Grondverbetering in de
W ieringermeer
De N ij en rode-zaak
De inbraak in de villa van
H.M. de Koningin
Incident in de rechtzaal
Lakeman's Bank
wintert
De kop van Pieter
Elberfeldt
De gepensionneerden van den
Kom HolL Lloyd
NIEUWE WERKOBJECTEN MET
GROOT NUTTIG EFFECT.
Gisteren meldden wij reeds, dat tusschen
het ministerie van Sociale Zaken en de
directie van de Wieringermeerpolder een
overeenstemming was tot stand gekomen
ten aanzien van het doen uitvoeren in werk
verschaffing van verschillende grondver
beteringsobjecten.
We hebben ons naar aanleiding van dit
bericht gewend tot de directie van den Wie
ringermeerpolder te Alkmaar, waar men op
de meest welwillende wijze bereid was
ons de gewenschte inlichtingen te ver
schaffen.
VOORGESCHIEDENIS.
Tot op heden bestond de hoofdarbeid, die
door de te werk gestelde werkloozen in de
Wieringermeerpolder kon worden verricht
uit draineering van het terrein.
Het werk vlotte betrekkelijk vlug met het
gevolg, dat de directie van de Wieringer
meerpolder genoodzaakt was de arbeid in
werkverschaffing stop te zetten. Welis
waar was men er nog niet mee gereed,
men wenschte het werk echter te reser
veeren voor andere arbeiders.
De kwestie ïs namelijk, dal men
in de Wieringermeer des zomers ge
regeld een aantal oogstarbeiders
noodig heeft, waarvoor alleen in
aanmerking kunnen komen werk
lieden, die gewend zijn dit soort ar
beid te verrichten. Vaklieden dus.
Deze menschen moesten echter nog ver
weg worden gehaald, uit Brabant, Fries
land en Groningen. De duur van deze oogst-
arbeid was echter niet langer dan circa 4
a 6 weken. Gedurende dien tijd moeten de
tewerkgestelden zorgen voor onderdak en
huisvesting, met het gevolg, dat, na aftrek
van de reiskosten slechts een betrekkelijk
klein bedrag overbleef, wat ze mee naar
huis konden nemen. Begrijpelijkerwijze was
onder deze omstandigheden de liefhebberij
niet groot. Men had ip de Wieringermeer
groote moeite het benoodigde personeel
bijeen te krijgen en men heeft daarin voor
zien door de draineerarbeid te reserveeren
voor de oogstarbeiders. Op die wijze was
het mogelijk deze menschen 2 k ZVz maand
aan het werk te houden, waardoor werd
bereikt, dat men geen moeite had de benoo
digde werklieden naar de Wieringermeer te
trekken.
Het gevolg was echter ook, dat de werk
verschaffing moest worden stopgezet. Want
buiten de draineerarbeid was practisch ge
sproken weinig meer te doen.
Men mag wel aannemen, dat de
stoot tot het vinden van nieuwe
werkverschaffingsobjecten in de
eerste plaats is uitgegaan van de
omliggende gemeenten, waar hier
en daar de werkloosheid betrekken
lijk groote afmetingen had aange
nomen. Vermoedelijk hebben deze
zich gewend tot het ministerie van
Sociale Zaken, dat toen in overleg
is getreden met de directie van de
Wieringermeerpolder, die, zooals te
begrijpen is, haar volle medewer
king verleende.
GRONDVERBETERING
IN HET ALGEMEEN.
Bij het zoeken naar nieuw werkverschaf
fingsobjecten is in de eerste plaats gedacht
aan grondverbetering. Dit lag feitelijk voor
de hand. Iedere boer streeft altijd naar dit
doel en de directie van de Wieringermeer
polder, die feitelijk grondeigenaar op groote
schaal is, mocht dus ook haar aandacht
hieraan wijden.
Bovendien waren de werkzaamheden ter
verkrijging van het land nu eenmaal af-
geloopen.
