Over de toekomst van Europa
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Eden geeft volledig beeld van
de Britsche politiek
Internationale
toestand gespannen
doch niet hopeloos
Reusachtig stadion
nabij Moskou
Antwoord aan
Berlijn en Rome
Bnitenlandsch
Overzicht
De grootsche overwinning
van Roosevelt
OITGAVI, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
V R IJ D A G
6 NOVEMBER 1936
64e JAARG. No. 7845
Nadrukkelijke
betuiging van
trouw aan
den Volkenbond
Bespreking der immigratie
in Palestina
HELDERSCHE COURANT
In het Engelsche Lagerhuis heeft
de Minister van Buitenlandsche Za
ken, Eden, gisteren de debatten over
de buitenlandsche politiek geopend
met een uitvoerige rede, waarin hij
o.m. zeide:
Wij moeten ons allen levendig be
wust zijn van de angstige spanning
in den huidigen internationalen
toestand. Het wordt vrijwel een al
gemeen gebruik verklaringen over
de internationale politiek af te leg
gen van een openbaar spreekgestoel
te op een toon, die zeker niet be-
heerscht is. Spr. is niet voornemens
dit gebruik na te volgen. Wel is het
wenschelijk, dat het standpunt van
de Britsche regeering en dat van het
land volledig uiteengezet wordt.
Wij moeten onze aandacht op het
heden en de toekomst richten.
Engeland en de Volkenbond.
Het ïs In zekere kringen mode, aldus ver
volgde Eden, te spotten met den Volken
bond, maar wij hopen en zijn voornemens te
bewijzen, dat deze spot ongerechtvaardigd
is. De principes, die de Volkenbond voor
staat zijn de beste beginselen, die tot dus
verre gevonden zijn voor de leiding der in
ternationale zaken.
Eenige landen deelen deze opvatting niet,
en zoolang zij dit niet zullen doen, kan de
autoriteit van den Volkenbond niet volledig
zijn, hoewel zij wel volledig gemaakt zou
kunnen worden. Het is onze plicht den Bond
zoo belangrijk mogelijk te maken.
Groot-Brittannië zal bij niemand achter
staan in de verdediging van zijn wettige be
langen als natie en deze verdediging is in
geenerlei opzicht gericht tegen de wettige
belangen van welk ander land ook.
De hervorming van den Volken
bond.
De Britsche voorstellen tot hervor
ming van den Volkenbond raken niet
de aan den Bond ten grondslag lig
gende structuur. Het eerste doel is
den Bond in staat te stellen maat
regelen te nemen op een zoo vroeg
mogelijk oogenblik en het tweede
doel de critiek te beantwoorden, vol
gens welke de Volkenbond uitslui
tend gewijd is aan de handhavihg
van den status quo. In het Volken
bondshandvest zelf is de onmogelijk
heid van een voor altijd handhaven
van den status quo erkend en het
staat aan de Volkenbondscommissie
dit aspect van de toekomstige vol-
kenbondspolitiek te bestudeeren.
De Vijfmogendhedenconferentie.
Vervolgens een toespeling makende op de
vooruitzichten der Vijfmogendheden-confe-
rentie, zeide Eden, dat de opvattingen der
Vijf mogendheden thans bekend en bestu
deerd en vergeleken zijn. Woensdag heeft de
Britsche regeering te dien aanzien verbin
ding gehad met de vier andere mogendhe
den. De tot dusverre gevoerde gedachtenwis-
selingen hebben zekere belangrijke verschil
len van meening aan het licht gebracht,
maar geen enkele is van verrassenden aard
en, ofschoon zij ontzaggelijk groot zijn, zijn
*ij niet noodzakelijk onoverkomelijk. Bin
nen korten tijd, aldus spr., behooren wij in
staat te zijn ons nauwkeurig rekenschap at
te leggen van de kansen op succes voor
conferentie. Eden gaf de verzekering, dat al
het mogelijke in het werk gesteld zal worden
om succes te verzekeren en zeide dan Wij be
schouwen deze bijeenkomst al evenzeer in
het belang der andere geïnteresseerde mo
gendheden als in ons eigen belang.
De betrekkingen met Frankrijk
en België.
Overgaande tot bespreking van de Brit
sche betrekkingen met de verschillende bui
tenlandsche mogendheden behandelde Eden
allereerst de betrekkingen met Frankrijk,
waarmede, naar hij verklaarde, de betrek
kingen steeds nauw en hartelijk zijn ge
weest. (Applaus). Het zou moeilijk zijn zich
een tijdperk in herinnering te brengen, waar
zij beter waren.
