pagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
K,P,M.-stoomer
omgeslagen
250 man
aanToord
Bezoek van Ciano aan
de
Dc nieuwe richting
der Belgisch politiek
Rome-Berlijn
De aardbeving
Italië
Buitenlandsch
Overzicht
Nog 73 vermisten
Ekens' wereldrace
volbracht
in
REIST PER WACO-
yjTGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
64e JAARG. No. 7830
Rtvi
Van het Spaansche
strijdtooneel
AUTOBUSDIENSTEN
naarHOORN, EDAM,AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
HELDERSCHE COURANT
DINSDAG
20 OCTOBER 1936
Scheepsramp
in Indië
Hedennacht seinde Aneta uit
Batavia, dat de „Van der Wijck"
van de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij is gekapseisd en
vele slachtoifers zouden zijn te
betreuren.
Verdere berichten uit Soera-
baja melden:
De commandant van de marine
ontving hedennacht te 2.00 uur
het radiosein van de „Van der
Wijck" van de K.P.M., dat dit
schip zwaar overhelde.
De marine nam onmiddellijk
maatregelen. Men berekende dat
het schip, dat 21.00 uit Soerabaja
naar Semarang was vertrokken
ter hoogte van Tandjong Oed-
joeng Banka moest zijn.
Hedenmorgen bleek het schip
te zijn vergaan op vijftien mijl
ten noorden van Tandjong Pakis.
De Dorniervliegtuigen, die uit
Soerabaja derwaarts gezonden
zijn hebben vele drenkelingen
waargenomen. De „Reaal",, even
eens een schip van de Paketvaart,
is in de omgeving.
Te 5.30 is de mijnenlegger „Ri-
Oel" uit Soerabaja naar de plaats
van het onheil vertrokken, even
als alle andere mijnenvegers, als-
Mede de Banckert en zeven Dor-
niers, benevens twee T-vliegtui-
flen.
250 personen aan boord.
Nader deelt de directie van de Paketvaart
ede, dat aan boord van de Van der Wijck,
nc usief de bemanning, tweehonderd vijftig
Zlekn zijn.
^richten over het opvisschen van dren-
e,lngen ontbreken nog steeds. Het eenige
fl 1 /\c a1._
vadiosein
van de Van der Wijck luidde:
f°;S', zw'are helling", waarna niets meer
Wer<i gehoord.
43 personen opgepikt.
Omtrent deze ramp seint Aneta nog nader
M Batavia:
^veertig personen van de „Van der
pikt - Z^n c'00r marinevliegbooten opge-
^acht11 Ve'^ig te Soerabaya aan land ge-
ialanri A°ht ^uroPeanen en een-en-dertig
(waa ers.zDn te Brombong aan wal gezet
h;(i0e?|CllBnliik is hier de plaats Broemboeng
heze°n'Gt ver van Semarang gelegen),
ten re(^nS geschiedde door visschersboo-
SienCl-'0l zBn iwee-en-twintig personen ge-
,ln een sloep,
i, °°k trof
drev,
men nog velen aan die op zee
ÖonP tei'wijl zij zich boven water hielden
ur zich
gesneld j_Sc^epen welke ter redding zijn toe
ven,
fels Vast te houden aan stoelen en ta-
Alle
0l>heii
Ni
Bevind
en zich op de plaats van het
n van geredden of eventueel omgeko-
hoen.
en
kunn
en nog niet worden opgegeven.
satai
hiH j"va' 20 Oct. (Aneta): Aan boord
an der Wijcl;" bevonden zich 22
volwassen Europeesche passagiers met 5 kin
deren, alsmede ongeveer 100 inlandsche dek
passagiers. De bemanning bestond uit den
gezagvoerder, elf officieren, de marconist, de
hofmeester, vijf klerken en 80 man inlandsch
personeel.
Tot 12 uur gistermiddag (Java-tijd)
was bekend, dat gered waren 14 Eu
ropeesche passagiers, 2 kinderen, de
gezagvoerder, alle officieren, de hof
meester, 3 klerken en 121 inlan
ders (passagiers en bemanning). Der
halve worden nog vermist 8 Europe
anen (passagiers), 3 kinderen, de
marconist, 2 klerken en ongeveer 59
inlanders.
