De Britsche constitutie na haar
zwaarste beproeving
2 r^rh2rMT'd" ren
Finland's
president
Waar blijven de
De crisis in Amerika
ten einde
nieuwe, geheim
zinnige wagens?
75 jaren oud
Zwart als de Nacht!
DE EX-KONING IS MEER POPULAIR
DAN ZIJN OPVOLGER.
WAT MEN ZOOAL IN LONDEN HOORT.
LONDEN, Zaterdag 12 Dec. '36.
NA zeven dagen van groeiende span
ning, waarin niet slechts het Brit
sche wereldrijk, maar ook geheel
Europa en Amerika verkeerde, is thans de
ontknooping gevolgd. Eduard VIII is heen
gegaan. De abdicatie van koning Eduard
heeft in het geheele empire groote droef
heid opgewekt, men hield van zijn zoo sociaal
voelenden v(jrst, hij was uiterst populair,
meer dan zijn broeder, die hem thans op
volgt. De Hertog van York staat bekend als
streng conservatief, leeft evenals de derde
broeder, de Hertog van Gloucester een terug
getrokken leven en hoewel hij groote belang
stelling voor de problemen des volks heeft,
mengt hij zich ongaarne persoonlijk in der
gelijke dingen. De jongste zoon, de Hertog
van Kent, gelijkt daarentegen weer veel op
zijn oudsten broeder, den ex-koning. Ook hij
begeeft zich gaarne onder het volk, leeft met
de kleine nooden van den man van de staat
mede, en geeft hem blijk van sympathie.
Dat verschafte den oudsten en den jongsten
zoon van den overleden koning George V
hun groote populariteit, die de tweede en
de derde missen.
Desondanks heeft ook de doorsnee-Londe-
naar, die meer dan iemand anders aan ko
ning Eduard hing, ingezien, dat 's Konings
heengaan tenslotte nog de eenige oplossing
was. Hij heeft zich bij dit feit neergelegd,
maar zich voorgenomen om zijn leven lang
een warm plaatsje aan den ex-koning in
zijn hart te blijven inruimen.
De hofcamarilla.
Indien men zijn oor te Londen zoo eens te
luisteren legt, hoort men meer dan men
in de bladen kan lezen. De couranten zijn
discreet en goed gedisciplineerd ook de
bladen van de oppositie. De ex-koning is
wat eigenzinnig, een karaktertrek, die hij
reeds als Prins van Wales dikwijls ten toon
spreidde. Vele menschen vinden dit sympa
thiek, anderen niet. Eduard is bovendien
modern, d.w.z., hij hield er van af en toe
eens een frisschen wind door de eerbied
waardige, oude Engelsche kasteelen te doen
waaien. Hij hield zich bij de keuze zijner
vrienden niet immer aan de Btrenge hof
etiquette, hij houdt van de jeugd, voelt zoo
als reeds gezegd buitengewoon sociaal en hij
vindt last not least dat de rol van
den koning van Engeland niet steeds slechts
representatief behoeft te wezen. Dat gaf hem
meer dan eens aanleiding tot wrijving met
de regeering. Zulks weet men in Londen,
al schrijft men er nit over. Slechts de bla
den van de dominions zijn minder discreet;
een Zuid-Afrikaansch blad zegt b.v. niet te
gelooven, dat Engeland een „krachtigen ko
ning" wenscht en voegt daaraan toe, dat in
ieder geval Zuid-Afrika zulks niet wenscht.
Een dergelijke uitlating laat geen misver
stand toe.
Toen Eduard aan de regeering kwam, be
gon hij zijn hervormingen allereerst daar
door te voeren, waar de tegenstand het ge
ringst was en waar hij niet met de consti-
tutioneele wetten in conflict kon komen;
namelijk aan zijn eigen hof. Hij pensioneer
de oudere bedienden en verving deze door
jonge krachten.
