Gebrs. PRONK,
DE
STROOPER.
15, 25 en 30 cent
per '/2 pond.
Banketbakkerij,
Keizerstraat.
Bioscoopnieuws
WIJ KOOPEN
„Over den tijd"*
Merijntje Gijzen*
alleen bij cor krigée
Firma
FEUILLETON
DOOR
PETER BARON
oud eoud en zilver tegen
de hoogste* waarde
Fa. Beemsterboer.
plaatst, omdat datgene wat deze lieden pres
teerden, een evengroot genot voor het oog
was als voor het oor. Was ook het in dienst
nemen van de „K.R.O." nemen van dit gezel
schap een trouvaille
Het achtertusschendek van het schip was
getransformeerd ln een schouwburgzaal, die
eenigszins naar achteren opliep. Een niet te
ontkomen gevolg was, dat de achteraan zit-
tenden een tikjeeen tikjedichter bij
het plafond zaten dan zij thuis wel gewend
waren. Daartegenover staat het niet te onder
schatten voordeel, dat in een plaats als Den
Helder velen zich „ln het benedendeks" thuis
zullen hebben gevoeld. Maar alle ap- en de
preciatie verdween onmiddellijk toen 't groene
gordijn openging
Ze stelden zich voor, de zes. Ieder op zijn
beurt. Maar heel handig liet men de nadere
uitleg over wat de pas voorgestelde meeuw
wel te presteeren had straks, aan zijn neven
man over, met het noodwendige en niet min
der noodlottige gevolg, dat, ach ja, dat er
geen reputatie meer heel bleef
Maar dat afbreken bleek bedrog, evengoed
als later de rentrée na de pauze, want ieder
voor zich bleek een virtuoos op de minstens
drie instrumenten die hfl bespeelde. Want wat
men ook gaf, en hoe ook de rollen verwisseld
werden, i.c. de Instrumenten, alles liep even
gaaf en vlot van stapel.
Een bijzondere vermelding onder al dat
muzikale kunstgenot moge nog de uitvoe
ring van Wilhelm Teil, in een wel zeer
speciaal-arrangement, hier ondergaan.
Een groot deel was hier gewijd aan het
slagwerk, en daar gaf één der K.R.O.-
meeuwen een verbazingwekkend staaltje
van handigheid bij te zien, op de xylo-
phoon. Ook mogen wij de solisten
potpourri even voor de pauze, niet onver
meld laten. Daar bleek niet alleen wat er
in de menschen, maar ook, en vooral wat
er in de instrumenten zat. Dat er een
zingende zaag bij te pas kwam, spreekt
welhaast vanzelf.
Jan Hahn.
Tusschen de muzieknummers door trad Jan
Hahn, welbekend van de radio, op, als confe
rencier en als karakterkomiek. Wjj zagen hem
als een doodzeezieke matroos, die van Pastoor
^Perquin „voor een geintje" met de showboat
mee mocht, als een onbestorven weduwnaar die
het huishouden deed, als een „schoolmeester"
die het A.B.C. van de K.R.O. liet leeren en
nog als veel meer. Maar ver boven alles uit
stak zijn wedergave van een meneer, die in
persoon naar minister Oud was gestevend om
zijn 3.65 belasting, die hij teveel betaald
had, terug te krijgen.
Dat hij telkens een dankbaar applaus te in-
Kwaliteit wint!
Heerlijk gekruide Amandel-
Speculaas p. half pond f O 25
Cor Krigée, Van Galenstraat 71, Telef. 399
casseeren had, behoeven wij niet te vermelden.
Ook met de zes meeuwtjes was dit onafge
broken het geval, wel een bewijs, dat de avond
geslaagd mocht heeten.
Wij weten niet, of de boot uitverkocht was
gisteren, maar zoo zij dit niet was, kan het
toch nooit veel gescheeld hebben. Wij konden
slechts met groote moeite een enkele leege
stoel ontdekken.
Voor de K.R.O. een ongetwijfeld een
groot succes, en, als de door Pastoor Koop
man als „extra-nummer' 'tot de aanwezi
gen gerichte opwekking om, voor zoover
zij dit nog niet waren, toch contribueerend
lid te worden van de K.R.O., gevolg mag
hebben, in de toekomst een nog grooter.