De pogingen tot redding der vermisten
worden met onverminderde energie voortge
zet. Momenteel kunnen nog geen namen
worden opgegeven van de geredden en ver
misten.
De „Van der Wijck" werd in 1921 als
stoomschroefschip gebouwd, voor rekening
van de Koninklijke Paketvaart Maatschap
pij. Het schip meet 2633 bruto en 1512 netto
register ton.
In achttien dagen, 14 uur en 56
minuten.
New York, 19 October. De Amerikaan-
sche journalist Ekins is om tien uur 49
plaatselijken tijd op het vliegveld van New
York geland. Hij heeft hiermede de lucht-
race om de wereld gewonnen in den tijd
van achttien dagen, 14 uur en 56 minuten.
Zijn beide mededingers, Kieram en Mej.
Kilgallen, bevinden zich nog steeds te Ma
nilla, vanwaar zij Dinsdag hopen te vertrek
ken. Gedrieën waren de journalisten Ekins,
Kieram en Mej. Kilgallen op 30 September
aan boord van het luchtschip Hindenburg
vertrokken.
KONING LEOPOLD'S REDE.
EEN ONTHULLING VAN BEL
GISCHE ZIJDE.
Londen, 19 Oct. Over de voor
geschiedenis van de neutraliteits-
verklaring van den koning van Bel
gië meent de „Star" te kunnen be
richten, dat aan deze rede van ko
ning Leopold een belangrijke diplo
matieke bespreking tusschen de re
geeringen van België en Neder
land is voorafgegaan.
Het resultaat hiervan zou zijn geweest,
dat beide landen, voor het geval de voorge
nomen besprekingen over een Westpact zou
den worden gevoerd, de overige deelnemers
aan de besprekingen zouden verzoeken om
een garantie voor hun landen als neutrale
gebieden in West Europa, welke buiten elk
conflict tusschen andere mogendheden
moeten worden gehouden. Het liefst zouden
zij een gemeenschappelijke neutraliteitsga-
rantie zien, doch indien noodig, zouden zij
ook goedkeuren, dat hun neutraliteit voor
elk afzonderlijk wordt gegarandeerd.
Echter ook als hieromtrent geen overeen
stemming zou kunnen worden bereikt, dan
zouden de beide staten buiten ieder verbond
blijven. Naar ons bij informatie te bevoegder
plaatse in Den Haag werd medegedeeld
mist het bericht aangaande het diplomatie
ke overleg tusschen de regeeringen te Brus
sel en Den Haag betrefende de redevoering
van Koning Leopold, waarvan de „Star"
melding maakt, eiken grond.
Was de redevoering van Koning
Leopold alleen bestemd voor
zijn ministers.
Brussel. Zooals men weet, werd de re
devoering van Koning Leopold over de nieu
we buitenlandsche politiek van België voor
afgegaan door een brief van den Koning
aan minister-president Van Zeeland, waar
in vermeld werd, dat deze brief op verzoek
van den premier werd gepubliceerd.
In politieke kringen doen zekere
indiscreties de ronde over de om
standigheden, waaronder de koning
er toe zou zijn gekomen den brief
te laten publiceeren. De rede van
den koning zou uitsluitend bestemd
zijn geweest voor zijn ministers, die
van zijn gedachten op de hoogte wa
ren.
VERSCHILLENDE BELANGRIJ
KE PUNTEN ZULLEN IN BE
SPREKING KOMEN.
Naar Havas uit Rome meldt, wordt ver
wacht, dat de Italiaansche minister van bui
tenlandsche zaken, graaf Ciano, de schoon
zoon van Mussolini, die gisteravond naar
Duitschland is vertrokken, niet over een
speciaal acoord zal onderhandelen, maar zal
spreken over de voorbereiding der Ita-
liaansch-Oostenrijksch-Hongaarsche confe
rentie, die op 9 November te Weenen aan
vangt. Verder over de houding van Italië
ten aanzien van een nieuw Locarno, vooral
na de laatste Belgische besluiten en vooral
over het communisme en anti-communisme
in Europa.
Over het -algemeen welingelichte kringen
verklaren, dat, ondanks het Duitsche ant
woord aan Londen, het belangrijkste punt
van bespreking te Berlijn het nieuwe Lo
carno zal zijn, dat nog voor de Donaukwes-
tie zal komen.
Zal Duitschland het ..Italiaan
sche imperium" erkennen?
