Belangstelling Sovjet-congres DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER van Prins Bernhard Kleine successen der regeeringstroepen De rede van Stalin De „Times trekt van leer Ruime middelen voor den tuinbouw Butfenlamlsch Overzicjü UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 V R IJ D A G 27 NOVEMBER 1936 64e JAARG. No. 7863 TWEEDE KAMER SPANJE Een verdrag met duistere punten HELDERSCHE COURANT DE REDE VAN MINISTER GELIS- SEN. EEN AANVULLING DER CRISISWETGEVING OP KOMST. DE AMSTERDAMSCHE WE RELDTENTOONSTELLING. DEN HAAG, 26 Nov. 1936. De hooge vergadering is heden de eer te beurt gevallen van een belangstellend bezoek Van Prins Bernhard, die in een der presi dentsloges geruimen tijd de debatten kwam volgen. Reeds eerder was aan leden en „tri- bunisten" het verzoek uitgegaan om het 'een voudig karakter van dit bezoek niet te ver storen, zoodat de prinselijke gast als het ware „onopgemerkt" bleef, wat natuurlijk niet zeggen wil, dat geen enkel oog nu en dan eens tersluiks naar boven blikte Z.D.H. was vergezeld van zijn adjudant, en werd mede door griffier Kesper omtrent het werk der Kamer ingelicht. Het spreekt vanzelf, dat allen dit onverwachte bezoek hoogelijk waardeerden! De Prins trof het, want de vergadering bood een zeer levendig schouwspel op, terwijl de antwoord-rede van-minister Gelissen een bijkans „uitverkocht huis" tengevolge had. De rede van Z.Exc. was zeer lang, en toch zal hij niet alle vragers en wenschen-uiters hebben bevredigd! Maar daarentegen deed hij wel ver schillende mededeelingen, welke met ingenomenheid werden begroet. Zoo wat den tuinbouw betreft, de be windsman zette uiteen, dat, als na 1 Januari een grooter Duitsch be talingscontingent los komt, de tuin bouw daarvan een flink deel zal ont vangen, tenminste als onze Ooste lijke nabuur geen voorkeur toont voor andere (b.v. Indische) produc ten. Ook voor den middenstand wil de minister doen wat hij kan: bestrijding van het ca deaustelsel, een effectiever credietgeving. De binnenschippers zullen belangstelling hebben voor de mededeeling, dat naar verbetering voor steun aan de binnenschippers wordt ge streefd. Natuurlijk verdedigde Z.Exc. nog eens uit voerig allerlei critiek op het beleid der Re geering, o.a. wat betreft de contingentee- ringspolitiek, dewelke de minister zeker niet missen wilde, als zijnde een onzer sterkste wapenen! Met vreugde wees Z.Exc. op het eindelijk dalende werkloozencijfer, de Re geering doet wat ze kan, men bedenke wel, dat regeeringen, die de volledige macht in handen hebben, moeten werken met vier- of vijfjaren-plannen Men eische van de Nederlandsche Regeering dus niet het on mogelijke! Er was slechts een punt in het debat, waaromtrent de minister een bepaald-onbe- vredigend antwoord had gegeven, namelijk aangaande de wereldtentoonstelling te Am sterdam. De bewindsman-persoonlijk was vóór Regeeringssteun, doch bij Kabinetbe- Sluit werd het tegendeel bepaald. Men wil de spoedig komende Regeering ten aanzien van de benoodigde f2.5 millioen niet binden. Wel wilde Z.Exc. een propaganda-actie steunen, b.v. onder het motto: ieder een kwartj e. Bij de replieken diende dr. Van den Tem pel (S.D.) een niotie in, de Regeering uitnoo- digend, de totstandkoming van de tentoon stelling te bevorderen. Zij werd aangenomen met 52—19 stemmen. Tegen waren de A.R., de C.H. (op mr. Katz na), de S.G., en domi néé Lingbeek (H.G.S.), Mr. de Geer was nog komen verklaren, dat hij aan de Regeering geen uitgaven wilde opdringen, iets der gelijks zei ook de heer Smeenk. Zeer vermoedelijk zal de Regeering motie „naast zich neerleggen". De begrooting van Handel, Nijverheid en Scheepvaart werd zonder stemming aanf?e nomen, met aantéekening van de tegenstem men der heeren Wijnkoop en Sneevliet. De Buitenlandsche Zaken. Volkenbond. Minister De Graeff kreeg nu met de Ka mer te doen. De eerste spreker over Buiten landsche Zaken was de heer Vliegen tS.D.I, die wees op het gevaar, dat z.i. de fascisti sche staten opleveren voor de democratieën, zoodat Nederland