„Iedere boer werkt altijd zoolang aan zijn
grond, tot hij de kleilaag boven heeft", is
de ervaring, die men in het algemeen op
doet. En zoo wilde de directie diezelfde
kant uit.
De mogelijkheid om iets in deze richting te
bereiken, werd zeer vergemakkelijkt door de
merkwaardige wijze, waarop niet alleen de
polder zelf, maar ook de bodemgesteldheid
in kaart is gebracht.
Gedurende het onderhoud, dat we had
den, werd geregeld gebruik gemaakt van
een kaart, die ons reeds onmiddellijk was op
gevallen, doordat ze als bezaaid was met
vierkante blokjes. Ieder dezer blokjes bleek
een grafische voorstelling te zijn, die nauw
keurig aangaf de samenstelling van den
grond op de aangegeven plaats tot op een
diepte van 1^4 M. Door middel van hori
zontale of verticale arceering, door stippen
of door een ruimte geheel wit te laten of
zwart te maken, kon met één oogopslag wor
den vastgesteld of ergens een dikkere of
dunnere kleilaag zat al of niet bedekt met
een dikkere of dunnere laag zand, veen, za
vel, enz.
In totaal waren er we hebben
ze niet nageteld! circa 20.000 blok
jes. Zoodat met recht kan worden ge
zegd, dat de kennis van den bodem
van den Wieringermeerpolder vol
maakt kan worden genoemd. Trou
wens, zoo deelde men ons mede, een
dergelijke kaart was wellicht eenig
in de wereld.
En net ligt voor de Kand, 'dat met behulp
daarvan het bepalen van de plaatsen, waar
een eventueele grondverbetering kan wor
den voorgenomen, zeer belangrijk werd ver
gemakkelijkt.
DE TOTALE OMVANG VAN
HET WERK.
Omtrent den totalen omvang van het
werk kon men ons nog geen definitieve ge
gevens verschaffen. De bedoeling schijnt te
zijn voorloopig de werkzaamheden te doen
aanvangen over een uitgestrektheid van on
geveer 150 H.A. Op onze vraag met hoeveel
te werk gestelden viel te rekenen, werd ons
medegedeeld, dat ook dit nog niet nauwkeu
rig omlijnd was. Men kon ons dus slechts
op de hoogte stellen van vermoedens. In ie
der geval zijn de cijfers nog voor verande
ring vatbaar. Men rekende echter met 100 ad
120 arbeiders gedurende een jaar.
Deze 150 H.A. maken niet alle grond uit,
die voor verbetering in aanmerking kan ko
men. Er is meer. Voorloopig meent men het
er echter bij te moeten laten. Of het werk
later zal kunnen worden voortgezet was een
kwestie, waarover men zich niet kon uitla
ten. Onmogelijk is het niet. Zoo zal o.a. moe
ten blijken hoe de kleigrond is, die naar bo
ven komt. Het komt soms voor, dat zure
klei wordt gevonden, wanneer ze door een
zandlaag bedekt is geweest.
Intusschen staat voorloopig nog niet vast,
waar voor den vollen omvang met het werk
een begin zal worden gemaakt. Slechts ten
aanzien van de twee volgende gebieden is
zulks, het geval.
GEBIEDEN, WAAR MET HET
WERK EEN AANVANG ZAL
WORDEN GEMAAKT.
A. Als eerste gebied is aangewezen een ter
rein langs den Wieringermeerdijk, gelegen
bij Aartswoud en ter groote van ongeveer
21/a H.A.
Dit terrein bestaat uit veen en is op het
oogenblik ongeschikt voor cultuur.
De bedoeling is, dat daarop een zandlaag
zal worden gebracht ter dikte van 16 c.M.
Wordt hierdoor eenerzijds ten aanzien van
het kavel veen een nuttig effect bereikt, an
derzijds zal het zand worden aangevoerd
van in de nabijheid gelegen zandkavels,
waardoor aldaar de klei boven komt, zoodat
ook daar een voordeel wordt verkregen.
