De Defensie-debat ten
Het nationale
Huwelijksgeschenk
Europeesche politiek
rond Iran
Ir. Albarda verklaart zich
tegen de begrooting
Mermos teruggevonden
Kerkvervolging in
Duitschland
Bezoek van
een Duitsch
staa tsman
Tweede Kamer
Chineesche successen
Soei-Joean
in
Doodclijk ongeval op een
Japansch schip
Heeft dit onrust te
Moskou verwekt?
Belangrijke opdrachten aan de
Amsterdamsche Droogdok Mij
PLEIDOOI VOOR NATIONALE
ONTWAPENING EN EEN VOOR
STERKER VERDEDIGINGSTOE-
FUSTING.
DEN HAAG. 11 Dec. 1936.
De debatten over de begrooting van De
fensie in de vergadering van gisteravond
waren niet zeer afwisselend; de plannen der
Regeering ten aanzien van belangrijke de
fensie-versterkingen, zoowel hier te lande als
in Indië, vonden immers schier algemeenen
bijval, slechts eenigermate verzwakt door het
betoog van den heer Schilthuis (V.D.), die
zeer noode aan de dure plannen wil mee
werken.
Vandaag was de gedachtenwisseling heel
wat kleuriger, en vonden zoowel vóór- als
tegenstanders van een krachtige nationale
verdedigings-mogelijkheid klanken, welke
hun sympathiek moesten zijn, en eveneens
werden gevoelens vertolkt dergenen, die wel
een goede weermacht, doch niet een, zooals
de Regeering zich die voorstelt, begeeren.
Tot laatstgenoemde categorie behoorde de
sociaal-democratische fractieleider Ir. Albar
da. Natuurlijk was men wel benieuwd naar
zijn inzichten over de aanhangige „oorlogs-
begrooling" en 't was gisteravond de heer
Tilanus geweest, die meende, dat de S.D.A.P.
thans geen bezwaar meer behoefde te maken
tegen steunbieden, in deze, van de Regee
ring.
De socialistische leider heeft zich echter
Over het principieele inzicht zijner partij
ten aanzien van de landsverdediging niet
nader uitgelaten, hij verwees naar het ko
mende partij-congres, dat deze kwestie be
handelen zal. Aldus moest de heer Albarda
zich heden wel houden aan practische be
sprekingen. Vanzelfsprekend richtte zijn
betoog zich aanvankelijk op de spannende
internationale verhoudingen, op den bewa
peningswedloop, op „den oorlog in geld",
welke reeds lang bezig is, en die in een
dito Van bloed dreigt te ontaarden. Ir. Al
barda was er zich van bewust, dat de in
dit verband gerezen beangstigende vraag
stukken niet meer zaken van het verstand,
doch ook die van ethiek zijn.
Wat ons land aangaat, de afgevaardigde
Onderstreepte, dat het partijbelang zeker
niet boven het landsbelang uit gaat, maar...
dit heeft ons, door de houding der Regee
ring, een moeilijke zelfoverwinning gekost"
aldus riep Ir. Albarda niet zonder bitter
heid uit.
De spreker gaf toe, dat er een moderne
weermacht moet zijn, doch dan alleen in
het kader eener collectieve veiligheid Daar
om kunnen de Sociaal-Democraten zeker
niet voor élke Defensie-begrooting stemmen!
De gelden moeten allereerst doeltreffend
worden besteed, zoo ging de afgevaardigde
voort, van meening zijnde, dat onze hui
dige weermacht niet efficiënt is, b.v.. de
Marine achtte hij veel te duur, omdat zij
„overvoerd" zou zijn met officieren van
hoogeren rang. En in dit verband meende
Ir. Albarda, dat men kruisers bouwt om
de hooge heeren aan baantjes te helpen
Met hetzelfde geld zou er dus veel meer
te bereiken zijn. In allerlei opzicht, zoowel
wat materieel als personeel betreft. De afge
vaardigde achtte voorts een contingent van
32000 (thans 19500 man) niet noodig, men
kan z.i. volstaan met verlenging van den
eersten oefentijd niet 1M maand en een 3-
ploegenstelsel, en verder met een groot aan
tal kleine lichtingen (en niet omgekeerd.)
