In de vuurlinie van Madrid
Het beleid
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De verdedigers
houden stand
r~—
onderwijsminister
Welke spelling voor
de taal?
Het Vorstelijke
Huwelijk op
7 Januari
Buiienlandsch
OverzicM
REIST PER WACO-
van den
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
ZATERDAG
7 NOVEMBER 1936
64e JAARG. No. 7846
Eden kaatst den bal
terug
AUTOBUSDIENSTEN
naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
Opnieuw actie in Palestina
te verwachten
HELDERSCHE COURANT
OPSTANDELINGEN IN DE BUURT
VAN DE HOOFDSTAD.
Naar Reuter uit Madrid seint,
heeft gisteravond een twaalftal
vliegtuigen der opstandelingen de
dorpen en verdere omgeving van
Madrid, die zich nog in hïinden der
regeeringstroepen bevinden, gebom
bardeerd. De verdediging der hoofd
stad is voornamelijk geconcentreerd
op het Zuiden en Zuidwesten.
De regeeringsartillerie zet onafge
broken het bombardement voort op
de stellingen der opstandelingen bij
Romanes en Getafe. De artillerie der
opstandelingen beantwoordt dit vuur.
De straten van Madrid zijn nog
steeds vol met vluchtelingen uit de
dorpen der omstreken, doch ook met
de bewoners der hoofdstad, die hun
huizen hebben verlaten, omdat deze
.voortdurend onder vuur worden ge
nomen. De barricades aan de voor
naamste toegangswegen van Madrid
zijn minstens een meter breed.
Negen pantserauto's bewapend met lichte
kanonnen, inplaats van met machinegewe
ren, zijn bij de barricades in stelling ge
bracht. Hoewel veel bommen der opstande
lingen in verschillende deelen der stad zijn
terechtgekomen, is de aangerichte schade
niet te bepalen. De bevolking van Madrid
doorstaat het voortdurend bombardement op
Ralme wijze.
De correspondent van Reuter seint, dat hij
Öicht bij de stad een regiment manschap
pen heeft gezien, minstens 1000 man sterk,
die zich in opgewekte stemming naar de
Vuurlinie begaven.
ÏN DE VUURLINIE
VAN MADRID.
Marokkaansche cavallerie doet
van zich spreken. De strijd te
gen de tanks.
(Bijzondere correspondentie.)'
ILLESCAS, Nov. 1936.
Voor de eerste maal sinds den opmarsch
tegen Madrid, ligt de Spaansche hoofdstad
in het bereik van de zware artillerie der na
tionalisten. Wij staan hier boven op het dak
van de school te Illescas achter een verre
kijker. Niet ver van mij vandaan staat gene
raal Varela. Zijn gezicht verraadt geen en
kele emotie. Rustig, zonder het minste spoor
,van opwinding, geeft hij zijn bevelen aan
zijn staf van officieren, die allen roode pet
ten dragen. Hij heeft iets weg van den klas
sieken veldheer op den bekenden heuvel.
In de verte hoort men de uitbarstingen
Van de kanonnen. Boven de dorre, door de
zon verbrande vlakte zweven shrapnellwolk-
jes, als waren het vlokken watte,die door de
wind voortbewogen worden. Op den linker
vleugel, ongeveer twee kilometer van ons
.verwijderd, door den verrekijker zeer duide
lijk te onderscheiden, is cavallerie in actie.
Marokkaansche cavallerie op muilezelsé
Reusachtige, uit stroo gevlochten zadeltas-
schen aan beide zijden, de schouderriemen
behangen met handgranaten, voor zich
dwars over den halsriem van het dier het
geweer, bestormen zij den vijand als gold
jfiyilMliilllil
-
te#!
Het grootste walvischvaarder die ooit ge
bouwd werd, is dezer dagen op een japan-
zche scheepswerf gereed gekomen. Het enoi
""oe schip, hierboven afgebeeld, meet 22.000
ton. Men ziet boven de waterlijn de groote
opening waardoor de gevangen dieren naar
binnen worden gesleept-.
het slechts een manoeuvre. Hier heeft de
ruiterij nog een belangrijke taak te vervul
len. Omsingelingen en achtervolgelingen
voert de ca vallerie met veel mer gemak uit
dan de zware gemotoriseerde verbanden.
