Het nieuwe gevechtsvliegtuig van Fokker Na den storm Levensonderhoud bijna niet gestegen Mobilisatie-slachtoffers» Een type dat zijn tijd vooruit is ZONDAG 15 NOVEMBER. MAANDAG 16 NOVEMBER. BIJZONDERHEDEN OVER DE IN HET GEHEIM GEMAAK TE „G. 1", WELKE THANS GEöXPOSEERD WORDT OP DE INTERNATIONALE LUCHT VAARTTENTOONSTELLING TE PARIJS Een type dat zijn tijd vooruit is. Op de 15e internationale luchtvaartten toonstelling, welke van 13 tot en met 29 November a.s. te Parijs plaats vindt, wordt door de N.V. Nederlandsche vliegtuigenfa- briek een tweemotorig militair toestel van geheel nieuw type geëxposeerd. Dit gevechtsvliegtuig, de Fokker „G. 1", werd in een afgesloten ruimte van de fa briek in den recordtijd van 5 maanden ge bouwd. Bij het op eigen initiatief en in het ge heim gemaakte ontwerp werd rekening ge houden met de laatste militaire eischen, zoowel voor wat betreft prestaties als be wapening, terwijl ongeveer de volgende ge dachtegang daarbij werd gevolgd. Ook wie aan het vliegtuig in het alge meen als oorlogswapen niet ten volle de door generaal Douhet de daaraan gehechte waarde toekent, zal toch toegeven, dat se dert den grooten oorlog (waarin het lucht- wapen nog slechts als hulpmiddel werd be schouwd) de luchtmacht op een lijn moet worden gesteld met leger en vloot! Als vornaamste wapen van de moderne luchtmacht moet het bombardementsvlieg tuig worden gezien, dat niet alleen zijn aanvallen tegen de vijandelijke strijdkrach ten richt, maar ok tegen strategische pun ten in het achterland. De materieele en vooral de moreele ge volgen hiervan zijn zeer groot en het alles overheerschende doel van het verdedigende deel van een luchtmacht zal dan ook zijn, het zoovepl mogelijk verhinderen, althans beperken van de werkzaamheden van de vijandelijke bommenwerpers. Het hiervoor tot dusverre algemeen bestemde vliegtuig type, de eenzitterjager, wordt echter in dit opzicht voor een steeds zwaardere taak ge steld wegens den enormen vooruitgang, welke zich in hoofdzaak wat betreft snel heid, actieradius en defensieve bewapening der bommenwerpers in de laatste jaren jfeeeft afgeteckend. Weliswaar is de ontwikkeling der jachtvliegtuigen in dezen tijd even eens zeer groot geweest, doch bij het streven om de bewapening vol doende krachtig te maken, (ter compensatie van het betrekkelijk ge ring snelheidsoverschot tén opzich te van den bommenwerper) stuit men op moeilijkheden, welke ver band houden met de inbouwmoge- lijkheden met dö omstandigheid, dat een jager met zwaardere bewa pening, aan actieradius en vliegduur inboet. Daarom wordt steeds veelvuldiger de vraag opgeworpen of het alsnog mogelijk moet worden geacht een aanval van bommenwerpers met suc ces met jachtvliegtuigen af te we ren. Een antwoord op deze vraag geeft Fokker met zijn gevechtsvliegtuig, de G 1. Bij het ontwerpen van dit nieuwe type is uitgegaan van de gedachte, dat het alle voordeelen van den eenzitter-jager moest hebben, doch •dat deze dienden te worden gecombineerd ■met eigenschappen, welke laatstgenoemde vliegtuigen uit den aard der zaak niet kun nen bezitten. Dat de fabriek daarin geslaagd is, 911?"6 blijken uit de onderstaande beschrijving van het toestel en de daarop volgende op somming van de toepassingsmogelijkheden. Beschrijving van het vliegtuig. Het toestel is een twee-persoons, twee- motorige middendekker, met intrekbaar landingsgestel. De beide in den houten vleugel ingebouwde gondels van de lucnt- gekoelde liispano-Suiza motoren gaan over in een staartstuk. Het vliegtuig heeft dus twee staarten welke onderling verbonden zijn door net horizontaal staliilovlak. Door