Wat ik van Frankrijk gezegd heb, geldt
evenzeer voor België. Wij hebben de verze
kering ontvangen, dat België zich houdt aan
zijn verplichtingen.
De betrekkingen met Duitschland.
Wat de betrekkingen met Duitsch
land betreft, zeide spr., dat er in
Duitschland herhaaldelijk verklarin
gen zijn afgelegd over den wensch
tot nauwere vriendschap met Enge
land. Deze wensch wordt door En
geland oprecht gedeeld. Er zijn ech
ter twee voorwaarden onvermijdelijk
verbonden aan iedere vriendschap,
welke Groot Brittanje zou kunnen
aanbieden aan ieder land, of het nu
Duitschland is of welk ander land
ook en dat is, dat een zoodanige
vriendschap niet exclusief kan zijn
en niet gericht kan .zijn tegen wie
ook. (Toejuichingen).
Ten aanzien van de neiging van Duitsch
land om Groot-Brittanje verwijten te doen
voor de economische moeilijkheden, verklaar
de spr. energiek, dat Engeland deze leerstel
ling geen enkel oogenblik kan aanvaarden,
aangezien zij niet in overeenstemming is
met de feiten. Het is spr. onmogelijk uitvoe
rig en in bijzonderheden uiteen te zetten In
welke mate Grot oBrittanie getracht heeft
met Duitschland samen te werken sedert den
oorlog op economisch zoowel als financieel
gebied. Het is echter een feit, aldus Eden,
dat wij alleen aan Duitschland op de een of
andere wijze bedragen hebben geleend, die
bijna gelijkwaardig zijn aan het bedrag, dat
wij als herstelbetalingen hebben ontvangen.
Intusschen, nog veel belangrijker dan het
economisch aspect is het centrale probleem,
dat wij onder de oogen moeten zien, nl. de
mogelijkheid een grooter volumen voor den
wereldhandel tot stand te brengen, dat een
verhooging van de Duitsche exporten zoowel
als die van andere landen met zich mede
zou brengen.
In dit vebband wilde Eden iets zeggen
over de kort geleden afgelegd monetaire
verklaring der drie mogendheden. De sa
menwerking van andere landen, met in
begrip van Duitschland, is daarbij in het
bijzonder gevraagd, en, aldus spr., wij
zouden ons slechts gelukkig kunnen prij
zen, wanneer Duitschland het nuttig zou
oordeelen aan dit programma deel te ne
men.
Van onzen kant kan er geen sprake zijn
van een omsingeling van Duitschland.
De betrekkingen met Italië.
Aangaande Italië bracht Eden in herin
nering, dat de verslechtering in de betrek
kingen te wijten is aan de poging van En
geland zijn verplichtingen krachtens het
Volkenbondshandvest na te komen. Het is
nooit een Engelsch-Italiaansche twist ge
weest. Zoolang dit feit niet in Italië als
waar erkend wordt, zullen de betrekkingen
tusschen beide landen onder een misver
stand lijden.
De door Mussolini geuite bewering dat de
Middellandsche Zee voor Groot-Brittanniëë
eer een gemak is dan een vitaal belang,
aldus Eden, geeft niet volledig de Britsche
belangen weer. De Middellandsche Zee
vormt geen afkorting, maar de voornaam
ste verkeersader. Spr. bestrijdt niet, dat
voor Italië de Middellandsche Zee het le
ven zelf is, maar beweert wel, dat de vrij
heid van scheepvaart in deze wateen even
eens een vitaal belang, in den ruimsten
zin des woords, voor de landen van het
Britsche gemeenebest is.
In de afgeloopen jaren aldus vervolgde
Eden dit deel zijner redevoering, hebben
de belangen van Engeland en Italië elkan
der eerder aangevuld, dan dat zij met elkaar
in strijd waren. De Britsche regeering
wenscht krachtig dat deze betrekkingen
ook in de toekomst behouden blijven.
Engeland juicht de verzekering van Mus
solini toe dat Italië niet voornemens is
dezen zeeweg te bedreigen of te verbreken.
Ook Engeland heeft dergelijke voornemens
niet.
„Wij hebben geen enkelen wensch tot
MINISTER EDEN
dreigen of aanvallen te plegen op welk
Italiaansch belang in de Middellandsche
Zee ook. Onder deze omstandigheden zou
het mogeijk zijn voor beide landen, naar
onze meening, voort te gaan deze vitale
belangen in de Middellandsche Zee te hand
haven, niet alleen zonder conflict, maar
zelfs tot wederzij dsch voordeel.