Ook deze worden hier voor de eerste maal
in grooteren omvang gebruikt. Wij zien
eenige tweemanstanks; het gros blijft ech
ter in reserve, voor Madrid zelf, waar men
bloedige straatgevechten verwacht.
Nachtelijke transporten.
Wij rijden frontwaarts. Een brug, nauwe
lijks een kilometer achter de vuurlinie, is
in de lucht gevlogen. Reeds zijn er pioniers
aan het werk gezet, om met zandzakken en
balken, die men uit de zoo juist verlaten
stellingen van de Volksfronttroepen heeft
gehaald, den overgang over de rivier te her
stellen. Hoel anger de burgeroorlog duurt,
des te beter wordt de organisatie. In Tor-
rijos passeerden wij een geheele afdeeling
pontonniers. Zij volgen de oprukkende
troepen, hoewel er verder op den weg naar
Madrid geen bruggen meer liggen. Maar de
legerleiding rekent er op, dat de Volks-
.fronttroepen in Madrid zelf de bruggen over
de Manzanares zullen vernielen en voor dit
geval treft men op het oogenblik reeds
voorzorgen. Achter de strijdende troepen is
men ook ijverig bezig de doorgeknipte te
legraaf en telefoonlijnen weer te herstellen.
En wat men achter het front ook veel ziet
zijn levensmiddelencolonnes en tankwa
gens. Benzine is op het oogenblik even be
langrijk als munitie.
De meeste transporten vinden intusschen
's nachts plaats, evenals al groote troepen
verschuivingen. Op den terugweg van Il
lescas naar Talavera stuiten wij elk oogen
blik op dergelijke colonnes. Hoewel het 11
uur in den avond is, rijden alle vrachtwa
gens met gedoofde lichten. Kanonnen, auto's
met officieren en tanks krijgen daardoor
iets spookachtigs. In het bleeke licht van
de maan glanzen stalen helmen, geweer-
loopen en de glasschijven van de schijnwer
pers. Voorzichtig rijden wij verder, dan
komt er cavallerie aan en wij moeten stop
pen: het lawaai van onzen motor ver
schrikt de dieren.
Overdag rusten de troepen, In olijven-
bosehjes worden de auto's verborgen, dik
wijls zoo goed, dat men hen zelfs van de
straat af niet ziet. De soldaten slapen. Alle
krachten worden voor den nacht gespaard.
Geheele legers schijnen dan in beweging te
zijn.
Vernielde kerken.
Hoe dichter men bij de hoofdstad komt, des
Men meldt ons officieel dat Prin
ses Juliana en Prins Bernhard op
7 JANUARI 1937
in het huwelijk zullen treden.
Het Prinselijk Paar is voorne
mens den 19den December aan te
teekenen.
Het burgerlijk huwelijk zal ten
stadhuize te 's Gravenhage worden
voltrokken en de inzegening zal in
de groote kerk aldaar geschieden.
Het zal 7 Januari juist 58 jaar
geleden zijn, dat wijlen Koning
Willem III in het huwelijk trad
met wijlen Koningin Emma.
Bezoek van de Koningin
aan het Haagsche stadhuis.
Burgemeesterskamer en
trouwzaal in oogenschouw
genomen.
Vrijdagmiddag te 4 uur heeft
H.M. de Koningin een kort bezoek
gebracht aan het Haagsche stad
huis. De Koningin werd ontvangen
door den burgemeester van 's Gra
venhage, mr. S. J. R. de Monchy,
met wien zij zich in de burgemees
terskamer gedurende eenigen tijd
onderhield. Vervolgens nam de Ko
ningin de burgemeesterskamer en
de eerste klas trouwzaal in oogen
schouw, waar het burgerlijk huwe
lijk tusschen Prinses Juliana cn
Prins Bernhard zal worden vol
trokken.
Kort voor half vijf is H.M. de Ko
ningin naar het paleis Noordeinde
teruggekeerd.
te evrschrikkelijke zijn de vernielingen, die
de Volksfronttroepen hebben aangericht.
