De nieuwe Nutsspaarbank
in staat van wording.
Abonneert Uop dit blad
Visscherij
Texel
Taptoe*
Het gebouw belooft een sieraad van
de stad te worden.
Licht op voor alle voertuigen
De brand in de Laagte.
De voetbalwedstrijd tusschen het
elftal van de Heldersche Courant
en Kovacs Lajos.
Zooals wij reeds in het kort aangekondigd
fiebben, wordt .morgenmiddag een voetbal
wedstrijd gespeeld tusschen een elftal van de
fcfeldersche Courant en van Kovacs Lajos'
orkest. Met toestemming van het gemeente
bestuur zal deze aardige gebeurtenis op het
„Helder"-terrein aan de Sportlaan plaats
hebben, aanvang 2 uur. Het elftal van Kovacs
Lajos zal als volgt uit komen:
©oelverdediger: Fr. Neijn (slagwerker)
Rechtsback: D. v. d Hors (alt-saxophonist).
Linksback: W. Witte (een van de Song—
l singers).
Rechtshalf back: H. Sigaar (Tenor-Saxopho-
nist).
Spil: Bob Scholte (zanger).
Linkshalf: van Capelle (Harmonicaspeler)
Rechtsbuiten: J. Roem (Song-singer)
Rechtsbinnen: H. Bruin (trompettist)
^lidvoor: A. Prins (trompettist)
Linksbinnen: J. Smith (Song-singer)
Linksbuiten: L. Bruynen (trombonist)
I Het elftal van de Heldersche Courant is
samengesteld uit redactioneel, administratief
en technisch personeel.
De toegang tot het terrein en de tribune
zijn vrij, terwijl op het terrein muziek ten
gehoore gebracht zal worden, verzorgd door
de HRCO. We gelooven wel, dat er belang
stelling voor dezen voetbalwedstrijd zal
bestaan. Men verwachte geen hoogstaande
i|>artrj voetbal, doch wel tal van aardige
momenten, daarvoor staan de muzikale tegen
standers van de krantenmenschen borg!
Taptoe
Dinsdagavond op de Buitenhaven..*
8 uur.
Het is de eerste, die in dit winter
seizoen gehouden wordt en de belang
stelling is zoo groot als men die bij den
weerkeer van een goed vriend maar had
- mogen verWachten.
Taptoe... dat is duisternis, die over de
stad ligt, dat zijn de flakkerende lichten
der walmende toortsen, dat is een warme
koestering van oude en ons allen zoo
vertrouwde klanken
Aan den buitenkant groept men samen, veel
jeugd en ook wat ouderdom.
De eerste categorie wellicht wat luidruch
tig en ongedwongen in hun pret... de andere
stil en in gedachten verzonken over datgene,
wat altijd weer bekoort en wat altijd weer
iets te zeggen heeft tot den echten Jutter.
En de roffels ratelen tegen de gebouwen op
(je haven en aan de andere zijde golven ze
voort... over het havenwater, dat daar ligt
als een machtige en met vele kleuren ver
sierde baan en dar verder .te op.
In de erst atmosfeer kl'nl de k1
ken van de koraal op en even ontroert het.
Maar dan, ineens davert en marsch, forsch
en uitgelaten en klaterend slaat de muziek
tegen de muren.
En men stelt zich op en het gaat stad
waarts. Voorop de mariniers met de trom
men, waa' op de strak gespannen vliezen de
roffels ratelen. Dan d tamboer-maitre, klas
sieke afgod van alles wat jeugdig bloed heeft
en heroiek den stoet voorafschrijdend.
En de muziek volgt, geflankeerd door de
flambouw-dragers.
In den duisteren avond gaat het door de
stad, die ineens gevuld wordt met leven en
drukte. Ramen worden opengeschoven... en
gordijnen gaan terzijde.
Dat is Nieuwediep... als de taptoe voorbij
gaat... dc taptoe, het festijn van iederen
tweeden Dinsdag van de maand, de taptoe, die
de rappe voeten van jongen i en meisjes los
maakt en hen dwingt mee te gaan... vóór of
achterop.