Dit naar het negatieve neigende „midden
standpunt" van den heer Albarda werd he
den geflankeerd door de meening van twee
leden, die even hardnekkig vóór als tégen
het onderhouden van een nationale weer
macht zijn, t.w. de heeren Westerman (ex-
N.H.) en van Houten (C.D.U.) Sterker con
trast is waarlijk niet denkbaar! Wat de Re
geering voorstelt achtte eerstgenoemde spre
ker het „uiterst-minimale minimum" ter
wijl de ander zelfs vond, dat Dr. Colijn ook
van de mentaliteit is, omhet volk lie
ver kanonnen dan boter te verschaffen!
De achter de groente tafel in luisterende
houding gezeten premier schudde zachtkens
met het hoofd, alsof hij zeggen wilde: hoe
is 't mogelijk
De heer Van Houten blijft nu eenmaal
ondanks alles, iedere oorlogstoerusting be
schouwen als in strijd met het Christendom;
hij riep uit, dat zijn partij „de feestverstoor-
der der beschaafde wereld" mag heeten, die
de gewetens wakker maakt.
Dr. Westerman, de anti-pode des heeren
Van Houten, verheugde zich er in, dat ((dr.
Colijn zichzelf weer heeft teruggevonden
weer militair is geworden" na aan het spel
der democratie te hebben deelgenomen...
Maar de afgevaardigde was toch niet .opti
mistisch ten aanzien van het iqhalen van
den achterstand. Hij wees op Sovjet-Rusland
dat reusachtig bewapent, evenals volksfron
ten en fascistische landen.... „Alle overwe
gingen van anderen aard moeten wijken
voor het militaire belang!", zoo riep de heer
Westerman uit! En in dit verband meende
hij te moeten constateeren, dat de destijds
„veelgesmade militaire adviseurs can Nati
onaal Herstel" dus toch gelijk gekregen heb
ben, welk woord eenige hilariteit in de zaal
berokkende.
De heer Westerman becritiseerde onze
luchtmacht met zijn 27 grootendeels verou
derde jagers, 54 toestellen zijn thans besteld,
doch de afgevaardigde wenschte veel verder
te gaan, wees op „het vliegende fort" van
Fokker, waarvan wij best een serie hadden
kunnen bestellen, meteen een mooie order
voor onze nationale industrie!
De afgevaardig'de bepleitte opleiding der
piloten, gecombineerd met de sportvliegerij.
Hij begeerde een „luchtvaart-centrum" aan
het departement.
In het verdere deel zijner rede huldigde
de spr. dr. Colijn als een nationale figuur
die vér boven de middelmaat uitsteekt (zijn
meening is dus wel veranderd sinds 1933,
toen hij dr. Colijn rekende onder de man
nen, „die wij niet noodig hebben!") Maar
ondanks de vriendelijke woorden van heden
Vond mr. Westerman toch, dat de premier
op den verkeerden weg is, en wel met het
verbod voor de N.S.B. „De minister maakt
martelaren van hen, die minstens even goede
vaderlanders zijn als hij", aldus de afge
vaardigde. (Dr. Colijn interrumpeerde: ,,'t
Gaat om de vulgariteit!)
Doch dat achtte de ander een subjectieve
meening, zeggend, dat men verbittering
kweekt bij hen, die hetl and willen dienen,
(Mr. Wendelaar: Weet u wat dienen is? Dat
is gehoorzaamheid aan de Overheid en niet
aan een algemeenen leider!)
Hoewel gewoekerd dient te worden met
den nationalen tijd, eindigde de vergadering
van heden vrij vroeg, hetgeen wel eenige
verwondering wekte. Op het sprekerslijstje
stonden nog sprekers van een „politiek al
legaartje'; de heeren Wijnkoop (Comm.),
Arts (KDP.), Sneevliet (RSAP), en er ko
men nog wel meer opdagen!
Misschien komt dr. Colijn a.s. Dinsdag
middag nog aan het woord. Anders zal Z.
Exc. zijn rede 's avonds kunnen houden,
want op dien dag moet de begrooting toch
geheel of grootendeels worden afgedaan.
