De Britsche constitutie na haar zwaarste beproeving 2 r^rh2rMT'd" ren Finland's president Waar blijven de De crisis in Amerika ten einde nieuwe, geheim zinnige wagens? 75 jaren oud Zwart als de Nacht! DE EX-KONING IS MEER POPULAIR DAN ZIJN OPVOLGER. WAT MEN ZOOAL IN LONDEN HOORT. LONDEN, Zaterdag 12 Dec. '36. NA zeven dagen van groeiende span ning, waarin niet slechts het Brit sche wereldrijk, maar ook geheel Europa en Amerika verkeerde, is thans de ontknooping gevolgd. Eduard VIII is heen gegaan. De abdicatie van koning Eduard heeft in het geheele empire groote droef heid opgewekt, men hield van zijn zoo sociaal voelenden v(jrst, hij was uiterst populair, meer dan zijn broeder, die hem thans op volgt. De Hertog van York staat bekend als streng conservatief, leeft evenals de derde broeder, de Hertog van Gloucester een terug getrokken leven en hoewel hij groote belang stelling voor de problemen des volks heeft, mengt hij zich ongaarne persoonlijk in der gelijke dingen. De jongste zoon, de Hertog van Kent, gelijkt daarentegen weer veel op zijn oudsten broeder, den ex-koning. Ook hij begeeft zich gaarne onder het volk, leeft met de kleine nooden van den man van de staat mede, en geeft hem blijk van sympathie. Dat verschafte den oudsten en den jongsten zoon van den overleden koning George V hun groote populariteit, die de tweede en de derde missen. Desondanks heeft ook de doorsnee-Londe- naar, die meer dan iemand anders aan ko ning Eduard hing, ingezien, dat 's Konings heengaan tenslotte nog de eenige oplossing was. Hij heeft zich bij dit feit neergelegd, maar zich voorgenomen om zijn leven lang een warm plaatsje aan den ex-koning in zijn hart te blijven inruimen. De hofcamarilla. Indien men zijn oor te Londen zoo eens te luisteren legt, hoort men meer dan men in de bladen kan lezen. De couranten zijn discreet en goed gedisciplineerd ook de bladen van de oppositie. De ex-koning is wat eigenzinnig, een karaktertrek, die hij reeds als Prins van Wales dikwijls ten toon spreidde. Vele menschen vinden dit sympa thiek, anderen niet. Eduard is bovendien modern, d.w.z., hij hield er van af en toe eens een frisschen wind door de eerbied waardige, oude Engelsche kasteelen te doen waaien. Hij hield zich bij de keuze zijner vrienden niet immer aan de Btrenge hof etiquette, hij houdt van de jeugd, voelt zoo als reeds gezegd buitengewoon sociaal en hij vindt last not least dat de rol van den koning van Engeland niet steeds slechts representatief behoeft te wezen. Dat gaf hem meer dan eens aanleiding tot wrijving met de regeering. Zulks weet men in Londen, al schrijft men er nit over. Slechts de bla den van de dominions zijn minder discreet; een Zuid-Afrikaansch blad zegt b.v. niet te gelooven, dat Engeland een „krachtigen ko ning" wenscht en voegt daaraan toe, dat in ieder geval Zuid-Afrika zulks niet wenscht. Een dergelijke uitlating laat geen misver stand toe. Toen Eduard aan de regeering kwam, be gon hij zijn hervormingen allereerst daar door te voeren, waar de tegenstand het ge ringst was en waar hij niet met de consti- tutioneele wetten in conflict kon komen; namelijk aan zijn eigen hof. Hij pensioneer de oudere bedienden en verving deze door jonge krachten. Het is begrijpelijk, dat dergelijke maatre gelen kwaad bloed zetten. Natuurlijk voelden de oudere ambtenaren zich geërgerd, aan het hoofd de opper-ceremoniemeester Lord Cro- mer. Nu is de hofaristocratie geen van de buitenwereld afgesneden maatschappij. Haar leden zijn verwant of bevriend met den En- gelschen adel. Eenige leden daarvan zitten ten deele in de regeering, ten deele in het Hoogerhuis. Haar macht was dus niet te onderschatten. En inderdaad zijn van hier uit alle fijne draden gesponnen van het het waarin de koning zich geheel afgezien van de gebeurtenis, die rechtstreeks tot zijn abdicatie leidde verstrikte. Achter de schermen is min of meer een strijd gevoerd tusschen conservatisme en li beralisme. Het conservatisme heeft overwon nen en men kan het niet ontkennen, zulks is voor de eigenaardige samenstelling van het Britsche empire de beste