Heden vertrekt de fraaie boot, waarin een
acht-clllnder Diesel van 275 pk staat, naar
Amsterdam, om vandaar uit haar tournee
door het heele land te vervolgen.
In ons nummer van Woensdag hebben wij
medegedeeld, dat de Heldersche Weer- en
Sterrekundige Kring na de zomersche periode
van rust zijn winterlezingen weer zou aan
vangen. Als eerste der serie gaf gisterenavond
in een der lokalen der Zeevaartschool Dr.
Casparie een uiteenzetting van den tijd, en de
wijze, waarop die gemeten wordt.
Spr., die werd ingeleid door den Voorzitter
van den Kring, den heer Van Asbeck, gaf
allereerst een beschouwing van het begrip
„tijd". Tijd ontstaat tengevolge van beweging;
wanneer twee lichamen zich in de wereld
ruimte verplaatsen, Is daarmee de tijd ge
boren. Het begrip „verplaatsing" behoort bij
het begrip „tijd"; indien zich slechts één en
kele massa zou verplaatsen, zou daarbij geen
tijd ontstaan. Wanneer de eenparige beweging
in het heelal eeuwig is, is ook de tijd eeuwig.
Spr. zette uiteen hoe ons menschelijk gevoel
voor intervallen, door den tijd ontstaan, niet
constant is: wij kunnen in den droom bijv. een
heele tijdsperiode beleven, zooals dat in wer
kelijkheid niet mogelijk zou zijn. Het kortst
duurt de tijd als we bezig zijn met bepaalde
werkzaamheden.
De mensch heeft behoefte aam een tijdsin-
deeling en hij zoekt daarvoor begrippen, me
tingen, enz., die buiten hem zelf liggen. Het
is dan ook niet te verwonderen, dat hij zijn
oog gewend heeft naar den hemel om te
trachten daar die voor zijn bestaan noodza
kelijke indeeling te vinden. Het wonder van
de op- en ondergaande zon was daarbij een
maatstaf, een tweede was de regelmaat van
de beweging der hemellichamen. Aldus is men
er toe gekomen voor de ttjdsindeeling te ge
bruiken sterren, zon en maan. Men bevond,
dat de rotatie van de aarde om de zon con
stant was (behoudens een, te verwaarloozen
afwijking van 0,001 seconde per eeuw), en die
rotatie weerspiegelt zich in de beweging van
onzen sterrenhemel. Iedere ster komt op een
bepaald oogenblik door een bepaald punt van
de aarde en dit oogenblik keert periodiek
terug. Voor deze metingen zijn door de astro
nomen z.g. coördinatie-systemen in gebruik
gesteld.
Uitvoerig stond spr. stil bij de indeeling,
die gemaakt is van de sfeer. Drie systemen
z\jn daarvoor opgesteld: le. het horizont- of
azimuthsysteem; hiervoor is de horizont
basis, het zenith toppunt. De horizon wordt
HEVIGE HOOFDPIJNEN".
Voor altyd verdwenen.
Een merkwaardig geval van beterschap
door gebruik van Kruschen Salts werd ons
beschreven door mevr. H. E. te S.
„Eiken morgen opnieuw stond ik op met
ondragelijke hoofdpijnen. Ik was altijd moe en
het leven scheen nauwelijks de moeite waard.
Maar ik had zooveel over Kruschen Salts ge
lezen, dat ik besloot het ook eens te probeeren.
Toen ik het ongeveer een maand lang ge
nomen had, merkte mijn vriendin plotseling
op: „Je ziet er veel beter uit, voel je je nét
zoo goed?" Toen ik ja zei, en dat het door
Kruschen Salts kwam, schoot zij in den lach,
en zei: „Och, waarschijnlijk zou je je zonder
dat goedje wél zoo goed voelen." Maar ik
hield vol en na ongeveer drie maanden zei ze:
„Werkelijk, ik heb nog nooit iemand zóó zien
veranderen. Je bent een heel andere vrouw, en
als dat door Kruschen Salts komt, ga ik het
ook probeeren."