Sociale Zaken, Landbouw, Koloniën, ze
wachten mede op afdoening, benevens het
Vestigingswetje. Zou dat alles kunnen in
een weekje..?
Alle inzittenden van de „Croix
du Sud" nog in leven.
Het. Braziliaansche ministerie van marine
heeft uit Fernando de Moronha een tele
gram ontvatngen, dat vermeldde, dat het
toestel van Mermoz en diens metgezellen,
dat ,sinds eenige dagen vermist werd, op
120 -mijl afstand van de rots Sao Pedro
(staat Sao Paulo) drijvende is gevonden.
Dit bericht is afkomstig van het officieele
station op het eiland Fernando de Moron
ha. Nadere aanduiding ontbrak echter in
het bericht, terwijl het tot nu toe onmoge
lijk bleek een bevestiging van dit bericht
ted verkrijgen.
Fernando de Moronha ligt op 400 kilome
ter afstand van de Braziliaansche kust en
de genoemde rotsen op 300 K.M. afstand.
Hulp onderweg.
De Braziliaansche minister van marine
heeft alle schepen, welke zich op weg be
vinden tusschen Europa en Zuid-Amerika
en zich ter hoogte van de rotsen Sao Pedro
en Sao Paulo ophouden, verzocht, zich te
begeven naar het punt, waar het zendsta
tion van Fernando de Noronha het toestel
van .Mermoz, het watervliegtuig „Croix du
Sud" signaleerde.
Parijs bevestigt de redding.
De vertegenwoordiger der Air France te
Amsterdam deelde ons mede bij telefonische
informatie te Parijs de bevestiging te heb
ben ontvangen van ons bericht, dat Mermoz
en zijn metgezellen teruggevonden zijn.
Het toestel werd ter hoogte van de Bra
ziliaansche kust aangetroffen.
Mermoz en zijn mannen zijn allen in leven.
(Later wordt dit bericht tegengesproken.)
Officieren van het Chineesche leger, die
gisteren te Kweisoei aankwamen bevestig
den dat nabij Oelan Hoea, 50 mijl ten oos
ten van Pai Ling Miao een brigade vijan
delijke cavalerie zich heeft overgegeven aan
de Chineesche troepen.
Ue Chineesche militaire autoriteiten zijn
van meening, dat de inval in Soei Joean
is mislukt en dat de regeering weer mees
ter is in de gcheele provincie.
„VOETBALLEN IS BETER DAN
TER KERKE GAAN."
In tal van protestantsche kerken is Zon
dag j.1. naar de Msb. meldt, een manifest
voorgelezen, waarin duidelijk te verstaan
wordt gegeven, dat de kerkvervolging in het
derde rijk nog onverminderd voortduurt.
In de Matheuskerk te München, die tot in
de uiterste hoeken met geloovigen gevuld
was, beschuldigde de predikant openlijk de
nationaal-socialistische partij ervan, doelbe
wust de totale vernietiging van het chris
tendom in Duitschland na te streven.
Op denzelfden dag heeft M. Hoelz, de ad
judant van den nationaal-socialistischen lei
der van Frankenland, Julius Streicher, het
woord gevoerd op een vergadering, waarop
alle schoolgaande kinderen waren uitgenoo-
digd. Hij sprak als volgt:
„Het is veel beter te voetballen dan een
godsdienstoefening hij te wonen, voor de ge
zondheid der kinderen is het veel beter, om
in de bosscben te eaan wandelen dan naar de
kerk te gaan. Zijn er, die thans nog aarze
len, dan moet het hun eens en voorgoed aan
't verstand gebracht worden 'door een pak
slaag uit te deelen aan diegenen, die naar
de kerk blijven gaan."
Tot de vrouwen, die aanwezig waren zei
de adjudant:
„En wat u betreft, ge doet veel beter om
in uw huishouden te blijven en een goeden
maaltijd te bereiden voor uw echtgenooten,
dan naar de godsdienstoefeningen te gaan,
want dat dient nergens toe."
In het negenmeter diepe ruim
geslingerd.
