erkennen Franco s regeering
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De arrestaties van
Ook in Engeland
dienstplicht
Stijgende moeilijkheden
voor den Volkenbond
Ernstig wantrouwen te
Londen
Buiienlandsch
Overzicht
Duitsch- Oosfenrijksche
besprekingen
REIST PER WACO-
I
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
19 NOVEMBER 1936
64e JAARG. No. 7856
buitenlanders in Rusland
José Primo de Rivera ter
dood veroordeeld
De Spaansche strijd en
zijn gevolgen
AUTOBUSDIENSTEN
naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
HE LDERSCHE COURANT
Italië en Duitschland
VRIJWEL GELIJKLUIDENDE
COMMUNIQUE'S VAN ROME
EN EERLIJN. GEEN WIJZI
GING IN DE NIET-INMENGING
VERWA.CHT.
Gisterenavond werd officieel te Rome het
(Volgende communiqué verstrekt:
Gisteravond te zes uur is een ge
lijktijdige officieele regeerings-
mededeeling van den zelfden in
houd te Berlijn en Rome gepubli
ceerd, waarin gezegd wordt, dat
de Duitsche en Italiaansche re
geeringen, omdat het grootste
deel van Spanje in handen van
de troepen van generaal Franco
is, en van een wettig bestaande
regeering der tegenpartij niet
langer kan worden gesproken,
nu deze vrijwillig de hoofdstad
heeft verlaten, besloten hebben
van dit oogenblik af de regeering
van Burgos te erkennen als de
wettige Spaansche regeering.
De motiveeringen.
Nopens de erkenning der regeering van
generaal Franco schrijft de Giornale d'Ita-
lia, dat -deze maatregel de logische en in
ternationale oplossing vormt van de ont
wikkeling der jongste gebeurtenissen in
Spanje.
Alles spreekt er voor, dat de regeering
van Generaal Franco de werkelijke meer
derheid van de Spaansche natie bezit en
dat zij niet alleen maar het grootste deel
van Spanje in haar feitelijk bezit heeft ge
nomen. De erkenning houdt met dit feit
rekening.
Overigens is reeds bij de Duitsch-Itali-
aansche besprekingen te Berlijn de kwestie
der erkenning van de Spaansche regeering
van Generaal Franco opgelost in den zin,
welke thans door het officieele communi
qué in definitieven zin is bekrachtigd.
Uiteenzetting van de „Völkische
Beobachter",
Over de erkenning der regeering van Fran
co door Duitschland, schrijft de Völkischer
Beobachter o.m.: Het is niet in overeenstem
ming te brengen met de waarheid en de
eenvoudigste nationale verplichtingen van
een regeering wanneer zij aan een systeem
de handhaving van zijn erkenning naar
buiten verschaft, terwijl het in werkelijk
heid aan geen enkele voorwaarde meer vol
doet voor een zoodanigen invloed.
Duitschland heeft zich tegenover de z.g.
Spaansche regeering van Caballero in deze
positie geplaatst gezien en daaruit de con
sequentie getrokken, welke volgens onze
meening een zich van haar plicht bewuste
regeering daaruit moet trekken.
Niemand kan thans meer betwisten, dat
de machtsbevoegdheden der regeering van
Caballero, welke haar zetel reeds naar Va-
lencia heeft moeten verplaatsen, thans zijn
overgegaan op krachten die in geen enkele
Wijze noch naar binnen, noch naar buiten
bereid of in staat waren een verantwoorde
lijkheid op zich te nemen voor eenige ge
beurtenis.
Wanneer het zoover komt, aldus de Völ
kischer Beobachter" dat tegen de toezeg-
Ringen der regeeringsautoriteiten te Barce-
lona in, en in strijd met de verordeningen
der haar overgebleven politiestrijdkrachten
anarchistische groepen wekenlang steeds
opnieuw Duitsche bezitsrechten op de ergste
wijze schenden, dan is dat het ondubbel
zinnige bewijs er voor, dat verdere erken
ning van een z.g. regeering niets anders
meer is dan de handhaving van een schijn.
De Duitsche regeering heeft zich
genoodzaakt gezien er de consequen
ties uit te trekken, dat
de moord op vier Duitsche onder
danen te Barcelona gepleegd, nog
niet is vergolden;
dat het geval van het doorzoeken
van het Duitsche stoomschip Kame-
run in strijd met het Volkenrecht
nog niet is agfgehandeld;
dat de bescherming der Duitsche
ambassade te Madrid niet langer kan
worden gewaarborgd;
dat Bureaux van organisaties, wel
ke in zeer nauwe betrekking tot den
staat staan, werden verwoest;
dat de wil tot vernietigen der com
munistische en. anarchistische groe
pen geen halt heeft gehouden voor
Duitsche schoolgebouwen.