Het was weer precies als het vorige jaar,
als IJ jaar geleden...
Wéér de agenten terzijde, als onbewogen
handhavers van het gezag en wéér jong Nieu
wediep, hossend en meezingend de bekende
wijsjes, die vertellen van dc dapperheid van
den Hollandschen jongen, jaren en jaren ge
leden.
Over den Kanaalweg gaat het en het licht
van de fakkels toovert in het water die bij
zondere Rembrandtieke kleurencombinatie van
clair-obscuur.
Menschen staan aan de deuren en de kin
deren, die sliepen, staan in witte en gekleurde
pyama's voor de ramen van hun slaapkamers.
Straat in, straat uit, en overal kletteren de
roffels of klatert het koper en hout tegen de
huizen aan.
En de stoet groeit aan, gearmd slieren ze
mee, vol jolijt, de jongens en de meisjes ge
armd.
Een half uur later is het afgeloopen en de
Stilte valt plotseling weer over de stad.
De stilte dubbel-opvallend, na die overdaad
van militaire marsch-muziek.
Taptoe... is er iets wat méér tot het hart
van den Nieuwedieper kan spreken?
„MUSIS SACRUM".
Men schrjjft ons:
Het Cabaret der Amateurs wordt gaande
weg een „feit van de week". Zondag a.s. zal
de derde reeks van amateurs voor het voet
licht treden. Onder anderen zal een jeugdig
plaatselijk clarinettist het Concertlno voor Bes
Klarinet Op. 26 van von Weber spelen. Reeds
komen er aanvragen voor andere instrumen
ten, en daarom is het zoo aardig dat een
aparte prijs van een belangstellend plaatsge
noot spontaan werd toegezegd. Evenals de
voorgaande avonden wacht den bezoekers een
prettige verpoozing.
Op verzoek zal een demonstratie van de
„Rumba Cubaine" worden ingelascht. Men
leze de advertentie in dit blad.
De bladen hebben het ook over de zeer ruime
vangsten van makreel, die te IJmuiden wor
den aangebracht en die aan verschillende
schepen goede besommingen opleveren. Men
bemerkt er uit, dat met een zekere genoeg
doening van een dergelijk feit gewag wordt
gemaakt. Al te lang heeft men dan ook over
de visscherij niet anders dan slechte berichten
moeten vermelden, zoodat het als een verade
ming is, wanneer men een opgewekt geluid
kan laten hooren.^
En gelukkig, dat dit geluid den laatsten tfld
veelvuldiger voorkomt, al beseft men dan ook
tenvolle, dat hiermee het geheele vischbedrjjf
nog niet in de banen van vroeger is.
Dat zal ook wel niet zoo spoedig worden
verkregen, maar er komt dan toch weer wat
optimisme, zoodat de doodende pessimistische
geest gaat verdwijnen.
Dit op zichzelf kan er toe leiden, dat er in
verschillende kringen ook wat meer interesse
ontwaakt voor de visscherij, hetgeen zijn uit
werking zeker zal hebben.
Naar aan de bladen wordt gemeld, heeft
Italië de contingenten van ihvoèr voor ver
schillende levensmiddelen verhoogd, o.a. ook
voor kabeljouw.
Dit kan dus ook voor onze visscherij wel van
eenig belang worden, ofschoon de sterke deva
luatie, die ook daar heeft plaats gehad, nog
wel eenige moeilijkheid voor onzen handel zal
opleveren.
Over de uitkomsten der Urker garnalenvis-
schers, die bij IJmuiden hun bedrijf uitoefenen,
was men nogal tevreden. De vangsten waren
goed; de kwaliteit was uitstekend en de prijs
viel niet tegen, zoodat de besommingen be
vredigend waren.
Ook de resultaten der Urker Noordzeevloot
waren behoorlijk in de vorige week. Zij die
visschen van IJmuiden tot Scheveningen, be-
somden van 120 tot 160; voor de vaartui
gen, die werkzaam waren tusschen Texel en
Terschelling waren de uitkomsten van 200
tot 240 en de snurrevaadvisschers van 260
tot 320.