Aan boord van het Japansche stoomschip
..Katori Maru", gelegen in de Lekhaven te
Rotterdam, is de 46.jarige G. Kint in aan
raking gekomen met een hijschtoestel. De
man werd in het negen meter diepe ruim
geslingerd. Het slachtoffer werd met een
schedelbreuk en gebroken ledematen naar
het havenziekenhuis vervoerd, waar hij kort
na aankomst is overleden,
De inrichting van het paleis
Soestdijk voor zijn nieuwe be
stemming.
Het paleis Soestdijk, dat het prin
selijk paar voor zomer- en winter
verblijf zal dienen, dateert, wat den
middenbouw betreft, uit de tweede
helft der 17de eeuw, toen stadhou
der Willem II het als jachtslot liet
bouwen.
In 1815 werd het uit dankbaarheid aan
den kroonprins, den held van Quatre Bras
en Waterloo, den lateren koning Willem II,
ten geschenke aangeboden, waarbij besloten
werd tot den bouw van de beide vleugels,
die het paleis het vorstelijk aanzien gaven,
dat het heden ten dage heeft. Uit de ge
schiedenis van het gebouw blijkt, dat, toen
de kroonprins met zijn gemalin Anna Pati-
lowna van Rusland, er in 1818 hun intrek
nemen, de verbouwing nog niet voltooid
was; de inrichting kon voldoende in hun
aanwezigheid geheel in overleg met de be
woners worden bepaald.
Het is interessant deze bijzonderheid in
herinnering te brengen, thans na ruim een
eeuw tijdsverloop zal hetzelfde geschieden.
In het oudste gedeelte van het paleis zijn
de groote officieele vertrekken gelegen, die
geheel intact worden gelaten. Ook uitwen
dig zal Soestdijk zich blijven toonen, zoo
als het in de laatste tientallen jaren tijdens
de bewoning van de Koningin-Moeder is ge
weest. Het prinselijk paar zal zijn intrek
nemen in den vleugel aan de Baarnsche
zijde, het z.g. Anna Paulowna kwartier, dat
daartoe inwendig belangrijk zal wordeij
verbouwd, ten einde daarvan de moderne
vroolijke en huiselijke woning te maken,
die de prinses en de prins wenschen. De
voornaamste vertrekken zullen aan de
achterzijde worden geprojecteerd en' krijgen
een prachtig uitzicht op het park met de
groote vijver, dat een van de s(ch°°",s^.
scheppingen van den tuinarchitect Zoem
is. Men zal daar vinden de kamer van ae
prinses, die van den prins, de eetkamer en
de ontvangkamer, van welke kamers de
meeste uitkomen op een breed terras.
Het prinselijk kwartier zal een afzonder
lijken ingang rechts van den hoofdingang
kriigen dicht daarbij is de bibliotheek, te
vens werkkamer van het prinselijk paar
gelegen, waarvan de inrichting,
reeds gemeld, een geschenk van de Neder-
landsche schooljeugd zal zijn.
Een nieuw te bouwen trappenhuis zal
naar de slaapkamers, kleedkamers en bad
kamers leiden, die op de verdieping zijn
gelegen. In het Sousterrain zal een uiterst
modem ingerichte keuken plaatsing vin
den, terwijl centrale verwarming en andere
technische voorzieningen uiteraard niet zul
len ontbreken.
Deze belangrijke veranderingen, in de
eerste plaats noodig omdat het Paleis, tot
nu toe uitsluitend voor zomerverblijf be
stemd, in den vervolge ook in den winter
een comfortabele en zonnige woning moet
zijn. zullen verscheidene maanden verei-
schen zoodat de Baarnsche vleugel nog
niet in het voorjaar zal kunnen worden be
trokken. Evenals kroonprins Willem en
Prinses Anna Paulowna in het begin der
vorige eeuw deden, zullen onze Prins en
Prinses tijdelijk hun intrek in het middel
ste gedeelte nemen, waardoor de meubilee
ring van het nieuwe kwartier hun voort
durende aandacht zal kunnen hebben. Over
de wijze van meubileering en verdere in
richting zal dan ook eerst in het voorjaar
worden beslist.