Grenzen van zelfrespect.
Er zijn, aldus vervolgt de Völkischer Beo
bachter, grenzen van zelfrespect, zoowel
voor een individu als voor een Staat.
Deze grenzen zijn voor Duitschland be
reikt, op het oogenblik, dat Duitsche men-
schen, Duitsche grond en Duitsch eigendom,
ondanks of juist wegens uitdrukkelijke ken-
teekening, niet meer de behandeling genie
ten welke hun naar onze meening toekomen.
De „zelfmystificatie" van Europa.
De Bérliner Lokalanzeiger schrijft, dat de
Duitsche regeering weer eens een einde
maakt aan een „zelfmystificatie", zooals aan
zoovele andere, waarin dit van de werkelijk
heid afkeerig Europa en zijn diplomaten ja
renlang hebben geleefd. Het blad verklaart,
dat men misschien nog zal probeeren de we
reld in te praten, dat de ware regeering van
Spanje niet die v. Franco doch van Roscn-
berg (den Sovjet Russischen gezant) is. In
dit verband trekt de Berliner Lokalanzeiger
fel van leer tegen Sovjet-Rusland en de
„schijnregeering" van Spanje.
Moeilijkheden voor den Volkenbond.
De reacties op de erkenning van de re
geering-Franco, aldus verwacht men te Ge-
nève, zal misschien nieuwe problemen op
werpen voor den Volkenbond. Men wijst er
n.1. op dat de daad van Italië een schending
vormt van artikel 10 van het Volkenbonds
handvest. Er bestaat ook een verwijderde mo
gelijkheid op moeilijkheden in den Volken
bondsraad, waar de gedelegeerde van de
Spaansche regeering een zetel bezet. Wan
neer de stap van Italië gevolgd mocht wor
den door andere leden van den Volkenbond,
zouden de moeilijkheden toenemen. De eerst
volgende belangrijke bijeenkomst van den
Volkenbond zal plaats hebben op 7 December.
Engeland blijft trouw aan de
politiek van niet-inmenging.
Officieele kringen te Londen verklaren,
naar aanleiding van de erkenning der re
geering van Franco, dat dit een ,practisch
blijk van sympathie is, dat nimmer werd
ontveinsd", met andere woorden en ondanks
den onaangenamen indruk, welke het
nieuws heeft gewekt, men wil gelooven, dat
het niet van kwaadaardigen invloed op het
stelsel der niet-inmenging zal zijn.
Maar in feite vraagt de Engeische open
bare meening zich af of het Duitsche en Ita
liaansche. gevaar welks gelijktijdigheid
men onderstreept niet een wijziging van
standpunt jegens de tot nu toe gevolgde
politiek doet vreezen.
Met eenig ongeduld wenscht men dan ook
op dit punt de bedoelingen van Italië en
Duitschland te vernemen,
Intusschen blijft de Britsche regee
ring trouw aan haar niet-inmen-
gingspolitiek en de houding der bei
de mogendheden heeft in geen en
kel opzicht haar standpunt gewij
zigd.
Gisteravond was nog geen beslis
sing genomen aangaande een bijeen
komst der niet-inmengingscommissie
ter bespreking van den nieuw ge
schapen toestand.
De ambtenaar van de Russische ambas
sade te Londen heeft geweigerd eenigerlei
verklaring af te leggen over de mogelijk
heid of deze kwestie aan de niet-inmengings
commissie zal worden voorgelegd, maar in
ieder geval, zoo zeide hij, is de Duitsch-Ita-
liaansche stap niet voorbestemd de nietin-
menging gemakkelijker te maken.
Parijs niet verrast.
Het bericht, dat Italië en Duitschland de
regeering van Franco erkennen, heeft te Pa
rijs geen verrassing gebaard. In feite wist
men sinds langen tijd, dat de kabinetten
te Rome en Berlijn dit voornemen hadden,
dat zij overigens officieel bevestigden bij de
besprekingen van Ciano in Duitschland.
Deze maatregel komt misschien wat vroe
ger dan verwacht werd, daar men dacht,
dat Duitschland en Italië pas na de bezet
ting van Madrid tot erkenning zouden
overgaan.