In welingelichte kringen te Rome heeft
men den indruk, dat minister Ciano, uit
Berlijn de erkenning door Duitschland van
„het Italiaansche imperiumzal mee' terug
brengen.
DE ITALIAANSCHE PERS OVER
DE REIS VAN CIANO.
Rome: Virginio Gayda schrijft in het
„Giornale dTtalia" over de reis van Ciano
naar Duitschland, dat deze van politiek be
lang is. De besprekingen, welke gevoerd zul
len worden, zullen leiden tot constructieve
doelen; teneinde zekere punten in de be
trekkingen tusschen beide landen en in de
algemeene betrekkingen van Europa te
verwezenlijken.
Er is geen sprake van, dat een „nieuw
blok" gevormd zal worden, of een gebaar van
intimidatie zal worden voorbereid; het zal
slechts een bevestiging van den vrede zijn.
Ttalië heeft vrede noodig om zijn werk
CIANO.
van binnenlandsch herstel te voleindigen.
Doch beide landen hebben dezelfde opvatting
over de werkelijkheid van den vrede. Deze
moet geinspireerd zijn door het principe van
internationale rechtvaardigheid en concreet
evenwicht van de krachten en belangen.
Gayda bespreekt vervolgens de komende
onderhandelingen in het licht van de ver
klaring van koning Leopold. Het Locarno-
principe is volgens Gayda bezig te vergaan
en de houding van België teekent, wederom
de crisis van den volkenbond, welken
Duitschland definitief heeft verlaten en
waaraan Italië niet meewerkt, zij het dan
niet de jure, dan toch in feite.
Italië en Duitschland hebben dus gelijk
belang bij nauw contact. Hun toenadering
werd verkregen door de sancties en deze toe
nadering moet zich verder ontwikkelen.
Ten aanzien van de berichten in sommige
buitenlandsche bladen, waarin wordt ge
zegd, dat de reis van geen belang is en dat
geen overeenkomst zal worden ondertee
kend, schrijft het „Giornale dTtalia", dat
dit een bewijs is van de gewoonte om aan
den vorm en niet aan de bedoeling 't mees
te belang te hechten.
Andere bladen hebben gesproken over een
oneenigheid van Duitschland en Italië ten
aanzien van centraal-Europa. De „Tribuna"
antwoordt hierop: „Indien Italië en Duitsch
land niet eensgezind zijn inzake de Donau-
landen, dan bestaat geen parallel in hun
politieke actie. Indien er wel een parallel
bestaat, dan wil dit zeggen, dat de oneenig
heid inzake het Donaugebied, welke door 't
buitenland zoo vurig wordt gewenscht, zui
ver fantasie is."
Het was dus geen diplomatiek instrument
en daarom werden er ook niet alle proble
men in uitgewerkt. Zekere leden der re
geering vonden de rede des konings even
wel van zoo groote waarde, terwijl zij ove
rigens de discussie en de stemming over 't
militaire plan zoodanig vergemakkelijkte,
dat zij bij den koning op publicatie aan
drongen.
Het waren vooral de Vlaamsche minis
ters, die deden uitkomen op 'welk punt hun
taak zou worden vergemakkelijkt, indien
de redevoering zou worden verspreid, daar
het nieuwe opofferingen betrof, waarvoor
in de Vlaamsche provincies zichtbare te
genzin bestond.
De nieuwe richting der Belgi
sche politiek.
Brussel, 19 October. Het blad „Le
Peuple" doet nadere mededeelingen omtrent
de rede van den koning en de nieuwe ori-
enteering der buitenlandsche politiek van
België, welke afkomstig zijn van een per
soonlijkheid uit de diplomatieke wereld, die
niet met name wordt genoemd.
Ik geloof, zegt de schrijver van het artikel
dat, indien de koning datgene voor oogen
had, dat men hem toeschrijft, hij zich zon
der ondubbelzinnigheid zou hebben uitge
drukt, want ten aanzien van de andere
kwestie heeft hij zich met volkomen open
hartigheid uitgelaten.
Aan den anderen kant wordt geenerlei
aanleiding gegeven tot twijfel, of België lid
blijft van den Volkenbond. Het essentieele
verschil tusschen een standpunt van neu
traliteit en een politiek van onafhankelijk
heid is juist, dat de laatste het mogelijk
maakt, lid te blijven van den Volkenbond
en zich aan te sluiten bij een politiek van
collectieve veiligheid, terwijl een politiek
van neutraliteit dit onmogelijk zou maken.