Door het zoozeer verheugende feit, dat
de hooge bewoners hun volle aandacht aan
de inrichting zullen wijden, kan worden be
reikt dat de geschenken, die ter gelegenheid
van het huwelijk worden aangeboden met
de bedoeling dat deze in het paleis Soest
dijk plaatsing zullen vinden en die zooveel
mogelijk volgens den wensch van het Prin
selijk paar, een onderdeel zullen vormen
van het nationaal huwelijksgeschenk, zullen
bijdragen tot het ontstaan van een harmo
nisch geheel in den smaak van het vorste
lijk paar.
In het park zal gelegenheid worden ge
maakt voor het beofenen van sport, o.a.
door den aanleg van eenige tennisbanen.
Teheran. In November.
TERWIJL ik rondloop, overal bespre
kingen houd om mijn motorfiets en
zijspan te bevrijden en tracht uit te
vinden, waar mijn oude reismakker is ge
bleven, gebeuren er hier dingen, die, naar
het me voorkomt, ogk van zeer nabij de
Europeesche politiek betreffen.
Onverwacht heeft Teheran het bezoek ge
kregen van dr. Schacht, den Duitschen
minister voor economische zaken. Wat men
aan de Duitsche buitenlandsche politiek mo
ge kunnen verwijten, toch zeker niet gebrek
aan activiteit. Overal, in Europa en buiten
Europa, hoort men haar stem, voelt men
haar hand.
Dr. Schacht bevond zich voor besprekin
gen in de Turksche hoofdstad, toen hem
daar, naar de officieele lezing luidt, een
uitnoodiging bereikte ook de Iransche hoofd
stad te bezoeken en per vliegmachine heeft
de Duitsche staatsman en financier de reis
van Ankara naar Teheran gemaakt. Slechts
weinige uren tevoren werd zijn komst aan
gekondigd en op het vliegveld bevonden
zich vele leden der talrijke Duitsche kolo-
niet te Teheran om dr. Schacht hartelijk te
begroeten.
Wat was de reden tot dit bezoek? Daar
naar kan men slechts raden, maar door
de omstandigheden wordt dit raden betrek
kelijk gemakkelijk gemaakt.
Dat in de eerste plaats economische en
handelsvragen aanleiding gaven tot dr.
Schachts komst naar Teheran is niet zeer
waarschijnlijk. Nog-niet lang geleden sloot
Duitschland met Iran een zeer gunstig
handelsverdrag op den grond van compen
satie, den handel met gesloten beurzen dus.
De in ruil voor Duitsche waren ontvan
gen Iransche handelsartikelen stelden even
wel Duitschland in de gelegenheid zich el
ders van de zoo hoog noodige buitenland
sche betalingsmiddelen, te voorzien. Gedroog
de Iransche vruchten bij voorbeeld, verzon
den voor Duitsche rekening in ruil voor
Duitsche waren, brachten in Europa pon
den sterling, francs en guldens op, die
vloeiden in de Duitsche kas. Ook in ander
opzicht heeft Duitschland zijn economische
positie in Iran kunnen versterken en meer
dan verleden jaar hebben Duitsche onder
nemers belangrijke opdrachten ln Iran
kunnen verkrijgen. Duitsche nijverheids-
voortbrengselen komen in steeds grooter
hoeveelheid naar deze streken. Niet slechts
in Europa, ook daarbuiten wordt Duitsch-
lands positie immer beter.
Toen dr. Schacht te Teheran aankwam,
bevond de Sjah-in-Sjah zich niet in zijn
hoofdstad, maar maakte met zijn zoon, den
troonopvolger, een reis door het land. Te
Teheran werd de Duitsche gast ontvan
gen door de ministers en aan feestelijke
maaltijden werden buitengewoon hartelijke
toespraken gehouden. Langdurige bespre
kingen werden door dr. Schacht gevoerd
met den Iranschen minister van financiën
en met den Iranschen minister van bui
tenlandsche zaken. Hierbij moet men in
overweging nemen, dat de Iransche minis
ter van financiën doorgaat voor een der
invloedrijkste personen, die het meest vol
komen vertrouwen geniet van de Sjah-in-
Sjah. De beteekenis van minister Davar
gaat door diens technische en algemeene
kennis en door zijn karakter verre uit bo
ven de toch reeds belangrijke positie, welke
hij als minister van financiën inneemt.