Zoo stuit men steeds weer op kerken, waar
aan ontzettende verwoestingen zijn aange
richt. De inname van de Madrileensche voor
stad Getafe heeft natuurlijk aan het front
de grooste vreugde opgewekt. Tot nog toe
zijn alle pogingen van de Volksfronttroepen,
om den nationalisten den weg van Toledo
naar Madrid af te snijden, mislukt. Aan
vallen, die door Russische tanks werden on
dersteund strandden meestal op den groo-
ten moed van de Marokkanen, die zonder
op het groote gevaar te letten op de wei
zeer slechtgereden gevechtswagens klommen
daarin benzine of dynamiet wierpen en al
dus de bezetting onschadelijk maakten.
Op den weg van Navalcarnero zijn de
troepen van generaal Yague de plaats Mos-
toles reeds gepasseerd; ook hier werden de
Volksfronttroepen bij een tegenaanval on
danks steun van Russische tanks onder
groote verliezen teruggeslagen.
EEN VERDEDIGING VAN DEN
VOLKENBOND. EEN TACTISCHE
REDEVOERING, WAARIN
DUITSCHLAND EN ITALIË DE
WAARHEID WORDT GEZEGD,
DOCH WAARBIJ ZE NIET WOR
DEN AFGESTOOTEN.
Eden, de kampioen-verdediger van het
Volkenbondssysteem, heeft in zijn redevoe
ring, opgenomen in ons nummer van giste
ren, wederom een lans gebroken voor het
stelsel van collectieve veiligheid, dat zijn
beste waarborg vindt in den Volkenbond.
Eden blijft consequent in zijn handhaving
van de Volkenbondsgedachte en het is voor
de Kleine Staten gelukkig, dat er nog een
Engelsche minister van buitenlandsche zaken
is, die geen gelegenheid laat voorbijgaan, om
met kracht van argumenten, de collectieve
veiligheid te verdedigen. De rede van Eden
moet voor Mussolini een'bittere pil zijn ge
weest, omdat Mussolini juist met zooveel
pathos verklaard had, dat de Volkenbond,
zijnentwege, kon sterven.
Voor Italië, zeiden we dezer dagen in ons
overzicht, is de Volkenbond een sta in den
weg. Het heeft aan den lijve ondervonden
wat het wil zeggen als de leden als een man
een besluit nemen, tegen een aanvallenden
staat. Het heeft met bitterheid geconstateerd
da de Bond een macht is, als zij de ver
dragsbepalingen niet beschouwt als een
doode letter, maar tot de consequente toe
passing ervan besluit. En daarom ziet Italië
het liefst den Bond zoo spoedig mogelijk
verdwijnen. Mussolini heeft nog andere as
piraties dan Abessinië en het wil daarin
niet gedwarsboomd worden. Duitschland
staat, ten opzichte van den Volkenbond, aan
den kant van Italië. Het heeft daarom de
band met den Bond gebroken en is dus
consequenter dan Italië geweest.
Voor Engeland is de toestand ech
ter anders. Engeland heeft machtige
belangen in de geheele wereld en het
weet deze belangen het best be
schermd door een Bond die sterk is,
die door alle landen wordt gesteund
en die als beschermer optreedt van
zijn leden. Men voelt dus weer het
oude standpunt; dat .men dat verde
digt wat men ziet als zijn eigen
belang. De liefde van Engeland is
niet heelemaal zuiver, al zouden we
ook niet gaarne beweren da' Enge
land uitsluitend uit eigen belang
handelt, wanneer het optreedt voor
de handhaving van de beginselen
van den Volkenbond. Het is inder
daad wel het verlangen van Enge
land om den vrede in de wereld te
handhaven en het is heusch weiop
recht van Eden gemeend als hij zegt
dat er „geen duurzame vrede kan
bestaan, zonder een accoord over de
Inlichtingen WACO,
Kanaalweg 137, Den Helder - Tel. 773
Critiek op prof. Slotemaker-
de Bruine Verdeeld oor
deel over de spellingskwes
tie Benoeming van onder
wijzers en wachtgelders.
Ontleend is aan het voorloopig verslag
van de tweede Kamer de begrooting van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen:
Verscheidene leden klaagden over een
gebrek aan voortvarendheid bij den mi
nister. Hoewel tal van zaken op een re
geling wachten, zijn van dezen bewindsman
in 1936 geen andere wetsontwerpen bij de
Kamer ingekomen dan alleen de ontwer
pen tot wijziging en aanvulling der Mid
delbaar- en oHoger onderwijswetten en
tot wijziging der Nijverheidsonderwijswet.