oplossing. Het Engelsche wereldrijk heeft een vorst noodig, die zich geheel binnen de grenzen van de constitutioneele grondwet beweegt en een monarch, die vol initiatief tracht, deze grenzen te overschrijden, zou wellicht meer goed dan kwaad-kunnen aanrichten, ook al is hij met de beste voornemens bezield en denkt hij in 's lands belang te handelen. Van den hertog van York mag men aan nemen, dat hij geheel de voetsporen van zijn overleden vader zal volgen. Hij heeft steeds getoond een hooge opvatting van zijn taak en zijn plichten te bezitten. De komende dingen. Een dramatische week heeft Engeland l i thans achter den rug, maar de krachtige Britsche constitutie heeft de zware beproe ving ten volle doorstaan. Op de feiten terug te komen, heeft nu weinig zin meer. De ex- koning heet thans Eduard Windsor, maar waarschijnlijk zal hem een hoogen titel ver leend worden. Als particulier zal hij naar vrije verkiezing kunnen leven, zijn vermo gen, dat hij van koningin Victoria geërfd heeft, bedraagt eenige millioenen ponden en bovendien zal het parlement hem een groot pensioen toekennen. Voor hem begint een nieuw leven. Wellicht, dat dit hem meer ge legenheid geeft zijn groote gaven te ont plooien, dan de plaats op den troon. THEORIE EN PRACTIJK VAN DEN MODERNEN OORLOG. WAT DE SPAANSCHE BURGEROORLOG LEERT. PARIJS. December 1936. DE Spaansche burgeroorlog heeft daarover zijn de militaire deskundi gen het eens weinig verbetering der bewapening der tegenstanders gebracht, Indien men er van afziet, dat de bommenwer pers op het oogenblik sneller en grooter dan vroeger zijn en dat de techniek van de tanks iets beter ontwikkeld is, zijn het de „goede oude wapens", die men reeds in den wereld oorlog heeft leeren kennen, waarmede in Spanje' gestreden wordt. De sombere voor spellingen, dat de volgende oorlog dit was, wat niemand verwachten kon, de oor log in Spanje de meest fantastische wa pens met zich zou brengen, met behulp waarvan men in eenige uren geheele land streken zou kunnen verwoesten, deze voor spellingen zijn gelukkigerwijs niet uitgeko- Geheime uitvindingen? Desondanks zijn de nieuwe uitvindingen van den menschelijken geest, die uitslui tend tot vernietigingsdoeleinden bestemd zijn, geniaal genoeg zij het ook nog niet in de praktijk beproefd. In de ministeries v. Oorlog van bijna alle landen liggen ontwer pen en modellen van superieure wapens, die slechts uit practische overwegingen grooten- deels nog geheim worden gehouden. Het meest bekend is de Japansche torpedo des doods, waarbij een man in een afgesloten torpedo ligt en direct op het vijandelijk schip aanstuurt, dat zich door geen manoeuvree ren kan redden, want de snelheid van de torpedo is onder alle omstandigheden groo ter dan de snelheid van het schip. Jaren ge leden maakten de couranten veel ophef van deze uitvinding; intusschen is deze echter al weer ouderwetsch geworden. Men behoeft daarbij geen menschenleven meer op te offe ren, maar kan de bestuurbare torpedo's draadloos op het schip loslaten. Andere des kundigen zijn sceptisch, want aan het draad loos besturen mankeert nog wel het een en ander en ook de verschrikkelijke torpedo's der lucht, draadloos-bestuurbare vliegtuigen met exploisieve leiding, bestaan hoofdzake lijk nog slechts op papier. In de Spaansche burgeroorlog, waarin het luchtwapen een groote rol speelt, heeft men van dergelijke luchttorpedo's nog niets gehoord, hoewel de modern uitgeruste, volkomen op de hoogte van de oorlogstechniek zijnde mogendheden, die den Spaanschen partijen vliegtuigen le veren, dergelijke oorlogsmateriaal eigenlijk hadden moeten bezitten. Gif- en gaswapens, brandbommen, enz. Ook de bacillenoorlog is fot op het oogen blik slechts een theoretisch spookbeeld ge bleven, daar de wetenschap nog geen moge lijkheid heeft gevonden, de verbreiding van een epidemie b.v. door het afschieten van granaten gevuld met ziektekiemen tot den vijand te beperken. En hoe verschrik kelijk in sommige gevallen de uitwerking van het gifgaswapen ook moge zijn, toch zijn het niet slechts de internationale wet ten, die de