeringstroepen
erin geslaagd weerstand te bieden.
Een staaltje van de afschuwelijkheid
van dezen strijd: De rechtsche troepen
hebben Madrid opnieuw gebombar
deerd en een bommenfabriek vernield,
waarbij honderd menschen werden ge
dood.
Het ziet er voor de Spaansche regee
ring vrij hopeloos uit, omdat zij niet is
opgewassen tegen de veel beter militair
georganiseerde en uitgeruste troepen
van de opstandelingen.
LEVENSMIDDELEN VOOR SPANJE
Het derde schip der Sovjet
republiek verzonden.
Odessa Zondag is het derde Rus
sische schip met levensmiddelen voor de
Spaansche vrouwen en kinderen van
Odessa vertrokken. Tet gelegenheid
daarvan is een bijeenkomst van arbei
ders gehouden. Het schip vervoert tar
we. suiker, conserven, gecondenseerde
melk. koffie en cacao.