Kruschen Salts bestaat uit 6 zouten, die de
werking van ingewanden en nieren bevorderen,
en zoodoende voor meer afdoende verwijdering
van afvalstoffen zorg dragen. Hierdoor wordt
de oorzaak weggenomen van klachten als
hoofdpijn, gevoel van vermoeidheid e.d. Pro
beer eens een tijdlang de dagelijksche dosis
Kruschen Salts en U zult zich in alle opzich
ten prettiger voelen: geen hoofdpijnen meer,
maar nieuwe levenslust en een onverstoorbare
opgewektheid.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en erkende drogisten
f 0.40, 0.70 en 1. 60 per flacon, omzet
belasting inbegrepen. Let op, dat op het etiket
op de flesch, zoowel als op de buitenverpak
king de naam Rowntree Handels Maatschap
pij Amsterdam voorkomt. (Adv.)
als grondlijn van de meting genomen en in
360° verdeeld. Het systeem is zeer plaatselijk,
omdat men de plaats van een ster bepaalt
van den plaatselijken horizont uit.
Een tweede stelsel is dat van den rustenden
equator; deze wordt hierbij verdeeld in paral
lellen van 90°. Het derde systeem is dat van
den roteerenden equator, waarbij het nulpunt
het punt is waar equator en ecliptica elkander
kruisen.
Bij deze verschillende systemen stond spr.
uitvoerig stil en bovendien werd met curven
en tabellen, door den lantaarn geprojecteerd,
een en ander nader toegelicht en verklaard.
Daarna kwam de spr. op sterretijd en zon
netijd en de verevening van de bestaande ver
schillen, waaruit dan de z.g. „middelbare"
zonnetijd Is ontstaan. De sterrentijd is voor
het maatschappelijk leven onbruikbaar; wij
gebruiken daarvoor de zon, maar er zijn ten
aanzien van op- en ondergang verschillen en
afwijkingen, die correctie vereischen. Ook dit
werd met lichtbeelden verduidelijkt, zoodat
wjj van die tijdvereffening een goed beeld
kregen.
Voor de uurverdeeling werd de aarde in
coördinaten verdeeld, waardoor men de plaats
der sterren ten aanzien van de verschillende
deelen der aarde kan bepalen. Veel is te doen
geweest over de vaststelling van een nulpunt;
tenslotte is hiervoor de meridiaan van Green-
wich genomen, omdat hierbij de datumljjn zoo
goed als geheel door de Stille Zuidzee loopt
Nederland handhaaft den Amsterdamschen
tijd en dit geeft nog aanleiding tot veel on
gerief.
Spr. behandelde vervolgens het zonnejaar
met zijn 365 dagen, waarbij zich de moeilijk
heid van den schrikkeldag voordeed. Reeds
Julius Caesar voerde schrikkeljaren in, maar
paus Gregorius XIH moest in 1582 weer in
grijpen. omdat men toen 10 dagen tekort was
gekomen, zoodat in dat jaar de kalender van
4 op 14 October sprong. Paus Gregorius her
stelde dat door de eeuwjaren schrikkeljaren
te maken, maar kwam er óók nog niet. De
Sovjet-regeering heeft een aanmerkelijke ver
betering in den kalender aangebracht, waarbij
het verschil nog slechts gering is. Verschil
lende correcties werden nog behandeld door
spreker.
De gelegenheid om vragen te stellen was
aanleiding tot een korte, doch interessante,
wjjsgeerige discussie over de begrippen „tijd
en „ruimte".
Onder dankzegging aan den spr. voor diens
interessante lezing, werd deze eerste bijeen
komst gesloten. De volgende heeft plaats 20
November, hierbij spreekt dr. Van Bemmelen
over „De Stratosfeer".
Een HoUandsche film, waarop men
trotsch kan zijn.
Al weer heel wat jaren geleden schreef een
Zuid-Nederlandsch auteur, een zekere heer
A. M. de Jong, een boek, dat hij de wereld
inzond onder de benaming „Het Verraad" en
hetwelk de lotgevallen weergaf van Merijntje
Gijzen, om zoo te zeggen gezien in zijn botsing
met de groote-menschen-wijsheid.
Merijntje (het boek wel te verstaan) deed
het buitengewoon en mocht zich zelfs in de
voor ons land zeldzame qualificatie van „best
seller" verheugen. Vandaar, dat de schrijver
besloot Merijntje ook verder met de wijze
menschheid in botsing te laten blijven, nog een
3-tal voortgezette lotgevallen creëerde en ook
hiermede een opvallend succes verwierf.