B. In de tweede plaats komt in aanmer
king het Westelijk deel van den polder ten
Zuiden van het Amstelmeer. De uitgestrekt
heid hiervan bedraagt circa 40 H.A.
Er bevinden zich hier verschillende kavels
met een zandlaag van 60 ad 70 c.M. De be
doeling is door zoogenaamd diep-spitten de
zich onder dit zand bevindende klei naar
boven te brengen en het zand onder de klei
te werken.
Verdere plaatsen staan nog niet
vast. Wel zullen slechts gebieden in
aanmerking komen, die in eigen
exploitatie zijn.
LEIDING.
Het werk zal staan onder leiding van 'de
Nederlandsche Heide-Maatschappij of van de
Grondontginnings en «verbeteringsmaat
schappij.
Tot zoover de mededeelingen, die we ont
vingen. We mogen slechts hopen, dat de re
sultaten volle bevrediging geven. Want dan
zal men hier de beschikking hebben over een
werkobject, dat nog gedurende langen tijd
voor mepigeen arbeid zal kunnen opleveren.
En het groote voordeel van dit werk in het
bijzonder zal dan zijn, dat er van kan worden
gezegd, dat het inderdaad een nuttig effect
sorteert. Iets, wat jammer genoeg van veel
objecten, die wel eens worden aanbevolen,
niet kan worden gezegd.
„Ploert, ik krijg je wel!"
Gisteren zette het Gerechtshof weder de
behandeling van de Onnes-zaak voort. Het
woord is thans aan den verdediger, mr.
Kappeyne van de Coppello, die een brief
van de Ned. Handelmaatschappij overlegt,
waarin zij verklaart, een brochure volgens
welke zij door den heer Onnes zou zijn op
gelicht, niet te kennen. Over een incorrecte
houding van O., aldus .verklaart de Handel
maatschappij, heeft zij nooit te klagen ge
had.
Voor verdachte Onnes gelegenheid krijgt
tot het uitspreken van zijn laatste woord,
schorst de president de behandeling van
de Onneszaak om de zaak-Koning te ver
volgen.
Incident.
Onnes verlaat de verdachtenbank om
zijn plaats aan Koning af te staan. Plotse
ling keert verd. Onnes zich om en roept:
„Mag dat nu zoomaar. Koning zegt tegen
me: „Ploert, ik krijg je wel".
Mr. Muller Massis: „Een beleediging in
de rechtszaal. Het Hof kan zelf constatee-
ren..."
Koning valt woedend uit: „En wat moet ik
hooren van die schoften daar, van dien
man, die zich met geheimen wapenhandel
bezig houdt..
Mr. Muller Massis (verbaasd): Bedoelt u
mij?
Koning: „Neen, dien ander.
Mr. Kappeyne (lachend): O., mij!
De President kalmeert de partijen en
Koning gaat na zijn onzinnige beschuldi
ging rustig zitten...
Dan wordt de behandeling van de zaak
Koning voortgezet. Eerst is het woord aan
den procureurgeneraal, Mr. J. Versteeg, die
persisteert bij zijn eisch tot veroordeeling
van Koning tot acht maanden gevangenis
straf met aftrek van voorarrest.
Het woord voor repliek is aan den ver
dediger, mr. Kokoskv. die zegt dat allerlei
menschen zijn gedagvaard, die kwaad van
Koning spraken.
Er kwamen zelfs twee Duitsche „slam
pampers", om over Koning verklaringen af
te leggen in een assurantiezaak.
Mr. Muller Massis protesteert en ook de
President acht het woord „slampampers"
niet toelaatbaar.
Koning is door het slijk gesleurd en
mijn taak is de feiten zooveel mogelijk
recht te zetten.