Spanjaarden van het gebruik van gifgas hebben afgehouden; in werke lijkheid zijn de gasbommen slechts onder bijzonder gunstige omstandigheden bruik baar. Het universeele wapen ter vernieti ging van den vijand met inbegrip van den burgerbevolking zijn zij niet. Fantastisch is de z.g. brandmunitie. Het betreft hier geweer- of machinegeweerko gels, die met thermiet of een dergelijke stof gevuld zijn. Bij hun gebruik ontstaan won den, waarbij vergeleken dum-dumkogels slechts onschuldige schrammen veroorza ken; bovendien zouden zij ieder getroffen ge bouw in eenige seconden in brand moeten zetten. De conventies, die het gebruik van brandbommen verbieden, zouden zeker on voldoende zijn indien deze munitie zelf deugde, maar dit schijnt gelukkig nog steeds niet het geval te zijn. Valscherm en tank. Een nieuw wapen, dat speciaal in Rus land in hoog aanzien staat, is de parachute- afdeeling, die, met machinegeweren bewa pend, achter de vijandelijke lienes daalt. Bij de manoeuvres zou dit wa pen zeer goed voldaan hebben; in de prac- tijk heeft men het echter nog niet leeren kennen. Men „mist" ook de geheimzinnige tanks, waarover zooveel gesproken wordt, stalen monsters, die iedere hindernis met gemak nemen, door rivieren waden en onkwetsbaar zijn terwijl ook op het oogenblik nog de modernste tank in Spanje door een goedge mikte handgranaat buiten gevecht wordt gesteld. Iedere parachutespringer, die zijn vlieg tuig verlaat, moet er rekening mee houden, door den vijand gevangen genomen te wor den, waar blijven nu de nieuwe bestuur bare valschermen, waarover men zooveel spreekt? En waar blijven de geheimzinnige stralen, die iederen motor in een omtrek van vele kilometers tot stilstand brengen? Alle gifgassen, waartegen geen gasmasker zou helpen, alle bommen, die nog een uur lang na hun treffen lood in een omtrek van 100 m. zouden blijven uitspuwen, en alle nieuwe pantser, die bestand tegen de zwaarste granaten zouden zijn, alle dingen, waarover men steeds weer hoort spreken, zijn min of meer producten van de fanta sie gebleven. Weliswaar schieten de machine geweren op het oogenblik beter en sneller dan vroeger, maar zij zijn nog niet door nieuwe geheimzinnige wagens verdrongen. Nog steeds beheerschen bommen, granaten en machingeweren het beeld van den mo dernen oorlog. Ook zij zijn verschrikkelijk genoeg in hun uitwerking en er bestaat wei nig aanleiding toe, verlicht adem te halen, indien men hoort, dat alle scheppingen van technische fantasie nog geen werkelijkheid geworden -ijn. De practijk is nog lang niet zoover als de theorie, ook indien de werke lijkheid reeds verschrikkelijk genoeg is. (Auteursrecht V.P.B.) SVINHUFVUD'S LEVENSLOOP - DE GESCHIEDENIS VAN FIN LAND. EEN GROOT STRIJDER VOOR ZIJN VADERLAND. (Van onzen V.P.B.-correspondent) Helsinski, 10 December 1936. Morgen, den 15den December viert Fin land's staatspresident Pehr Evind Svinhuf- vud zijn 75sten verjaardag. Talrijk zijn de eerbewijzen, die hem van de zijde van zijn volk zullen ten deel vallen. Svinhufvud behoort tot de weinigen uit verkorenen, aan wien het vergund is, de ge schiedenis van een volk beslissend te bein- vloeden en daardoor zelf een deel van deze geschiedenis te worden. Svinhufvud's loopbaan is tegelijk de ge schiedenis van den passieven tegenstand van het vroegere Finland tegen de tsaris tische pogingen tot cultureele overheersching en de' geschiedenis van de Finsche zelfstan digheid, in 1918 bevochten op roode Finsche legers en hun Russische bondgenooten. Maar de geschiedenis is daarbij niet stil blijven staan. In den loop der laatste zes jaren, waarin Svinhufvud aan het hoofd van den staat heeft gestaan, heeft het land zich rus tig verder ontwikkeld, zoodat 't op 't oogen blik een tijdperk van economischen bloei be leeft. In den tsaristischen tijd- Van 1906 tot 1914 is de rechter Svinhufvud in zijn district Luumaki in Oost-Finland de geestelijke leider van den passieven Fin- schen weerstand tegen de pogingen van den keizerliik-Russischen gouverneur-generaal tot russificeering der Finnen. Svinhufvud's weigering, als rechter