De heer L. Presser Algemeen Secretaris van
den Ned. Bond van kleinhandelaren in het
visch- en haringbedrijf heeft een uitvoerig in
gezonden stuk in de N.Rt.Crt. over den nood
toestand in het vischhandelsbedrijf.
Het komt ongeveer hierop neer, dat er naar
zijn inzicht te weinig aanvoer van visch is en
dat deze aanvoer stelselmatig klein wordt ge
houden om den prijs van de visch op te voe
ren, waardoor de kleinhandel niet aan negotie
kan komen zoodat ook te weinig consumenten
kunnen worden bediend.
Groote aanvoer zou de prijs zoodanig maken,
dat meer menschen weer visch zouden gagn
consumeeren, waardoor de kleinhandel een
beter bestaan zou deelachtig worden. Meer
schepen zouden in de vaart gebracht moeten
worden, opdat veel werklooze visschers aan
den slag zouden komen.
De heffing op bakolie moet omlaag.
Wanneer er geen voldoende aanvoer door
eigen vloot zooals dat volgens schr. nu het
geval is van visch is, moet het contingent
voor aanvoer van buitenlandsche visch wor
den verhoogd.
Nog erger, zoo wordt opgeschreven, dan in
de versche visch is het in den levende garna-
lenhandel. Besommingen van 130.per dag
zijn schering en inslag. Weekverdienste van
garnalenvisschertjes van 500 is thans een
gewoonte. Alleen door het opzettelijk kort
houden van den aanvoer. Liever het te veel
overboord dan de garnalenprijzen te laten zak
ken, waardoor het publiek een goedkoop pro
duct krijgt en de vischhandel iets kan verdie
nen.
Ook de distributie van visch aan werkloozen
wordt ter sprake gebracht en gepleit voor in
schakeling van den handel in deze distributie.
We weten niet of de toestand in het garna-
lenvisschersbedrijf niet te rooskleurig is ge
schilderd. Mocht dit niet het geval zijn, dan
gelooven we toch, dat deze genoemde groote
besommingen wel niet algemeen zullen zijn.
Vermoedelijk zullen verscheiden garnalen-
visschers op deze cijfers wel iets hebben aan
te merken.
Maar toch kan er uit dit alles misschien
wel iets goeds voortspruiten. Dat er al meer
trawlers in de vaart gebracht worden, wijst
er op, dat de aanvoer langzamerhand wordt
opgevoerd. Naar gelang er meer vraag zal
zijn naar visch, dunkt ons, de varende vloot
zich gaan uitbreiden. Mocht door te grooten
aanvoer het bedrijf niet rendabel weer zijn,
dan bestaat er weer kans, dat er schepen
zullen worden opgelegd.
Dat mag betreurd worden, maar het is be
grijpelijk.
Een organisatorische regeling zal er dan
noodig zijn tusschen reeder en handel, die zoo
danig is, dat beiden er het profijt van zullen
trekken. De reeder zal, dunkt ons, niet anders
willen dan zijn schepen te laten varen en de
handel zal niets liever willen dan voldoende
visch voor de distributie te hebben tegen dus-
danigen prijs, dat het publiek In staat is, die
visch af te nemen.
Nu kan men pleiten voor meer aanvoer uit
het buitenland, maar dan zou het meer ge-
wenscht zijn om meer eigen schepen in de
vaart te brengen.
Het kan ook zijn, dat er een natuurlijke
ontwikkeling van het vischbedrijf gaande is,
zoodat er langzamerhand een meer normale
toestand ontstaat.
Begrijpelijk is het, dat men dit tempo snel
ler zou wenschenen misschien kan dit, door
onderling overleg, wel wat worden bevorderd.
Te IJmuiden is Maandag voor een bedrag
van 60.000.aan visch in den rijksafslag
verhandeld, welk dagbedrag dit jaar nog niet
is voorgekomen.
Ook Dinsdag was er groote aanvoer en
voor Woensdag verwacht men eveneens be
langrijken aanvoer. De prijzen houden - zich
goed en over het geheel worden flinke besom
mingen gemaakt.