Begeleid door den minister van finan
ciën Davar en den minister van buiten
landsche zaken Samiï, is dr. Schacht ook
door den Sjah-in-Sjah in een van diens
buitenverblijven ontvangen en bij die ge
legenheid zal ook wel niet over koetjes
en kalfjes gesproken zijn.
Juist toen dr. Schacht zich in Iran bevond
kwam de tijding over het tusschen1 Duitsch
land en Japan gesloten en tegen Rusland,
of tenminste tegen het communisme gerich
te verdrag en dit deed een nieuw licht val
len op het onverwachte bezoek van dr.
Schacht. Algemeen werd aangenomen, dat
het bezoek van den Duitschen staatsman
aan Turkije en Perzië wel eens in nauw
verband kon staan met het Duitsch-Japan-
sche verdrag, hetwelk de gemoederen te
Moskou niet zeer opgewekt heeft gestemd.
Men moet hierbij in het oog houden, dat
zoowel Turkije als Iran met Rusland een
gemeenschappelijke grens heeft.
De verhouding van Turkije en Iran ten
opzichte van Rusland is officieel goed en
was tusschen Turkije en Rusland langen
tijd zelfs zeer goed. Turkije, dat door den
wereldoorlog zeer veel verloor, stond bij
het sluiten van den wapenstilstand tegen
over een wereld van vijanden. Noch in En
geland, noch in Frankrijk, noch in Italië
had het meer vertrouwen en onder deze
omstandigheden wendde het zich tot Rus
land, maar de vriendschap tusschen Turkije
en Rusland bleef steeds gebonden aan zeke
re grenzen. Turkije was steeds sterk ge
kant tegen het communisme en terwijl het
met de regeering te Moskou zeer nauwe
betrekkingen onderhield, weerde het met de
uiterste kracht alle communistische actie
en propaganda af. Sedert is er veel veran
derd. De verhouding tusschen Turkije en
Engeland is uiterst vriendschappelijk ge
worden en Turkije is niet meer „de zieke
man" doch economisch en militair zeéb
van Iran, maar begrijpelijk was het, dat
meer zoozeer noodig en blijft even sterk
als vroeger gekant tegen alles wat naar
communisme zweemt.
Iran moest langen tijd het eerste en drei-
gendste gevaar zien in Engeland. Toen de
huidige Sjah-in-Sjah het bewind in handen
nam en daarmede zijn vaderland van den
Reparatie aan en verbouw van
Engelsche schepen. Sleepboot,
orders voor Smit's internationa
len sleepdienst te Rotterdam.
Amsterdam. Voor het doen uitvoeren
van een groote reparatie, o.a. aan de machi
ne-installatie, is gisterenmiddag te half vijf
bij de Amsterdamsche Droogdok Maatschap-
Dij aangekomen het Engelsche vrachtschip
Chief Lans", welk schip van New Castte -
naar de hoofdstad is gesleept door de zeesleep
boot „Indus" en „Lauwerzee" van Smit's
internationalen sleepdienst te Rotterdam.
Wij vernemen voorts, dat de Amsterdam-
sche Droogdok Maatschappij nog een groot
contract heeft afgesloten voor het verbouwen
van twee Engelsche schepen. In dit verband
is gister op order van de A.D.M. de zeesleep- -
boot „Humber" van Smit's internationalen
sleepdienst naar Falmouth vertrokken, om
daar het tankschip .Invergarry" te halen. Dit
schip, dat aan het eind van de volgende
week te Amsterdam kan worden verwacht,
zal bij de Amsterdamsche Droogdok Maat
schappij tot vrachtschip worden verbouwd.
De „Humber" zal daarna opnieuw naar Fal
mouth vertrekken voor het naar Amsterdam
vcrsleepen van het tankschip „Invergorden"
van dezelfde reederij, welk schip eveneens
door de A.D.M. tot vrachtschip verbouwd zal
worden.
ondergang redde, was Iran niet veel meer
dan een Engelsch protectoraat. Sjah Reza
Pacblevi maakte hieraan een einde en her
stelde de volle vrijheid en onafhankelijkheid
van Iran, maar begrijpelijk was het, dat
men aanvankelijk tocli bleef vreezen voor
een poging van Engeland zijn ouden in
vloed te hernemen.