een aanwijzing van den onwettelijken Russischen senaatsprocu rator leidt in 1914 tot zijn verbanning naar Siberië. Ongebroken, begeleid door zijn dap pere vrouw, aanvaardt hij den tocht naar Siberië. Na den val van het tsarenrijk kan hij in 1917 zijn verbanningsoord weer verla ten. Finland's onafhankelijkheid Svinhufvud's terugkeer gelijkt op een triomftocht. Hij wordt onmiddellijk procura. tor, d.w.z. hoogste beschermer van de wet. Later tot voorzitter van den senaat benoemd, leest hij, de verwonderde Finsche landdag voor een fait accompli stellend, de onaf hankelijkheids verklaring voor, hoewel de bodem onder den druk van de roode gardes en de muitende Russische vloot in Helsinski reeds onder de voeten van den pasgeboren staat begint te wankelen. Op den laatsten dag van het jaar 1917 trekt Svinhufvud moe dig naar St. Petersburg, waarbij Lenin per soonlijk verzoekt, de onafhankelijkheid van Finland te erkennen. Ondertusschen is het zuiden van Finland en de hoofdstad reeds geheel in de macht van de communis ten. Svinhufvud's regeering oefent nog slechts in schijn de macht uit. De Russische soldaten en roode gardes eischen van Svin hufvud de ontbinding van de witte vrij scha ren. Een gansche nacht lang onderhandelt Svinhufvud in het grootste levensgevaar aan boord van den Russischen kruiser „Kretsjet' met de soldatenraden. Hij weigert echter de witte corpsen te ontbinden. Eind Januari wordt de toestand van de witte regeering van Svinhufvud in de hoofdstad echter onhoud baar. Drie leden van zijn regeering stuurt hij Herstel van het Amerikaansche economische leven. Interview met staatssecretaris Ernest G. Draper. Hooger en hooger stijgt Amerika uit den afgrond der depressie. Leidende instanties van het departement van handel laten zich over den huidigen toestand zeer bevredi gend uit en voorspellen, dat de verschillen de winkelzaken tegen Kerstmis voor min stens tien procent meer zullen verkoopen dan het vorige jaar en dat het prosperiteits- niveau niet veel lager ligt dan dat van het jaar 1929. Vijf factoren i Naar de staatssecretaris van het ^arte- ment van handel, Ernest G. Draper, dezer dagen aan Uw correspondent mededeelde, is deze merkwaardige verbetering, die zich in meer of minder sterke mate over alle branches uitstrekt, hoofdzakelijk aan vijf factoren toe te schrijven, namelijk: 1. Hoogere dividenduitkeeringen bij ver schillende ondernemingen, gedeeltelijk op grond van grootere verdiensten en gedeelte lijk om de hooge belastingen op onverdeelde winsten te ontloopen; 2. Verhooging van het totale inkomen der landbouwers van 7.201.000.000 dollar in het jaar 1934 tot 7.750.000.000 dollar in dit jaar (dit laatste cijfer is intusschen nog slechts een schatting). 3. Verlaging van het werkloozencijfer van 15.000.000 in het jaar 1933 tot 8.975.000 op het oogenblik (ook dit cijfer is een taxatie). 4. Getaxeerde vermeerdering van het nationale inkomen van 53.500.000.000 dol lar in het jaar 1935 tot 60.000.000.000 dollar in dit jaar-, 5. De industrieele productie heeft den hoogsten stand sinds zeven jaren bereikt en stijgt nog steeds verder. „De handel neemt snel in omvang toe", verklaarde Draper. „Eenige takken van in dustrie, zooals het bouwbedrijf en de fabri cage van productiegoederen blijven evenals de export nog wat achteraan hangen, maar ook op deze gebieden valt een zeker herstel waar te nemen en het ziet er naar uit, dat wij met een toenemende verbetering reke ning mogen houden. Natuurlijk mag men op het oogenblik nog "niet zulke winsten als in de jaren 1929 en 1930 verwachten, daar de prijzen van vele goederen gedaald zijn. Dit laatste oefent echten weer een gunstigen invloed uit op de klasse der koo- pers met een laag inkomen." De bonus aan de oud-strijders. Volgens de opgaven van de economische raadslieden van de regeering is de omvang van den afzet in den détailhandel tegen over 1935 met ongeveer 15 toegenomen. De deposito's bij de banken zijn tot meer dan 46.000.000.000 dollar gestegen, waarmede een recordstand is bereikt. Naast de door Draper genoemde oorzaken worden in regeeringskringen