De motortrawler „Claesje" had een record
vangst aan haring op Dinsdag. Niet minder
dan 1750 manden werden aangebracht. Alleen
de deklast werd, op verlangen van den reeder,
dien dag verkocht, terwijl de rest op Woens
dag zou worden geveild.
De reis had nog geen week geduurd, zoodat
ook voor dit schip het resultaat goed was.
Op Urk is men van meening, dat er dit
jaar meer aal te vangen is geweest dan in
het voorafgaande jaar. In September b.v.
werd dit jaar te Urk 23.574 pond aal meer
aangevoerd dan verleden jaar.
De jaarcijfers over het geheele IJselmeer
die echter pas laat in 1937 zullen ver
schijnen zullen het juiste verloop wel uit
wijzen. Voorloopig is dus geen goed beeld te
construeeren.
Uit alle macht wordt er op den hoek Pol-
derweg-Emmastraat gewerkt aan het nieuwe
gebouw, waarin mettertijd de Nutsspaarbank
domicilie zal kiezen. Het is er een getimmer,
een gesjouw van belang. Met alle vaardig
heid waar zij over beschikken, hebben zij, die
dit gebouw zullen doen verrijzen, hun taak
ter hand genomen en zullen niet eerder rus
ten of het geheel moet kant en klaar en tot
een sieraad van de stad geworden zijn. Dit
laatste belooft het inderdaad te worden. Wij
hebben tenminste gisteren eens een kijkje
genomen en terwijl we zoo door de lokalen
en overige ruimten liepen, die nu nog ont
sierd worden door doorelkaar liggende plan
ken, balken en steenen, terwijl het steen
gruis van hoogere verdiepingen naar bene
den dwarrelt, hebben we toch een goeden
indruk kunnen opdoen van datgene, wat hier
gewrocht wordt. Nu reeds was te zien hoe
praktisch de architecten Baanders en Peters
de opdracht tot uitvoer brengen en hoe in
dit gebouw de nieuwste snufjes op architec
tonisch gebied in praktijk gebracht worden.
We zullen U medenemen op onze wandeling
door de in wording zijnde bank en wij zullen
dan gelegenheid hebben op verschillende in
teressante gegevens den nadruk te leggen.
Het hooge gebouw zal er van buiten geel
uitzien. Dat komt door den steen, waarmede
gebouwd wordt. Van dezen steen, die smaller
is dan die welke gewoonlijk gebruikt wordt,
o.a. voor den huizenbouw, zijn er liefst twee
honderd duizend noodig om dit gebouw op te
trekken. Deze steen wordt aangemaakt in
Nijmegen en wel uit de diepere kleilagen van
de uiterwaarden. Bij het metselen van de
muren is men met zeer veel zorg te werk
gegaan. Voor het eerst werd b.v. in Den
Helder gebruik gemaakt van latjes, die 1%
cm hoog zijn, gelijk aan de dikte van de
voegen en dié na elke laag tusschen de
steenen aangebracht werd. De specie werd
achter deze latjes gehouden, waardoor de
voegen strakker werden en het geheele werk
nu een aanblik biedt van een mooie afwer
king. Als langs een liniaal getrokken loopen
de voegen door de muren, hetgeen een lust
voor het oog is. Ook voor het oog eens
leeken! De wijze waarop de muren overigens
opgetrokken zijn, geven een levendig aspect,
niet in het minst door het veelvuldig gebruik
van natuursteen, dat grijs getint is.
De toekomstige bezoekers van de Nuts
spaarbank zullen door een smaakvollë entrée
het gebouw betreden. Boven den ingang zien
we een boog, waarvan de steenen straals
gewijs gehakt zijn. Dit is een heel werk ge
weest, maar men zal er alle eer van hebben.
Want het ziet er regelmatig en sierlijk uit.
We komen thans in de vestibule en zien dat
deze ruim van afmetingen is. Dat heeft zijn
reden, want er wordt op gerekend, dat vele
dames-cliëntèle vergezeld zijn van den kin
derwagen, die in deze vestibule gemakkelijk
een tijdelijk plaatsje zal kunnen vinden. Via
een tourniquet, waarvan de deur tusschen
ronde tegelwanden komt te draaien, arriveert
men in de hall of zoo men wil wachtkamer.