Het is begrijpelijk, dat dergelijke maatre
gelen kwaad bloed zetten. Natuurlijk voelden
de oudere ambtenaren zich geërgerd, aan het
hoofd de opper-ceremoniemeester Lord Cro-
mer. Nu is de hofaristocratie geen van de
buitenwereld afgesneden maatschappij. Haar
leden zijn verwant of bevriend met den En-
gelschen adel. Eenige leden daarvan zitten
ten deele in de regeering, ten deele in het
Hoogerhuis. Haar macht was dus niet te
onderschatten. En inderdaad zijn van hier
uit alle fijne draden gesponnen van het het
waarin de koning zich geheel afgezien
van de gebeurtenis, die rechtstreeks tot zijn
abdicatie leidde verstrikte.
Achter de schermen is min of meer een
strijd gevoerd tusschen conservatisme en li
beralisme. Het conservatisme heeft overwon
nen en men kan het niet ontkennen, zulks
is voor de eigenaardige samenstelling van
het Britsche empire de beste oplossing.
Het Engelsche wereldrijk heeft een vorst
noodig, die zich geheel binnen de grenzen
van de constitutioneele grondwet beweegt en
een monarch, die vol initiatief tracht, deze
grenzen te overschrijden, zou wellicht meer
goed dan kwaad-kunnen aanrichten, ook al
is hij met de beste voornemens bezield en
denkt hij in 's lands belang te handelen.
Van den hertog van York mag men aan
nemen, dat hij geheel de voetsporen van zijn
overleden vader zal volgen. Hij heeft steeds
getoond een hooge opvatting van zijn taak
en zijn plichten te bezitten.
De komende dingen.
Een dramatische week heeft Engeland
l i
thans achter den rug, maar de krachtige
Britsche constitutie heeft de zware beproe
ving ten volle doorstaan. Op de feiten terug
te komen, heeft nu weinig zin meer. De ex-
koning heet thans Eduard Windsor, maar
waarschijnlijk zal hem een hoogen titel ver
leend worden. Als particulier zal hij naar
vrije verkiezing kunnen leven, zijn vermo
gen, dat hij van koningin Victoria geërfd
heeft, bedraagt eenige millioenen ponden en
bovendien zal het parlement hem een groot
pensioen toekennen. Voor hem begint een
nieuw leven. Wellicht, dat dit hem meer ge
legenheid geeft zijn groote gaven te ont
plooien, dan de plaats op den troon.
THEORIE EN PRACTIJK VAN DEN
MODERNEN OORLOG.
WAT DE SPAANSCHE BURGEROORLOG
LEERT.
PARIJS. December 1936.
DE Spaansche burgeroorlog heeft
daarover zijn de militaire deskundi
gen het eens weinig verbetering
der bewapening der tegenstanders gebracht,
Indien men er van afziet, dat de bommenwer
pers op het oogenblik sneller en grooter dan
vroeger zijn en dat de techniek van de tanks
iets beter ontwikkeld is, zijn het de „goede
oude wapens", die men reeds in den wereld
oorlog heeft leeren kennen, waarmede in
Spanje' gestreden wordt. De sombere voor
spellingen, dat de volgende oorlog dit
was, wat niemand verwachten kon, de oor
log in Spanje de meest fantastische wa
pens met zich zou brengen, met behulp
waarvan men in eenige uren geheele land
streken zou kunnen verwoesten, deze voor
spellingen zijn gelukkigerwijs niet uitgeko-
Geheime uitvindingen?