ook nog an dere factoren genoemd. De uitbetaling van den bonus aan de oorlogsveteranen heeft, aldus verklaart men, het zakenleven aan zienlijk gestimuleerd. Staal beweegt zich langzaam maar zeker ',™e nchting van het niveau van het jaar 1929; er ontbreken weliswaar nog 12 maar de winsten en loonen zijn hooger worden. Ook de automobiel-industrie kan aan „Bl eind van deze maand op een uitstekend jaar terugzien. Verder zijn de loonen in den landbouw ges egcn, zonder dat er echter in de ver- deeling van het nationale inkomen een ver- de uitbemr gebracllt' In hct iaar 1935 nam in beslaè T '°0nen °7'3 voor zich dividenden vielen (Auteursrecht V.P.B.) (N>a„k ge- het naar Wasa, waar generaal Mannerhelm zijn boerenleger begint te vormen. Zelf blijft Svinhufvud echter als soldaat op den ver loren post. De politicus Svinhufvud had er echter beter aan gedaan, onmiddellijk naar Wasa t'6 vertrekken want een regeering was eind Januari 1918 in Helsinsgi niet meer mogelijk. Svinhufvud moest zich al spoedig voortdurend verborgen houden en toen men hem het vuur eenmaal te na aan de schenen had gelegd, besloot hij eindelijk te vluchten. Naar Duitschland, Tien dagen na zijn vlucht, op 12 Maart 1918 verschijnt hij dan te Berlijn, waar hij een onderhoud met Hindenburg heeft. Ener giek en vurig pleit hij voor het zenden van een Duitsch hulpexpeditie onder graaf von 'der Goltz naar Zuid-Finland. De hulp wordt verleend en eind Maart 1918 verschijnt Svin hufvud in het hoofdkwartier van Mannen- heim te Wasa, waar hij met krachtige hand de leiding van den staat tot zich trekt. Na het einde van den burgeroorlog wil Svinhuf vud een Duitsche prins op den troon van het nieuwe Finsche koninkrijk zetten. Daar komt echter niets van. Tengevolge van den vrede van Versailles en onder den druk van de Entente moet Svinhufvud de leiding uit handen geven en Finland wordt geen ko ninkrijk, maar een republiek. Generaal Man. nerheim volgt hem na zijn glorierijken in tocht in de hoofdstad op. Twaalf jaren is Svinhufvud dan een eenvoudig particulier, totdat in 1931 zijn volk den nu zeventigjari gen tot staatspresident kiest. Finland be vindt zich dan in groote economische moei lijkheden. Svinhufvud vormt in 1932 een sterke regeering en bijna vier jaren lang re geert hij het land met den staatsminister Kivimaki, wiens kabinet eerst in September van dit jaar door de socialistische meerder heid ten val werd gebracht. In deze vier jaren is het Finland gelukt, zich uit het moeras van de economische crisis te bevrij den. Wordt Svinhufvud herkozen? De ambtsperiode van Svinhufvud gaat ten einde. In Januari 1937 kiest Finland 300 kies. mannen, die hunnerzijds den president moe ten aanwijzen. Het is Svinhufvud niet be spaard gebleven, in den reeds van begonnen verkiezingsstrijd te worden betrokken. Toen 't ministerie Kvimaki ten val werd gebracht gaf Svinhufvud de opdracht tot de vorming van een nieuw kabinet aan den boerenleider Kallie en niet aan den leider van de socialis ten, die de sterkste partij vormen. Dit heeft veel kwaad bloed gezet en verschillende par. tijen hebben reeds tegencandidaten gesteld. Maar desondanks is de herkiezing van Svin hufvud waarschijnlijk. EEN KERSTGESCHENK VOOR DEN ENGELSCHEN EX-KONING. Belgrado Ook in Zuid-Slavië heeft het lot van koning Eduard VIII het medelijden van breede kringen der bevolking opgewekt en dit medelijden uit zich dikwijls in vor men, die vermoedelijk in andere landen on mogelijk zouden zijn. Zoo heeft b.v. een ze kere mevrouw Voekosaka Plana, de echt genote van den grooten hoenderhouder Ve- lika Plana, den smart van den gewezen koning trachten te verzachten door hem de twee mooiste korhanen uit een kudde van 10.000 stuks als kerstgeschenk te sturen. geen drie meter zicht en dan nog zonder achterlicht? 'i Is 'n poging tof zelfmoord om zonder achierlicht ie rijden (om van stilstaan heelemèal niet ie spreken!) Alleen reeds hei iranspori naar eert ziekenhuis is heel wat duurder dan de aan schaffing van een veilig achter licht

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1936 | | pagina 4