In den loop der jaren kwamen er andere
boeken, ook van A. M., doch Merijntje werd
een legende.
En misschien ware dat aardige kereltje wel
min of meer in het boek der Groote Vergetel
heid aller boeken geraakt, ware daar niet de
waterlandsche filmindustrie geweest, die juist
op het moment, dat zij dreigde dood te loopen
in een verstarrende oppervlakkigheid en kleur
loosheid de kans kreeg „Het Verraad" op cel
luloid te reproduceeren.
Veel werd er over verteld, nog meer ge
schreven en eenige weken geleden kwamen de
eerste critieken los. Ze waren gunstig. Meer
nog: ze waren in glorievollen toon gesteld.
En gisterenavond heeft Den Helder voor het
eerst kennis genomen van Merijntje G(jzen,
zwart op wit enhet was een prettig weer
zien.
Natuurlijk maakt ieder lezer zich van dat
joch een andere voorstelling en het was juist
de kardinale moeilijkheid om van él die hon
derdduizenden Merijntje's de gemiddelde te
vinden. Het lot wees Marcel Krols aan, een
heerlijk type, „zoo-uit-de-klei", met prachtig
geel-wit haar, met een lang-jongensgezicht,
met beenerige knieën en met een twijfelaartje
zwabberend om z'n onderdanen.
Het was een vondst, deze Marcel Krols, juist
omdat hier geen sprake is van een „wonder
kind" of van een „jeugdig acteur". Niets er
per half pond f 0 35
per half pond f 0.30
per stuk f 0.25
rlJ11 f 0.30, f 0 45, f 0.60
Van Galenstraat 71 Telef. 399
Smakelijke Allerhande
Filesche Duimpjes
Gemberbrood
Fijn Krentenbrood
van. Het is een doodgewoon kereltje, zoo als er
duizenden in het land van Brabant rondloo-
pen. Met geen enkele bijzonderheid dan juist
zijn gewoon-doen. Precies zooals de Fransche
„Peenhaar" en enkele knapen uit „La Mater-
nelle".
En men hoort Merijntje spreken, ln z'n
smeuig Brabants, over Ons Lieve Vrouwke,
over meneer Pastoor, over den Kruik, zijn
grooten vriend en over Blozekriekske, zijn
vriendinnetje, dat hem tot den misdaad bracht
zijns moeders aardewerk in diggels te smijten...
en men geniet er van, want het is Merijntje,
zooals we hem ons gedroomd hadden.
Direct naast Merijntje is daar Piet Bron, die
de Kruik uitbeeldt en het is hier, dat wij
wederom een enthousiast geluid mogen doen
hooren. Er is beweerd, dat Bron in deze film
de allures aanneemt van een Wallace Beery
en een Jannings en dat is niet te veel gezegd.
In zijn creatie van vagebond is hij prachtig
en wéér tot in het détail. Deze man kan
spelen en geeft ons meer dan tientallen andere
nationale acteurs ons te zamen in vele films
gaven
En daar zijn Mimi Boesnach, die de rol van
Janekee geeft, misschien een even te char
mante Janekee, maar toch met veel begrip
voor haar uitbeelding en Aaf Bouber als de
huishoudster van „meneer Pastoor" en vele
anderen, als de Flierefluiter, de grensjager en
den veldwachter.
De film werd geregisseerd door Kurt
Gerron en hg presteerde hier een opmer
kelijke taak. Prachtig ziet hij dat Brabant-
sche volk en dat Brabantsche land en hij
weet beide te combineeren tot een een
heid. Ziet hoe hg de klokken van het pit
toreske kerkje over de lage vennen en het
verscholen dorpje doet galmen, hoe hij het
koren teekent tegen felbewogen luchten
v rïv --i
Speculaas
22)
Keating reikte naar den schakelaar, en
toen het licht aanfloepte, keken de twee
mannen elkaar verbaasd aan. De heele ka
mer lag ondersteboven: wat zij een moment
tevoren hadden gevreesd, bleek zich bewaar
heid te hebben. De Strooper was hen vóór
geweest Papieren lagen door elkaar gegooid,
laden waren leeggehaald en het heele meubi
lair was verschoven. Alleen vlak bi) de tafel
was een stoel overeind blijven staan, en in
eens kwam Keating op een idee. Hij voelde
aan de zitting: zooals hij verwacht had, was
die nog warm, dus moest de Strooper de ka
mer nog nauwelijks twee minuten geleden
verlaten hebben. De inspecteur keek rond;
zijn oog viel op de deur van de slaapkamer,
die zooals hij bij ervaring wist naar de
badkamer leidde, en zoo naar het platdak.