Desondanks zijn de nieuwe uitvindingen
van den menschelijken geest, die uitslui
tend tot vernietigingsdoeleinden bestemd
zijn, geniaal genoeg zij het ook nog niet
in de praktijk beproefd. In de ministeries
v. Oorlog van bijna alle landen liggen ontwer
pen en modellen van superieure wapens, die
slechts uit practische overwegingen grooten-
deels nog geheim worden gehouden. Het
meest bekend is de Japansche torpedo des
doods, waarbij een man in een afgesloten
torpedo ligt en direct op het vijandelijk schip
aanstuurt, dat zich door geen manoeuvree
ren kan redden, want de snelheid van de
torpedo is onder alle omstandigheden groo
ter dan de snelheid van het schip. Jaren ge
leden maakten de couranten veel ophef van
deze uitvinding; intusschen is deze echter
al weer ouderwetsch geworden. Men behoeft
daarbij geen menschenleven meer op te offe
ren, maar kan de bestuurbare torpedo's
draadloos op het schip loslaten. Andere des
kundigen zijn sceptisch, want aan het draad
loos besturen mankeert nog wel het een en
ander en ook de verschrikkelijke torpedo's
der lucht, draadloos-bestuurbare vliegtuigen
met exploisieve leiding, bestaan hoofdzake
lijk nog slechts op papier. In de Spaansche
burgeroorlog, waarin het luchtwapen een
groote rol speelt, heeft men van dergelijke
luchttorpedo's nog niets gehoord, hoewel de
modern uitgeruste, volkomen op de hoogte
van de oorlogstechniek zijnde mogendheden,
die den Spaanschen partijen vliegtuigen le
veren, dergelijke oorlogsmateriaal eigenlijk
hadden moeten bezitten.
Gif- en gaswapens,
brandbommen, enz.
Ook de bacillenoorlog is fot op het oogen
blik slechts een theoretisch spookbeeld ge
bleven, daar de wetenschap nog geen moge
lijkheid heeft gevonden, de verbreiding van
een epidemie b.v. door het afschieten van
granaten gevuld met ziektekiemen tot
den vijand te beperken. En hoe verschrik
kelijk in sommige gevallen de uitwerking
van het gifgaswapen ook moge zijn, toch
zijn het niet slechts de internationale wet
ten, die de Spanjaarden van het gebruik
van gifgas hebben afgehouden; in werke
lijkheid zijn de gasbommen slechts onder
bijzonder gunstige omstandigheden bruik
baar. Het universeele wapen ter vernieti
ging van den vijand met inbegrip van den
burgerbevolking zijn zij niet.
Fantastisch is de z.g. brandmunitie. Het
betreft hier geweer- of machinegeweerko
gels, die met thermiet of een dergelijke stof
gevuld zijn. Bij hun gebruik ontstaan won
den, waarbij vergeleken dum-dumkogels
slechts onschuldige schrammen veroorza
ken; bovendien zouden zij ieder getroffen ge
bouw in eenige seconden in brand moeten
zetten. De conventies, die het gebruik van
brandbommen verbieden, zouden zeker on
voldoende zijn indien deze munitie zelf
deugde, maar dit schijnt gelukkig nog steeds
niet het geval te zijn.
Valscherm en tank.
Een nieuw wapen, dat speciaal in Rus
land in hoog aanzien staat, is de parachute-
afdeeling, die, met machinegeweren bewa
pend, achter de vijandelijke lienes
daalt. Bij de manoeuvres zou dit wa
pen zeer goed voldaan hebben; in de prac-
tijk heeft men het echter nog niet leeren
kennen.
Men „mist" ook de geheimzinnige tanks,
waarover zooveel gesproken wordt, stalen
monsters, die iedere hindernis met gemak
nemen, door rivieren waden en onkwetsbaar
zijn terwijl ook op het oogenblik nog de
modernste tank in Spanje door een goedge
mikte handgranaat buiten gevecht wordt
gesteld.
Iedere parachutespringer, die zijn vlieg
tuig verlaat, moet er rekening mee houden,
door den vijand gevangen genomen te wor
den, waar blijven nu de nieuwe bestuur
bare valschermen, waarover men zooveel
spreekt? En waar blijven de geheimzinnige
stralen, die iederen motor in een omtrek
van vele kilometers tot stilstand brengen?
Alle gifgassen, waartegen geen gasmasker
zou helpen, alle bommen, die nog een uur
lang na hun treffen lood in een omtrek van
100 m. zouden blijven uitspuwen, en alle
nieuwe pantser, die bestand tegen de
zwaarste granaten zouden zijn, alle dingen,
waarover men steeds weer hoort spreken,
zijn min of meer producten van de fanta
sie gebleven. Weliswaar schieten de machine
geweren op het oogenblik beter en sneller
dan vroeger, maar zij zijn nog niet door
nieuwe geheimzinnige wagens verdrongen.