Het Verre Oosten.
Slechts kort beroerde Eden het Verre
Oosten. In dit verband zeide hij, dat het
hem verheugde te kunnen constateeren, dat
laatstelijk aanwijzingen zijn verkregen
voor een duidelijke verbetering in de Chi-
neesch-Japansche spanning.
Eden's slotbetoog.
,Het beeld, dat ik voor u ontworpen heb,
aldus Eden tenslotte, toont, dat de inter
nationale toestand vrij ernstig is.
Persoonlijk geloof ik echter niet,
dat een catastrophe onvermijdelijk
is. Ik geloof, dat de toekomstige vrede
van Europa voor een groot deel af
hankelijk zal zijn van den rol, dien
wij zullen spelen.
Wij wenschen de leiding te nemen
van de beweging ter verzekering van
een krachtige en stabiele Europee-
sche regeling, maar wij zullen een
dergelijke regeling niet tot stand
brengen, noch zullen wij aan den
Volkenbond het gezag kunnen herge
ven, dat wij besloten hebben hem te
geven, tenzij wij vastberaden staan
tegenover onze doeleinden en over
wapenen beschikken.
De oppositie juicht dan Eden toe, wan
neer hij verklaart, dat er geen duurzame
vrede kan bestaan zonder een accoord over
de bewapeningen en dat de volken nooit de
bestaansvoorwaarden zulen genieten, waar
op zij recht hebben, tenzij een dergelijk ac
coord tot stand komt. Wij zien echter, al
dus vervolgt Eden, het schouwspel van en
kele naties, die beginnen zelfs den levens
standaard ten offer te brengen aan den
standaard harer bewapeningen.
De drie voornaamste punten van
het Britsche program zijn: ten eer
ste versterking van het gezag van
den Volkenbond, ten tweede onder
handelingen over een Europeesche
regeling en ten derde heruitrusting
der Britsche strijdkrachten.
De debatten.
Na deze redevoering van Eden kwam als
eerste spreker het lid van de Labouroppo-
sitie, Balton, aan het woord. Hij verklaarde,
dat dit niet de eerste goede redevoering is
geweest, die Eden heeft uitgesproken, maar
dat betreurd moet worden, dat deze woorden
niet altjjd in daden worden omgezet.
Ook is spr. van meening dat in deze rede
te veel gesproken wordt van het Locarno-
pact voor West-Europa en te weinig van ge
heel Europa. Men kan Polen, Tsjecho-Slo-
wakije en Zuid-Slavië er niet buiten laten
én zeker niet Rusland. Evenals de volgende
spreker, de liberaal Mander betreurt spr. de
woorden, die door den Duitschen ambassa
deur, von Ribbentrop, uitgesproken zijn bij
zijn aankomst in Engeland.
Mander zegt verder, geloof te blijven hech
ten aan het doelmatige systeem van den Vol
kenbond.
De Locarnoconferentie moet er niet voor
gebruikt worden Duitschland in staat te
stellen landen als Rusland en Tsjecho-Slo-
wakije aan te vallen.
Churchill stelt voor, dat de Middelland
sche zeemogendheden een overeenkomst
sluiten, waarbij zij zich verplichten de
scheepvaartverbindingen van de mede on-
derteekenende staten niet te hinderen.
Wij moeten er, aldus Churchill, op be
dacht zijn den vrede en de vrijheid in de
Middellandsche zee te verzekeren en gezon
de vriendschapsbetrekkingen tusschen de
groote Middellandsche zeemogendheden aan
moedigen.
Ten aanzien van Sovjet Rusland moet
men volgens Churchill geduldig de ontwik
kelingen in dit land afwachten in de hoop
VAN GROOTE BETEEKENIS VOOR
DE TOEKOMSTIGE ONTWIKKE
LING VAN AMERIKA. DUITSCH-
LAND'S KOLONIALE EISCHEN
OPNIEUW OP HET TAPIJT.
Schreven we in den aanvang van ons
overzicht van gisteren, dat de verkiezing in
Amerika meer belangwekkend, dan belang
rijk was, de gang van zaken, die de stem
ming genomen heeft, maakt ze ook belang
rijk. De geweldige meerderheid van stem
men, die Roosevelt behaald heeft, is grooter
dan die van eenig ander president. Tenmin
ste, men moet meer dan 100 jaar in de ge
schiedenis van Amerika teruggaan, om een
dergelijke overwinning te vinden.