Verscheidene leden waren door het be
leid van den minister in zooverre teleur
gesteld, dat geen andere bezuiniging van
beteekenis is verkregen dan die, welke het
gevolg is van het vervroegd invoeren van
maatregelen waartoe reeds onder het be
wind van minister Terpstra was besloten.
De minister is er derhalve blijk
baar niet in geslaagd, door reor
ganisatie van het onderwijs tot la
gere kosten te komen. Of zullen
de perspectiefbesparingen ad
f 7.600.000, aangekondigd in de
millioenennota, worden verkregen
door reorganisatie:
Verscheidene leden wezen op de
toenemende klachten omtrent over
lading van de leerprogramma's bij
het lager, middelbaar en voorbe
reidend hooger onderwijs. Zij vroe
gen een commissie van deskundi
gen te benoemen om deze zaak te
onderzoeken en voorstellen tot ver
betering te doen.
Sommige leden waren van oordeel, dat
het openbaar lager en middelbaar onder
wijs te koud is. Het moet zich bezinnen op
zijn algemeen Nederlandsche karakter. Er
moet aangekweekt worden zin voor orde
en gezag, bandelooze vrijheidszucht moet
worden tegengegaan. Het onderwijs in de
bijbelsche geschiedenis moet in eere her
steld worden. Dit onderwijs kan ook door
ongeloovigen goed worden gegeven.
Vele andere leden merkten op, dat goed
onderwijs in de bijbelsche geschiedenis op
openbare scholen uit den aard der zaak al
leen gegeven kan worden door overtuigde
christenen.
Vele leden verklaarden, het beleid van
den minister ten aanzien van de schrijfwij
ze van de Nederlandsche taal allerminst te
kunnen bewonderen. Sinds de regeling-
Marchant twee jaren geleden bij het onder
wijs werd ingevoerd, heeft zij niet alleen
daar, maar ook in het maatschappelijk le
ven, waar veranderingen in de spelling, blij
kens vroegere ervaring, zeer langzaam door
dringen, haar weg gevonden.
Ook in Oost- en West-Indië, in
België, en Zuid-Afrika wekt zij be
vrediging. Instede dat de regeering
den laatsten stap doet op den weg
naar de eenheid in schrijfwijze door
voor haar eigen publicaties dezelfde
spelling te gebruiken als die, welke
zij voor het opgroeiend geslacht
voorschreef, lokt zij het K. B. uit van
18 Juli 1936,'dat den chaos, die voor
de besluiten van 1934 bestond, op
nieuw driegt te doen ontstaan.
Ook tegen den inhoud van de nieuwe spel
lingsregels voerden de hier aan het woord
zijnde leden bezwaren aan.
Sommige leden juichten het optreden van
dezen minister op het gebied van de spel
ling toe, zij verwachtten, dat de regeling-
Marchant bij het onderwijs weldra geheel
door de nieuwe zal zijn vervangen.
Eenige andere leden, ofschoon niet bevre
digd door de spellingmaatregelen van den
minister, verklaarden zich niettemin in zoo
verre daarmede ingenomen, dat nu ten min
ste gebroken is met de door hen veroordeel
de spelling-Marchant.
Zij meenden echter, dat het het bes
te zal zijn, voorloopig terug te kee-
ren tot de spelling-De Vries en Te
Winkel, zooals deze thans in ge
bruik is, omdat voldoende gebleken
is, dat de maatschappij de nieuwe
spelling niet wenscht.
De bezuinigingsmaatregelen bij
het 1. o.
In aansluiting op wat reeds bij de
algemeene beschouwingen over
hoofdstuk 1 der rijksbegrooting was
opgemerkt over den onbevredigen-
den toestand, waarin het onderwijs
geraakt is ten gevolge van de dras
tische bezuinigingen in de laatste ja
ren wezen ook hier vele leden op de
bewapeningen en dat de volken nooit
de bestaansvoorwaarden zullen genie
ten, waarop zij recht hebben, tenzij
een dergelijk accoord.tot stand komt.