Nog steeds beheerschen bommen, granaten
en machingeweren het beeld van den mo
dernen oorlog. Ook zij zijn verschrikkelijk
genoeg in hun uitwerking en er bestaat wei
nig aanleiding toe, verlicht adem te halen,
indien men hoort, dat alle scheppingen van
technische fantasie nog geen werkelijkheid
geworden -ijn. De practijk is nog lang niet
zoover als de theorie, ook indien de werke
lijkheid reeds verschrikkelijk genoeg is.
(Auteursrecht V.P.B.)
SVINHUFVUD'S LEVENSLOOP -
DE GESCHIEDENIS VAN FIN
LAND. EEN GROOT STRIJDER
VOOR ZIJN VADERLAND.
(Van onzen V.P.B.-correspondent)
Helsinski, 10 December 1936.
Morgen, den 15den December viert Fin
land's staatspresident Pehr Evind Svinhuf-
vud zijn 75sten verjaardag. Talrijk zijn de
eerbewijzen, die hem van de zijde van zijn
volk zullen ten deel vallen.
Svinhufvud behoort tot de weinigen uit
verkorenen, aan wien het vergund is, de ge
schiedenis van een volk beslissend te bein-
vloeden en daardoor zelf een deel van deze
geschiedenis te worden.
Svinhufvud's loopbaan is tegelijk de ge
schiedenis van den passieven tegenstand
van het vroegere Finland tegen de tsaris
tische pogingen tot cultureele overheersching
en de' geschiedenis van de Finsche zelfstan
digheid, in 1918 bevochten op roode Finsche
legers en hun Russische bondgenooten. Maar
de geschiedenis is daarbij niet stil blijven
staan. In den loop der laatste zes jaren,
waarin Svinhufvud aan het hoofd van den
staat heeft gestaan, heeft het land zich rus
tig verder ontwikkeld, zoodat 't op 't oogen
blik een tijdperk van economischen bloei be
leeft.
In den tsaristischen tijd-
Van 1906 tot 1914 is de rechter Svinhufvud
in zijn district Luumaki in Oost-Finland de
geestelijke leider van den passieven Fin-
schen weerstand tegen de pogingen van den
keizerliik-Russischen gouverneur-generaal
tot russificeering der Finnen. Svinhufvud's
weigering, als rechter een aanwijzing van
den onwettelijken Russischen senaatsprocu
rator leidt in 1914 tot zijn verbanning naar
Siberië. Ongebroken, begeleid door zijn dap
pere vrouw, aanvaardt hij den tocht naar
Siberië. Na den val van het tsarenrijk kan
hij in 1917 zijn verbanningsoord weer verla
ten.
Finland's onafhankelijkheid
Svinhufvud's terugkeer gelijkt op een
triomftocht. Hij wordt onmiddellijk procura.
tor, d.w.z. hoogste beschermer van de wet.
Later tot voorzitter van den senaat benoemd,
leest hij, de verwonderde Finsche landdag
voor een fait accompli stellend, de onaf
hankelijkheids verklaring voor, hoewel de
bodem onder den druk van de roode gardes
en de muitende Russische vloot in Helsinski
reeds onder de voeten van den pasgeboren
staat begint te wankelen. Op den laatsten
dag van het jaar 1917 trekt Svinhufvud moe
dig naar St. Petersburg, waarbij Lenin per
soonlijk verzoekt, de onafhankelijkheid
van Finland te erkennen. Ondertusschen
is het zuiden van Finland en de hoofdstad
reeds geheel in de macht van de communis
ten. Svinhufvud's regeering oefent nog
slechts in schijn de macht uit. De Russische
soldaten en roode gardes eischen van Svin
hufvud de ontbinding van de witte vrij scha
ren. Een gansche nacht lang onderhandelt
Svinhufvud in het grootste levensgevaar aan
boord van den Russischen kruiser „Kretsjet'
met de soldatenraden. Hij weigert echter de
witte corpsen te ontbinden. Eind Januari
wordt de toestand van de witte regeering van
Svinhufvud in de hoofdstad echter onhoud
baar.