aansluiting zal zoeken bij gelijkgezinde staten. „Onze z standigheidspolitiek zal misschien eens moe ten wijken!", merkte de spreker in hand op. Tot het Volkenbondswerk komend, heer Vliegen de mislukking met de sancües tegen Italië na, van meening zijnde, dat zij wel degelijk diep in het economisch v®n Italië ingrepen, doch dat de ko van den oorlog in Abessynië, (gevolg ^nerlijke zwakte van dat land) oorzaak was van Italië's mogelijkheid, het „beleg" te doorstaan. De heer Vliegen achtte aldus het wapen der economische sancties zeker niet gevonnisd, hij zou dan ook het schrappen van de sanctie-mogelijkheden zeer betreu ren. De Volkenbond zou dan slechts een raadgevend en vermanend orgaan worden... Volgens den afgevaardigde ligt de zwakte van den Volkenbond in het niet-lid-zijn van enkele groote mogendheden, doch dat kan z.i. nog anders worden. Een krachtiger Volkenbonds-vriend was ir. Bongaerts (R.K.), die wees op het ontzag gelijk toegenomen internationaal verkeer, wat z.i. ten slotte toch den wereldvrede moet bevorderen, maar eerst moet de historische drang naar machtsuitbreiding tot staan wor den gebracht. Weinig heil van het Geneefsche instituut verwachtte ds. Lingbeek, omdat het niet rust op het christelijk-moreele beginsel. Nu mo gen, volgens dezen afgevaardigde de kleine staten voor de grooten de kastanjes uit het vuur halen Morgen zullen nog wel een reeks leden het woord voeren, voordat de minister ant woordt. Veel nieuws zullen de debatten evenwel vermoedelijk niet opleveren! Hedenavond wordt de vergadering voortge zet met de behandeling van de begrooting van Financiën, welke reeds jl. Dinsdag avond, toen men eerst het Postbudget afdeed, aan de orde zou komen. En daarna ver schijnt het Werkloosheids-subsidiefonds ter tafel. Tegen het gevormde anti-com munistisch hlok Het blad ver werpt de mogelijkheid niet van geheime clausules. Japan ontkent echter het be staan daarvan. De Britsche pers verzet zich vrijwel eens gezind tegen het Japansch-Duitsche ver drag. Het Labourorgaan „Daily Herald", de ultra-conservatieve „Morningpost" bene vens de isolationistische „Daily Express" verklaren allen plechtig, dat Engeland zich niet naast Duitschland zal scharen in zijn anti-communistische campagne. De „Daily Herald" schrijft, dat Duitsch land hiermede alle kans heeft vernietigd voor zijn politiek om een scheiding tusschen Frankrijk en Engeland teweeg te bren gen, waaraan het drie jaar diplomatieke actie en millioenen ponden sterling be steedde. De „Times" critiseert eerst' hef tig de communistische propaganda methode, doch schrijft dan, dat het de vorming van een anti-communis tisch blok betreurenswaardig en nutteloos acht. Het blad vreest, dat het verdrag aan Duitschland groo ter vrijheid in Europa en aan Ja pan grooter vrijheid in het Verre Oosten geeft. Dit laatste het meest kan de Britsche belangen schaden vooral indien werkelijk de geheime clausules bestaan inzake de verdee ling van Insulinde. Verder vreest de „Times" dat de cam pagne van Duitschland tegen Bolsjewi seering" van Tsjecho-Slowakije wrange vruchten zal dragen. Bestaan van geheim protocol ontkend Het bericht in de „Evening Stan dard" dat het Duitsch-Japansche verdrag een geheim protocol omvat (waarin o.a. N. O. Indië in belan gensferen zou worden verdeeldRed) is door officieele kringen lachend tegengesproken. Russisch commentaar. De „Iswestija" schrijft naar aanleiding van het Duitsch-Japansche verdrag, dat de Berlijnsche overeenkomst niets anders is dan een dekmantel voor een geheim mi litair verdrag tusschen agressive mogend heden. Het verdrag van het fascistische Duitschland en het militaristische Japan- werd alleen tegen de sovjet-Unie doch ook tegen andere landen gesloten. ZOUDEN ZIJ TOLEDO BEDREI GEN BUITENLANDSCHE VRIJWILLIGERS ARRIVEEREN TE BARCELONA. Het slechte weer verhinderd krijgsopera ties op groote schaal en belemmerd een snelle verplaatsing der troepen. Ook de werkzaamheden van tanks en vlieg machines wordt daardoor geringer Als er echter van strijd sprake is, dan