deze construc tie krijgt de schutter, die achter in den zeer korten romp is gezeten, een uitzonder lijk groot schootsveld naar achteren, boven, onder en opzij voor het machinegeweer, dat in een draaibaren glazen koepel is gemon- teerd. De'bestuurder heeft een voor een facht- vlieger ongekend goed zicht, doordat nj niet achter een motor is gezeten. In een rompneus heeft hij tot zijn beschikking: kanonnen van 23 mm. en 2 mitrailieu. van 7,9 m.m. Verder bevindt zich in den romp een door kleppen afgesloten ruimte voor bommen. i De horizontale snelheid van het toestel bedraagt meer dan 450 K.M. per uur, ter J de vlieger in den verticalen duik uit sterkte overwegingen niet aan snelheidsbegrenzi g is gebonden. „„vnoi De bediening dpr bewapening is g Pneumatisch-hydraulisch, terwij naar ve kiezing met de kanonnen, met de maclun geweren of met alle vier tegelijk kan wor den geschoten, Rompneus. motorbekappingen en g deelte van hel toestel .achter den vleugel staarten, stabilo en kiolvlakkcn) zijn g heel van metaal vervaardigd. Verbruiksmogelijkheden. Door de groote snelheid, wendbaarheid, vuurkracht en groote actieradius (1350 K.M. zonder overbelasting) is het toe stel in de eerste plaats een „Super" jager, welke boven jachtvliegtuigen van het nor male type nog het voordeel heeft naar ach teren te kunnen schieten. Het toestel leent zich ook als bescher mingsvliegtuig en om ingezet te worden tegen gronddoelen. Door de groote actieradius en doordat m de waarnemersruimte een radio-installa- tie, een bommenrichtkijker en een photo- tocstel zijn aangebracht, is de G 1 een uit stekende strategische verkenner en lichte bommenwerper voor gelegenheidsdoelen. In dat geval kunnen de kanonnen eventu eel worden uitgebouwd en is de actieradius 1600 K.M. of UOO K.M. met een bommenlast van 300 K.G. (eveneens zonder overbelas ting). Doordat bestuurders- en waarnemersruim ten geheel gesloten zijn uitgevoerd, is het comfort van de bemanning verhoogd, het geen de uitvoering van de opdracht ten goede komt, vooral in de koude en bij vluchten van langeren duur. Als secundair voordeel van de twee mo toren moet tenslotte worden gewezen op de mogelijkheid van naar huis terugkeeren op één motor, wanneer de andere zijn werk heeft gestaakt. Moge dit voor een verkeersvliegtuig van overgroot belang zijn, voor het militaire vliegtuig geldt dit evenzeer, immers de kans op uitvallen van een motor (n.1. door tref fers) is grooter en een noodlanding betee- kent veelal een daling op vijandelijk gebied. Concludeerend mag worden gezegd, dat Fokker met dit toestel, dat in Frankrijk den naam „le Facheuur heeft gekregen, aan zijn reeks militaire vliegtuigen wederom een nieuw type, dat zijn tijd vooruit is, heeft toegevoegd. Bij de publicatie van het index-cijfer der kosten van het levensonderhoud over Sep tember jl; heeft 't Bureau van statistiek der Gemeente Amsterdam er op gewezen, dat dit cijfer nog geenerlei invloed van de depreci atie van den gulden kon hebben ondergaan, aangezien het gebaseerd was op het gemid delde prijsniveau gedurende die maand en de gevolgen van de waardevermindering van den gulden zich niet anders dan geleidelijk konden doen gevoelen. Tevens gaf het zijn voornemen te kennen om in verband met de tijdsomstandigheden het indexcijfer voortaan maandelijks in plaats van driemaandelijks te berekenen (alleen het indexcijfer voor ar beidersgezinnen; dat voor meergegoeden zal, als steeds, per drie maanden worden berekend), ten einde de werking der deva luatie op het algemeen prijzenpeil aldus be ter op den voet te kunnen volgen. De berekening van October is thans ge reed