Eigenlijk had niemand op een zoodanigen
uitslag gerekend en het is een groot per
soonlijk succes voor den tegenwoordigen
president en een goedkeuring van zijn beleid,
zooals hij dat wellicht zelf niet had durven
verwachten. Roosevelt stond bij deze verkie
zing bijna uitsluitend alleen. Hij had een
groote macht van voorname agitatoren te
genover zich, onder wie de krantenkoning
Hearst, die met zijn bladen niet minder dan
25 millioen lezers bereikt.
Dat het volk toch Rosevelt koos is dus
wel een buitengewone waardeering voor wat
hü in het belang van Amerika gedaan heeft
en het is een sanctie voor het voortzetten
van zijn politiek. Het Amerikaansche volk
heeft zich bereid verklaard de plannen van
Roosevelt op het gebied van den economi-
schen groei, zelfs al zullen de plannen nog
zoo grootscheepsch zijn, te steunen. En Roo
sevelt durft iets aan, we hebben daar al eens
eerder op gewezen. Zijn experimenten zijn
vaak van verbluffenden aard geweest. De
toekomst zal ook wel verrassende staaltjes
van den durf van Rooscevelt doen zien.
Het Hbl. schreef gisterenavond in een be
schouwing o.m.:
De sociale gevolgen ervan (bedoeld wordt
van de verkiezingen) zijn niet te overzien.
Er is een ontzaglijke economische vooruit
gang in de Ver. Staten verkregen, maar de
voordeelen daarvan werden op gevaarlijke
wijze gecentraliseerd. Zekere bedrijfsgroepen
zijn beschermd ten koste van andere en er
is een financieele macht in het land gescha
pen, die wist dat zij krachtiger was dan de
regeering, zoo zegt het blad.
Het spreekt vanzelf dat ook de buitenland
sche politiek van de regeering van Roose
velt zal worden voortgezet en dat beteekent
zooveel, dat de Ver. Staten zich zal onthou
den van inmenging in de Europeesche aan
gelegenheden. We hebben er vroeger wel
eens op gewezen dat Amerika in 19141918
leergeld genoeg betaald heeft en dus zal
men voorzichtiger zijn met zich in het Euro
peesche wespennest te steken.
De toekomst zal wellicht leeren dat het
Amerikaansche volk zich in zijn keuze niet
vergist heeft.
Duitschland zal niet rusten voor het zijn
koloniën terug heeft. We weten nu voldoende
uit redevoeringen, vooral van den laatsten
tijd, dat Duitschland maar niet lijdelijk af
zal wachten tot het de mogendheden belie
ven zal den Duitschen eisch in te willigen.
We hebben ons trouwens geen illusies te
dien opzichte te maken. Wat men eenmaal
verdeeld heeft en in bezit genomen, zal
men niet spoedig teruggeven. Dat weet
men in Duitschland en de zinspelingen
van vroeger zijn overgegaan tot positieve
uitspraken en de uitspraken tot eischen en
de eischen zullen, zullen straks tot inbe
slagname of inbezitname overgaan.
Met dit al wordt de internationale sfeer
er niet beter op, vooral niet door de vaak
tactlooze redevoeringen van mannen als
Goebbels en Goering. Er zit nog veel mu
ziek in de politiek van Europa, al zijn de
klanken niet opwekkend en heeft het veel
van een treurmarsch.
dat het een rol zal kunnen spelen voor de
handhaving van den algemeenen vrede.
Voor alles zullen wij al onze kracht en al
onzen invloed moeten aanwenden om den
Volkenbond te reconstrueeren en hem mach
tig genoeg maken om iederen eventueelen
aanvaller eerbied in te boezemen.
Verdere sprekers
Nadat eenige afgevaardigden nog opmer
kingen hadden gemaakt naar aanleiding
van de door Von Ribbentrop bij zijn aan
komst in Engeland afgelegde verklaring
noemde de Hertogin van Atholl (Cons.)
het van vitaal belang, dat Groot Brittannie
er naar zal streven het principe van den
wederzijdschen bijstand doeltreffend te ma
ken. Zij herinnerde er aan, dat Roemenië
en Tsjecho Slowakije voor de geallieerden
hebben gestreden. Hun onafhankelijkheid
wordt bij het Volkenbondsverdrag gewaar
borgd.