Mr. Muller Masis heeft me verweten,
dat ik vroeger anders over de Onnes-zaak
dacht. Ik zou hem dat in een privé-gesprek
gezegd hebben. Doch hij zal nooit kunnen
ontkennen, dat ik steeds heilig overtuigd
was van de schuld van Onnes. Die over
tuiging heb ik nog: Onnes wist van het
complot alles af.
Koning heeft nog het laatste woord: „Ik
bied u mijn excuses aan, wanneer ik niet
altijd de goede vormen in acht heb geno
men".
Het Hof gaat hierop in raadkamer. Na
heropening bepaalt de president de uit
spraak op 18 Dec., te half twee.
Onnes' laatste woord.
Dan krijgt de verdachte Onnes van Nijen-
rode gelegenheid tot het uitspreken van
een laatste woord.
Verd. richt zich vooral tegen hetgeen Mr.
Kokosky, optredende als verdediger van Ko-"
ning, heeft aangevoerd in z'n pleidooi, verd.
gaat hierbij in op vele bijzonderheden en
z.i. onjuiste verklaringen van Koning: er
was geen buffetjuffrouw in Parkzicht, zoo
als K. beweert, er is tegen mij verd.
nooit een brochure verschenen. Ik retour
neer, aldus Onnes, het woord „lafheid" dat
Mr. Kokosky tegen mij heeft gebezigd.
Vervolgens deelde verd. het een en an
der mede uit zijn verleden. Hij zegt o.a. dat
hij gedurende den oorlog de officieuse .ver
trouwensman en bemiddelaar tusschen den
toenmaligen minister van marine Z.Exc.
Rambonnet en admiraal v. Holtzendorff,
den opvolger van Terpitz, was. Mijnenvel
den werden dusdanig verlegd, dat de Ne
derlandsche visschers met minder levens
gevaar hun arbeid konden verrichten. De
Duitsche industrie leverde aan de Nederland
sche regeering onderdeelen voor aanbouw
van duikbooten. Drie maanden voor den
onbeperkten duikbootenoorlog aanving,
kreeg verd. Onnes hierover een tip van de
Duitsche regeering, welk bericht hij officieus
aan de Nederlandsche mocht doorgeven.
Mijn werk 'in het belaiig van Nederland
zoo vervolgt de heer Onnes bracht mij op
de Engelsche zwarte lijst, waardoor ik een
paar millioen gulden verloor.
Uitvoerig behandelt verd. dan nog het be
lang, dat Koning bij den diefstal had: hij
kon de goederen in het buitenland gemak
kelijk verkoopen..
„U, meneer de Proc. Gen., eischt, zoo
eindigde verd. Onnes tegen mij een ver
oordeeling van 12 maanden gevangenisstraf
met aftrek van 12 maanden preventief en
uwe woorden kleeden dezen eisch in een
gewaad waaruit voor de buitenwereld cle
mentie en zachtheid straalt. Doch ik heb
dien eisch gevoeld als een dolksteek. Ik heb
nooit medelijden gewild, ik heb nooit me
delijden gevraagd, alleen recht. „Ik ben
onschuldig".
Dit door u gewenschte vonnis zou voor
mij het ergste zijn, dat mij kan worden aan
gedaan, want ondanks de duizenden die
weten dat ik onschuldig ben en waarvan
ik dagelijks de tallooze bewijzen ontvang,
zou ik rondloopen als een paria. Alles dat
ik na mijn vrijlating zonder een dag vacan-
tie of rust weer heb opgebouwd, zou worden
vernietigd."
„Neen, mijnheer de procureur-generaal",
roept verd. uit, „dan een zoo lang mogelijke
gevangenisstraf waaruit God misschien zoo
barmhartig is mij te verlossen. Maar terug
in het leven op deze wijze is geen clemen
tie het is het wreedste dat mij kan over
komen. Ik eindig met wat ik steeds heb
gezegd, steeds heb herhaald, steeds zal her
halen: ik heb onschuldig geleden, ik ben
onschuldig. Zeer ontroerd besluit verd. hier
mede zijn verdediging.