komt het initiatief van de zijde der re geeringstroepen; de opstandelingen houden zich bijzonder rustig. Tot bij Toledo opgerukt. De regeeringstropen hebben voglens een Havas-bericht, in den sector van Aranjuez (ruim 40 kilometer ten Zuiden van Ma drid) dat een belangrijk centrum vormt van millitaire operaties, verscheidene aan vallen op gelukkige wijze ten uitvoer we ten te brengen. Zij slaagden er in zich meester te maken van de dorpen Polen en San Martin de Montelban. Deze colonnes zullen hun actie in de richting van Toledo voortzetten. Toledo ligt slechts op korten afstand. Berust het bericht van de Eve. ning Standard op fantasie of be. vat het waarheid? Het verdrag tusschen Duitschland en Ja pan heeft voor ons land plotseling actu- eele beteekenis gekregen, naar aanleiding van de verklaring van de Evening Standard waarin op sensationeele wijze werd mede gedeeld, dat een geheim protocol, dat aan het verdrag zou zijn toegevoegd, zou bepa len dat ons Indië tusschen Japan en Duitschland zou worden verdeeld. Er werd wel gesproken van economische belangen sferen, maar dat woord heeft natuurlijk wij dere beteekenis. In hoeverre dit Engelsche bericht op waarheid berustte is niet te zeg gen en de veronderstelling dat het uit Sowjet-bron komt, is heelemaal niet onwaarschijnlijk. Sowjet-Rus- land toch heeft er het grootste be lang bij dat het protocol tusschen Duitschland en Japan gesloten, als een troebel verdrag wordt gebrand- De te San Martin de Montelban en omge ving gelegerde militietroepen hebben als voornaamste doel Talavera de la Reina. Gepoogd wordt den tegenstander tegen den linkeroever van de Taag te drijven en de troepen die Madrid belegerden aan te val len op den rechterflank. 1000 vrijwilligers van vreemde nationaliteit, komen aan re- geeringszijde medestrijden. Een speciale trein met 1000 vrijwilligers is te Barcelona aangekomen, zij zullen dienst nemen bij de internationale brigade welke aan de zijde der regeeringstroepen medestrijdt. Neutrale zone bij Barcelona. De vlootautoriteiten der opstandelingen in de zone van Barcelona hebben de Brit sche vloot autoriteiten er van in kennis gesteld, dat een neutrale zone gevormd is in de omgeving van de haven, zulks in overeenkomst met het door Groot-Brittan- nië geformuleerde verzoek Albanië erkent de regeering-Franco Het Albaansche persbureau deelt mede, dat de regeering het bewind van Franco als Spaansche regeering erkend heeft. Aan generaal Franco is daarvan mededeeling gedaan „UITBUITERSKLASSEN" ZIJN OP GERUIMD. DE SOCIALISTISCHE MAATSCHAPPIJ IS IN RUSLAND TEN VOLLE BEREIKT. THANS OP WEG NAAR EEN COMMUNIS TISCHE SAMENLEVING. Na de veranderingen te hebben opge somd, welke zich in de jaren van 1924 tot 1936 op economisch gebied hebben voltrok ken, wees Stalin er in het Sovjet-congres op, dat zich ook de klassenstructuur heeft gewijzigd. Alle „uitbuitersklassen zijn ge liquideerd. Gebleven zijn de arbeidersklas se. de boerenstand en het intellect. Bij ons is de kapitalistenklasse geliqui deerd, de productiemiddelen zijn den kapi talisten ontnomen en ter beschikking ge steld van den Staat, waarvan de arbeiders klasse de leidende kracht is. Onze arbei dersklasse bezit derhalve de productiemid delen tezamen met het geheele volk. Onze arbeidersklasse kan men ook niet langer proletariaat noemen. Onze boerenstand, aldus vervolgde Sta lin, is een van uitbuiting bevrijde groep, aan het economische leven van den boe renstand ligt niet de particuliere eigendom doch de collectieve eigendom ten grondslag. De Sovjet-boerenstand is dan ook een ge heel nieuwe boerenstand, zooals men in de geschiedenis der menschheid nog nooit te voren gekend heeft. Ook de intellectueele klasse had, naar Stalin verder betoogde, in het afgeloopen tijdperk groote veranderingen ondergaan. Om te beginnen is wijziging gekomen in de samenstelling van deze klasse. 