Ook hiervan valt de ruimheid van opvatting
der bouwers. We staan voor de loketten,
die als het ware cabines zijn, waardoor de
door de cliëntèle zoo zeer gewaardeerde dis
cretie verkregen wordt.
Rechts van die wachtkamer komt het trap
penhuis en daar bevindt zich ook een deur,
welke toegang geeft tot de directeurskamer.
Deze kamer is zoo gelegen, dat inderdaad
van hieruit het bedrijf „geleid" kan worden,
want de heer Witsenburg zal zicht hebben op
de hall en op de kantoren. Een staaltje van
den praktischen blik, waarmede dit gebouw
ontworpen werd, moge hier volgen. De loket
ten, die natuurlijk het belangrijkste deel van
het gebouw vormen, omdat hier het contact
tusschen spaarders en spaarbediende plaats
heeft, liggen in het centrum van het gebouw
en zijn door de bezoekers gemakkelijk en snel
te bereiken. Men zal niet behoeven te zoe
ken, bovendien zullen duidelijk aangebrachte
naambordjes den weg vanzelf wijzen. Hier is
er dus vooral aan gedacht om het het publiek
zoo gemakkelijk mogelijk te maken. Dat
blijkt ook weer hieruit, dat boven de loket
ten een glazen dak wordt aangebracht, waar
door het natuurlijke licht naar binnen zal
vallen.
Het gebouw telt 2 kantoorruimten. Het
grootste, 7X9 meter, dat is dat, waar de
loketten op uitkomen, is voorbestemd voor
een rustige, kalme atmosfeer. De spaarder
moet zich dadelijk op zijn gemak, „thuis"
voelen. In het andere staan de boekhoud-,
tel- en rekenmachines, doch dit lokaaltje is
afgescheiden van het groote, zoodat men
daar geen last zal hebben van het hinderlijk
geraas, dat onvermijdelijk elke machines
annex is.
De safe-afdeeling.
Van het genoemde groote kantoor uit kan
men op 2 wijzen in de safe-afdeeling komen
en bovendien via de vestibule. In die safe-
afdeeling vinden we vier knipkamers en de
kluis. Die kluis, die mag wel voldoende af
gesloten worden. Nu, dat is hij dan ook,
want hij wordt bewaakt door 2 stalen deu
ren, die elk 3000 kilo wegen. Deze deuren
worden met bijzondere sleutels gesloten. Er
bevinden zich n.1. aan eiken sleutel 2 baar
den, waarvan elk onderdeel onder een be
paalden hoek moet staan wil het slot open
gemaakt kunnen worden. Verschillende on
derdeden van die baarden zijn n.1. beweeg
baar. Mensehen met booze plannen, die een
sleutel van de kluis in handen mochten krij
gen, kunnen zich gerust de moeite besparen
van het maken van een was-afdruk, daar de
beweegbare onderdeeltjes zooveel mogelijk
heden geven, dat outsiders praktisch nooit
zullen slagen in het vinden van den juisten
stand. Zekerheidshalve heeft de deur nog een
combinatieslot ook. Ook jegens andere vijan
den is de kluis veilig gesteld. We spreken
n.1. in dezen tijd nogal veel van lucht-
gevaar en de beveiliging daartegen. Welnu,
naar de eischen des tijds" is de kluis bom
vrij gemaakt, althans voor zoover mogelijk.
Tusschen het dak van den kluis en den vloer
van de bestuurskamer op de tweede verdie
ping is een laag zand aangebracht ter hoogte
van ongeveer een halven meter. Op den bega-
nen grond vinden we voorts en wel aan
de zijde van de Emmastraat den ingang
voor het personeel en van de conciërge
woning. Verder een garderobe en toiletten.
Alle aanwezige plafonds in het gebouw zul
len gestukadoord zijn. Wij merkten op, dat
van de kozijnen alleen de frames aangebracht
waren. Wij vernamen, dat in die frames een
teakhouten betimmering aangebracht zal wor-
Woensdag 14 Oct.