De president stelt nog enkele vragen aan
den verdachte, waarna de uitspraak wordt
bepaald op Vrijdag 18 Dec., te half twee.
Ook Duitschland werd tijdens de jongste storm door oveVstroomingen geteisterd.
Hierboven een boerderij in het Neder-Elbegebied bij Hechthausen diep onder water,
Acht verdachten staan voor de
Zutphensche rechtbank terecht.
Voor de Zutphensche rechtbank hadden
zich gisterochtend achtereenvolgens acht
mannen te verantwoorden, die betrokken
waren bij den diefstal met braak in de villa
van H.M. de Koningin aan de Waldeck Pyr-
montlaan, hoek Looscheweg te Apeldoorn,
in de maand October gepleegd.
Er bleek voor deze zaak groote belang
stelling te bestaan. Op het podium waar de
rechtbank zetelt, stonden de gestolen voor
werpen, als gold het een boedelveiling, ten
toongesteld.
Het eerst verschijnt W. J. F. B., monteur
te Apeldoorn. Hem was ten laste gelegd, twee
bronzen paarden te hebben weggenomen.
Verdachte bekent. De getuige Jhr. van
Suchtelen van de Haare, verklaarde dat de
voorwerpen in de villa hadden gestaan en
dat zij het eigendom waren van H.M. de
Koningin.
De verdediger Mr. Stolk, vroeg of het den
getuige bekend was, dat de villa open stond
en reeds lang open had gestaan.
Get. wist niet, hoe de villa-deur open was
gekomen.
De verd. bevestigde, dat de villa open
stond.
De Officier van Justitie, die het feit bewe
zen achtte, meende dat de villa door de in
brekers geopend was. Inbraak in een leeg
staande villa vond de officier een ernstig
feit en hij eischte een jaar gevangenisstraf.
Tegen W. R. P., bakker te Apeldoorn,
anderhalf jaar geëischt, tegen E. van D„
arbeider te Apeldoorn, twee jaar, tegen H.
van der M., grondwerker te Apeldoorn, an
derhalf jaar, tegen A. van V., die nog nooit
veroordeeld was, tien maanden gevangenis
straf, tegen H. B„ chauffeur te Apeldoorn,
een jaar gevangenisstraf en tegen W. W„
steenhouwer te Apeldoorn, wegens heling,
acht maanden.
Daarenboven eischte de Officier tegen J.
W„ eveneens steenhouwer te Apeldoorn, die
zich ook wegens heling moest verantwoor
den, zes maanden gevangenisstraf.
Tenslotte had M. van W„ arbeider te
Apeldoorn, zich te verantwoorden. Hij had
verschillende gestolen voorwerpen in bewa
ring genomen. Voor hem luidde de eisch
vijf maanden.
De verdediger vroeg voor dezen verd. on
middellijk invrijheidstelling, daar deze man
de dupe van zijn goedheid was geworden.
Hij had nl. de goederen opgeslagen, zonder
te weten dat deze van diefstal afkomstig
waren. Later, toen hij hoorde dat de goede
ren gestolen waren, heeft hij onmiddellijk
aangifte bij de politie gedaan.
De rechtbank willigde het verzoek van
den verdediger in en stelde den man on
middellijk in vrijheid.
De verdedigers Mr. Stolk en mr. Roobol
hebben voor de overige verdachten clemen
tie bepleit.
De rechtbank zal over 14 dagen uitspraak
doen.
BEDRIJFSONGEVAL IN EEN MACHINE.
FABRIEK.
Arbeider bekneld geraakt,
In een fabriek voor stoom- en andere werk»
tuigen aan de Groote Bickerstraat te Amster.
dam, is gistermorgen een 46-jarige arbeider
door een drijfriem gegrepen en bekneld ge-
Ofschoon "de machine onmiddellijk werd
stilgezet, bleek, dat een der armen van het
slachtoffer op verscheidene plaatsen gebro
ken was. De gewonde is in het Binnen-Gast»
huis opgenomen.