80 tot 90 procent der intellectueelen in de Sovjet- Unie is afkomstig uit de arbeiders- en boe renklassen. Verder moet het intellect het volk dienen. Stalin sprak vervolgens over de onderlinge nationale betrekkingen in de Sovjet-Unie. Van de Sovjet-Unie maken, zooals men weet ongeveer 60 nationale groepen deel uit. De STALIN. poging om op socialistischen grondslag uit deze vele nationaliteiten één staat te vor men. was volgens Stalin volkomen geslaagd Het resultaat was, dat Stalin zeide, een socialistischen staat bestaande uit vele na tionalisten, die alle moeilijkheden heeft doorstaan en waarom iedere Staat waar ter wereld ook, ons kan benijden. Stalin zette vervolgens uiteen, welke weer spiegeling al deze veranderingen in het le ven der Sovjet Unie hebben teweeg ge bracht. Hij begon met te zeggen dat de grond wet niet met het programma mag worden verward. Het programma betreft in hoofdzaak de toekomst, de grondwet het heden. Het so cialisme is feitelijk bij ons verwezenlijkt. Het grondbeginsel van deze phaze van het communisme is „ieder naar bekwaamheid, ieder naar prestatie". Onze grondwet moet dit feit van de verwezenlijking van het so cialisme weerspiegelen. Doch de sovjet maatschappij is nog niet gekomen tot de verwezenlijking van de hoogere phaze van het communisme, waarin het heerschende grondbeginsel formeel zal zijn: „ieder naar bekwaamheid, ieder naar behoeft e". Of schoon zij zich tot doel stelt, in de toekomst deze hoogere phaze van het communisme te bereiken. Een tweede bijzonderheid van de nieuwe grondwet is volgens Stalin, dat zij gebaseerd is op het feit van de overwinning der socia listische orde. De grondslagen ervan vor men de socialistische beginselen. Een derde bijzonderheid is, naar Stalin uiteenzette, dat de nieuwe grondwet niet zooals die van de burgerlijke landen uitgaat van de stelling, dat de maatschappij uit twee tegenover el kaar staande klassen een bezittende en een niet-bezittende klasse bestaat, doch uit twee elkaar vriendschappelijk gezinde klas sen, uit arbeiders en boeren, en dat de macht in handen is van deze arbeidende klassen. Als vierde bijzonderheid noemde Stalin het feit, dat de nieuwe Sovjet Russische grondwet tot in den grond internationaal is, en ervan uitgaat, dat alle volkeren en rassen gelijkgerechtigd zijn. Democratisohe grondwet. De vijfde bijzonderheid van het ontwerp der nieuwe grondwet vormt zijn uiterst consequente democratie. Voor hem bestaan geen passieve en actieve burgers. Het kent geen rechtsverschil tusschen bezittenden en bezitloozen, tusschen intellectueelen en niet-intellectueelen. Alle burgers hebben gelijke rechten. Men spreekt in de kapitalistische landen van vrijheid van het woord, van vrijheid van vergadering en persvrijheid, doch dit zijn slechts holle klanken, wanneer men geen goede vergaderlokalen, drukkerijen, eri voldoende papier heeft. Het ontwerp van de nieuwe grondwet der Sovjet-Unie proclameert niet eenvoudig rechtsgelijkheid der burgers doch garandeert hun ook door wetgevende verankering de feitelijke liqui datie van het uitbuitingsregiem, de feite lijke bevrijding der staatsburgers van iede re uitbuiting. Geen beloften maar daden. Stalin verklaarde, dat in 1917 de volken der Sovjet-Unie de bourgeoisie hebben ten val gebracht en de ditatuur van het pro letariaat hebben ingesteld. De Sovjet-staat heeft de klasse der groot-grondbezitters ge liquideerd en den boeren meer dan 150 millioen hectaren grond gegeven van voor malige landeigenaars, de klasse der kapi talisten werd onteigend, de banken, fabrie ken, spoorwegen e.d., werden tot socialis tisch eigendom verklaard en aan het hoofd dezer bedrijven werden de Beste elementen der arbeidersklasse geplaatst. Dat alles zijn geen beloften, maar daden. merkt. We mogen dus aan het be richt niet al te veel waarde hech ten, al wekt het tot waakzaamheid omdat het niet onmogelijk is. Er zijn in het gesloten verdrag duis tere punten. We hebben er gisteren reeds op gewezen, dat een dergelijk verdrag eigenlijk niet noo- dig was, omdat èn door Duitschland èn door Japan, de strijd tegen het communisme al lang was aangebonden. Het was dus niet noodig, zelfs onverstandig om een verdrag wereldkundig te