Helaas moest de Engelsche minister eraan
toevoegen, dat wij er thans getuige van zijn,
hoe enkele naties zelfs den levensstandaard
van haar volk ten offer beginnen te brengen
aan den standaard harer bewapeningen. Zoo
lang dit het geval blijft, en er zijn geen tee
kenen, dat men in de bedoelde landen tot
inkeer zou zijn gekomen, blijft de toestand in
Europa en ook in het verre Oosten gevaarlijk.
Al geloofde de minister niet dat een oor
log onvermijdelijk is, zoolang de waanzin
nige wedloop in bewapening voortduurt,
zoolang blijft het gevaar daarvoor be-
Natuurlijk heeft Eden de beschuldiging
van Goering, dat Engeland Duitschland,
zoowel zijn koloniën als zijn goud ontstolen
heeft, van de hand gewezen, terwijl Eden
zoo verstandig was om op het voorstel van
Mussolini, om te komen tot een Engelsch-
Italiaansch Middellandsche Zee-verdrag,
niet in te gaan.
Arabieren zullen de koninklijke
commissie boycotten. Besluit
van het Hooge Comité.
Het Hooge Arabische Comité heeft besloten
de Koninklijke Commissie te boycotten. Het
heeft een manifest tot de Arabische bevol
king gericht, waarin gezegd wordt, dat de
commissie geen medewerking moet worden
verleend, daar de Britsche regeering gewei
gerd heeft de Joodsche immigratie op te
schorten.
ROOSEVELT TE WASHINGTON TERUG
GEKEERD.
President Roosevelt is gistermorgen te
Washington teruggekeerd. Hij werd verwel
komd door de leden van zijn kabinet en een
enorme menschenmenigte. De president
hield een korte toespraak waarin hij het
land dankte voor het vertrouwen dat het in
hem heeft gesteld.
In een persconferentie deelde Roosevelt
mede, dat hij wellicht zal deelnemen aan
de Pan-Amerikaansche vredesconferentie»
VERONTWAARDIGING IN ROEMENIë
UIT ZICH.
Ruit van Italiaansch consulaat in
geworpen.
Een koopman te Cluj (Transylvanië) heeft
een ruit van het aldaar gevestigde Itali-
aansche consulaat ingeworpen.
Na zijn arrestatie verklaarde hij gehan
deld te hebben uit verontwaardiging over
de jongste verklaringen van Mussolini ten
gunste van het Hongaarsche revisionisme.
Te Boekarest heeft de bond van demo
cratische studenten een manifest gepubli
ceerd, waarin tegen de verklaringen van
Mussolini geprotesteerd wordt.
FINANCIERING VAN HET DUITSCHE
VIERJARENPLAN.
Uitgifte van schatkistbiljetten
met een looptijd van 9 jaar.
In verband met de uitvoering van het
vier-jarenplan is besloten tot uitgifte van
41/2 Pet. aflosbare schatkistbiljetten tot een
bedrag van 500 millioen r.m., tegen den koers
van 98%. De gemiddelde looptijd dezer
schatkistbiljetten bedraagt 9 jaar. De intee-
kening staat open van 20 November tot 5
December.
DOODVONNIS IN OOSTENRIJK
Het einde van een geruchtmakende
zaak.
Het gerechtshof te Leoben heeft den stu
dent Karl Strasser veroordeeld tot den
dood door den strop. Strasser had zich
schuldig gemaakt aan moord op de vrouw
van den Roemeenschen kolonel Farcasanoe
die hij in een trein gedood en beroofd had,
waarna hij het lijk uit den trein had ge
worpen.
noodzakelijkheid van herstelmaatre
gelen, zoodra daartoe de mogelijk
heid zich zal voordoen.
Vele andere leden konden met dit on
gunstig oordeel over het beleid der regee
ring en den toestand van het onderwijs
niet instemmen.
Vele leden drongen er op aan, dat de
vrije keuze der schoolhoofden geheel zal
worden hersteld. Sommige leden waren van
oordeel, dat de wachtgeldregeling voor on
derwijzers veel royaler is dan die voor de
rijksambtenaren. Hiertoe zagen zij geen
reden.
Vele leden achtten een regeling omtrent
de benoeming van werklooze onderwijzers
noodzakelijk, waarbij de onderwijzers, die
in een bepaald jaar of in een bepaalde
groep van jaren worden benoemd, nadat
de voor benoeming in aanmerking komen
de onderwijzers, die de akte in een vroeger
jaar verkregen, zijn geplaatst.