Men vraagt zich af of deze snelle
beslissing geen verband houdt met
het bericht van de Junta van Bur
gos aangaande eventueele operaties
der opstandelingen vóór Barcelona,
om de voorziening van Catalonië
met oorlogsmateriaal te verhinde
ren. Duitschland en Italië zouden
eensdeels verlangend kunnen zijn
geweest te voorkomen dat de door
de regeering van Franco aangekon
digde maatregelen niet op hun
schepen zouden worden toegepast.
Misschien is hei; andersdeels niet
misplaatst te denken dat zij. door
de erkenning van. een regelmatige
regeering der opstandelingen de
operaties voor Barcelona wettigen,
welke anders volkomen in strijd
zouden zijn met het zeerecht.
De Fransche regeering zal te dien aan
zien een wijziging in haar standpunt bren
gen. Het ministerie van buitenlandsche za
ken zal zich dan ook in verbinding stel
len met het ministerie van marine om vei
ligheidsmaatregelen onder oogen te zien,
welke zouden moeten worden genomen ter
verzekering van de onschendbaarheid van
Fransche onderdanen en bezittingen te Bar
celona.
Gearresteerde Duitscher
heden terecht.
staat
De Russische bladen publiceeren thans
een bericht, volgens hetwelk het Volkscom
missariaat van Binnenlandsche zaken in de
eerste dagen van November te Moskou en
Leningrad een aantal Duitsche onderda
nen heeft gearresteerd, die in het geheim
tegen de Sovjet-Unie ageerden. De gearres
teerde personen trachtten fascistische cellen
te vormen, waarbij zij Sovjet-onderdanen be
trokken. Zij voerden onder deze laatsten
fascistische propaganda, verspreidden op
onwettige wijze fascistische lectuur en hiel
den zich bezig met militaire spionnage ten
gunste van een buitenlandsche mogendheid
tot welk doel zij inlichtingen trachtten te
verkrijgen, welke een speciaal beschermd
staatsgeheim vormen. De activiteit van som
mige beklaagden bestond eveneens in ver-
nielingsarbeid in industrieele staatson
dernemingen en het voorbereiden van ter
roristische daden tegen de leiders van de
Sovjet-regeering.
In het communiqué worden de namen
van 10 gearresteerde Duitschers genoemd...
Heden het eerste proces.
De eerste der gearresteerde Duitschers zal
heden terechtstaan voor het gerecht te No-
vosibirsk bij Tomsk. Deze man is de mijn
ingenieur Stickling, die er van beschuldigd
wordt, den arbeid in een mijn gesaboteerd
te hebben „in overeenstemming met de in
structies van de fascistische organisatie,
waarvan hij lid is" Tegen dit delict bedreigt
het strafwetboek de doodstraf. De Duitsche
consul zal de rechtzitting bijwonen.
STEUN AAN BEHOEFTIGE BOEREN IN
PALESTINA.
De Hooge commissaris heeft in overleg
met het Britsche ministerie van koloniën
een bedrag van 34.000 pond sterling beschik
baar gesteld voor steun aan de boeren, die
in behoeftige omstandigheden zijn komen
te verkeeren ten gevolge van de mislukking
van den oogst in bepaalde deelen van het
land. Het geld zal worden verdeeld in den
vorm van leeningen voor het onmiddelliik
aanschaffen van zaaigoed.
Alicante, 18 Nov. (Havas) José Anto-
nio Primo de Rivera, zoon van den vroege-
ren dictator van Spanje, is door de Volks
rechtbank ter dood veroordeeld.
JOSé ANTONIO PRIMO DE RIVERA,
die door het Spaansche Volksgerecht ter
dood is veroordeeld.
Zijn broer Miguel is tot dertig jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
José Primo de Rivera, leider der Spaan
sche Phalanx, werd beschuldigd van deel
neming aan den opstand tegen de regee
ring te Madrid.
OVER DE VORMING VAN HET
ANTICOMMUNISTISCH FRONT
TUSSCHEN DUITSCHLAND EN
JAPAN.
De eerste berichten over een Japansch-
Duitsche overeenkomst hebben te Londen
een zeer ongunstigen indruk gemaakt. De
bladen hebben den laatsten tijd wel geruch
ten over een entente tusschen de beide lan
den overgenomen, doch men twijfelde er
aan, of deze geruchten wel een concreten
vorm zouden nemen. In officieele kringen
zegt men nog te weinig bijzonderheden over
de overeenkomst te kennen, doch men meent
te weten, dat zij in wezen op een anti-com
munistische samenwerking zal neerkomen,
en dit zou weer neerkomen op de vorming
van een „ideologisch blok", waartegen mi
nister Hoare in zijn rede voor de buiten
landsche pers eergisteren nog waarschuwde.