maken, dat beide landen noodzakelijkerwijs het contact met andere landen moeilijker maakt. We denken b.v. aan JapanEngeland. Engeland zal er onder de ze omstandigheden weinig voor voelen om een nauwere relatie met Japan aan te knoo- pen. We denken aan DuitschlandFrankrijk. Hoeveel moeilijker zal het voor Frankrijk zijn onder deze omstandigheden met Duitsch land in meer vriendschappelijk contact te ko men. Het is dus geen wonder dat Engeland en Frankrijk elkaar zoeken in een samen gaan tegen een steeds dreigender toestand in de wereld. Onmogelijk, zoo zeiden we hier boven, was de veronderstelling van het Engelsche blad niet. We weten al jaren dat Japan groote sympar thieën voor onze koloniale bezittinH gen koestert en als het Engeland en Amerika niet vreesde, wie weet Ook Duitschland heeft koloniale aspiraties en het is niet voor het eerst dat van Duitsche zijde beweerd is dat Nederland toch eigenlijk niet bij machte is om zijn groot koloniaal bezit op bevredigende wijze te exploi- teeren. Dan zijn er nog punten in het verdrag, die de mogelijkheid van een ingrijpen van beide landen openlaten, waar dat niet gewenscht wordt. Zoo gaf de Nw. Rott. Crt. gisterenavond b.v. het volgende commentaar op art. 2 van het Duitsch-Japansche verdrag, dat er vol gens het blad, lang niet onschuldig uitziet. Als in derde staten de binnenlandsche vre de bedreigd wordt door het ondeimijnings- werk van de komintern, zullen deze staten door Duitschl. en Japan worden uitgenoo- digd, afweermaatregelen te treffen in den geest van de overeenkomst of aan de over eenkomst deel te nemen. Men wil dus een initiatief nemen, waar de betrokken staat nog geen bijzondere maatregelen noodig heeft gevonden. Dit is reeds een vorm van inmen ging, zegt het blad. Wij Nederlanders vooral moeten daarop letten. Het bestaan van ge vaar zouden de beide deelnemers aan het verdrag wel eens heel an ders kunnen beoordeelen, dan de be trokkenen zelf. Wij zijn nog niet ver geten, hoe de relletjes op Java in 1926 en op Sumatra in 1927 in de Duitsche pers voorgesteld en beoor deeld zijn. Die beoordeeling stond in volmaakte wanverhouding tot het ge mak en de grondigheid, waarmede ons bestuur deze plaatselijke gebeur tenissen wist te onderdrukken. De dictatuur der arbeidersklasse. Ik moet toegeven, aldus Stalin, dat het ont werp der nieuwe grondwet feitelijk het re giem van dictatuur der arbeidersklasse van kracht laat, zooals het ook de tegenwoordige leidende positie der communistische partij van de Sovjet Unie onveranderd hand haaft. In Sovjet Rusland bestaan nog slechts boe ren en arbeiders, die niet vijandig, doch vriendschappelijk tegenover elkander staan. In Sovjet-Rusland is dus slechts plaats voor één partij: de communistische. In kapitalis tische landen is de democratie tenslotte voor de sterke, met goederen bedeelde, minder heid. In Sovjet Rusland bestaat democratie voor de arbeiders, d.w.z. voor allen. Stalin verklaarde, dat de grondwet der Sovjet-Unie in verband hiermede de eenige democrati sche grondwet ter wereld is. Uitoefening van religieuze han delingen. Vervolgens besprak Stalin het wijzigings voorstel op art. 124 van de ontwerp grond wet, waarbij geëischt wordt de uitoefening van religieuze en cultureele handelingen te verbieden. Stalin zeide te gelooven, dat dit wijzigingsvoorstel als zijnde niet in den geest van onze grondwet moet worden verworpen. De uitbuitende klasse is vernietigd en de Sovjetstaat is een onoverwinlijke kracht ge worden. Wij hebben niets meer te vreezen van vroegere wit-gardisten, Kulakken, Po- pene, e.d. Wie wolven vreest, moet niet in het bosch gaan. Stalin vertrouwt, dat het ontwerp dor grondwet wel zal worden goed gekeurd. De nieuwe grondwet zal een aan klacht tegen het fascisme zijn, waar in te kennen wordt gegeven, dat so cialisme en democratie onoverwin lijk zijn. De nieuwe grondwet der Sovjet Unie zal de moreele steun zijn voor allen, die thans strijden tegen de fascistische barbaarschheid.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1936 | | pagina 1