gekomen. Het indexcijfer der kosten van het levens onderhoud voor arbeidersgezinnen is sedert September gestegen met 1.1 procent (133.5 te gen 132.0 op de basis van de prijzen voor den oorlog 100). Deze stijging is vooralsnog zeer gering. Dit komt, doordat bij een aantal rubrieken (brood, suiker, melk, huishuur, gas.'electri- citeit, contributie, fondsgelden, ontspanning), welke gezamenlijk een belangrijk gedeelte van het gezinsbudget uitmaken, geen toe neming te constateeren valt en de toene ming bij de rubrieken welke wel een stijging vertoonen, hierdoor in belangrijke mate wordt verzwakt. Tot deze laatste behooren: grutterswaren (hoogere prijzen van den nieuwen oogst van booneri en erwten), krui deniers waren, (onder den invloed der duur dere prijzen van thee), kaas, eieren, visch, aardappelen, groenten, fruit, schoeisel, brand stof, (onder den invloed van de duurdere winterprijzen van huisbrand en van een prijs verhooging van petroleum), huisraad en meubilair. Op te merken valt, voor zoover verschillen de van laatstgenoemde uitgaafposten aan gaat, met name grutterswaren, kaas, eieren, visch, aardappelen, groenten, fruit, dat de prijsverhooging onafhankelijk is van de de- depreciatie van den gulden. Bij enkele der artikelen, zooals b.v. grutterswaren, eieren, huisbrand zijn seizoensinvloeden aan het werk, zooals als zeker mag worden aange nomen, dat ook zonder den maatregel van 26 September de prijzen zouden zijn gestegen. Wordt deze factor uit de berekenin gen geëlimineerd, door aan te ne men dat de prijzen van de desbetref fende artikelen sedert September on gewijzigd zijn gebleven, dan wordt bovengenoemde stijging van het in dexcijfer teruggebracht van 1.1 pro cent tot iets minder dan een half procent (0.4 procent). De belangrijkste stijging vertoonen tot dus ver schoeisel, huisraad en meubilair, hoewel ook zijn beneden het depresiatie-percentage van den gulden blijft, zulks als gevolg van nog aanwezige voorraden. Met belangstelling ziet het ureau de ver- dereontwikkeling, zooals zij in het Novem- ber-indexcijfer tot uitdrukking zal komen, te gemoet. CAFE TE LEEUWARDEN AFGEBRAND. Gisteravond is het café „Deinumer halte" eigendom van den heer K. de Vries, door tot nog toe onbekende oorzaak uitgebrand. Ook het boven het café gelegen woonhuis viel de vlammen ten prooi. De bewoners waren bij het uitbreken van den brand niet thuis. De aanzienlijke schade wordt door verze kering gedekt, De stormwind, gierde langs de kust.. Nu is het stil, Het woeste water kwam tot rust, Waar is zijn wil De zon strooit zilver langs de zee, Met mild gebaar, En verre scheepjes deinen mee, Zoo hier en daar. Nu varen weer de loggers uit, Met blijden groet, De visschers hopen weer op buit, Met nieuwen moed.' En velen wuiven aan den kant, Naar d' oude wijs, Of drukken een vereelte hand: Behouden reis! De zee, die neemt, de zee, die geeft Trekt telkens weer! Wat ook de storm genomen heeft, Steeds gaan ze weer! Steeds dobbert weer hun kleine schuit, Langs 't wijde nat, En teekent door d' oneindigheid Hun levenspad! De visschers trekken weer naar zee, De arbeid wacht, En veel gebeden varen mee In donk'ren nacht! In 'n enkel huisje, teer en klein, Klinkt geen geluidt. Daar sloot men stil het straatgordijn. Na strom kwam weer de zonneschijn. Maar hij, die kloek en sterk wou zijn... Vaart niet meer uit!! November 1936. KROES (Nadruk verboden) KLOMPENFABRIEK TE BEST AFGEBRAND In de vorigen nacht om twee uur is brand uitgebroken in de groote klompenfa- briek van de Gebroeders van der Veden, ge legen aan den Oirschotsenweg alhier. De brand, welke vermoedelijk is ontstaan