De gedachte van den koning, aldus gaat
de schrijver voort, is, dat het land de tra-
ditioneele rol moet spelen, die wil, dat Bel
gië beschermd is tusschen de groote Wes-
tersche mogendheden, en dat wij verhinde
ren, dat ons grondgebied ooit dient tot door-
gangs of operatiebasis voor dezen of genen
onzer naburen.
Ten slotte verklaart de schrijver, dat al
les, waartoe na de herbezetting van het
Rijnland te Londen is besloten, bij den hui-
digen staat van zaken blijft bestaan, even
als de aceoorden tusschen de generale sta
ven, zooals v. Zeeland deze voor de Kamers
heeft gedefinieerd.
Links-liberalen spreken opnieuw
vertrouwen in de regeering uit.
De links-liberale Kamer, en Senaatsfrac
ties die bijeengekomen zijn ter bestudee
ring van hetgeen in de zitting van den na-
tionalen raad der liberale partij is bespro
ken, hebben eenstemmig besloten hun ver
trouwen in de regeering te hernieuwen en
haar hun medwerking toe te zeggen in haar
actie voor de handhaving van de eenheid
van het land en voor de verdediging der
nationale instellingen. Zij zullen het kabinet
steunen voor de verwezenlijking van de
militaire hervorming in het kader van de
besluiten der gemengde commissie.
NAJDERE BIJZONDERHEDEN
UIT DE GETEISTERDE GE
BIEDEN.
Rome, 19 October. Uit de door de aard
beving geteisterde gebieden worden thans
nadere bijzonderheden vernomen omtrent
de schade. In de provincie Udine zijn in de
gemeente Sacile verscheidene huizen inge
stort en ongeveer 150 huizen ernstig bescha
digd. In de provincie Treviso zijn in de ge
meente Cordignano een aantal woonhuizen
beschadigd, terwijl in Vittorio de schade
meer dan een millioen lire bedraagt. Te San
Vendommiano bedraagt de schade 900.000
lire. Te Belluno heeft een aardverschui
ving de hoofdstraat over een lengte van 100
meter vernield. De telegraaf- en telefoonlij
nen zijn eveneens sterk beschadigd.
Geleidelijk keert de kalmte terug in het
getroffen gebied. Nauwelijks merkbare
schokken doen zich zoo nu en dan nog voor.
De bewoners der dorpen leven niettemin
weer normaal.
Aardbeving ook in Oostenrijk
gevoeld.
Weenen. De aardbeving, die in Opper-
Italië zooveel schade heeft aangericht, is
ook gevoeld in Tyrol en Karynthië.
Te Hall nabij Innsbrueck zijn verschei
dene huizen gescheurd, evenals in verschei
dene dorpen in de omgeving van den Bren
ner.
AUTOCAR IN FRANKRIJK DOOR TREIN
GEGREPEN.
BREST Nabij deze stad is een reiswa
gen door een personentrein gegrepen. Van
de inzittenden werden vijf zoodanig, ge
wond, dat hun leven ernstig gevaar loopt,
20 anderen bekwamen minder ernstige
kwetsuren.
HONDERD PERSONEN IN JAPAN DOOR
VOEDSEL VERGIFTIGD.
In het dorp Sjemizoe, in het departe
ment Sjiznoka, ten Westen van Tokio zijn
100 personen die aan een huwelijksmaal
tijd deelnamen, vergiftigd door het nutti
gen van bedorven spijzen.
DE BLOEDIGE WORSTELING
OM OVIEDO. HITLERS TAC
TIEK BRENGT DUITSCHLAND IN
VOORDEELIGE INTERNATIONA
LE POLITIEKE POSITIE.
Van het Spaansche strijdtooneel hebben
we in ons numeer van gisteren kunnen ver
melden, de ontzetting van Oviedo, door de
rechtsche troepen. Het is een strijd geweest
die honderden menschenlevens gekost heeft
en die de „zwarte lijst" van dezen Spaan-
schen krijg, zooveel te grooter gemaakt
heeft. De rapporten spreken van meer dan
duizend dooden en gewonden en er zijn te
legrammen waarin zelfs van duizenden
dooden gerept wordt. Hoe het ook zij, deze
strijd heeft opnieuw het ontzettende van
den burgeroorlog doen zien. Men zal in
geen jaren uit kunnen wisschen het leed
en de ellende door dezen krijg over het
volk van Spanje gebracht.