Ontbinding en liquidatie,
In "de gistermorgen te Enkhuizen gehouden
buitengewone vergadering van aandeelhou
ders van Wed. S. Lakenman en Zn.'s Bank
is met algemeene stemmen besloten tot ont
binding en geleidelijke liquidatie der N.V.
Aan de directie der bank is in overeenstem»
ming met de voorstellen der crediteurencom»
missie Haspels opdracht verleend een ao»
coord aan crediteuren aan. te bieden.
Een amendement-Haspels om de bevoegd»
heid der directie tot wijzigen van het ac-
coord zoodanig te beperken, dat wijziging
alleen kan plaats vinden in overleg met de
commissie Haspels, werd aangenomen.
Tot liquidateur werd benoemd Mr. A. vas
der Deure te Bennekom, met dagelijkschen
bijstand van den heer J. Aarents te Enkhui
zen.
Tot leden van de commissie van toezicht,
welke inzake belangrijke schulden heeft ta
beslissen, zijn benoemd de heeren J. C. Has
pels te Enkhuizen, W. Lub Jzn. te Amster
dam en J. J. Sluis te Enkhuizen.
Houtsnede
Gaat een merkwaardigheid vans
Oud-Batavia verdwijnen?
In het afdeelingsverslag van de Batavia-
sche gemeentebegrooting voor het jaar 1937!
is ondermeer de vraag gesteld of er uitzicht
bestaat dat van regeeringswege wordt over
gegaan tot het opruimen van den „kop van
Pieter Elberfeldt".
(De kop van Pieter Elberfeldt is een van
de merkwaardigheden van oud-Batavia. De
kop staat op een vrij onooglijk muurtje. In
een onderschrift staat vermeld dat hier het
stoffelijk overschot rust van Pieter Elber
feldt, een landverrader, volgens velen een
vermeend landverrader, en dat het verbo
den is op dien grond te bouwen of te plan
ten. Het muurtje met den kop, voor velen
een ergernis, voor anderen een merkwaar
digheid van oud-Batavia, staat aan het begin'
van de Jakatraweg in de onmiddellijke na
bijheid van de oude Portugeesche kerk).
Het college van B. en W. heeft zich be»
reid verklaard dit desgewenscht aan de re
geering te verzoeken.
De Sint Nicolaas-verrassing
Gistermorgen is op het kantoor van dert
Koninklijken Hollandschen Lloyd aan de
ostelijke handelskade de uitbetaling be
gonnen van een gedeelte van het tegoed
hebben gepensionneerden van den K. H, L,
p vf^c6 uitbetaling geschiedde door de B.
n..JVL.A.t>. als voorschot op het tegoed der
gf pensionneerden als concurrenten-crediteu
ren in den boedel van den K. H.L. en moet
beschouwd worden als de St. Nicolaas ver
rassing, waarover de minister in de Kamer
heeft gesproken.
nvü0t bcdrag' dat wordt uitbetaald, komt
°T£?e" met vier maanden pensioen. Daar
der gepensienneerden steun ontvan-
Yan ™aatschaPPelijksteun te Amster-
w1 de heer J- F. van Muylwijk na»
icon,i„ comité uit de negen samenwer-
K tt T °bganisaties van het personeel der
v„ru: ,.z met maatschappelijk steun in
het gesteld om te voorkomen, dat
1 R0'veerde bedrag geheel of voor een
7on L - te aan maatschappelijk steun
n, worden gegeven. De belangheb-
eren 'n zeer behoeftige om-
St Mg n' zoodat in dit geval van de
Wijven aaS verrass^nS weinig zou over-
af^aar. wiJ vernemen, heeft maatschappelijk
s eun toegezegd, dat in de „crisis-commis-
ïend Van-- instelling de zaak op welwil-
zien,° W1ize Z£d worden onder de oogen ge"