Neville Chamberlain sloot de rij der spre
kers bij de debatten over de buitenlandsche
politiek. Na een uiteenzetting te hebben ge
geven van de voordeelen van regionale ver
dragen binnen het kader van den Volken
bond zeide Chamberlain, dat de oppositie
schijnt te denken, dat wij, omdat wij adhae-
sie kunnen betuigen aan een pact voor het
Westen, wij daarom geen belangstelling
zouden koesteren voor de aangelegenheden
van Oost-Europa. Ik breng hier bij in her
innering, dat het tweede punt van de re
de van Eden een algemeen Europeesche re
geling betreft.
Het is waar, dat een West-Euro-
peesche pact niet als zoodanig de
veiligheid der Oostelijke grenzen
van Duitschland waarborgt. Wij
zouden gaarne een pact voor Oost-
Europa zien, gebaseerd op dezelfde
richtlijnen als het pact voor het
Westen. Wij zouden zelf geen deel
genoot zijn in een dergelijk pact
doch dat wil niet zeggen, dat wij
aan elk ander land dan ook de
vrije hand zouden laten om te doen
wat het wil, of dat wij zouden mee-
nen niet tusschenbeiden te komen
onder welke omstandigheden dan
ook.
Wij houden de vrijheid in ieder
geval de omstandigheden te onder
zoeken en zouden ons er toe bepalen
ons slechts te binden aan regionale
verdragen, welke betrekking heb
ben op onze eigen vitale belangen.
Alle regionale verdragen moeten
natuurlijk onderworpen worden
aan onze algemeene verplichtingen
uit hoofde van het Volkenbonds
pact.
De kwestie van den Gouden
Standaard.
Sprekende over den Gouden Standaard
zeide Neville Chamberlain, dat van tevo
ren aan zekere voorwaarden zal moeten
worden voldaan en dat zoolang zulks niet
zal zijn geschied, hij geen enkel vooruit
zicht ziet op een terugkeer tot den Gouden
Standaard.
Het debat werd zonder stemming geëin
digd.
I i l
Van opschorting echter geen spra
ke Achttienhonderd certificaten
voor de eerstvolgende zes maan
den.
Ten aanzien van de Palestijnsche immi
gratiekwestie heeft Ormsby Gore nog ge
zegd, dat het in de bestaande omstandig
heden naar de meening der regeering ver
standig zal zijn den Hoogen Commissaris
te verzoeken, een gematigd gebruik van de
economische hulpbronnen van Palestina te
maken. Op voorstel van den Hoogen Com
missaris heeft de regeering goedgekeurd,
dat het aantal immigratiecertificaten voor
de eerstvolgende zes maanden beperkt blijft
tot 1800.
Geen opschorting der Joodsche im
migratie. Verklaring van Orms
by Gore.
In het Lagerhuis heeft de Minister van
Koloniën, Ormsby Gore, verklaard, dat de
Britsche regeering tot de slotsom is geko
men, dat opschorting der immigratie in Pa
lestina gedurende het onderzoek der Ko
ninklijke commissie niet door economische
of andere motieven gerechtvaardigd zou
zijn.
105.000 zitplaatsen.
Op een terrein van 300 H.A. in de omge
ving van Moskou zal, volgens een ontwerp
van prof. N. J. Kolli, een stadion worden ge
bouwd, dat het hoofd-stadion van Sowjet
Rusland zal worden.
De hoofdtribunes van het stadion zullen
105.000 zitplaatsen bevatten.
Zij grenzen aan een voetbalveld, dat weer
in een geweldig terrein voor massa-demon
straties overgaat. Bovendien zullen twee
voetbalvelden voor de training meer dan
twintig tennis-, volley- en basketballterrei
nen en verschillende sportpaviljoens worden
aangelegd.
De voornaamste werkzaamheden moeten
in het voorjaar 1938 reeds gereed zijn, ter
wijl in de herfst van hetzelfde jaar het sta
dion zal worden geopend. De bouwkosten
bedragen 56 millioenroebel.Groote aandacht
zal worden besteed aan de architectuur en de
kunstvolle uitvoering van het stadion en de
bijbehoorende complexen.
Een schitterend park zal worden aange
legd met gallerijen, beeldhouwwerken, bloe-
menparken en spring-fonteinen.
Het stadion zal met het centrum der stad
verbonden worden door een ondergrondsche
spoorlijn, terwijl drie autostrada's een snel!
verkeer waarborgen.
AMUSEMENTSGELEGENHEDEN IN
DUITSCHLAND MOGEN NIET
„ALCAZAR" HEETEN.
Amusementsgelegenheden mogen In
Duitschland niet langer den naam „Alca-
zar" dragen, omdat, zooals wordt medege
deeld, „deze naam tot een symbool van on-
sterfelijken heldenmoed is geworden.''