Ook de schade in artistiek opzicht aan
gebracht is onberekenbaar. Het beleg van
Oviedo heeft drie maanden geduurd en
hier blijkt opnieuw uit met welk een wan-
hopigeii moed de regeeringstroepen zich
verdedigen. De opstandelingen staan nu
weer zooveel dichter bij hun doel. de bezet
ting van Madrid, maar daar zal nog wat
bloed moeten vloeien voor zij dat bereikt
hebben.
De buitenlandsche politiek van Hitier is
aan heel wat scherpe critiek onderwor
pen en niet ten onrechte. We hebben er
hier meermalen op gewezen dat we weinig
waardeering voor de wijze kunnen hebben
waarop de dictators noemen zich tegen
over het buitenland te moeten gedragen,
omdat die politiek vaak was een spelen
met vuur.
Toch heeft Hitier geweten wat hij deed,
of zijn hem de omstandigheden zoo gunstig
geweest dat Duitschland, naar het Hbl.
gisteravond in een hoofdartikel schreef, iri
hoe langer hoe voordeeliger positie gekomen
is.
Sinds het avontuur in Abessinië
is de internationale politieke positie
van Duitschland voortdurend sterker
geworden. Het heeft het front van
Stresa uiteen zien vallen en de grond
slagen van het Volkenbondsverdrag
weg zien zinken. Het heeft zelf onge
straft 't vredesverdrag aangerand en
gedeeltelijk teniet gedaan en het ce
ment tusschen de vriendschappen en
bondgenootschappen van Frankrijk
op bepaalde plaatsen losgewerkt; het
werkt met een zekere mate van suc
ces aan de ineenstorting van het
Fransch-Russische bondgenootschap.
Het kan in loslating van België van
Frankrijk een nieuwe, ernstige verzwak
king zien van de Fransche politiek in
Europa, de verdere afbrokkeling van het
politieke systeem, dat Frankrijk in het
vredesverdrag van Versailles en het Vol
kenbondspact onaantastbaar heeft willen
vastleggen en waarboren. Dit is het
in feite ook, zegt het blad. Het kan er een
nieuwe bevestiging in zien van de juist
heid der politiek van Hitier, die begonnen
is met het verlaten van den Volkenbond
in October van het jaar 1933 en haar weg
heeft voorgezet met de weder-invoering
van den algemeenen dienstplicht, de op
zegging van het verdrag van Locarno en
de bezetting van het Rijnland.
Sedertdien laat Duitschland Engeland en
Frankrijk wachten op de compensatie, die
Hitier hun heeft toegezegd voor het ver
nietigen van Locarno. Hij rekent klaarblij
kelijk op de verdere gunst van den tijd:
hoe langer hij wacht, hoe grooter het re
sultaat. De ontwijkende nota, die hij Vrij
dag inzake Locarno aan Londen heeft ge
zonden, past klaarblijkelijk in deze tactiek
van wachten: zij bedoelt in werkelijkheid
slechts tijdwinst te behalen.
De rede van den Belgischen koning werkt
tot nog toe psychologisch ten gunste van
Duitschland uit. Zal zij ook den Europee-
schen vrede blijken te dienen?
Inlichtingen WACO
Kanaalweg 137, Den Helder - Tel. 773
JAPANSCHE OORLOGSSCHEPEN VAN
DE MANDAATSEILANDEN
TERUGGETROKKEN?
Naar hier verluidt zou de Japansche
regeering den Volkenbond hebben medege
deeld, dat alle oorlogsschepen zijn terug
getrokken van de vroegere Duitsche eilan
den in den Stillen oceaan, die later onder
Japansche mandaat gesteld zijn.
Tevens zou zijn medegedeeld, dat Japan
op die eilanden geen versterkingen heeft
aangelegd. Men beschouwt deze mededee-
als een vriendelijke geste tegenover
de Vereenigde Staten en Engeland, in ver-
band met het feit, dat verlenging van het
verdrag tegen versterking der Pacific-eilan
den overwogen wordt.