17.37
uur
den. Het voordeel is, dat die betimmering aiet
den geheelen bouw behoeft mede te maken
waardoor het risico van beschadiging, krassen
enz. niet geloopen wordt.
Via een laddertje, dat onze klimtalenten op
een niet geringe proef stelde, doch waarlangs
de ware opperman met groot gemak zijn tas
steenen, los op den schouder, naar boven
Ook hier alles druk aan het werk. Het is alsof
blaakt van activiteit en werklust. Het is alsof
een ieder beseft, dat het een eer is aan dit
schoone werk een steentje te mogen bijdragen
Op deze verdieping komen een kleine ver-
gaderkamer en de groote bestuurskamer.
Verder het archief, een garderobe en toilet
ten. Hier zijn ook de vertrekken van den con
ciërge. Boven deze verdieping volgt nog een
derde, welke bestemd is als bergruimte.
Als wij nu nog vertellen, dat het principe
licht en lucht door het geheele gebouw heen
zeer consequent gehuldigd wordt (wat een
ramen zijn er!) en dat de geheele bouw het
karakter draagt van kracht, zekerheid en dus
veiligheid, hetgeen precies past bij een spaar-
bank, dan gelooven we wel een indruk te heb
ben gegeven van den stand van zaken op het
groote werk daar bij het Koningsplein. Als
we drie maanden verder zijn, zal men het ge
heele gebouw wellicht gereed zien en dan zal
een leelijke „hoek" verdwenen zijn. In de
plaats daarvan zullen we het oog laten ge-
nieten van den fraaien aanblik, dien het
nieuwe Nutsspaarbankgebouw zal bieden.
Als nu bovendien de spoorlijn eens ingekort
werd en een nieuw Postkantoor tegenover de
nieuwe bank zou verrijzen
Dinsdag zijn we nog eens een kijkje gaan
nemen bij de ruïne, die is overgebleven van
de boerderij in de Laagte, die Maandagavond
geheel is afgebrand.
Van het gebouw zelf staat letterlijk niets
meer overeind, het hooivak is geheel leegge-
brand. Ook de loods, die achter tegen het ge
bouw stond, is platgebrand, een ander ge
bouwtje, dat geheel van getapt hout was op
getrokken en van een strooien dak was voor
zien, en dat eveneens tegen het gebouw was
gebouwd, is wonder boven wonder gespaard
gebleven.
De heer Brouwer, deelde ons nog mede, dat
in den schuur zich 40 k 50 45 wagens hooi
bevonden, dat hem toebehoorde, en dat, zoo
als we reeds mededeelden, niet was ver
zekerd. Ook is van den heer Brouwer nog
een maaimachine door het vuur vernield, die
eveneens in de schuur stond en die evenmin
was verzekerd.
De inboedel van de familie Geertsema was,
naar wjj verder vernamen, slechts laag ver
zekerd, zoodat deze ongetwijfeld schade on
dervindt.
Uit het oogpunt van de schoonheid van het
landschap, daar in de Laagte, moet het af
branden van deze boerderij als een groot ver
lies worden beschouwd. De ligging was bui
tengewoon mooi, in de nabijheid van een
bosch, waartegen het fraaie oude gebouw
zeer mooi uitkwam. Menige schilder of tee
kenaar heeft het gebouw op het doek ge
bracht, terwijl talrijke foto's, ieder jaar weer,
werden genomen door de gasten van dit
eiland. Onlangs nog heeft men in „Dros Ma
gazijn" een fraaie ets kunnen bezichtigen, die
gemaakt was van een teekening door de be
kende teekenares, mej. S. de Wijn.
In zeer korten tijd is dit nu de derde oud-
Texelsche boerderij, die door brand werd ver
woest. Eerst brandde te De Waal in Mei een
mooie Texelsche boerderij te Tienhoven af,
daarna is nabij Oosterend een oude boerderij
verbrand, en nu weer deze. Zoo langzamer
hand verdwijnt het Texelsche type geheel
terwijl er steeds moderne boerderijen voor
in de plaats komen, die wel veel doelmatiger
zijn ingericht, doch meestal in het landschap
veel minder mooi passen.