Drie leden van zijn regeering stuurt hij
Herstel van het Amerikaansche
economische leven. Interview
met staatssecretaris Ernest G.
Draper.
Hooger en hooger stijgt Amerika uit den
afgrond der depressie. Leidende instanties
van het departement van handel laten zich
over den huidigen toestand zeer bevredi
gend uit en voorspellen, dat de verschillen
de winkelzaken tegen Kerstmis voor min
stens tien procent meer zullen verkoopen
dan het vorige jaar en dat het prosperiteits-
niveau niet veel lager ligt dan dat van het
jaar 1929.
Vijf factoren i
Naar de staatssecretaris van het ^arte-
ment van handel, Ernest G. Draper, dezer
dagen aan Uw correspondent mededeelde,
is deze merkwaardige verbetering, die zich
in meer of minder sterke mate over alle
branches uitstrekt, hoofdzakelijk aan vijf
factoren toe te schrijven, namelijk:
1. Hoogere dividenduitkeeringen bij ver
schillende ondernemingen, gedeeltelijk op
grond van grootere verdiensten en gedeelte
lijk om de hooge belastingen op onverdeelde
winsten te ontloopen;
2. Verhooging van het totale inkomen
der landbouwers van 7.201.000.000 dollar in
het jaar 1934 tot 7.750.000.000 dollar in dit
jaar (dit laatste cijfer is intusschen nog
slechts een schatting).
3. Verlaging van het werkloozencijfer van
15.000.000 in het jaar 1933 tot 8.975.000 op
het oogenblik (ook dit cijfer is een taxatie).
4. Getaxeerde vermeerdering van het
nationale inkomen van 53.500.000.000 dol
lar in het jaar 1935 tot 60.000.000.000 dollar
in dit jaar-,
5. De industrieele productie heeft den
hoogsten stand sinds zeven jaren bereikt en
stijgt nog steeds verder.
„De handel neemt snel in omvang toe",
verklaarde Draper. „Eenige takken van in
dustrie, zooals het bouwbedrijf en de fabri
cage van productiegoederen blijven evenals
de export nog wat achteraan hangen, maar
ook op deze gebieden valt een zeker herstel
waar te nemen en het ziet er naar uit, dat
wij met een toenemende verbetering reke
ning mogen houden. Natuurlijk mag men
op het oogenblik nog "niet zulke winsten
als in de jaren 1929 en 1930 verwachten,
daar de prijzen van vele goederen gedaald
zijn. Dit laatste oefent echten weer een
gunstigen invloed uit op de klasse der koo-
pers met een laag inkomen."
De bonus aan de oud-strijders.
Volgens de opgaven van de economische
raadslieden van de regeering is de omvang
van den afzet in den détailhandel tegen
over 1935 met ongeveer 15 toegenomen.
De deposito's bij de banken zijn tot meer
dan 46.000.000.000 dollar gestegen, waarmede
een recordstand is bereikt.
Naast de door Draper genoemde oorzaken
worden in regeeringskringen ook nog an
dere factoren genoemd. De uitbetaling van
den bonus aan de oorlogsveteranen heeft,
aldus verklaart men, het zakenleven aan
zienlijk gestimuleerd.
Staal beweegt zich langzaam maar zeker
',™e nchting van het niveau van het jaar
1929; er ontbreken weliswaar nog 12
maar de winsten en loonen zijn hooger
worden.
Ook de automobiel-industrie kan aan „Bl
eind van deze maand op een uitstekend
jaar terugzien.