in het Oostelijk gedeelte van de fabriek ge legen schuurlokaal, breidde zich met groo te snelheid uit. In eèii minimum van tijd stond de fabriek geheel in lichter laaie. De vlammen sloegen huizeip hoog op en over dekten den geheelen weg. De brandweer van Best, die spoedig ter plaatse was, stond machteloos tegenover de vuurzee en had groote moeite, het tegenover de fabriek ge legen woonhuis van een der eigenaren te behouden. Het geheele fabrieksgebouw, ter waarde van 26.000 gulden, alle machinerieën, een waarde vertegenwoordigende van f 35.000 en 35.000 klompen werden door het vuur vernield. De fabriek was een der grootste klompenfabrieken van het land en pro duceerde 3200 paar klompen per week. De fabriek en machinerieën waren verze kerd. De firma was echter niet tegen be drijfsschade verzekerd. De Ilooge Raad wees gisteren arrest in de bekende procedure van P. de Boer, voorzit ter van den Bond van Mobilisatie-Invaliden, tegen den Staat. De eischer stelde, dat hij op' 15 Februari 1915 gezond als milicien ln dienst is getreden en den dienst on 16 De cember als invalide heeft verlaten en dat de ziekte en invaliditeit zijn verkregen in en door den militairen dienst met name door herhaaldelijk slechte ligging, door het moeten verrichten van diensten waartoe hij lichamelijk ongeschikt was, door on juist optreden van den geneeskundigen dienst en doordat hij wederrechtelijk in dienst is gehouden, nadat hij reeds onge schikt was bevonden. Mitsdien werd gevorderd dat de Staat zal worden veroordeeld tot vergoeding van alle door den betrokkene geleden schade. De Haagsche rechtbank heeft in eerste instantie de Boer niet ontvankelijk ver klaard, op grond van verjaring. Het Hof te 's Gravenhage sprak ook de niet-ontvanke- lijk-verklaring uit, doch op andere gron den, namelijk dat de beoordeeling van het al of niet te kort schieten van den Staat in een functie die aan het maatschappelijk verkeer vreemd is, aan het oordeel van den rechter is onttrokken. Naar men zich herinnert, heeft de Pro cureur-Generaal bij den Hoogen Raad, Mr. Besier, eveneens tot niet-ontvankelijkverkla- ring van de vordering moeten concludeeren, naar hij zeide tot zijn leedwezen, daar hij moest toegeven, dat «jleze slotsom niet be vredigend is. De Hooge Raad heeft thans overwogen, dat de Staat tegenover de Boer zóó slecht heeft kunnen handelen krachtens de macht, die de Staat over hem uitoefende op grond van het militaire dienstverband, waarin de Boer zich tegenover den Staat bevond, dat de staat deze macht heeft uit te oefenen in het belang van de landsverdediging en de aard van de taak der overheid op dit ge bied noodzakelijk een ruimte mate van vrij heid vereischt om te harer beoordeeling te handelen als de omstandigheden gebieden, welke omstandigheden destijds van dien aard waren, dat uit hoofde van oorlogsge vaar het leger gemobiliseerd was. Voor zoover die vrijheid reikt zegt de Hooge Raad komt den burgerlijken rechter geen oordeel toe. Niet de vraag is of de mili taire overheid op de juiste wijze re- HILVERSUM U. Ochtend. Middag. Avond. HILVERSUM I. Ochtend. Middag. Avond. Nieuwsberichten A.N.P. 8.00 11.00 Orkest Concerten KRO-orkest 12.15 Granofoonmuziek 9.20 5.30 Symphonie-orkest 3.00 11.30 KRO Lichte Muze Kon. Mil. Kapel KRO 8.20 Jetty Cantor AVRO 12.10 Kon. Mil. Kapel KRO 9.05 Jetty Cantor AVRO 1.15 Kameroikest KRO 9.30 Dansmuziek 4 20 Nieuwsberichten A.N.P. 8.10 Dansorkest AVRO 10.30 Dansorkest AVRO 11.10 i. Lezingen Gramofoonmuziek 9.30 5.00 Van staat en Maat schappij VARA 9.45 Lezingen Boekbespreking AVRO 2.00 Boekbespreking KRO 1.00 Orgelbespelingen Vragenlialfuur