Üver het algemeen zijn de Londensche bla
den zeer scherp in hun critiek, die van de
Times hebben wij in ons vorig avondblad
overgenomen en deze critiek is wel in over
eenstemming met het algemeen wantrouwen
dat te Londen tegenover de nieuwe entente
bestaat.
Uit strategische overwegingen behoeft de
nieuwe entente voor Engeland niet zoo be
langrijk te zijn noch in het Verre Oosten,
noch in Europa, althans niet zoo, dat de
toestand er in belangrijke mate ernstiger
door wordt. Men vestigt echter met den
meesten nadruk de aandacht op het feit,
dat hier sprake is van vereeniging door een
bepaalde leer, wat een precedent is. In dit
verband is het van belang te weten in hoe
verre Italië zich bij Duitschland en Japan
zal aansluiten.
Indien Italië zich inderdaad nauw bij de
nieuwe entente aansloot, zou dit de stem
ming ten opzichte van Italië in Engeland
niet verbeteren en het zou tevens een al
wel zeer slechte inleiding zijn voor de Itali-
aansch-Britsche besprekingen, die tot een
„gentlemens agreement" tusschen de beide
landen zouden moeten voeren. De vorming
vaneen hechte anti-communistische entente
zou de splitsing in twee blokken van ideolo
gieën in de hand werken en tegen een der
gelijke splitsing begint men zich in Enge
land meer en meer te verzetten. Zooals men
weet heeft Eden den Japanschen ambassa
deur te Londen om nadere inlichtingen om
trent de entente verzocht, waaromtrent
men voor het ovex-ige niet officieel was
ingelicht.
AMERIKAANSCHE MARINE BESTELT
66 BOMMENWERPERS.
Het departement van marine heeft bij de
Consolidated Aircraft Corporation Ltd. een
order geplaatst op 66 bommenwerpers.
Vrijwillige dienstneming niet
langer voldoende?
In het Hoogei'huis zijn de debatten over de
defensie voortgezet. Lord Stanhope, die na
mens de regeering sprak, zeide onder meer:
„Het zal afhangen van de luchtbewapening
der andere landen, of wij, indien het pro
gramma van 1937 voltooid zal zijn, zullen
moeten overgaan tot verdere uitbreiding der
luchtmacht".
Voorts verklaarde Stanhope: „Ik
moet toegeven, dat in de bestaande
omstandigheden het stelsel van vrij
willige militaire dienstneming in ern
stig gevaar is".
Stanhope erkende, dat de verdediging van
Malta verleden jaar rpet op het peil stond,
dat thans bereikt is. Niemand aldus ver
volgde hij kon echter denken, dat onze
historische vriendschap met Italië in gevaar
kon worden gebracht. Wij hebben alle hoop,
dat die vriendschap binnenkort geheel her
steld zal worden. Stanhope legde er tenslotte
den nadruk op, dat het Hoogerhuis eenstem
mig de herwapening goedkeurt. De debatten
werden tot Donderdag verdaagd.
Herstel der oude beirekkingen.
Voor zijn vertrek naar Duitschland, heeft
de Oostenrijksche staatssecretaris van Bui
tenlandsche Zaken, Schmidt, een onderhoud
toegestaan aan den vertegenwoordiger van
het Duitsche Nieuwsbureau. Hij zeide, dat de
besprekingen te Berlijn gewijd zullen zijn
aan alle hangende kwesties. Hindernissen,
die in de laatste jaren ontstaan zijn, moe
ten uit de weg worden geruimd. De wrij-
vingsylakken moeten zoo klein mogelijk ge
maakt worden en de grenslijn der samenwer
king op het gebied van wetenschap, kunst,
tooneel, film enz. moet worden getrokken.
De oude betrekkingen moeten zooveel mo
gelijk weer aangeknoopt worden.
De economische besprekingen zul
len worden voortgezet. Het is de be
doeling, dat een zoo groot mogelijk
ruilverkeer verkregen wordt. Een der
belangrijkste kwesties is die van het
reisverkeer in den winter en het be
schikbaar stellen van de deviezen,
die daarvoor noodig zijn.
HET ANTI-COMMUNISTISCHE
FRONT.