Verder zijn de loonen in den landbouw
ges egcn, zonder dat er echter in de ver-
deeling van het nationale inkomen een ver-
de uitbemr gebracllt' In hct iaar 1935 nam
in beslaè T '°0nen °7'3 voor zich
dividenden vielen
(Auteursrecht V.P.B.) (N>a„k
ge-
het
naar Wasa, waar generaal Mannerhelm zijn
boerenleger begint te vormen. Zelf blijft
Svinhufvud echter als soldaat op den ver
loren post. De politicus Svinhufvud had er
echter beter aan gedaan, onmiddellijk naar
Wasa t'6 vertrekken want een regeering was
eind Januari 1918 in Helsinsgi niet meer
mogelijk. Svinhufvud moest zich al spoedig
voortdurend verborgen houden en toen men
hem het vuur eenmaal te na aan de schenen
had gelegd, besloot hij eindelijk te vluchten.
Naar Duitschland,
Tien dagen na zijn vlucht, op 12 Maart
1918 verschijnt hij dan te Berlijn, waar hij
een onderhoud met Hindenburg heeft. Ener
giek en vurig pleit hij voor het zenden van
een Duitsch hulpexpeditie onder graaf von
'der Goltz naar Zuid-Finland. De hulp wordt
verleend en eind Maart 1918 verschijnt Svin
hufvud in het hoofdkwartier van Mannen-
heim te Wasa, waar hij met krachtige hand
de leiding van den staat tot zich trekt. Na
het einde van den burgeroorlog wil Svinhuf
vud een Duitsche prins op den troon van
het nieuwe Finsche koninkrijk zetten. Daar
komt echter niets van. Tengevolge van den
vrede van Versailles en onder den druk van
de Entente moet Svinhufvud de leiding uit
handen geven en Finland wordt geen ko
ninkrijk, maar een republiek. Generaal Man.
nerheim volgt hem na zijn glorierijken in
tocht in de hoofdstad op. Twaalf jaren is
Svinhufvud dan een eenvoudig particulier,
totdat in 1931 zijn volk den nu zeventigjari
gen tot staatspresident kiest. Finland be
vindt zich dan in groote economische moei
lijkheden. Svinhufvud vormt in 1932 een
sterke regeering en bijna vier jaren lang re
geert hij het land met den staatsminister
Kivimaki, wiens kabinet eerst in September
van dit jaar door de socialistische meerder
heid ten val werd gebracht. In deze
vier jaren is het Finland gelukt, zich uit het
moeras van de economische crisis te bevrij
den.
Wordt Svinhufvud herkozen?
De ambtsperiode van Svinhufvud gaat ten
einde. In Januari 1937 kiest Finland 300 kies.
mannen, die hunnerzijds den president moe
ten aanwijzen. Het is Svinhufvud niet be
spaard gebleven, in den reeds van begonnen
verkiezingsstrijd te worden betrokken. Toen
't ministerie Kvimaki ten val werd gebracht
gaf Svinhufvud de opdracht tot de vorming
van een nieuw kabinet aan den boerenleider
Kallie en niet aan den leider van de socialis
ten, die de sterkste partij vormen. Dit heeft
veel kwaad bloed gezet en verschillende par.
tijen hebben reeds tegencandidaten gesteld.
Maar desondanks is de herkiezing van Svin
hufvud waarschijnlijk.
EEN KERSTGESCHENK VOOR DEN
ENGELSCHEN EX-KONING.
Belgrado Ook in Zuid-Slavië heeft het
lot van koning Eduard VIII het medelijden
van breede kringen der bevolking opgewekt
en dit medelijden uit zich dikwijls in vor
men, die vermoedelijk in andere landen on
mogelijk zouden zijn. Zoo heeft b.v. een ze
kere mevrouw Voekosaka Plana, de echt
genote van den grooten hoenderhouder Ve-
lika Plana, den smart van den gewezen
koning trachten te verzachten door hem
de twee mooiste korhanen uit een kudde
van 10.000 stuks als kerstgeschenk te sturen.
geen drie meter zicht en dan
nog zonder achterlicht?
'i Is 'n poging tof zelfmoord om
zonder achierlicht ie rijden (om
van stilstaan heelemèal niet ie
spreken!) Alleen reeds hei
iranspori naar eert ziekenhuis
is heel wat duurder dan de aan
schaffing van een veilig achter
licht