KRO 2.00 Orgelconcert AVRO 12.00 11.30 Causerie KRO 2.30 Orgelconcert AVRO Esperanto lezmg 11.00 Godsdienstige Uitz. Godsdienst'ge Uitz. Ned. Herv. kerkdienst NEV 10.00 Morgenwijding KRO 8.30 Wijdingsdienst VPRO 6.45 Ned. Herv. kerkdienst Solisten-concerten NCRV 9.50 Omroeporkest met Gereformeerde kerkd. soliste AVRO 2.30 NCRV 5.20 Omroeporkest met Epiloog KRO 10.40 met solist AVRO 9.20 Sport. Sport Voetbalnieuws VARA 9.00 Sportnieuws KRO 4.55 Sportpraatje AVRO 4.40 Sportnieuws KRO 7.45 Sportnieuws ANP 4.55 Sportpraatje VARA 6.00 Diversen Sportnieuws ANP 6.20 40-jarig best. N.B.C. Diversen te New-ïork KRO 2.50 De VPRO zendt uit Ziekenhalfuur KRO 4.30 naar Ned.-Indië 12.45 Middenstandspraatje Liedertafel „Amstels- KRO 7.50 Werkman" AVRO 4.00 Voordracht KRO 8.50 „Gesprekken met luisteraars" VPRO 5.00 Indië en Holland VPRO 6.30 Radio-tooneel met muziek AVRO 8.15 Radio Journaal AVRO 10.00 Zang AVRO 10.15 5 -otcjo «5 "v" -• - r- j li ^..iui ipm-rrt'* 'L. a bil •O a ■o bc 6 a HILVERSUM 11 V cs HILVERSUM 1 0) co X a ■o o 5 y 0 u s - o O E" A Nieuwsberichten A.N.P. 8.00 11.00 Orkest-concerten. NCRV-orkest NCRV-orkest 3.15 9.30 Gramofoonmuziek 8.00 10.15 Nieuwsberichten A.N.P. 8.00 Lichte Muze 0.00 Cantabile-orkest AVRO Sylvestre-trio AVRO 12.00 2.45 Gramofoonmuziek 8.15 11.3c 12.lt 1.3t 2.35 3.30 10.30 Kovacs Lajos AVRO 5.30 Renova-kwintet AVRO 10.15 Lezingen Dansmuziek Vragenuur NCRV 6.30 Dansorkest AVRO 11.10 Vragenuur NCRV 7.15 Lezingen Orgelbespelingen Muzikale causerie NCRV orgelspel 12.30 AVRO 4.30 Inenting tegen de Godsdienstige Uitz. pokken AVRO 7.00 Schriftlezing NCRV 8 C( De inheemsche samen Morgendienst NCRV 10.1 leving AVRO 7.45 Chr. lectuur NCRV 11.01 s. Bijbellezing NCRV 4.00 Orgelbespelingen Orgelspel AVRO 10.00 Solisten-concerten Zang, cello en piano Godsdienstige Uitz. NCRV 5.00 Morgenwijding AVRO 10.00 Voor de jeugd iolisten-concert Voor de scholen Piano-recital AVRO 2.00 NCRV 2.00 Omroeporkest met solist AVRO 3.30 Diversen Viool-recital AVRO 7.15 Keukenpraatje NCRV 3.0C Omroeporkest met Ouderuurtje NCRV 9.00 solist AVRO 8.10 Diversen Declamatie AVRO 10.30 Moderne zang-decla matie AVRO 8.55 j kening heeft gehouden met het li chamelijk welzijn der manschappen en aan dat belang bij de afweging tegenover andere door haar te be hartigen belangen voldoende ge wicht heeft toegekend. In dezen is slechts dan onrechtmatig den zin van Art. 1401 B.W. gehandeld, indien de invaliditeit van De Boer is veroorzaakt door een gedragslijn te zijnen aanzien, die redelijkerwijze! niet meer is te beschouwen als uitvloeisel van afweging door de mili taire organen van de hun toevertrouwde belangen, doch die kennelijk slechts wijst op door de omstandigheden niet te veront schuldigen misbruik van bevoegdheid. Dan zouden die organen een onrechtmatigcn in breuk hebben gemaakt op het recht van de Boer om niet door toedoen van een ander lichamelijk letsel te ondergaan en zouden zij tevens hebben gehandeld in strijd met den rechtsplicht, die de grondslag vormt van het voorschrift, neergelegd in art. 308 van het Wetboek van Strafrecht. De Hooge Raad overweegt tenslotte in zijn arrest, dat de concrete feiten, die de Boer aan zijn vordering ten grondslag legt, op zichzelve beschouwd en dus ontdaan van niet ter zake afdoende qualificaties, indien zij al kwamen vast te staan, zonder meer niet de conclusie zouden rechtvaardigen, dat de militaire organen zich te zijnen aanzien hebben schuldig gemaakt aan misbruik van bevoegdheid. Op deze gronden heeft de Hooge Raad het cassatieberoep venvorpen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1936 | | pagina 15