Deze argwaan tegenover Engeland is zeer
sterk verminderd, zoo niet geheel verdwe
nen, waartoe niet weinig bijdraagt dat Iran
thans, na de grondige hervorming van zijn
leger, zich sterk genoeg voelt eiken aanval
op zijn vrijheid en onafhankelijkheid met
kracht van wapenen af te wijzen, zonder
een beroep te doen op de hulp van een wei
willenden buurstaat. Aan de andere zijde
behoeft Iran geen vrees te koesteren voor
Rusland. Het communisme vormt geen ge
vaar voor Iran. De godsdienst reeds alleen,
de Islam, maakt communistische besmetting
in Iran zeer weinig waarschijnlijk, doch er
komt meer bij. Het aan Iran grenzende Rus
sische gebied (dat trouwens vroeger Iransch
was). Azerbeidsian is grootendeels bewoond
door Sjiïetische Mohamedanen, geloofsgenoo-
ten dus van de eveneens Sjiïetisch-Mohame-
daansche Iraniërs, en deze op Russisch ge
bied wonende Mohamedanen zijn allerminst
vervuld van liefde en dankbaarheid ten op
zichte van de sovjets. Zij lijden zwaar onder
economische en godsdienstige onderdruk
king door de mannen van Moskou en wat
er voor nieuws komt over de Russische gren
zen betreffende de toestanden in Rusland,
is allerminst een goede propaganda voor het
communisme.
Hoewel vandaar geen direct gevaar dreigt,
blijft Rusland voor Iran toch een minder
aangename buur. De vruchtbaarste en rijk
ste Iransche provinciën liggen in het noor
den, nabij de Russische grens en deze pro
vinciën zijn voor hun uitvoer bijna uitslui
tend aangewezen op den grooten communis-
tischen buurman. En voor den invoer is het
niet anders. Rusland bemoeilijkt allen door
voer van en naar Iran, zoodra het in de
doorgevoerde artikelen een concurrentie
voor eigen nijverheid ziet. De vruchtbare
Iransche noordprovinciën zijn dus in sterke
mate economisch afhankelijk van de wel
willendheid der Russen. In het noorden heeft
Iran alleen havens aan de Kaspische Zee,
maar deze zee is een gesloten zee, die slechts
twee landen bespoelt: Iran en Rusland.
Van buitengewone economische beteekenis
voor Iran zou zijn een uitweg naar de Zwar
te Zee, die door de Dardanellen met alle
wereldzeeën in open verbinding staat.
Gedurende het verblijf van dr. Schacht te
Teheran is er in de gewisselde toespraken
ook gezinspeeld op de mogelijkheid van een
korteren weg voor de handelsverbindingen
tusschen Iran en Duitschland.
Wat beteekende dit? Welke bedoelingen
staken achter deze woorden? Bestaat het
voornemen het vraagstuk der Zwarte-Zee-ha-
vens weder op te rakelen? Voor het handels
verkeer van Noord-West-Iran zou Batoem, de
thans reeds bijna zestig jaar Russische,
vroeger Turksche haven aan de Zwarte Zee
met haar overwegend Mohamedaansche be
volking, van de grootste beteekenis kunnen i
zijn, temeer, daar Batoem door een spoor
weg verbonden is met de belangrijkste Iran
sche stad in het noorden, Tebriz. Bovendien
is volgens een oud verdrag Batoem feitelijk
een vrijhaven voor het internationaal ver
keer. De oude keizerlijke Russische regee
ring heeft zich daarom nimmer bekom
merd en de huidige Russische regeering
heeft in dezen (als op zoovele andere gebie
den) de voetstappen van de oude Russische
regeering gedrukt. Echter de czaren
stonden tegenover een uiterst verzwakt,
schijnbaar stervend Iran; de sovjets bevin
den zich tegenover een door Reza sjah
Pachlevi uit langen slaap gewekt Iran, dat
zijn rechten in de zon verlangt.
Wat beduiden de besprekingen van dr.
Schacht te Teheran? Hanige onrust mllen ze
te Moskou wel hebben gewekt.
J. K. BREDERODE.