„Ik geef je een kans," wendde hij zich tot
Clem. „Ik moet den Strooper achterna, maak
jij je maar uit de voeten en zie, dat niemand
je te pakken krijgt."
Clem knikte en Keating ging behoedzaam
naar de slaapkamer. Eén bUk zei hem, dat
ze leeg was, en lüj trad de badkamer binnen.
Die was ook leeg, maar het bovenraam stond
open, en het was hem niet kwalijk te nemen,
dat hg den weg, waarlangs de Strooper zich
toegang tot de flat had verschaft, hield voor
den weg, waarlangs hij was ontsnapt. Op het
oogenblik, dat Keating die verkeerde ver
onderstelling maakte, ontdekte Clem wat an
ders, namelijk een blad papier op de tafel,
dat de identiteit van den vorigen bezoeker
afdoende vaststelde.
„Wie 't eerst komt, 't eerst maalt," las
Clem. „Dét is zeker: iemand die stalen zenu
wen heeft," mompelde hij bi) wijze van com
mentaar. Maar op slag maakte de half be
wonderende uitdrukking van zijn gezicht
plaats voor het gewone, wezenlooze masker.
Door blik nog beweging verried hij, wat hij
in den spiegel tegenover het raam had ge
zien: het bovenste gedeelte van een grijzen
hoed, welks vorm nu onuitwisbaar in zg'n ge
heugen geprent was. Oogenblikkelijk ver
dween het spiegelbeeld weer en de spiegel
weerkaaatste nog slechts het raam.
Clem drentelde wat om de tafel, en kwam
als bij toeval bij den muur, waarin het raam
was, en waar hij van buiten niet gezien kon
worden. Hij drukte zich er plat tegen aan,
schoof zich zijdelings vooruit, en loerde, zon
der zich bloot te geven, voorzichtig naar
bulten.
Vaag onderscheidde lüj de gestalte van een
man in het grijs, die het schuine dak van den
uitbouw afklauterde, en Clem's oogen schit
terden. Hij wist niet, waarom de Strooper ge
bleven was, ln plaats van onmiddellijk te
vluchten, maar zijn eenige gedachte was, dit
heerschap eens aan zijn mouw te trekken.
Op hetzelfde oogenblik hoorde hij Keating te
rugkomen, en omdat een nieuwe ontmoeting
met den inspecteur niet in zijn lijn lag,
maakte hij zich uit de voeten.
Hij nam de treden bij drie tegelijk en kwam
ongehinderd beneden. Om den Strooper ach
ter de huizen bij de garages te ontmoeten,
moest hij om het blok heen loopen, maar hij
voorzag de mogelijkheid, dat hij hem nog in
de open straat zou tegenkomen, wat minder
naar zijn zin was. Hij aarzelde even, want
hij was niet van plan een fout te maken, zoo
als bjj een vorige gelegenheid in Birmingham
waar de man, dien hij nu achterna zat,
aan het langste eindje getrokken had. Het
litteeken was nog duidelijk te zien.
Nog had Clem geen besluit genomen, toen
de moeilijkheid voor hem opgelost werd. De
Strooper was vlugger geweest dan hij en
kwam juist den hoek om, toen Clem op het
punt stond, de portiek van Larry's huis te
verlaten. De Amerikaan trok zich onmiddellijk
terug en zag vanuit zijn schuilhoek den
Strooper naar zich toe komen, die onder het
loopen de sjaal voor den mond wegnam.
XVI.
Toen de Strooper op gelijke hoogte kwam
met de portiek, waarin Clem hem afwachtte,
stond hfl plotseling in den verblindenden licht
bundel van een zaklantaarn, die hem juist
tusschen de oogen trof.