We hebben in ons overzicht van gisteren
geschreven over den critieken toestand in
Madrid. De felle strijd van de laatste dagen
moet wel spoedig, de eindbeslissing brengen.
En als deze er is, dan zullen de mogend
heden voor de keus gesteld worden om de
nieuwe regeering van Spanje te erkennen.
Een feit, dat op zichzelf nog heel wat voet
angels en klemmen heeft, want ofschoon
deze oorlog door de Spanjaarden zelf niet
wordt uitgevochten op de tegenstelling fas
cisme,communisme, zoo wordt hij feitelijk
toch hoe langer hoe meer een krachtmeting
tusschen de twee ideologieën, dank zij de
omstandigheid, dat de belanghebbende sta
ten zich er hoe langer hoe meer actief mee
inlaten, zegt het Hbl.
Wij hebben daar al eenige malen
in ons overzicht op gewezen. Sowjet-
Rusland kiest natuurlijk de partij
van de regeeringstroepen en voor
ziet deze van de meest moderne
wapenen. Duitschland, Italië en
Portugal staan uitgesproken aan den
kant van de opstandelingen en alle
pogingen van de non-interventie
commissie, om het leveren van wa
penen aan de strijdende mogend
heden te beletten, zijn volkomen
gefaald.
Het Hbl. schreef gisterenavond:
Er is grond om te verwachten, dat wan
neer generaal Franco te Madrid eenmaal de
rood-goud-roode vlag hijscht, Katalonië, dat
thans reeds feitelijk volkomen politieke
autonomie geniet, maar met de regeering-
Caballero geestelijk solidair is, de Sowjet-
republiek zal uitroepen.
Op dat oogenblik beginnen de internatio
nale moeilijkheden. Generaal Franco zal
zich tot de mogendheden wenden om erken
ning de jure, ofschoon hij dan nog maar
een deel van Spanje zonder Katalonië onder
zijn vlag zal hebben, Katalonië eveneens.
Deze diplomatieke positiebepalingen zul
len echter geen zuiver-formeele plichtple
gingen zijn, maar zeer concrete gevolgen
hebben. Reeds kan men uit uitlatingen in
de Italiaansche pers opmaken, met welke
consequenties men rekening heeft te houden.
Italië ziet in een bolsjewistisch Katalonië
een voorpost van Moskou, die groot gevaar
oplevert voor de ongeschokte positie van
Italië in de Middellandsche Zee.
Hoe Italië en Duitschland zich voorstellen
eventueel mede te werken om aan het bol
sjewisme in Katalonië zijn graf te bereiden,
ligt nog in het duister verborgen. Maar het
is duidelijk, dat Katalonië tusschen Moskou
eenerzijds, en Rome en Berlijn ander
zijds, een twistappel is, waarvoor elk der
partijen alles zal inzetten om hem te ver
overen.
En dan komt daarbij nog de houding van
Londen en Parijs, die nog onbekend is. Wel
is duidelijk dat Europa nog voor tal van
moeilijkheden en verrassingen zal staan in
de komende maanden.
De Times heeft in zijn ochtendblad van
gisteren een ongezouten critiek geleverd op
de nieuwe overeenkomst tusschen Duitsch
landItalië en Japan, die, zooals wij in ons
overzicht van gisteren schreven, bedoelt een
gemeenschappelijk front tegen het commu
nisme.
Het Engeische blad acht het opmerkelijk
dat Japan zich tot openlijke verstandhou
ding met Duitschland heeft laten verleiden,
waar een geheime overeenkomst het zooveel
beter zou hebben gediend.
Door zich nu officieel bij twee mo
gendheden aan te sluiten wier po
litiek beleid gekenmerkt wordt door
onverantwoordelijkheid, verliest Ja
pan tot op zekere hoogte de vrijheid
zijn beleid naar eigen goeddunken
te regelen. Tevens verslecht het
door dit optreden ook de vooruit
zichten voor een Engelsch-Japan-
sche toenadering, waar het allang
verklaard had verlangend naar te
zijn.
Wie vrede in Europa wil aldus Schmidt
moet de vrijheid van iederen staat, ook
die van het Duitsche rijk willen, want een
duurzame vrede is slechts tusschen vrijen
mogelijk. Wij gelooven, dat Duitschland zijn
rol met vreedzame middelen wil spelen, want
ook voor het Duitsche volk is de vrede de
beste waarborg voor innerlijke versterking
en herstel van het economische leven.
inlichtingen WACO
Kanaalweg 137, Den Helder Tel. 773