„Hallo", teemde Clem, „op deze ontmoe
ting heb ik al lang gevlast. We hebben sa
men nog verdomd!"
Stom verbaasd brak hij af en staarde een
seconde ontzet in het gezicht, dat zijn zak
lantaarn hem deed aanschouwen. Toen zette
hij een stap vooruit, en dat was zijn ongeluk.
Twee scherpe knallen vielen samen met den
vuurstraal uit den rechterzak van den Stroo
per. Clem tuimelde ruggelings tegen den
deurpost aan en gleed op den grond, terwijl
de Strooper met een vluggen blik naar het
huis de straat over glipte en wegdook in de
donkere portiek van de tegenoverliggende
flat.
Intusschen kwam Keating, die den vrijge
laten gevangene weer terug wilde hebben, nu
de Strooper ontsnapt scheen te zijn, de trap
afhollen en viel in zijn volle lengte over Clem
heen. Onder vloeken en verwenschingen krab
belde hij weer overeind.
„Wil je rust gaan nemen?" snauwde hij,
maar zag dadelijk, dat er iets niet in orde
was. Clem's gezicht was vertrokken van pijn,
en zijn stem was niet veel meer dan een
flauwe zucht.
„Strooper huis hier tegenover
ik
Daarna rolde hij opzij.
Keating hield zich niet lang met hem be
zig, maar sprong als het ware de straat over,
het huis binnen, dat Clem bedoeld moest heb
ben, en waarin hg een vage gestalte nog
juist had zien verdwijnen, toen hij van bo
ven kwam. De deur stond open en Keating
keek in een onverlichte hal. Hij nam zijn
revolver in de hand, vóór hij verder ging om
eens te zien, wat er in dat huis te koop
was, maar behalve een trap kon hij niet veel
onderscheiden. Een koude tocht speelde hem
langs het gezicht en hij tuurde argwanend
in alle richtingen om den oorsprong daarvan
op te sporen: ergens moest nog een ZTr
open staan.
Op een moment hoorde h*j een geluid en hij
di aaide zich met een ruk om. Er kwam
iemand naar beneden.
..O, ben jjj het?" vroeg een gerekte stem
wuef f!rti3d glng hCt Ucht aan" Keating
5ÏJ wPretUg glimlachende Slicht van
Larry Wade, die tegen den post van de traD
leunde. De inspecteur gromde van voldoening
en bracht werktuigelijk zgn revolver op één
lgn met Larry's heup.
„Het ziet er naar uit," zei hfi rustig, „als
of ik eindelijk vat op je gekregen heb."
Larry glimlachte nog.
„We zullen er niet om wedden, maar
waarom denk je dat?"
„Voor twee minuten is de Strooper hier bin
nen gegaan," zei Keating gewichtig. „Ik volg
de hem en vond jou."
Larry's oogen werden kleiner.
„Dus hij is het geweest? Dan hebben we
juist een minuut, Keating, om het zaakje hier
te doorzoeken." Hij maakte een beweging om
den inspecteur voorbij te gaan, maar vond
zijn weg versperd.
„Ik wou jou anders eens doorzoeken,"
gaf Keating terug.
„Doe nou niet dwazer dan je al bent. Ik
zeg Je, dat we onmiddellijk het huis een beurt
moeten geven."
„Dadelijk misschien," stemde Keating toe.
„Omhoog."
Larry beet zich op de lippen en hield zijn
handen boven zijn hoofd.
„Daar zul je nog eens spijt van hebben,"
zei hg wrevelig.
Keating gleed met deskundige hand over
zij kleeren, zonder den revolver, dien hij
zocht, te vinden.
„Voldaan?" vroeg Larry grimmig, toen de
fouilleering afgeloopen was.
„Neen. Alleen maar nieuwsgierig. We zul
len eens vertrouwelijk moeten praten, Larry."
„Terwijl de Strooper er tusschenuit gaat,
dwarskop. Maar ik ben niet van plan
„ver weg te gaan," viel Keating hem in de
rede. „Nee, het is beter, dat je dat maar
met doet. Kom maar een mee, en schiet een
ee je op, om zeker iemand zgn eigen woor
den te gebruiken."
(Wordt vervolgd.)
